Η Έλενα Ακρίτα και «Το κουσκούς της κυρίας Αρβελέρ»

Μια ισοπεδωτική κριτική , που φτάνει στα όρια της κακοήθειας

Την ασκεί η δημοσιογράφος και συγγραφέας Έλενα Ακρίτα στην Ελένη Γλύκατζη – Αρβελέρ, με αφορμή την αυτοβιογραφία της τελευταίας υπό τον τίτλο «Μια ζωή χωρίς άλλοθι» .

Χωρίς να αμφισβητεί την ακαδημαϊκή της σταδιοδρομία και τις προοδευτικές ιδέες που με συνέπεια υπεράσπισε με το λαμπρό επιστημονικό έργο της , δε στέκεται καθόλου σ΄αυτά, αλλά χαρακτηρίζει την αυτοβιογραφία της ως βιβλίο ρηχό, επιδερμικό, gossip σχεδόν, επειδή η Γλύκατζη – Αρβελέρ, ενώ ξεκίνησε ως κομουνίστρια, συμμάχησε με τον ταξικό εχθρό της, λες και έπρεπε να παραμείνει εφ΄όρου ζωής ταγμένη στη γραμμή του Ζαχαριαδικού ένοπλου αγώνα .

Η Ελενα Ακρίτα μετατρέπεται σε απόλυτο ιδεολογικό κριτή της ιστορικού και στην σταλινικού τύπου κριτική της γράφει με εμπάθεια για την Αρβελέρ: "Στα 91 σου ναι, μπορείς να λες αυτό που θέλεις. Κι αν το απόσταγμα του βίου σου είναι μια διαδρομή απ’ τα αμφιθέατρα στην κοσμική βεγγέρα, δικαίωμά σου να το μοιραστείς μαζί μας και δικαίωμά μας να σε κρίνουμε." .

Ταυτόχρονα η θηλυκή νεοζτανοβίστρια διερωτάται: "Τι να μάθουν οι νέοι από αυτό το βιβλίο; Τι στην ευχή να μάθουν; Πώς ξεκινάς στα νιάτα σου από την Αριστερά και καταλήγεις «μορφωτική» ακόλουθος της βασίλισσας Φρειδερίκης; Της Φρειδερίκης of all people;".

Η Ακρίτα ξεχνά σε πόσο μικρή χώρα βρισκόμαστε και πόσο διάφανος είναι ο βίος και η πολιτεία όλων , μεταξύ αυτών και της Γλύκατζη αλλά και της αφεντιάς της . Όλοι γνωριζόμαστε καλά σ΄αυτόν τον τόπο. Ουδέν κρυπτόν υπό τον ήλιον, τα θετικά και τα αρνητικά μας, τα λάθη και τους συμβιβασμούς μας , αλλά και τα ουσιαστικά, τα δημιουργικά και τα ανώτερα που έχουμε να επιδείξουμε βαδίζοντας προς το τέρμα.

Από πού κι ως πού λοιπόν αντλεί το δικαίωμα η κυρία-τσούχτρω να κρίνει συνολικά και να απορρίπτει τη ζωή ενός ατόμου από την απομαγνητοφώνηση μιας χαλαρής κουβέντας που είχε με ένα διανοούμενο;Τι απαιτήσεις μπορούμε να έχουμε από ένα τέτοιου τύπου "αυτοβιογραφικό" κείμενο; Να είναι ένα πυκνό φιλοσοφικό κείμενο , που θα αποτελεί την πνευματική παρακαταθήκη της βυζαντινολόγου, για να γίνει κτήμα ες αεί στη νέα γενιά; Δεν είναι αρκετά τα πονήματα της Αρβελέρ, για να αντιληφθούμε , να αξιολογήσουμε και να ωφεληθούμε από το "πλάτος" και το "βάθος" της επιστημονικής σκέψης της; Μήπως ,τελικά , δεν είναι σοβαροί αυτοί που την κρίνουν με τόσο επιδερμικό τρόπο;
Γιατί αγνοείται τόσο προκλητικά το λαμπρό επιστημονικό της έργο, πράγμα για το οποίο είχε λαμπρή καριέρα στη Γαλλία , έγινε ακαδημαϊκός και τιμάται σήμερα από όλους τους σοβαρούς επιστήμονες;
Γιατί η αμείλικτη δημοσιογράφος ενδιαφέρεται μόνο για το ιδεολογικοπολιτικό "ήθος" της Αρβελέρ , κραδαίνοντας το σταλινικό αριστερόμετρο στο ένα χέρι και υψώνοντας το φτυάρι του κομπλεξικού ντόπιου νεκροθάφτη προσωπικοτήτων στο άλλο; Από ποιον αντλεί αυτό το ανύπαρκτο δικαίωμα;

Στο κάτω κάτω της γραφής , μπορεί η κυρία να μας πει τι το σημαντικό έχει να επιδείξει η ίδια στη ζωή της που να της δίνει το δικαίωμα μιας τόσο αμείλικτης κριτικής; Τα εύπεπτα μήπως βιβλία τύπου Άρλεκιν που έχει γράψει ή τα γεμάτα αφόρητα κλισέ τηλεοπτικά σενάριά της που κοίμησαν τόσους νεοέλληνες διδάσκοντάς τους κακό γούστο;

Το χειρότερο: πόσο περήφανη για την προσωπική ιδεολογική της συνέπεια μπορεί να είναι η ίδια , όταν προσφέρει χωρίς να ντρέπεται τις υπηρεσίες της σε μια άθλια φυλλάδα που φέρει τον τίτλο της ιστορικής εφημερίδας Τα Νέα και την οποία αγόρασε ο σκοτεινός επιχειρηματίας Βαγγέλης Μαρινάκης, για να τη χρησιμοποιεί ως όχημα αδιάντροπων fake news εναντίον μιας κυβέρνησης που δεν "του κάθεται" αλλά τον "ζορίζει" αρκετά;

Ολόκληρο το κείμενο της Ακρίτα :

Το κουσκούς της κυρίας Αρβελέρ

Δεν αισθάνθηκα ιδιαίτερη απογοήτευση διαβάζοντας την αυτοβιογραφία της Ελένης Γλύκατζη – Αρβελέρ «Μια ζωή χωρίς άλλοθι». Ισως γιατί δεν είχα βάλει και πολύ ψηλά τον πήχυ των προσδοκιών μου, εξού και δεν με διέψευσε το βιβλίο. Ενα βιβλίο ρηχό, επιδερμικό, gossip σχεδόν.

Στις σελίδες του αφηγήματος πρωταγωνιστούν όλοι οι επιστήθιοι φίλοι της κυρίας Αρβελέρ. Οι σουπερστάρ της πολιτικής, της τέχνης και του βαθέος – έως βαθυτάτου – πλούτου. Προσωπικότητες που τη λάτρεψαν, τη θαύμασαν, την αποθέωσαν. Γιατί η Ελένη Γλύκατζη- Αρβελέρ είναι θεότης. Κι αυτό δεν το πιστεύουν μόνο οι άλλοι. Το πιστεύει και εκείνη.

Κατ’ αρχάς για να μην παρεξηγηθούμε, ουδείς αμφισβητεί την ακαδημαϊκή της σταδιοδρομία. Κι επειδή ο συνδυασμός γνώσης και φιλοδοξίας συναρμολογεί οχήματα ικανά να εκτοξευόσουν τον επιβάτη τους, η κυρία Αρβελέρ έφτασε πολύ ψηλά. Γι’ αυτό ίσως θα περιμέναμε από εκείνην ένα άλλης ποιότητας ανάγνωσμα. Ενα άλλο βιβλίο, μια άλλη βιογραφία και – το σημαντικότερο – μια άλλη κοσμοθεωρία.

Ο βιογράφος της Γιάννης Μπασκόζος – ένας διανοητής που εκτιμώ – γράφει στον πρόλογο του:
«Η ιστορία της […] είναι ένα μάθημα ζωής για τους νέους…»

Μα συγγνώμη, τι να μάθουν οι νέοι από αυτό το βιβλίο; Τι στην ευχή να μάθουν; Πώς ξεκινάς στα νιάτα σου από την Αριστερά και καταλήγεις «μορφωτική» ακόλουθος της βασίλισσας Φρειδερίκης; Της Φρειδερίκης of all people;
Την Ιστορία μας οι παλιοί τη θυμούνται και οι νεότεροι (ελπίζω πως) τη διαβάζουν. Μιλάμε για άγριες εποχές. Τότε οι κομμουνιστές ήταν χτισμένοι ζωντανοί στις φυλακές και στα μπουντρούμια. Δεν κάνανε κοζερί στα βασιλικά ανάκτορα με τις κυρίες της αυλής.

Η νεαρή φοιτήτρια με άλλοθι τη γλωσσομάθειά της («Μια ζωή ΧΩΡΙΣ άλλοθι» όντως;) τρύπωσε στο παλάτι. Και από αυτό ναι, σαφέστατα να διδαχτούν οι νέοι μας. Να διδαχτούν πως ο καιροσκοπισμός είναι μια χρήσιμη αποσκευή σε τέτοια ταξίδια.

Κι επειδή στις πρώτες σελίδες του βιβλίου μας προκύπτει το κομμουνιστικό overdose της ηρωίδας, συγγνώμη αλλά στα πέτρινα χρόνια ούτε να κατουρήσεις, που λέει ο λόγος, δεν μπορούσες χωρίς πιστοποιητικό νομιμοφροσύνης. Τίνι τρόπω λοιπόν, η αριστερή Ελένη παρήλασε κουνάμενη σεινάμενη στα άδυτα της μοναρχίας και δεν άνοιξε ρουθούνι;
Μα και το υπόλοιπο βιβλίο πόσο γλαφυρό και χαριτωμένο!

Πως την κυνηγούσε στα τηλέφωνα ο κολλητός της Κωνσταντίνος Καραμανλής. Πως μια φορά έπεσε στην πισίνα της Ελζας Λαμπράκη (μητέρας του Χρήστου και της Λένας) και δεν τη βοήθησε ο «Αλβανός μπάτλερ» να βγει. Πως ανέβηκε στη μηχανή του Νίκου Κούρκουλου. Πως ήταν πάντα το «κέντρο της παρέας», πως έπαιζε εξαίσιο μπριτζ, πως ήταν όμορφη και πνευματώδης. Κι αυτά δεν τα έλεγαν μόνο οι άλλοι: τα έλεγε κι εκείνη. Γι’ αυτό άλλωστε την είχαν στα όπα όπα οι μεγάλες εφοπλιστικές οικογένειες.

Πριν από μερικά χρόνια της είχα πάρει συνέντευξη για την εκπομπή μου «Φώτα Πορείας». Κάτσαμε δυο ώρες βιζαβί κι απεναντίας κι ανταλλάξαμε, σε μορφή ερωταποκρίσεων, εκείνη αυτάρεσκες μεγαλοστομίες κι εγώ αβρές κοινοτοπίες (για να κάνουμε και την αυτοκριτική μας). Είπαμε τα γνωστά – νέοι, Παιδεία, παιδικά χρόνια, κοσμικά κονέ: τα ίδια που έλεγε σε όλους τους δημοσιογράφους και σε όλες τις συνεντεύξεις… Για τη Φρειδερίκη δεν θυμάμαι να μου είχε πει, by the way.

«Είμαι 91 χρονών, μπορώ να λέω αυτά που θέλω». Δηλώνει.

Και πολύ καλά κάνει. Απλώς δεν περίμενε ο καημένος ο αναγνώστης πως όλη αυτή η μεγάλη ακαδημαϊκή διαδρομή θα αναλωνόταν σε σελίδες με στιγμιότυπα κι ανεκδοτάκια, με ατέρμονο κουσκούς, πικάντικα ντεσού.

Στα 91 σου ναι, μπορείς να λες αυτό που θέλεις. Κι αν το απόσταγμα του βίου σου είναι μια διαδρομή απ’ τα αμφιθέατρα στην κοσμική βεγγέρα, δικαίωμά σου να το μοιραστείς μαζί μας και δικαίωμά μας να σε κρίνουμε.
Γιατί με το βιβλίο «Μια ζωή χωρίς άλλοθι» η Ελένη Γλύκατζη – Αρβελέρ δίνει – φευ! – νέο νόημα στην έκφραση «τα στερνά τιμούν τα πρώτα».