Ο Χαγιάο Μιγιαζάκι και η τέχνη των ελεύθερων ηρωίδων του
Της Κατερίνας Αγριμανάκη
Πηγή: pass-world.gr
«Η ταινία αφορά την αναμονή ενός πλούσιου τύπου για να τη σώσει – όχι, σωζόμαστε μόνες μας!» είχε πει τότε στην Έλεν ΝτεΤζένερις, αναφερόμενη στη Σταχτοπούτα.
Και καθώς τα κινούμενα σχέδια δεν είναι κάτι που βλέπεις άπαξ στην παιδική σου ηλικία, αλλά ξανά και ξανά ως γονιός, θείος, παππούς, γιαγιά, νονός ή απλώς αιώνιος λάτρης των animated, είναι τουλάχιστον θλιβερό να διαπιστώνεις πόση πριγκιποσύνη έχεις καταναλώσει στη ζωή σου, πόσα στερεότυπα έχουν εγγραφεί στο κοριτσίστικο υποσυνείδητό σου για ηρωίδες ερωτευμένες κι ανήμπορες, καλοκάγαθες και υποχωρητικές, καταπιεσμένες και αδύναμες, συνήθως όμορφες και αδικημένες που από κάπου περιμένουν τη σωτηρία, πόση επανάληψη έχεις αφομοιώσει για το ότι η ευτυχία περνά από άλλους…
Από την άλλη, βεβαίως, στο πέρασμα των δεκαετιών, είναι και αισιόδοξο να διαπιστώνεις πως οι εποχές ευτυχώς αλλάζουν και μαζί τους οι παιδικοί ήρωες. Και γι’αυτό μεταξύ άλλων ευθύνεται και ο Χαγιάο Μιγιαζάκι…
Όταν στις αρχές του 2020 ανακοινώθηκε πως κάποιες από τις ταινίες των περίφημων Studio Ghibli, αλλά και του συνιδρυτή τους Χαγιάο Μιγιαζάκι θα ήταν διαθέσιμες στην πλατφόρμα του Netflix, πολλοί από τους Έλληνες θαυμαστές του αφενός ενθουσιάστηκαν για το ότι θα έβλεπαν με ελληνικούς υπότιτλους μερικά από τα κινούμενα θαύματά του, και αφετέρου για το ότι οι ταινίες του θα μυούσαν περισσότερους στους αλλιώτικους κόσμους του.
Πολλές από τις ταινίες του Μιγιαζάκι βασίζονται στην ιαπωνική ιστορία, λαογραφία και εικονογραφία κι έχουν πληθώρα αναφορών σε θρύλους της χώρας και συχνότατα τον ίδιο τον σιντοϊσμό.
Κυρίως, όμως, σε αντίθεση με τη Ντίσνεϊ -που δεν αποτελεί πρότυπο φεμινιστικής βαρύτητας και πάντα ισορροπεί στα ξεκάθαρα άκρα καλού/κακού- ο Μιγιαζάκι περιγράφει στις ταινίες του, στην πλειονότητά τους εικονογραφημένες στο χέρι, ιστορίες κοριτσίστικης αφοσίωσης, δύναμης, ανεξαρτησίας και υπέρβασης.
Οι ηρωίδες του Μιγιαζάκι δεν ντύνονται πριγκιπικά, ούτε καν κοριτσίστικα, δεν χρειάζεται να κάνουν κότσο τα μαλλιά τους ούτε να φέρονται όπως είθισται για τις «σωστές δεσποινίδες», μπορούν κάλλιστα να είναι αγοροκόριτσα. Κυρίως, όμως, έχουν πάντα ηγετικό ρόλο – ακόμη και σε ταινίες με πρωταγωνιστές αγόρια, όπως το «Το Κινούμενο Κάστρο» (Howl’s Moving Castle) που περιστρέφεται γύρω από τον Howl τον οποίο, όμως, καταλήγει να σώσει η Σόφι, κι όχι το αντίθετο.
«Πολλές από τις ταινίες μου έχουν ισχυρές γυναίκες πρωταγωνίστριες – γενναία, αυτάρκη κορίτσια που δεν χρειάζεται να σκεφτούν πολύ για να αγωνιστούν με όλη τους την καρδιά για όσα πιστεύουν. Χρειάζονται ένα φίλο ή έναν υποστηρικτή, αλλά ποτέ ένα σωτήρα. Η οποιαδήποτε γυναίκα μπορεί να είναι ηρωίδα όπως ακριβώς και ένας άνδρας» έλεγε το 2013 ο ημι-συνταξιούχος Μιγιαζάκι.
Αν υπάρχουν πριγκίπισσες στον κόσμο του Μιγιαζάκι; Βεβαίως. Αλλά όχι όπως τις γνωρίζουμε, λαμπερές, αψεγάδιαστες και σιωπηλές, στις διηγήσεις της Δύσης. Για παράδειγμα, στην Πριγκίπισσα Μονονόκε, η Σαν αν και πριγκίπισσα, γεννήθηκε στο δάσος, μεγάλωσε από λύκους, φοράει προβιές, κρατάει μαχαίρια, πολεμά με αδάμαστο πνεύμα να σώσει το δάσος.
Αντιστοίχως, στην ταινία The Tale of the Princess Kaguya με σκηνοθέτη τον συνιδρυτή των Studio Ghibli, Ισάο Τακαχάτα, η ιστορία -βασισμένη σε έναν ιαπωνικό μύθο- πραγματεύεται τη ζωή μια νεαρής «πριγκίπισσας» με αντισυμβατική γέννηση που θέλει να ζει ελεύθερη στη φύση, κοντά στους παιδικούς της φίλους. Στις βουλές των θετών γονιών της που τη μεγαλώνουν με την παιδεία και τις προσδοκίες ενός καλού γάμου, η Καγκούγια ανήμπορη να ζήσει μια ζωή όπου δεν είναι ο εαυτός της, επιστρέφει στον κόσμο που τη γέννησε, μακριά από τις γήινες συμβατικότητες και ανησυχίες.
[..................................]
Ο Χαγιάο Μιγιαζάκι και η τέχνη των ελεύθερων ηρωίδων του
********************************************
Ο Χαγιάο Μιγιαζάκι, γεννημένος στις 5 Ιανουαρίου του 1941 στο
Τόκιο της Ιαπωνίας, είναι ο διαπρεπής σκηνοθέτης πολλών γνωστών και
δημοφιλών ταινιών κινουμένων σχεδίων. Είναι επίσης ένας από τους ιδρυτές
της εταιρείας παραγωγής και διανομής Studio Ghibli. Βικιπαίδεια
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου