Ο λαός που τιμά τον Σούρλα και αγνοεί τον Λυκούργο Λογοθέτη

 

Λυκούργος Λογοθέτης - Βικιπαίδεια

 ***************************************
ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ

Kαλικάντζαροι και Καρμανιόλοι

Η Καθημερινή,  25.03.2016 

«Αρτι αφιχθείς εις Βαθύ συνελήφθη υπό των προκρίτων, οίτινες αφού αφήρεσαν το διαβατήριον αυτού έστειλαν αυτόν δεδεμένον μετά φυλάκων εις τον Αγά της Χώρας. [...] Οι πρόκριτοι εν αγνοία του Αγά προσεπάθησαν να πείσωσι τον καφεψόν αυτού να δηλητηριάση τον Γεώργιον Λογοθέτην, αλλ’ ούτος απήντησεν εις αυτούς, “εγώ δεν είμαι ως σας δολοφόνος και ουδέποτε θα βάψω τας χείρας μου εις το αίμα ανδρός αθώου και εναρέτου”». Το 1814 αυτά, στη Σάμο (όπως τα ιστορεί στα «Σαμιακά», του 1899, ο Ν. Ι. Σταματιάδης). Τότε που οι πρόκριτοι αποπειράθηκαν για πολλοστή φορά να δολοφονήσουν τον Γεώργιο Παπλωματά. Τον Λυκούργο Λογοθέτη δηλαδή. Το Λογοθέτης το όφειλε στο αξίωμα που είχε λάβει από τον Αλέξανδρο Σούτσο, ηγεμόνα της Βλαχίας. Το Λυκούργος ήταν το ψευδώνυμο που διάλεξε το 1820, μυούμενος στη Φιλική Εταιρεία.

Για τους ιστορικούς ο Λογοθέτης ανήκει στις σημαντικότερες μορφές του Αγώνα. Είναι όμως πολύ λιγότερο γνωστός απ’ όσο αντιστοιχεί στη συμβολή του. Ισως επειδή επί δεκαετίες η πολιτική και στρατιωτική δράση του δεν συμπεριλαμβανόταν στη «διδακτέα ύλη», επιλεγμένη από την επίσημη ιστοριογραφία. Λογικό. Πώς να μιλήσεις σε μαθητές για τον απύθμενο φιλοτουρκισμό (ή καλύτερα φιλοτομαρισμό) της παράταξης των Καλικαντζάρων. Της «καταπιεστικής ολιγαρχίας», όπως τη χαρακτηρίζει ο Μιχαήλ Β. Σακελλαρίου σε περυσινό βιβλίο του με τίτλο «Ενας συνταγματικός δημοκράτης ηγέτης κατά την Επανάσταση του ’21: Ο Γ. Λογοθέτης Λυκούργος της Σάμου (1772-1850)», των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης (ο συγγραφέας ενημερώνει εξαρχής τον αναγνώστη πως είναι «ένας από τους απογόνους του Λυκούργου», αυτό όμως δεν θολώνει την κρίση του). Κύριο μέλημα της ολιγαρχίας, η εξόντωση του λαϊκού κινήματος των Καρμανιόλων και του ηγέτη τους. Καρμανιόλοι αποκαλούνταν και στη Ζάκυνθο, στα τέλη του 18ου αιώνα, οι δημοκρατικοί, οι οπαδοί της Γαλλικής Επανάστασης.

Το «Σύστημα Πολιτικόν» που σχεδίασε ο Λογοθέτης και εγκρίθηκε από τον λαό μετά την τελετή έναρξης της Επανάστασης, 8.5.1821, ήταν ένα πείραμα δημοκρατίας, θεμελιωμένο στη λογοδοσία: Καθένα από τα 18 χωριά της Σάμου εξέλεγε κατ’ έτος τρεις Πολιτικούς Κριτές, που όφειλαν «εις το τέλος του χρόνου να παραδίδωσι λογαριασμόν επί κοινής Συνελεύσεως». Ο Γενικός Διοικητής, που όφειλε επίσης να λογοδοτεί στο τέλος της ετήσιας θητείας του, όταν προέκυπταν υποθέσεις «σκέψιν ακριβή απαιτούσαι», έπρεπε «να κροτή συνέλευσιν των δεκαοκτώ χωρίων και να συσκέπτηται μετά των πληρεξουσίων αυτών». Τον Δεκέμβριο του 1822 η ίδια η κεντρική συνέλευση, εμπιστευόμενη απολύτως τον Λογοθέτη, τον αναγόρευσε «Κυριάρχην της πατρίδος». Αυτός όμως άσκησε την εξουσία του εμμένοντας στις συνελεύσεις και στη λογοδοσία. Θα του ήταν λοιπόν ταιριαστό και το ψευδώνυμο Σόλων. Και ο Αθηναίος νομοθέτης αρνήθηκε τη μοναρχία. Κι ας του την πρόσφεραν και οι δύο παρατάξεις της πόλης.
******************************

ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Β.

ΕΝΑΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ ΗΓΕΤΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ '21 - Ο Γ. ΛΟΓΟΘΕΤΗΣ ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ ΤΗΣ ΣΑΜΟΥ (1772-1850)

ISBN-13: 978-960-524-414-9 Χαρακτηριστικά: 17x24 εκ., σελ. 478 Έτος έκδοσης: 2014 2014 Τιμή αγοράς: €12,80

Περιγραφή Πρόκειται για µια πολυεδρική σύνθεση της ιστορίας µιας ηγετικής φυσιογνωµίας του ’21 βάσει και πολλών νέων πηγών. Επικεφαλής ενός λαϊκού κινήµατος στη Σάµο πριν από την Εθνεγερσία, διοίκησε πολιτικά και στρατιωτικά την πατρίδα του. Πριν κηρύξει την επανάσταση συνέταξε οργανικό νόµο και στρατιωτικό κανονισµό και τους έθεσε υπό την έγκριση του λαού. Έτσι δηµιούργησε στη Σάµο ένα τοπικό αυτόνοµο κράτος και πειθαρχηµένο στρατό. Κυβέρνησε δηµοκρατικά υπό τον έλεγχο εκλεγµένων από τον λαό πληρεξουσίων. Σφιχτά ενωµένοι, αρχηγός και λαός, αντιστάθηκαν µε επιτυχία σε επίµονες απόπειρες της ελληνικής κυβέρνησης που ήθελε να καταργήσει την αυτονοµία της Σάµου και να την διοικήσει ως επαρχία του κράτους. Ο Λυκούργος κατήγαγε περιφανείς νίκες εναντίον ισχυρών τουρκικών αποβατικών δυνάµεων και κατέβαλε συστηµατικά αξιοσηµείωτες προσπάθειες για την αποτελεσµατική άµυνα του νησιού. Κατά την τετραετία 1830-1834, λαός και αρχηγός συνεργάστηκαν ώστε να ανατραπεί άρθρο του Πρωτοκόλλου του Λονδίνου που απέκλεισε τη Σάµο από το ελληνικό κράτος. Ο Λυκούργος οργάνωσε τη διοίκηση της Σάµου έτσι ώστε οι αποφάσεις να λαµβάνονται από συνελεύσεις αντιπροσώπων του λαού. Διαχειρίστηκε τα δηµόσια οικονοµικά µε χρηστότητα και υπό τον έλεγχο της λαϊκής αντιπροσωπείας, όντας σώφρων, προνοητικός και απαλλαγµένος από πάθη. Δημοσιεύματα Πασχάλης Κιτρομηλίδης, Η συνταγματική Σάμος, ΤΟ ΒΗΜΑ / ΒΙΒΛΙΑ ΚΑΙ ΙΔΕΕΣ 13/7/2014 Βασίλης Καλαμάρας, Γ. Λογοθέτης Λυκούργος (1772-1850): Ο απελευθερωτής της Σάμου, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 22/5/2014 Μπέκος Γρηγόρης, Μιχαήλ Β. Σακελλαρίου 1912-2014: Ο πρωτοπόρος ιστορικός, ΤΟ ΒΗΜΑ / ΒΙΒΛΙΑ ΚΑΙ ΙΔΕΕΣ 24/8/2014 Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος, Ενα πρότυπο ηγέτη από τη Σάμο του 1821, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ / ΤΕΧΝΕΣ 22/3/2015 Ενδεικτικές σελίδες Για να διαβάσετε τον πρόλογο και το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου πατήστε εδώ Περιεχόμενα Πρόλογος     Ευχαριστίες      1. Tα πρώτα τριάντα πέντε χρόνια       2. Η προσωπικότητα και ο χαρακτήρας      3. Στην πολιτική με τους Καρμανιόλους       4. Πληρεξούσιος και Τοποτηρητής του «Γενικού Επιτρόπου της Αρχής»       5. Νομοθέτης και οργανωτής     6. «Ευεργέτης και, μετά Θεόν, Σωτήρ της Πατρίδος»       7. Στα Χιακά, 1822    8. Έκπτωτος και αμυνόμενος       9. Λαοπρόβλητος «Κυριάρχης της πατρίδος», δημοκρατικός ηγέτης      10. Σωτήρια ανταρσία λαού και αρχηγού    11. «Χριστός Σάμον έσωσε...»       12. Εσωτερικές υποθέσεις 1825–1828     13. Μέλος του Πανελληνίου, πληρεξούσιος στην Δ΄ Εθνοσυνέλευση,       έκτακτος επίτροπος Κάτω Μεσσηνίας και Λακωνίας       14. Στον ύστατο αγώνα ο λαός αποφασίζει, ο αρχηγός εκτελεί     15. Όλα χάνονται πλην της τιμής     16. Μετανάστης. Μέλος ελληνικών νομοθετικών σωμάτων, υποστράτηγος της Φάλαγγας.       Στον αγώνα για την ανατροπή του τυραννικού ηγεμόνα της Σάμου       Απόλογος       ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ       1. Το Σύνταγμα της Σάμου, 1821       2. Απολογία – κατηγορητήριο για τα γεγονότα της Χίου, Μάιος 1822       3. Ο Λυκούργος αντικρούει κατηγορίες και εκθέτει το έργο του, Δεκέμβριος 1823    4. Ο Λυκούργος προειδοποιεί τις ένοπλες δυνάμεις της Σάμου ότι επίκειται επίθεση του     οθωμανικού στόλου και τις θέτει σε επιφυλακή, 16 Μαρτίου 1824     5. Λόγος του Λυκούργου προς τους πληρεξουσίους στη συνέλευση της 12ης Δεκεμβρίου 1824 6. Λόγος του Λυκούργου προς τους πληρεξουσίους κοινούς κριτές, αξιωματικούς και     λοιπούς πατριώτες,  27 Φεβρουαρίου 1825       7. Καταστατικό της Φιλανθρωπικής Εταιρείας     8. Διπλωματικό έγγραφο, 4 Δεκεμβρίου 1830     9. Οδηγίες του Λυκούργου προς τη σαμιακή αποστολή που πρόκειται να συναντήσει τους     πρέσβεις των τριών Δυνάμεων στην Κωνσταντινούπολη για να υποστηρίξει σε αυτούς     τα σαμιακά δίκαια, 7 Ιανουαρίου 1831