Η φετιχιστική απεικόνιση του αυτοκινήτου στο σινεμά.

Τετράτροχο… Σινεμά

Νίκος Αρτινός

Το αυτοκίνητο ως αντικείμενο (η ομορφιά των γραμμών του και οι μηχανολογικές και οι τεχνολογικές του δυνατότητες το καθιστούν λατρευτικό είδωλο) και ως ιδέα (αποπνέει μια ακαταμάχητη αίσθηση ελευθερίας και αντιπροσωπεύει τη φυγή και την απόδραση από την άχρωμη καθημερινότητα) λειτουργεί ως φετίχ για το σινεμά. Τα τελευταία χρόνια η ψηφιακή θεώρηση της κινηματογραφίας εκμεταλλεύθηκε στο έπακρο τα σύγχρονα μέσα παραγωγής, δίνοντας εξωρεαλιστικές διαστάσεις στον γήινο φετιχισμό του αυτοκινήτου. Παράδειγμα, το τρισδιάστατο φιλμ «Tron Legacy» (2010) του Τζόζεφ Κασίνσκι με τους Τζεφ Μπρίτζες και Γκάρετ Χέντλαντ, όπου τα μοναδικής σχεδίασης ψηφιακά (δίτροχα και τετράτροχα) οχήματα εκτελούν απίθανες διαδρομές και αναπτύσσουν ιλιγγιώδη ταχύτητα στην περίπλοκη αρχιτεκτονική του ψηφιακού κόσμου της ταινίας.
Το 1983 ο Τζον Κάρπεντερ μετέφερε στο σινεμά το μυθιστόρημα του Στίβεν Κινγκ «Κριστίν» περιγράφοντας τη σκοτεινή γοητεία του αυτοκινήτου. Στο φιλμ ένας δειλός έφηβος ερωτεύεται την Κριστίν, ένα αυτοκίνητο που επιζητά την ερωτική αποκλειστικότητα του ιδιοκτήτη της. Σασπένς, κίνδυνος και «αρρωστημένος» έρωτας σε ένα φιλμ που ενδυναμώνει τον σεξουαλικό φετιχισμό του αυτοκινήτου.
Η περίπτωση της ταινίας «Drive» του Νίκολας Γουίντιγκ Ρεφν (τιμήθηκε με τον «Χρυσό Φοίνικα» σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ των Καννών) αποδεικνύει πως οι νέοι σκηνοθέτες μπορούν να αξιοποιήσουν την ιστορία του κινηματογράφου για να ψυχαγωγήσουν και –παράλληλα– να διδάξουν. Ο Δανός σκηνοθέτης τιμά το «αυτοκινητιστικό είδος» κάνοντας έξυπνες –αν και καμουφλαρισμένες– αναφορές στις ταινίες αυτές. Το start up της ταινίας του είναι εκρηκτικό και θυμίζει το «Bullit» (1968) –σε ό,τι αφορά τη δομή των γυρισμάτων της καταδίωξης και το νευρώδες μοντάζ– με τον Στιβ Μακ Κουήν. Ο cool Ράιαν Γκόσλιγκ υποδύεται έναν νεαρό εξαίρετο οδηγό-κασκαντέρ που περιστασιακά ληστεύει τράπεζες. Στο ξεκίνημα του «Drive» οι θεατές παρακολουθούν με κομμένη την ανάσα την προσπάθεια του Γκόσλινγκ να ξεφύγει από την αστυνομία στους δρόμους τους Λος Άντζελες, ύστερα από μια επιτυχημένη απόπειρα «απαλλοτρίωσης». Στο ίδιο ύφος, και το σπουδαίο «Baby Driver» του Έντγκαρ Ράιτ με τους Άνσελ Έλγκορτ, Λίλι Τζέιμς και Κέβιν Σπέισι αξιοποιεί, με αριστουργηματικό τρόπο, τη χρήση της μουσικής και των τραγουδιών στις δεξιοτεχνικά γυρισμένες σκηνές καταδίωξης και δράσης (αναλυτικά η κριτική της ταινίας από τον συνάδερφο Γιάννη Τοτονίδη, εδώ). Οι παραπάνω ταινίες έχουν ως πρότυπό τους το κλασικό «Bullitt» του Πίτερ Γιέιτς, όπου ο Στιβ Μακ Kουήν οδηγάει μια πειραγμένη Ford Mastang και κυνηγάει τους «κακούς» της ιστορίας σε μια αξέχαστη σεκάνς στους δρόμους του Σαν Φρανσίσκο.
Είναι γεγονός πως τα τελευταία χρόνια η ψηφιακή αισθητική του play station έχει γίνει βαρετή. Οι σκηνοθέτες –παρά την πίεση των παραγωγών για εύκολες, «εύπεπτες» ταινίες– παρασκηνιακά και υπογείως αναζητούν νέες μεθόδους και νέους δρόμους έμπνευσης ανασκαλεύοντας το παρελθόν. Κάποιοι από τους νέους δημιουργούς, οι οποίοι είναι πάνω απ’ όλα αμετανόητοι σινεφίλ, εκτιμούν την αυτοκινητιστική ιστορία του σινεμά. Παράδειγμα, ο σκηνοθέτης Κουέντιν Ταραντίνο που τίμησε το trash exploitation σινεμά των grind house αιθουσών της δεκαετίας του ’70 γυρίζοντας την ταινία «Death proof» (σημαίνει… «Αλεξιθάνατος»!). Στο φιλμ ο Κερτ Ράσσελ υποδύεται έναν serial killer που οδηγεί ένα πειραγμένο αυτοκίνητο και περιφέρεται στην ενδοχώρα των ΗΠΑ σκοτώνοντας όμορφες γυναίκες. Το αυτοκίνητό του είναι ένα ευφάνταστο φονικό όπλο.
Από την άλλη η υπέρ-επιτυχημένη –εισπρακτικά– σειρά ταινιών «Fast & Furious» λειτούργησε κεντρομόλα έλκοντας θεατές που λατρεύουν τα αυτοκίνητα – έτσι απλά! Σε μια από τις ταινίες της σειράς οι Βιν Ντίζελ και Πολ Γουόκερ διοργανώνουν μια παράτολμη ληστεία στο Ρίο, χρησιμοποιώντας πανέμορφα «πειραγμένα» αυτοκίνητα. Η ταινία ήταν κινηματογραφικά αυτοαναφορική και σινεφιλική, αφού το φιλμ περιλαμβάνει στοιχεία κλασικών ταινιών του είδους (το «Ληστεία αλά Ιταλικά» (1968) με τον Μάικλ Κέην συναντά το «Bullit»).

(Πηγή: icineman.com)