Έλλην , Όχι ξιπασμένος ελλαδίτης- άδολος Πατριώτης , Όχι σιχαμερός εθνολαϊκιστής

 

*Ανδρέας Κάλβος: Εργοβιογραφικό

 **********************

Εις Σάμον

         Στις τρεις πρώτες στροφές αλλά και στις πέντε τελευταίες από την ωδή «Εις Σάμον», που εντάσσεται στα Λυρικά, συλλογή δέκα πατριωτικών ωδών, την οποία ο Ανδρέας Κάλβος εξέδωσε στο Παρίσι το 1826, κυριαρχεί πνεύμα ελευθεροφροσύνης και διακρίνονται τα συστατικά γνωρίσματα της καλβικής ποίησης (ηρωική θεματολογία, υψηλός τόνος και ήθος, παραβολική χρήση του αρχαίου ελληνικού μύθου).

ᾨδὴ Τετάρτη. Εἰς Σάμον στροφὴ πρώτη. Ὅσοι τὸ χάλκεον χέρι βαρὺ τοῦ φόβου αἰσθάνονται, ζυγὸν δουλείας, ἂς ἔχωσι· θέλει ἀρετὴν καὶ τόλμην ἡ ἐλευθερία. 5 β´. Αὐτὴ (καὶ ὁ μῦθος κρύπτει νοῦν ἀληθείας) ἐπτέρωσε τὸν Ἴκαρον· καὶ ἂν ἔπεσεν ὁ πτερωθεὶς κ᾿ ἐπνίγη θαλασσωμένος· 10 γ´. Ἀφ᾿ ὑψηλὰ ὅμως ἔπεσε, καὶ ἀπέθανεν ἐλεύθερος. - Ἂν γένῃς σφάγιον ἄτιμον ἑνὸς τυράννου, νόμιζε φρικτὸν τὸν τάφον. 15 δ´. Μοῦσα τὸ Ἰκάριον πέλαγος ἔχεις γνωστόν. Νὰ ἡ Πάτμος, νὰ αἱ Κορασσίαι, κ᾿ ἡ Κάλυμνα ποὺ τρέφει τὰς μελίσσας μὲ᾿ ἀθέριστα ἄνθη. 20 ε´. Νὰ τῆς ἀλόης ἡ νῆσος, καὶ ἡ Κῶς εὐτυχεστάτη, ἥ τις τοῦ κόσμου ἐχάρισε τὸν Ἀπελλῆν καὶ ἀθάνατον τὸν Ἱπποκράτην. 25 ς´. Ἰδοὺ καὶ ὁ μέγας τρόμος τῆς Ἀσίας γῆς, ἡ Σάμος· πλέξε δι᾿ αὐτὴν τὸν στέφανον ὑμνητικὸν καὶ αἰώνιον λυρικὴ κόρη. 30 ζ´. Αὐτοῦ, ἐνθυμᾶσαι, ἐγέμιζες τοῦ τέιου Ἀνακρέοντος χαρμόσυνον κρατῆρα, κ᾿ ἔστρωνες διὰ τὸν γέροντα δροσόεντα ρόδα. 35 η´. Αὐτοῦ, τοῦ Ὁμήρου ἐδίδασκες τὰ δάκτυλα ῾νὰ τρέχουσι μὲ᾿ τὴν ᾠδὴν συμφώνως, ὅταν τὰ ἔργα ἱστόρει θεῶν καὶ ἡρῴων. 40 θ´. Αὐτοῦ, τὰ χρυσὰ ἔπη ἐμψύχωνες ἐκείνου, δι᾿ οὗ τὰ νέφη ἐσχίσθησαν καὶ τῶν ἄστρων ἐφάνηκεν ἡ ἁρμονία. 45 ι´. Ὦ κατοικία Ζεφύρων, ὅταν ἀλλοῦ τοῦ ἡλίου καίουν τὰ βουνὰ ἡ ἀκτῖνες, ἢ τὸν χειμῶνα ἡ νύκτα κόπτῃ τὰς βρύσεις· 50 ια´. Ἐσὺ ἀνθηρὸν τὸ στῆθος σου, φαιδρὸν τὸν οὐρανὸν ἔχεις, καὶ ἀπὸ τὰ δένδρα σου πολλὴ πάντοτε κρέμεται καρποφορία. 55 ιβ´. Καθὼς προτοῦ νυκτώσῃ, μέσα εἰς τὸν κυανόχροον αἰθέρα, μόνος φαίνεται λάμπων γλυκὺς ὁ ἀστέρας τῆς Ἀφροδίτης. 60 ιγ´. Καθὼς μυρτιὰ ὑπερήφανος ἀπ᾿ ἄνθη φορτωμένη καὶ ἀπὸ δροσιὰν ἀστράπτει, ὅταν ἡ αὐγὴ χρυσόζωνος τὴν χαιρετάῃ· 65 ιδ´. Οὕτω τὸ κῦμα Ἰκάριον κτυποῦσα ἡ βάρκα, βλέπει σὲ εἷς τὰ νησία ἀνάμεσα λαμπρὰν καὶ ὑψηλοτάτην, καὶ ἀγαλλιάζει. 70 ιε´. Τί ἐγίνηκαν ἡ ἡμέραι, ὅτε εἰς τὰς κορυφὰς τοῦ Κερκετέως δενδρόεντος ἐχόρευον ἡ τέχναι στεφανωμέναι. 75 ις´. Ἔρχονται, ὦ μακαρία νῆσος, ἔρχονται πάλιν· τὸ προμηνύουσι τ᾿ ἄντρα σου φλογώδη, ἐξ ὧν μυρίαι μάχαιραι ἐκβαίνουν. 80 ιζ´. Ὡς ἡ σφῆκες μαζόνονται ἐπὶ τὰ ὀλίγα λείψανα σπαραγμένης ἐλάφου, ἢ ταύρου ὁποὺ ἐκατάντησε δεῖπνον λεαίνης, 85 ιη´. Ἀλλ᾿ ἂν βροντήσῃ ἐξαίφνης, πετάουν εὐθὺς καὶ ἀφίνουσι τὴν ποθητὴν τροφήν, ὑπὸ τὰ δένδρα φεύγουσαι καὶ ὑπὸ τοὺς βράχους· 90 ιθ´. Οὕτως, εἰς τὰ παράλια ἀσιατικά, τὰ πλήθη ἀγαρηνὰ ἀναρίθμητα βλέπω ῾νὰ ἐπισωρεύονται, ὅμως ματαίως. 95 κ´. Σάλπιγγα μεγαλόφθογγος «οἱ Σάμιοι», κράζει, «οἱ Σάμιοι» καὶ ἰδοὺ τὰ πόδια τρέμουσι μυρίων ἀνδρῶν καὶ ἀλόγων θορυβουμένων. 100 κα´. «Οἱ Σάμιοι»· - καὶ ἐσκορπίσθησαν τῶν ἀπίστων αἱ φάλαγγες. - Ἄ, τί, ὦ δειλοί, δὲν μένετε ῾νὰ ἰδῆτε, ἂν τὸ σπαθί μας κοπτερὸν ἦναι; 105 κβ´. Ἔρχονται, πάλιν ἔρχονται χαρᾶς ἡμέραι, ὦ Σάμος· τὸ προμηνύουν οἱ θρίαμβοι πολλοὶ καὶ θαυμαστοί, ποὺ σὲ δοξάζουν. 110 κγ´. Νῆσος λαμπρὰ εὐδαιμόνει· ὅτε ἡ δουλεία σὲ ἀμαύρονε, σ᾿ εἶδον· ἄμποτε νἄλθω ῾νὰ φιλήσω τὸ ἐλεύθερον ἱερόν σου χῶμα. 115 κδ´. Ἐὰν φιλοτιμούμεθα ῾νὰ τὴν ῾ξαναποκτήσωμεν μ᾿ ἵδρωτα καὶ μὲ᾿ αἷμα, καλὸν εἶναι τὸ καύχημα τῆς ἀρχαίας δόξης. 120

Ανδρέας Κάλβος, Ωδαί, Ίκαρος

**************************