Ψωμί και τριαντάφυλλα!

25 Μαρτίου 1911. Διαδήλωση "πουκαμισούδων" ,
ένα έτος μετά τη θριαμβευτική νίκη τους στη Νέα Υόρκη, όταν
ύστερα από την καθολική απεργιακή κινητοποίησή τους ,
στο διάστημα Νοεμβρίου 1909-Φεβρουαρίου 1910,
υποχρέωσαν τους εργοδότες να βελτιώσουν
τα μεροκάματα, τις συνθήκες εργασίας και το ωράριό τους.

(Γεροντάκος)

«Ψωμί και τριαντάφυλλα!»

του Τριαντάφυλλου Μηταφίδη,
εκπαιδευτικού-δημοτικού συμβούλου

Παρίσι 1792: «Γυναίκες ξυπνήστε! Το μήνυμα της λογικής ακούγεται σ’ όλο τον κόσμο! Ο άνδρας έχει πολλαπλασιάσει τη δύναμή του και χρειάζεται και τη δική σας βοήθεια για να σπάσει τις αλυσίδες του. Με το να απελευθερωθεί μόνο αυτός αδικεί κατάφωρα τη σύντροφό του...Η γυναίκα έχει το δικαίωμα να ανεβαίνει στο ικρίωμα. Πρέπει επομένως να έχει και το δικαίωμα να ανεβαίνει στο βήμα, να φοράει τήβεννο και να κάθεται στη δικαστική έδρα...Αγωνιστείτε λοιπόν για τα δικαιώματά σας!», σάλπιζε προς την επαναστατημένη Γαλλία από το βήμα της ανδροκρατούμενης «Συμβατικής Εθνοσυνέλευσης» η Ολυμπία ντε Γκουζ, ένα χρόνο πριν καρατομηθεί στην γκιλοτίνα.
Νέα Υόρκη 1909: «Η απεργία σας στρέφεται εναντίον της φύσης και του Θεού!», κατακεραύνωνε ο τηβεννοφόρος δικαστής τις «πουκαμισούδες» εργάτριες που απεργούσαν επί δεκατρείς ολόκληρες εβδομάδες, έχοντας συμπαρασύρει και τους άρρενες συναδέλφους τους. Πολλές από αυτές είτε πέθαναν από το κρύο, την πείνα και την αστυνομική βία είτε κατέληξαν στη φυλακή. Από την άλλη μεριά του Ατλαντικού ο καυστικός Τζωρτζ Μπέρναρ Σο τηλεγραφούσε: «Θαυμάσια: Η μεσαιωνική Αμερική βρίσκεται πάντα σε στενές προσωπικές σχέσεις με τον Παντοδύναμο!»
Κι όμως, ένα μόλις χρόνο μετά τη νωπή ακόμα απεργιακή έκρηξη των «πουκαμισούδων», στο συνέδριο των Σοσιαλιστριών στην Κοπεγχάγη το 1910, η Κλάρα Τσέτκιν θα προτείνει ως «Ημέρα της Γυναίκας» την 8η Μαρτίου, «για να τιμηθούν οι ηρωικές ράφτρες και υφάντριες της Ν. Υόρκης» που κατέβηκαν σε απεργία την ίδια μέρα το 1857, διεκδικώντας 10ωρο και ίσα δικαιώματα.
Η υπενθύμιση του ιστορικού της 8ης Μαρτίου δεν γίνεται για επετειακούς και συναισθηματικούς λόγους. Η «Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας» δεν έχει καμία σχέση ούτε με την αντίστοιχη της «Μητέρας» ούτε φυσικά με την επινοημένη για εμπορικούς λόγους του...«Αγίου Βαλεντίνου»! Είναι μια καθαρά πολιτική επέτειος και το αποδεικνύει η δική της ιστορική διαδρομή από τότε που καθιερώθηκε επίσημα. Έτσι, η 8η Μαρτίου, όπως και η Πρωτομαγιά, «χρωματίζεται» κάθε φορά από την «περιρρέουσα» κοινωνική – πολιτική ατμόσφαιρα. Αντιπολεμική γιορτή στα χρόνια των πολέμων, σάλπισμα εξέγερσης σε επαναστατικές περιόδους, όπως το 1917 στην τσαρική Ρωσία ή το 1936 στην Ισπανία, σάλπισμα αντίστασης στη ναζιστική-φασιστική Κατοχή.
Γι’ αυτό με τον αντικομμουνιστικό νόμο 509/1947 δεν διαλύθηκαν μόνο το «ΚΚΕ και οι παραφυάδες αυτού» αλλά και η Πανελλήνια Ένωση Γυναικών που είχε δώσει λαμπρούς αγώνες για τα δικαιώματα των γυναικών. Αρκετές γυναίκες-μέλη της καταδικάστηκαν σε βαριές ποινές για «συμμετοχή σε παράνομη οργάνωση». Πολλές αγωνίστριες της Αντιφασιστικής Αντίστασης εκτελέστηκαν όχι μόνο από τους Ναζί αλλά και από τους «δημοκράτες» νικητές του Εμφυλίου Πολέμου.
Πρέπει να τα θυμόμαστε όλα αυτά όχι σαν ένα τυπικό καθήκον μνήμης, αλλά γιατί το σύνθημα των αμερικανίδων εργατριών «ψωμί και τριαντάφυλλα!», που αντήχησε στους δρόμους της Ν. Υόρκης πριν έναν αιώνα ακριβώς, στις 8 Μαρτίου 1908, όχι μόνο παραμένει επίκαιρο αλλά αποτελεί ζήτημα ζωής και θανάτου για της «γης τις κολασμένες».

ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ, «Επωνύμως», Τρίτη 11-3-08