Η ασθένεια της αμφιβολίας

Γεωργία Μαριακάκη  
Kλινική Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια
Πηγή: psychologynow.gr

Η ψυχαναγκαστική-καταναγκαστική διαταραχή αποτελεί μία αγχώδη διαταραχή που εμφανίζεται με μεγάλη συχνότητα. Πλήττει εξίσου τους άντρες και τις γυναίκες και πρωτοεμφανίζεται συνήθως σε μικρές ηλικίες.

---

Η διαταραχή μπορεί να είναι χρόνια με επιδεινώσεις και υφέσεις. Συχνά συνυπάρχει με κατάθλιψη, άλλες αγχώδεις διαταραχές, διαταραχές προσωπικότητας ή διαταραχές πρόσληψης τροφής. Η διαταραχή αυτή μπορεί να προκαλέσει σημαντική έκπτωση στην κοινωνική και επαγγελματική ζωή του ατόμου, καθώς επίσης και σημαντική δυσφορία.
Αναλυτικότερα και σύμφωνα με τα διαγνωστικά κριτήρια DSM-IV της Αμερικανικής Ψυχιατρική Ένωσης (American Psychiatric Association)*, η διαταραχή αυτή χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες έμμονες σκέψεις, παρορμήσεις και εικόνες, οι οποίες βιώνονται συνήθως σαν παρείσακτες και προκαλούν έντονο άγχος ή ενόχληση.
Επίσης συχνά χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές (π.χ. πλύσιμο χεριών, τακτοποίηση, έλεγχος) ή νοερές πράξεις (π.χ. επαναλήψεις λέξεων, μετρήσεις, προσευχές), τις οποίες το άτομο αισθάνεται αναγκασμένο να κάνει ως απάντηση στις έμμονες σκέψεις ή σύμφωνα με αυστηρούς κανόνες που θέτει το ίδιο το άτομο στον εαυτό του.
Οι συμπεριφορές αυτές (ή νοερές πράξεις) αποβλέπουν στη μείωση του άγχους ή στην αποτροπή κάποιου απευκταίου γεγονότος. Ωστόσο αυτές οι συμπεριφορές είτε δε συνδέονται ρεαλιστικά με το γεγονός αυτό (π.χ. τακτοποίηση, σαν απάντηση στην ιδέα ότι, αν αυτό δε συμβεί, θα υπάρξει τιμωρία από το Θεό) είτε είναι υπερβολικές (π.χ. πλύσιμο των χεριών μέχρι να ματώσουν, ώστε να αποφευχθεί η μόλυνση).
Η θεραπευτική αντιμετώπιση της ψυχαναγκαστικής-καταναγκαστικής διαταραχής μπορεί να είναι αρκετά δύσκολη, ιδιαίτερα αν πρόκειται για μία χρόνια κατάσταση. Το άτομο που πάσχει από αυτή τη διαταραχή όμως μπορεί να βοηθηθεί, γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να απευθυνθεί σε κάποιον ειδικό έγκαιρα. Το σημαντικότερο θέμα είναι να αναγνωρίσει το άτομο τα συμπτώματα και να ξεπεράσει την ενδεχόμενη άρνηση που πιθανότατα αισθάνεται προκειμένου να μπορέσει να ξεκινήσει τη θεραπεία του.
Η φαρμακοθεραπεία (αγχολυτικά/ αντικαταθλιπτικά φάρμακα) μπορούν να βοηθήσουν, δεν αποτελούν όμως από μόνα τους πάντα επαρκή αντιμετώπιση. Η ψυχοθεραπεία είναι πολύ σημαντική. Υπάρχουν πολλές μορφές ψυχοθεραπείας. Μία από αυτές είναι και η γνωσιακή-συμπεριφορική ψυχοθεραπεία, η οποία, σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, έχει θετικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της διαταραχής αυτής. Ο συνδυασμός της ψυχοθεραπείας και ορισμένων φαρμάκων φαίνεται να επιφέρει γενικά καλά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της διαταραχής αυτής.
Η ψυχαναγκαστική-καταναγκαστική διαταραχή δεν επηρεάζει όμως δυστυχώς μόνο το ίδιο το άτομο, αλλά και ολόκληρη την οικογένεια. Η οικογένεια συνήθως δυσκολεύεται να αποδεχτεί ότι το άτομο με τη διαταραχή αυτή δεν μπορεί να σταματήσει τη δυσφορική του συμπεριφορά και αντιδρά συχνά ακατάλληλα απέναντι του. Γι’αυτό καλό είναι να υπάρχει επίσης κάποια ψυχοεκπαίδευση/ενημέρωση της οικογένειας του ατόμου από τον εκάστοτε ειδικό. 

*PDF : DSM-IV and DSM-5 Criteria for the Personality Disorders