Πλειοψηφίες και σπορές…
Πηγή: epohi.gr
Δημήτρης Ψαρράς «Ο αρχηγός. Το αίνιγμα του Ν. Μιχαλολιάκου», εκδόσεις Πόλις, 2018
Ο δημοσιογράφος Δημήτρης Ψαρράς αξίζει πολλών επαίνων και όχι μόνο για την έντιμη και πρωτοπόρα, για τα ελληνικά δεδομένα, ερευνητική του δημοσιογραφία, τόσο μέσω της ομάδας του «Ιού», όσο και ατομικά. Αν αξίζει ακόμη μια φορά τον έπαινο, είναι γιατί σχεδόν αποκλειστικά αυτός, μέσα σε ένα αδιάφορο δημοσιογραφικό κλίμα, συνειδητοποίησε πολύ έγκαιρα το μέγεθος της σημασίας της Χρυσής Αυγής, πριν καν γίνει το «φαινόμενο» στο οποίο εξελίχθηκε, ερεύνησε βαθιά, επίμονα, έγκυρα το παρελθόν και τα κείμενα της οργάνωσης αυτής και αποκάλυψε όλο το εύρος του ναζιστικού της χαρακτήρα. Και το έκανε γιατί προφανώς κατάλαβε, πολύ νωρίς, ότι η οργάνωση αυτή αποτελούσε σοβαρή απειλή για τη δημοκρατία και ότι ήταν λάθος να την έβλεπε κανείς ως μια ομάδα γραφικών.
Επιπλέον, την παρακολούθησε πολλά χρόνια και έδωσε πληθώρα στοιχείων στους εισαγγελείς, αψηφώντας τους προφανείς κινδύνους από μια οργάνωση που μετέρχεται τη βία. Σε τέτοιο βαθμό, ώστε να οδηγήσει τον πρόεδρό της, Ν. Μιχαλολιάκο, να πει γι’ αυτόν ότι «είναι ο Ιαβέρης μου» – άσχετα αν, προφανώς, παραγνώρισε το γεγονός ότι ο Γιάννης Αγιάννης είχε κυνηγηθεί για μικροεγκλήματα, μόνο.
Την έγκαιρη ενασχόλησή του με το ζήτημα «Χρυσή Αυγή» την πιστοποιεί το βιβλίο του «Η μαύρη βίβλος της Χρυσής Αυγής», προϊόν πολυετούς έρευνας, που εκδόθηκε το 2012, όταν ακόμη λίγοι είχαν καταλάβει το ναζιστικό χαρακτήρα της οργάνωσης. Περιέλαβε εκεί πλήθος ντοκουμέντων που αποδείκνυε του λόγου το αληθές – από περιοδικά, ιστοσελίδες, βίντεο και άλλα πολλά. Επανέρχεται τώρα με το βιβλίο «Ο αρχηγός. Το αίνιγμα του Ν. Μιχαλολιάκου», στο οποίο επικεντρώνεται στο πρόσωπο προκειμένου να αναδείξει τη βασική, κατ’ εκείνον, αιτία της επιβίωσης μιας τέτοιας οργάνωσης για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα – κάπου 38 χρόνια μέχρι σήμερα – που δεν είναι άλλη από την απόλυτη εξουσία ενός ισόβιου αρχηγού που επιτρέπει ευελιξία, αναδιπλώσεις, επαναδραστηριοποιήσεις σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι σε ένα κόμμα που έχει δημοκρατικές διαδικασίες λειτουργίας.
Ο Δημήτρης Ψαρράς είναι μάλιστα ο άνθρωπος που αποκάλυψε και το «χαμένο» καταστατικό της οργάνωσης που μιλούσε για την «Αρχή του Αρχηγού», κατά τη Fuhrerprinzip των Γερμανών ναζί, σύμφωνα με την οποία μόνο ο αρχηγός εκφράζει τη βούληση του λαού και του κόμματος, επιλέγει συνεργάτες, κομματικά όργανα, τα πάντα.
Η Αρχή του Αρχηγού
Στο καταστατικό αυτό, μαζί με την περιγραφή της σημασίας του αρχηγού, καταγράφεται και η απέχθεια προς τη δημοκρατία και η λατρεία του ναζισμού: «Για μας τους Έλληνες εθνικοσοσιαλιστές δεν υπήρξε ποτέ κανένα δίλημμα, ο δημοκρατικός τρόπος διακυβερνήσεως, ο βασιζόμενος στην τυχάρπαστη πλειοψηφία των πολλών δεν είχε θέση στο κίνημά μας. Είχαμε όμως κι άλλους λόγους, πέρα από τα δεινά της δημοκρατίας, για να υποστηρίζουμε άλλες μορφές διακυβερνήσεως. Πλάι στα σκωληκόβρωτα ερείπια των δημοκρατικών κρατών βλέπαμε να φαντάζουν επιβλητικά τα οικοδομήματα των εθνών που είχαν την τύχη να οδηγούνται από μια ηγετική φυσιογνωμία. Η Γερμανία του Χίτλερ είναι φυσικά το λαμπρότερο απ’ αυτά αλλά όχι και το μοναδικό. Έτσι η επιλογή μας είναι ξεκάθαρη. Πιστεύουμε στην Αρχή του Αρχηγού ως θεμέλιο πολιτειακής νομιμότητας (…). Κάθε εξουσία που πηγάζει από αυτόν επιμερίζεται στις δικές μας σφαίρες υπευθυνότητας, διακλαδίζεται μέχρι τα ακρότατα αισθητήρια νεύρα της Λαϊκής Κοινότητας, που είναι οι πολίτες της εθνικοσοσιαλιστικής Πολιτείας. Γι’ αυτό μόνο μέσα σ’ αυτή την Πολιτεία πραγματώνεται η αληθινή εξουσία του Λαού (…). Η Αρχή του Αρχηγού ως ανώτατη αρχή και η αυστηρή ιεραρχική δομή και οργάνωση διέπει, λοιπόν, απαρέγκλιτα την εθνικοσοσιαλιστική μας κοινότητα, την Χρυσή Αυγή, και θα καθορίσει αύριο το περίγραμμα της Νέας Ευρωπαϊκής εθνικοσοσιαλιστικής Πολιτείας».
Η σπορά των ηττημένων του 1945
Η δημοσίευση το 2012, της «Μαύρης βίβλου», αλλά και η είσοδος της οργάνωσης στο Κοινοβούλιο, προκάλεσε σημαντικό ερευνητικό ενδιαφέρον – ο Δημήτρης Ψαρράς παραθέτει πλήθος ονομάτων πανεπιστημιακών, δημοσιογράφων κ.ά. που έκτοτε ασχολήθηκαν με το θέμα. Ωστόσο, φαίνεται ότι παραμένει ακόμα σκοτεινό, από την άποψη της επιστήμης, το μυστικό της ανόδου και επίμονα σημαντικής εκλογικής καταγραφής ενός τέτοιου μορφώματος στη χώρα του Διστόμου και των Καλαβρύτων. Μορφώματος καθαρά ναζιστικού και όχι απλώς νεοναζιστικού, όπως σωστά λ.χ. υποστηρίζει η ελληνογαλλίδα δημοσιογράφος Ανζελίκ Κουρουνίς, δημιουργός του ντοκιμαντέρ «Χρυσή Αυγή: προσωπική υπόθεση» (2016). Ο Δημήτρης Ψαρράς επιμένει ως προς αυτό, στον ειδικό ρόλο του αρχηγού στο πλαίσιο της οργάνωσης.
Μία πιθανή απάντηση, συμπληρωματική αλλά και καίρια, έχει δοθεί έμμεσα από τον ομότιμο καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης Ηλία Νικολακόπουλο, που έχει σε ανύποπτη στιγμή υποστηρίξει την εξής εκτίμηση: ότι αν γίνονταν αμέσως μετά τον πόλεμο εκλογές στις οποίες να συμμετείχε το ΕΑΜ ως ΕΑΜ και ένα δωσιλογικό κόμμα ως τέτοιο, το μεν ΕΑΜ θα έπαιρνε ένα ποσοστό κοντά στο 40%, αλλά και το δωσιλογικό κόμμα θα έπαιρνε ένα ποσοστό κοντά στο 15%!
Αυτό δείχνει ότι δίπλα στο απίστευτο κύμα αντίστασης στον Γερμανό κατακτητή, υπήρξε και ένα ιδιαίτερα ευμέγεθες πληθυσμιακό ποσοστό που συνεργάστηκε μαζί του και που αποδέχθηκε, άμεσα ή έμμεσα, την ιδεολογία του. Και εδώ κολλάει μία αποστροφή του ίδιου του Ν. Μιχαλολιάκου, όπως παρατίθεται στο βιβλίο του Δημήτρη Ψαρρά: «Είμαστε η σπορά των ηττημένων του 1945. Αυτοί είμαστε. Οι εθνικιστές, οι εθνικοσοσιαλιστές οι φασίστες». Ο συγκεκριμένος λόγος εκφωνήθηκε από τον «αρχηγό» λίγο πριν τις εκλογές του 2012, μπροστά στον ηγετικό πυρήνα της οργάνωσης, μετά μάλιστα τη συγκεκριμένη αποστροφή ακολούθησε θερμό χειροκρότημα.
Άγουρος και νόθος εκδυτικισμός
Ας μου επιτραπεί, ωστόσο, και μια δική μου, συμπληρωματική εκτίμηση. Η βίαιη επιβολή αυτής της «σποράς» στον εκλογικό χάρτη δεν θα μπορούσε να επέλθει αν δεν είχε επέλθει και μια, πολιτισμικής φύσης, κοινωνική μετάλλαξη. Ατυχώς για το ΚΚΕ, αντί να ωριμάσουν οι συνθήκες για επανάσταση, ωρίμασαν για εκφασισμό. Όσοι έζησαν το κλίμα των σχολείων και των γυμναστηρίων των αρχών της δεκαετίας του ’80, δεν μπορεί παρά να παρατήρησαν την, μάλλον άγνωστη ως τότε, ιδεολογία της δύναμης, να εξαπλώνεται ραγδαία. Ένα νέο είδος «μαγκιάς», που άλλοτε ήταν ίδιο του περιθωρίου, δημοκρατικοποιήθηκε (και μάλιστα όχι αναγκαστικά στις πιο φτωχές τάξεις). Οι πιο αδύναμοι έτρωγαν ψιλές και οι πιο δυνατοί ανταγωνίζονταν για το πιο «σκληρό» βλέμμα. Αυτό ήταν ένα είδος βίαιου, άγουρου και νόθου εκδυτικισμού, αποδοχή, αμάσητη, των χαμηλότερου επιπέδου προϊόντων μιας, κάποιας, μουσικοκινηματογραφικής (υπο)κουλτούρας. Υπήρξε και εξωτερική επιρροή και επαναδιαπραγμάτευση, (ψευτο)«εκσυγχρονισμός» εσωτερικών, βαθιά ριζωμένων στερεοτύπων. Σε αυτό το πλαίσιο, υπήρχε αποδοχή και της ιδεολογίας του αρχηγού, ως του δυνατότερου στην αγέλη. Ενώ υπήρχε και αποδοχή του ρίσκου βαριάς σωματικής βλάβης του άλλου.
Δεν χρειάζεται χαρισματικός επικεφαλής
Διακρίνει κανείς, ωστόσο, μια ειδοποιό διαφορά από τη ναζιστική ιδεολογία, η οποία απέτρεψε, τουλάχιστον προς το παρόν, την ακόμα μεγαλύτερη εξάπλωσή της εδώ. Είναι ότι στα καθ’ ημάς το πρότυπο της ιδεολογίας της δύναμης είναι το αμερικανικό –το οποίο η ναζιστική ιδεολογία θεωρεί και εκφυλιστικό–, με άλλα λόγια πρόκειται για μια σωματοποιημένη επίδειξη δύναμης που υπακούει σε κώδικες προσωπικών μονομαχιών. Οι κώδικες αυτοί βρίσκονται πολύ μακριά από το γερμανικό ολοκληρωτικό πρότυπο που δεν προκαλεί μονομαχίες, αλλά εξοντώνει προγραμματικά. Κάτι που, κατά βάθος κάνει και η Χρυσή Αυγή, όταν οργανώνει τάγματα που κάνουν ξαφνικές μαζικές επιθέσεις σε μεμονωμένα άτομα.
Όλα αυτά χρειάζονται σε βάθος μελέτη. Ο Δημήτρης Ψαρράς (που στο βιβλίο του παραθέτει αναλυτικά πηγές, βιβλιογραφία αλλά και ευρετήριο προσώπων) έχει συμβάλει περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον σε αυτό, έχει συνεισφέρει στοιχεία, έχει συνεισφέρει με εκτιμήσεις καλά θεμελιωμένες, έχει δώσει εναύσματα για ποικίλες σκέψεις σε πολλά πεδία. Κυρίως, όμως, έχει προειδοποιήσει μια ολόκληρη κοινωνία να μη συνηθίζει στη φρίκη, να μην παραπλανάται από την εξωτερική, αλλόκοτη παρουσία του «αρχηγού» – σε αυτού του τύπου τα κόμματα, μας λέει, δεν χρειάζεται να είναι χαρισματικός ο επικεφαλής, αν κερδίσει εκλογές ή επιβληθεί πραξικοπηματικά αυτός θα είναι ο «φίρερ» –, να μην ξεχνά ότι όλα τα φασιστικά καθεστώτα τέτοιου τύπου και ύψους στελέχη είχαν, πάνω κάτω. Ας ελπίσουμε ότι η κοινωνία ακούει…
Δημήτρης Ψαρράς «Ο αρχηγός. Το αίνιγμα του Ν. Μιχαλολιάκου», εκδόσεις Πόλις, 2018
Ο δημοσιογράφος Δημήτρης Ψαρράς αξίζει πολλών επαίνων και όχι μόνο για την έντιμη και πρωτοπόρα, για τα ελληνικά δεδομένα, ερευνητική του δημοσιογραφία, τόσο μέσω της ομάδας του «Ιού», όσο και ατομικά. Αν αξίζει ακόμη μια φορά τον έπαινο, είναι γιατί σχεδόν αποκλειστικά αυτός, μέσα σε ένα αδιάφορο δημοσιογραφικό κλίμα, συνειδητοποίησε πολύ έγκαιρα το μέγεθος της σημασίας της Χρυσής Αυγής, πριν καν γίνει το «φαινόμενο» στο οποίο εξελίχθηκε, ερεύνησε βαθιά, επίμονα, έγκυρα το παρελθόν και τα κείμενα της οργάνωσης αυτής και αποκάλυψε όλο το εύρος του ναζιστικού της χαρακτήρα. Και το έκανε γιατί προφανώς κατάλαβε, πολύ νωρίς, ότι η οργάνωση αυτή αποτελούσε σοβαρή απειλή για τη δημοκρατία και ότι ήταν λάθος να την έβλεπε κανείς ως μια ομάδα γραφικών.
Επιπλέον, την παρακολούθησε πολλά χρόνια και έδωσε πληθώρα στοιχείων στους εισαγγελείς, αψηφώντας τους προφανείς κινδύνους από μια οργάνωση που μετέρχεται τη βία. Σε τέτοιο βαθμό, ώστε να οδηγήσει τον πρόεδρό της, Ν. Μιχαλολιάκο, να πει γι’ αυτόν ότι «είναι ο Ιαβέρης μου» – άσχετα αν, προφανώς, παραγνώρισε το γεγονός ότι ο Γιάννης Αγιάννης είχε κυνηγηθεί για μικροεγκλήματα, μόνο.
Την έγκαιρη ενασχόλησή του με το ζήτημα «Χρυσή Αυγή» την πιστοποιεί το βιβλίο του «Η μαύρη βίβλος της Χρυσής Αυγής», προϊόν πολυετούς έρευνας, που εκδόθηκε το 2012, όταν ακόμη λίγοι είχαν καταλάβει το ναζιστικό χαρακτήρα της οργάνωσης. Περιέλαβε εκεί πλήθος ντοκουμέντων που αποδείκνυε του λόγου το αληθές – από περιοδικά, ιστοσελίδες, βίντεο και άλλα πολλά. Επανέρχεται τώρα με το βιβλίο «Ο αρχηγός. Το αίνιγμα του Ν. Μιχαλολιάκου», στο οποίο επικεντρώνεται στο πρόσωπο προκειμένου να αναδείξει τη βασική, κατ’ εκείνον, αιτία της επιβίωσης μιας τέτοιας οργάνωσης για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα – κάπου 38 χρόνια μέχρι σήμερα – που δεν είναι άλλη από την απόλυτη εξουσία ενός ισόβιου αρχηγού που επιτρέπει ευελιξία, αναδιπλώσεις, επαναδραστηριοποιήσεις σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι σε ένα κόμμα που έχει δημοκρατικές διαδικασίες λειτουργίας.
Ο Δημήτρης Ψαρράς είναι μάλιστα ο άνθρωπος που αποκάλυψε και το «χαμένο» καταστατικό της οργάνωσης που μιλούσε για την «Αρχή του Αρχηγού», κατά τη Fuhrerprinzip των Γερμανών ναζί, σύμφωνα με την οποία μόνο ο αρχηγός εκφράζει τη βούληση του λαού και του κόμματος, επιλέγει συνεργάτες, κομματικά όργανα, τα πάντα.
Η Αρχή του Αρχηγού
Στο καταστατικό αυτό, μαζί με την περιγραφή της σημασίας του αρχηγού, καταγράφεται και η απέχθεια προς τη δημοκρατία και η λατρεία του ναζισμού: «Για μας τους Έλληνες εθνικοσοσιαλιστές δεν υπήρξε ποτέ κανένα δίλημμα, ο δημοκρατικός τρόπος διακυβερνήσεως, ο βασιζόμενος στην τυχάρπαστη πλειοψηφία των πολλών δεν είχε θέση στο κίνημά μας. Είχαμε όμως κι άλλους λόγους, πέρα από τα δεινά της δημοκρατίας, για να υποστηρίζουμε άλλες μορφές διακυβερνήσεως. Πλάι στα σκωληκόβρωτα ερείπια των δημοκρατικών κρατών βλέπαμε να φαντάζουν επιβλητικά τα οικοδομήματα των εθνών που είχαν την τύχη να οδηγούνται από μια ηγετική φυσιογνωμία. Η Γερμανία του Χίτλερ είναι φυσικά το λαμπρότερο απ’ αυτά αλλά όχι και το μοναδικό. Έτσι η επιλογή μας είναι ξεκάθαρη. Πιστεύουμε στην Αρχή του Αρχηγού ως θεμέλιο πολιτειακής νομιμότητας (…). Κάθε εξουσία που πηγάζει από αυτόν επιμερίζεται στις δικές μας σφαίρες υπευθυνότητας, διακλαδίζεται μέχρι τα ακρότατα αισθητήρια νεύρα της Λαϊκής Κοινότητας, που είναι οι πολίτες της εθνικοσοσιαλιστικής Πολιτείας. Γι’ αυτό μόνο μέσα σ’ αυτή την Πολιτεία πραγματώνεται η αληθινή εξουσία του Λαού (…). Η Αρχή του Αρχηγού ως ανώτατη αρχή και η αυστηρή ιεραρχική δομή και οργάνωση διέπει, λοιπόν, απαρέγκλιτα την εθνικοσοσιαλιστική μας κοινότητα, την Χρυσή Αυγή, και θα καθορίσει αύριο το περίγραμμα της Νέας Ευρωπαϊκής εθνικοσοσιαλιστικής Πολιτείας».
Η σπορά των ηττημένων του 1945
Η δημοσίευση το 2012, της «Μαύρης βίβλου», αλλά και η είσοδος της οργάνωσης στο Κοινοβούλιο, προκάλεσε σημαντικό ερευνητικό ενδιαφέρον – ο Δημήτρης Ψαρράς παραθέτει πλήθος ονομάτων πανεπιστημιακών, δημοσιογράφων κ.ά. που έκτοτε ασχολήθηκαν με το θέμα. Ωστόσο, φαίνεται ότι παραμένει ακόμα σκοτεινό, από την άποψη της επιστήμης, το μυστικό της ανόδου και επίμονα σημαντικής εκλογικής καταγραφής ενός τέτοιου μορφώματος στη χώρα του Διστόμου και των Καλαβρύτων. Μορφώματος καθαρά ναζιστικού και όχι απλώς νεοναζιστικού, όπως σωστά λ.χ. υποστηρίζει η ελληνογαλλίδα δημοσιογράφος Ανζελίκ Κουρουνίς, δημιουργός του ντοκιμαντέρ «Χρυσή Αυγή: προσωπική υπόθεση» (2016). Ο Δημήτρης Ψαρράς επιμένει ως προς αυτό, στον ειδικό ρόλο του αρχηγού στο πλαίσιο της οργάνωσης.
Μία πιθανή απάντηση, συμπληρωματική αλλά και καίρια, έχει δοθεί έμμεσα από τον ομότιμο καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης Ηλία Νικολακόπουλο, που έχει σε ανύποπτη στιγμή υποστηρίξει την εξής εκτίμηση: ότι αν γίνονταν αμέσως μετά τον πόλεμο εκλογές στις οποίες να συμμετείχε το ΕΑΜ ως ΕΑΜ και ένα δωσιλογικό κόμμα ως τέτοιο, το μεν ΕΑΜ θα έπαιρνε ένα ποσοστό κοντά στο 40%, αλλά και το δωσιλογικό κόμμα θα έπαιρνε ένα ποσοστό κοντά στο 15%!
Αυτό δείχνει ότι δίπλα στο απίστευτο κύμα αντίστασης στον Γερμανό κατακτητή, υπήρξε και ένα ιδιαίτερα ευμέγεθες πληθυσμιακό ποσοστό που συνεργάστηκε μαζί του και που αποδέχθηκε, άμεσα ή έμμεσα, την ιδεολογία του. Και εδώ κολλάει μία αποστροφή του ίδιου του Ν. Μιχαλολιάκου, όπως παρατίθεται στο βιβλίο του Δημήτρη Ψαρρά: «Είμαστε η σπορά των ηττημένων του 1945. Αυτοί είμαστε. Οι εθνικιστές, οι εθνικοσοσιαλιστές οι φασίστες». Ο συγκεκριμένος λόγος εκφωνήθηκε από τον «αρχηγό» λίγο πριν τις εκλογές του 2012, μπροστά στον ηγετικό πυρήνα της οργάνωσης, μετά μάλιστα τη συγκεκριμένη αποστροφή ακολούθησε θερμό χειροκρότημα.
Άγουρος και νόθος εκδυτικισμός
Ας μου επιτραπεί, ωστόσο, και μια δική μου, συμπληρωματική εκτίμηση. Η βίαιη επιβολή αυτής της «σποράς» στον εκλογικό χάρτη δεν θα μπορούσε να επέλθει αν δεν είχε επέλθει και μια, πολιτισμικής φύσης, κοινωνική μετάλλαξη. Ατυχώς για το ΚΚΕ, αντί να ωριμάσουν οι συνθήκες για επανάσταση, ωρίμασαν για εκφασισμό. Όσοι έζησαν το κλίμα των σχολείων και των γυμναστηρίων των αρχών της δεκαετίας του ’80, δεν μπορεί παρά να παρατήρησαν την, μάλλον άγνωστη ως τότε, ιδεολογία της δύναμης, να εξαπλώνεται ραγδαία. Ένα νέο είδος «μαγκιάς», που άλλοτε ήταν ίδιο του περιθωρίου, δημοκρατικοποιήθηκε (και μάλιστα όχι αναγκαστικά στις πιο φτωχές τάξεις). Οι πιο αδύναμοι έτρωγαν ψιλές και οι πιο δυνατοί ανταγωνίζονταν για το πιο «σκληρό» βλέμμα. Αυτό ήταν ένα είδος βίαιου, άγουρου και νόθου εκδυτικισμού, αποδοχή, αμάσητη, των χαμηλότερου επιπέδου προϊόντων μιας, κάποιας, μουσικοκινηματογραφικής (υπο)κουλτούρας. Υπήρξε και εξωτερική επιρροή και επαναδιαπραγμάτευση, (ψευτο)«εκσυγχρονισμός» εσωτερικών, βαθιά ριζωμένων στερεοτύπων. Σε αυτό το πλαίσιο, υπήρχε αποδοχή και της ιδεολογίας του αρχηγού, ως του δυνατότερου στην αγέλη. Ενώ υπήρχε και αποδοχή του ρίσκου βαριάς σωματικής βλάβης του άλλου.
Δεν χρειάζεται χαρισματικός επικεφαλής
Διακρίνει κανείς, ωστόσο, μια ειδοποιό διαφορά από τη ναζιστική ιδεολογία, η οποία απέτρεψε, τουλάχιστον προς το παρόν, την ακόμα μεγαλύτερη εξάπλωσή της εδώ. Είναι ότι στα καθ’ ημάς το πρότυπο της ιδεολογίας της δύναμης είναι το αμερικανικό –το οποίο η ναζιστική ιδεολογία θεωρεί και εκφυλιστικό–, με άλλα λόγια πρόκειται για μια σωματοποιημένη επίδειξη δύναμης που υπακούει σε κώδικες προσωπικών μονομαχιών. Οι κώδικες αυτοί βρίσκονται πολύ μακριά από το γερμανικό ολοκληρωτικό πρότυπο που δεν προκαλεί μονομαχίες, αλλά εξοντώνει προγραμματικά. Κάτι που, κατά βάθος κάνει και η Χρυσή Αυγή, όταν οργανώνει τάγματα που κάνουν ξαφνικές μαζικές επιθέσεις σε μεμονωμένα άτομα.
Όλα αυτά χρειάζονται σε βάθος μελέτη. Ο Δημήτρης Ψαρράς (που στο βιβλίο του παραθέτει αναλυτικά πηγές, βιβλιογραφία αλλά και ευρετήριο προσώπων) έχει συμβάλει περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον σε αυτό, έχει συνεισφέρει στοιχεία, έχει συνεισφέρει με εκτιμήσεις καλά θεμελιωμένες, έχει δώσει εναύσματα για ποικίλες σκέψεις σε πολλά πεδία. Κυρίως, όμως, έχει προειδοποιήσει μια ολόκληρη κοινωνία να μη συνηθίζει στη φρίκη, να μην παραπλανάται από την εξωτερική, αλλόκοτη παρουσία του «αρχηγού» – σε αυτού του τύπου τα κόμματα, μας λέει, δεν χρειάζεται να είναι χαρισματικός ο επικεφαλής, αν κερδίσει εκλογές ή επιβληθεί πραξικοπηματικά αυτός θα είναι ο «φίρερ» –, να μην ξεχνά ότι όλα τα φασιστικά καθεστώτα τέτοιου τύπου και ύψους στελέχη είχαν, πάνω κάτω. Ας ελπίσουμε ότι η κοινωνία ακούει…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου