Ημερολόγιο Συνόρων
Με λένε Χίβα. Γεννήθηκα στις 21 Μαρτίου 1980. Ένα χρόνο μετά την επανάσταση. Η γενέθλια πόλη μου, η Σαναντάι, βρίσκεται στο Ιρανικό Κουρδιστάν. Το όνομά μου προέρχεται από μια θεότητα της Μεσοποταμίας, τη θεά Ελπίδα.
Με λένε Χίβα. Γεννήθηκα στις 21 Μαρτίου 1980. Ένα χρόνο μετά την επανάσταση. Η γενέθλια πόλη μου, η Σαναντάι, βρίσκεται στο Ιρανικό Κουρδιστάν. Το όνομά μου προέρχεται από μια θεότητα της Μεσοποταμίας, τη θεά Ελπίδα.
«Αυτά τα μαύρα ρούχα, σαν ταφόπλακα...»
«Με λένε Χίβα Παναχί. Είμαι Κούρδισσα από το Ιράν. Έχω δοκιμάσει στο πετσί μου την παράνοια των μουλάδων. Έχω ταξιδέψει πολύ, γιατί αν είχα μείνει στη χώρα όπου γεννήθηκα η ζωή μου θα ήταν κόλαση. Έχω μεταφράσει Αισχύλο. Μ΄ αρέσει το γράψιμο. Και ονειρεύομαι να ριζώσω κάπου...»
Οι περιοχές μας φημίζονται για τις χειραφετημένες γυναίκες. Γι΄ αυτό την εξουσία των μουλάδων από την αρχή τη βλέπαμε σαν πανούκλα. Τρομακτική μπλόφα η επανάσταση στο Ιράν. Ανατρέψαμε τον Σάχη για να πάμε μπροστά και πήγαμε έναν αιώνα πίσω. Από τα παιδικά μου χρόνια θυμάμαι ότι αγόρια και κορίτσια πηγαίναμε σε χωριστά σχολεία. Τσακωνόμασταν με τα αγόρια στον δρόμο γιατί μας πείραζαν λέγοντας ότι οι γυναίκες είναι κατώτερες. Θυμάμαι τα μαύρα ρούχα που επιβαλλόταν να φορέσω. Έπρεπε να καλύπτουν κάθε χιλιοστό του γυναικείου σώματος. Σαν ταφόπλακα. Θυμάμαι τις κλωτσιές που έχω φάει από τους Φρουρούς της Επανάστασης. Επειδή τραγουδούσα στον δρόμο. Απαγορεύεται, γιατί προκαλεί σεξουαλικά τους άνδρες. Επειδή τόλμησα να φορέσω άσπρα παπούτσια. Πρέπει να φοράς μαύρα. Μόνο αυτά δεν προκαλούν σεξουαλικά τους άνδρες. Θυμάμαι ότι μου άρεσε να κάνω ποδήλατο. Ήταν απαγορευμένο για τα κορίτσια. Επειδή προκαλεί σεξουαλικά τους άνδρες. Στο σπίτι μας είχαμε ένα ποδήλατο στην αυλή. Έκανα γύρους εκεί και φανταζόμουν ότι με βλέπουν τα αγόρια...
Μεγάλωσα με τον παππού και τον αδελφό μου. Η μητέρα μου πέθανε όταν ήμουν τεσσάρων χρόνων. Ο πατέρας μου ήταν στην εξορία, για αντικαθεστωτική δράση. Ο παππούς μου ήταν λάτρης της αρχαίας Ελλάδας. Από μικρή ηλικία άκουγα για τους «Πέρσες», τον «Προμηθέα Δεσμώτη», τον πολυθεϊσμό των Ελλήνων. Ο παππούς μου τα αφηγούνταν όλα αυτά σαν παραμύθι. Ίσως από εκείνον να πήρα την έφεση για γραφή. Έγραφα ποιήματα και πεζά από μικρή ηλικία. Όταν ήμουν δεκαεπτά χρόνων, έγραψα ένα ποίημα για μια γυναίκα που πέθανε λιθοβολημένη, επειδή είχε μια ερωτική σχέση. Είχα αρρωστήσει από εκείνη την ιστορία. Τόλμησα να απαγγείλω το ποίημα στον δρόμο μαζί με μερικές φίλες μου. Με συνέλαβαν οι Φρουροί και με πήγαν στο κτίριο της ασφάλειας. Με ανέκριναν και με πέταξαν σαν σκυλί σε ένα κελί. Με κράτησαν τρεις μήνες. Πρώτη φορά φοβήθηκα για τη ζωή μου. Τελικά με άφησαν ελεύθερη. Μπήκα όμως στη μαύρη λίστα. Μου πήραν πίσω την ταυτότητα. Μου αφαίρεσαν κάθε πολιτικό και κοινωνικό δικαίωμα. Δεν μπορούσα να συνεχίσω τις σπουδές μου στο πανεπιστήμιο. Χάρη σε μια υπέροχη γυναίκα που είχα γνωρίσει στον Σύλλογο Κούρδων Συγγραφέων στην πόλη μας, βρήκα μια υποτροφία για να σπουδάσω στην Ευρώπη. Δεν μπορούσα να ταξιδέψω γιατί δεν μου έδιναν διαβατήριο. Ο παππούς μου είχε πεθάνει. Αποφασίσαμε με τον αδελφό και τον πατέρα μου ότι έπρεπε να φύγω. Εάν έμενα στο Ιράν, η ζωή μου θα ήταν κόλαση. Αποφασίσαμε να πάω στο Ιράκ, στο κουρδικό τμήμα, όπου ήταν ο θείος μου.
Ήταν άνοιξη του 1998 όταν εγκατέλειψα τη Σαναντάι. Ένας γνωστός του αδελφού μου ανέλαβε να με περάσει παράνομα στο Ιράκ. Περπάτησα δυο μέρες και δυο νύχτες, σε πεδιάδες και βουνά. Θυμάμαι ότι όταν είχαμε φθάσει κοντά στα σύνορα με το Ιράκ, κοίταξα κάποια στιγμή πίσω μου. Αντίκρυσα μια τεράστια πεδιάδα με ηλιοτρόπια. Ξέσπασα σε λυγμούς. Ένιωσα ότι η ζωή μου κόβεται βίαια.
Η πρώτη πόλη που είδα στο Ιρακινό Κουρδιστάν ήταν το Άρμπιλε- τα αρχαία Άρβηλα που αναφέρει ο Ηρόδοτος. Εκεί έμεινε ο θείος μου. Με σόκαρε η καταστροφή και η βρώμα που αντίκρυσα. Κατεστραμμένα όλα από τον στρατό του Σαντάμ. Κατεστραμμένα και από τον εμφύλιο μεταξύ των Κούρδων. Τότε, το κουρδικό τμήμα λειτουργούσε ντε φάκτο ως ξεχωριστό κράτος. Από την αρχή μου είπαν να μην κυκλοφορήσω μόνη μου, γιατί γίνονταν απαγωγές νεαρών γυναικών. Ο θείος μου είναι σημαντικός πολιτικός στην περιοχή και, όταν έβγαινα, μού έδινε τον σωματοφύλακά του. Στο Ιράν κυκλοφορούσα μ΄ έναν ασφαλίτη στο κατόπι μου. Στο Ιράκ μ΄ έναν σωματοφύλακα. Με παρηγορούσε η σκέψη ότι βρισκόμουν εδώ προσωρινά. Ο σκοπός ήταν να φύγω κάπου στην Ευρώπη. Εκεί όπου θα μπορούσα να ντυθώ όπως θέλω, να βγω οπότε θέλω, να γράψω ό,τι θέλω.
Χάρη στη φροντίδα του θείου μου, πήρα την ιρακινή υπηκοότητα και ιρακινό διαβατήριο. Ύστερα από κάποιους μήνες βρέθηκε μια υποτροφία για σπουδές στην Ευρώπη. Έπρεπε να διαλέξω ανάμεσα σε Ελλάδα, Γαλλία και Αγγλία. Επέλεξα την Ελλάδα. Ήταν η χώρα του Αισχύλου και του Αριστοτέλη, για τους οποίους είχα ακούσει πολλά από μικρή. Τα ξαδέλφια μου στη Γαλλία θύμωσαν πάρα πολύ που δεν πήγα εκεί. Ακόμα και σήμερα μου κρατούν κακία.
Έφθασα στην Ελλάδα στις 14 Φεβρουαρίου 2000. Με βοήθησε τότε η Μαργαρίτα Παπανδρέου για να πάρω τη βίζα. Της είμαι πολύ ευγνώμων. Μου άρεσε τόσο πολύ το φως που αντίκρυσα στην Ελλάδα. Με σόκαρε η αδιαφορία των ανθρώπων για την πόλη τους. Γράφτηκα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών για να μάθω τα ελληνικά. Στην αρχή απελπίστηκα. Έλεγα μέσα μου ότι δεν πρόκειται να μάθω ποτέ αυτή τη γλώσσα. Οι άνθρωποι τη μιλούσαν γρήγορα. Δεν έπιανα τα φωνήεντα. Θυμάμαι πως άκουγα συνέχεια το ραδιόφωνο του Σκάι. Προσπάθησα πάρα πολύ. Και τα κατάφερα. Την επόμενη χρονιά γράφτηκα στο Πάντειο, στο Τμήμα Κοινωνιολογίας. Τώρα κάνω τη διατριβή μου. Το θέμα της είναι ο «Προμηθέας Δεσμώτης» του Αισχύλου.
Μεγάλωσα με τον παππού και τον αδελφό μου. Η μητέρα μου πέθανε όταν ήμουν τεσσάρων χρόνων. Ο πατέρας μου ήταν στην εξορία, για αντικαθεστωτική δράση. Ο παππούς μου ήταν λάτρης της αρχαίας Ελλάδας. Από μικρή ηλικία άκουγα για τους «Πέρσες», τον «Προμηθέα Δεσμώτη», τον πολυθεϊσμό των Ελλήνων. Ο παππούς μου τα αφηγούνταν όλα αυτά σαν παραμύθι. Ίσως από εκείνον να πήρα την έφεση για γραφή. Έγραφα ποιήματα και πεζά από μικρή ηλικία. Όταν ήμουν δεκαεπτά χρόνων, έγραψα ένα ποίημα για μια γυναίκα που πέθανε λιθοβολημένη, επειδή είχε μια ερωτική σχέση. Είχα αρρωστήσει από εκείνη την ιστορία. Τόλμησα να απαγγείλω το ποίημα στον δρόμο μαζί με μερικές φίλες μου. Με συνέλαβαν οι Φρουροί και με πήγαν στο κτίριο της ασφάλειας. Με ανέκριναν και με πέταξαν σαν σκυλί σε ένα κελί. Με κράτησαν τρεις μήνες. Πρώτη φορά φοβήθηκα για τη ζωή μου. Τελικά με άφησαν ελεύθερη. Μπήκα όμως στη μαύρη λίστα. Μου πήραν πίσω την ταυτότητα. Μου αφαίρεσαν κάθε πολιτικό και κοινωνικό δικαίωμα. Δεν μπορούσα να συνεχίσω τις σπουδές μου στο πανεπιστήμιο. Χάρη σε μια υπέροχη γυναίκα που είχα γνωρίσει στον Σύλλογο Κούρδων Συγγραφέων στην πόλη μας, βρήκα μια υποτροφία για να σπουδάσω στην Ευρώπη. Δεν μπορούσα να ταξιδέψω γιατί δεν μου έδιναν διαβατήριο. Ο παππούς μου είχε πεθάνει. Αποφασίσαμε με τον αδελφό και τον πατέρα μου ότι έπρεπε να φύγω. Εάν έμενα στο Ιράν, η ζωή μου θα ήταν κόλαση. Αποφασίσαμε να πάω στο Ιράκ, στο κουρδικό τμήμα, όπου ήταν ο θείος μου.
Ήταν άνοιξη του 1998 όταν εγκατέλειψα τη Σαναντάι. Ένας γνωστός του αδελφού μου ανέλαβε να με περάσει παράνομα στο Ιράκ. Περπάτησα δυο μέρες και δυο νύχτες, σε πεδιάδες και βουνά. Θυμάμαι ότι όταν είχαμε φθάσει κοντά στα σύνορα με το Ιράκ, κοίταξα κάποια στιγμή πίσω μου. Αντίκρυσα μια τεράστια πεδιάδα με ηλιοτρόπια. Ξέσπασα σε λυγμούς. Ένιωσα ότι η ζωή μου κόβεται βίαια.
Η πρώτη πόλη που είδα στο Ιρακινό Κουρδιστάν ήταν το Άρμπιλε- τα αρχαία Άρβηλα που αναφέρει ο Ηρόδοτος. Εκεί έμεινε ο θείος μου. Με σόκαρε η καταστροφή και η βρώμα που αντίκρυσα. Κατεστραμμένα όλα από τον στρατό του Σαντάμ. Κατεστραμμένα και από τον εμφύλιο μεταξύ των Κούρδων. Τότε, το κουρδικό τμήμα λειτουργούσε ντε φάκτο ως ξεχωριστό κράτος. Από την αρχή μου είπαν να μην κυκλοφορήσω μόνη μου, γιατί γίνονταν απαγωγές νεαρών γυναικών. Ο θείος μου είναι σημαντικός πολιτικός στην περιοχή και, όταν έβγαινα, μού έδινε τον σωματοφύλακά του. Στο Ιράν κυκλοφορούσα μ΄ έναν ασφαλίτη στο κατόπι μου. Στο Ιράκ μ΄ έναν σωματοφύλακα. Με παρηγορούσε η σκέψη ότι βρισκόμουν εδώ προσωρινά. Ο σκοπός ήταν να φύγω κάπου στην Ευρώπη. Εκεί όπου θα μπορούσα να ντυθώ όπως θέλω, να βγω οπότε θέλω, να γράψω ό,τι θέλω.
Χάρη στη φροντίδα του θείου μου, πήρα την ιρακινή υπηκοότητα και ιρακινό διαβατήριο. Ύστερα από κάποιους μήνες βρέθηκε μια υποτροφία για σπουδές στην Ευρώπη. Έπρεπε να διαλέξω ανάμεσα σε Ελλάδα, Γαλλία και Αγγλία. Επέλεξα την Ελλάδα. Ήταν η χώρα του Αισχύλου και του Αριστοτέλη, για τους οποίους είχα ακούσει πολλά από μικρή. Τα ξαδέλφια μου στη Γαλλία θύμωσαν πάρα πολύ που δεν πήγα εκεί. Ακόμα και σήμερα μου κρατούν κακία.
Έφθασα στην Ελλάδα στις 14 Φεβρουαρίου 2000. Με βοήθησε τότε η Μαργαρίτα Παπανδρέου για να πάρω τη βίζα. Της είμαι πολύ ευγνώμων. Μου άρεσε τόσο πολύ το φως που αντίκρυσα στην Ελλάδα. Με σόκαρε η αδιαφορία των ανθρώπων για την πόλη τους. Γράφτηκα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών για να μάθω τα ελληνικά. Στην αρχή απελπίστηκα. Έλεγα μέσα μου ότι δεν πρόκειται να μάθω ποτέ αυτή τη γλώσσα. Οι άνθρωποι τη μιλούσαν γρήγορα. Δεν έπιανα τα φωνήεντα. Θυμάμαι πως άκουγα συνέχεια το ραδιόφωνο του Σκάι. Προσπάθησα πάρα πολύ. Και τα κατάφερα. Την επόμενη χρονιά γράφτηκα στο Πάντειο, στο Τμήμα Κοινωνιολογίας. Τώρα κάνω τη διατριβή μου. Το θέμα της είναι ο «Προμηθέας Δεσμώτης» του Αισχύλου.
"Κοίτα Θράσος η αλλοδαπή!"
Έχω γράψει μερικά βιβλία, πεζά και ποιήματα, στα κουρδικά. Έχω μεταφράσει στα κουρδικά «Τα Πολιτικά» του Αριστοτέλη και τον «Προμηθέα Δεσμώτη» του Αισχύλου. Είμαι ερωτευμένη με την ελληνική γλώσσα. Έχω κάνει πολλές φιλίες με Έλληνες και μη Έλληνες στην Αθήνα. Το φάντασμα των Φρουρών της Επανάστασης δεν με κυνηγά πια. Η θάλασσα της Ελλάδας μου μαλακώνει την καρδιά. Αυτή που μου τη στεγνώνει είναι οι υπάλληλοι για την άδεια παραμονής. Οκτώ χρόνια στην Ελλάδα δεν έχω κανονική άδεια παραμονής.Όλο την περιμένω. Και είμαι εδώ ως υπότροφος του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών. Αναρωτιέμαι τι θα είχα τραβήξει εάν ερχόμουν από το πουθενά. Πήγα μια φορά στην υπάλληλο για να τη ρωτήσω γιατί δεν μου δίνουν την άδεια παραμονής. Η απάντηση που πήρα ήταν: «Κοίτα θράσος η αλλοδαπή. Μας ζητά και τα ρέστα!». Ακριβώς έτσι.
Πριν από τρία χρόνια, όταν άρχισα τη διατριβή μου, ήθελαν να με στείλουν πίσω. «Να πας στο Ιράκ να πάρεις ξανά βίζα για Ελλάδα» μου είπαν. Τραβολογήθηκα τρία χρόνια στα δικαστήρια. Κέρδισα τελικά το δικαστήριο. Την άδεια παραμονής την περιμένω ακόμα. Για τις ανάγκες της διατριβής μου πρέπει να κάνω έρευνα στη Βιβλιοθήκη της Σορβόννης στο Παρίσι. Δεν μπορώ. Ο πρόσφυγας, ο μετανάστης, μοιάζει κάπως με τον «Προμηθέα Δεσμώτη». Η άδεια παραμονής είναι ο αετός που του τρώει καθημερινά το συκώτι... Το όνειρό μου; Να ριζώσω κάπου. Να μη με καλούν πια αλλοδαπή. Η ταυτότητά μου; Είμαι Κούρδισσα, Ιρανή και Ελληνίδα!
Πριν από τρία χρόνια, όταν άρχισα τη διατριβή μου, ήθελαν να με στείλουν πίσω. «Να πας στο Ιράκ να πάρεις ξανά βίζα για Ελλάδα» μου είπαν. Τραβολογήθηκα τρία χρόνια στα δικαστήρια. Κέρδισα τελικά το δικαστήριο. Την άδεια παραμονής την περιμένω ακόμα. Για τις ανάγκες της διατριβής μου πρέπει να κάνω έρευνα στη Βιβλιοθήκη της Σορβόννης στο Παρίσι. Δεν μπορώ. Ο πρόσφυγας, ο μετανάστης, μοιάζει κάπως με τον «Προμηθέα Δεσμώτη». Η άδεια παραμονής είναι ο αετός που του τρώει καθημερινά το συκώτι... Το όνειρό μου; Να ριζώσω κάπου. Να μη με καλούν πια αλλοδαπή. Η ταυτότητά μου; Είμαι Κούρδισσα, Ιρανή και Ελληνίδα!
Τα Νέα, 8/3/2008
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου