ΗΠΑ – Ρωσία / Νέα Γιάλτα ή νέος Τιτανικός;
Νίκος ΚυριακίδηςΗ αρχική εντύπωση για το κλίμα στις συζητήσεις παραπέμπει σε μια μάλλον ψυχρή, τυπική ατμόσφαιρα
Είναι τόσο σοβαρό για τη Μόσχα το διακύβευμα της μελλοντικής αρχιτεκτονικής ασφάλειας της Ευρώπης αλλά και τόσο σοβαρή η απειλή πολέμου στην Ουκρανία, που οι τρεις χωριστές συναντήσεις οι οποίες διοργανώνονται μεταξύ Ρωσίας και Δύσης αυτή την εβδομάδα συγκρίνονται με κάποιες από τις μεγάλες διμερείς διευθετήσεις του παρελθόντος, τη Γιάλτα, το 1945, το Παρίσι, το 1960, για το μέλλον του Βερολίνου και τη σύνοδο κορυφής Ρέιγκαν-Γκορμπατσόφ στο Ρέικιαβικ, το 1986” γράφει ο Guardian σχολιάζοντας τον διάλογο κορυφής ΗΠΑ-Ρωσίας που άρχισε ήδη και φαίνεται να αποτελεί το σημείο καμπής στη σοβούσα νεοψυχροπολεμική αντιπαράθεση της τελευταίας δεκαετίας.
Το προγραμματισμένο ραντεβού ήταν για την Κυριακή στη Γενεύη και κανείς δεν “έστησε” κανέναν. Επρόκειτο για την προκαταρκτική συνάντηση και το γεύμα γνωριμίας. Ο ουσιαστικός διάλογος έγινε χθες στην έδρα της αμερικανικής διπλωματικής αντιπροσωπείας στην ελβετική πόλη. Από πλευράς ΗΠΑ, επικεφαλής διαπραγματευτής ήταν η υφυπουργός Εξωτερικών Γουέντι Σέρμαν, από τη Ρωσία, ο ομόλογός της Σεργκέι Ριαμπκόφ.
Η αρχική εντύπωση για το κλίμα στις συζητήσεις παραπέμπει σε μια μάλλον ψυχρή, τυπική ατμόσφαιρα. Λίγο το χειμωνιάτικο σκηνικό της Γενεύης, λίγο τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης λόγω πανδημίας, λίγο η προσπάθεια και των δύο να φανούν βλοσυροί είχαν ως αποτέλεσμα να μην ανταλλάξουν ούτε μια τυπική χειραψία για χάρη των κάμεραμεν και των φωτορεπόρτερ. Η γλώσσα του σώματος δεν "επέτρεψε" ούτε κάποιον άλλον τρόπο χαιρετισμού απ' αυτούς που καθιερώθηκαν στη διάρκεια της πανδημίας.
Προφανώς πρόκειται για μια σημαντική στιγμή στην προσπάθεια των δύο υπερδυνάμεων να οριοθετήσουν τις διαφορές τους στη γεωπολιτική σφαίρα και να επιδιώξουν ένα νέο πλαίσιο για την επίλυσή τους. Αλλά από κει και πέρα απλώνεται το... χάος.
Ο Πούτιν ζητάει επίμονα από τους Δυτικούς “εγγυήσεις ασφαλείας”. Αυτό “μεταφράζεται” σε πάγωμα της προς Ανατολάς επέκτασης του ΝΑΤΟ, κυρίως σε ακύρωση των σχεδίων για ένταξη της Ουκρανίας στη Συμμαχία, όσο κι αν αυτό έρχεται σε αντίθεση με τη βούληση του Κιέβου να ορίσει το ίδιο την τύχη του. Ζητάει επίσης να περιοριστεί η συμμαχική στρατιωτική δραστηριότητα στις χώρες-μέλη του που ανήκαν κάποτε στη Σοβιετική Ένωση.
Για τη Δύση αυτά τα αιτήματα είναι απλώς ανέφικτα, κυρίως δεν μπορούν να αποτελέσουν βάση διαπραγμάτευσης. ΗΠΑ και Σύμμαχοι θεωρούν μαξιμαλιστικές τις θέσεις του Κρεμλίνου και εκτιμούν ότι η απώτερη επιδίωξή του είναι να αποκαταστήσει τη ρωσική σφαίρα επιρροής στην ανατολική Ευρώπη, η οποία για τους ίδιους καταγράφεται ως “απώλεια” της Σοβιετικής Ένωσης μετά την ήττα της στον Ψυχρό Πόλεμο. Η αμερικανοΝΑΤΟϊκή “ιντελιγκέντσια”, πιστή στη δική της αφήγηση για τη μεταψυχροπολεμική εποχή, επιμένει ότι ο διαχωρισμός του κόσμου με βάση τις σφαίρες επιρροής αποτελεί κατάλοιπο του παρελθόντος, ως εκ τούτου οι κυρίαρχες χώρες έχουν το δικαίωμα να επιλέγουν μόνες τους τις συμμαχίες στις οποίες θέλουν να ενταχθούν.
Τουλάχιστον από ρωσικής πλευράς υπάρχει “ρεαλισμός” για το πιθανολογούμενο αποτέλεσμα των συνομιλιών, οι προσδοκίες είναι περιορισμένες. Παραμονή της συνάντησης και ο Ριαμπκόφ σε συνέντευξή του στο πρακτορείο TASS δήλωνε ότι δεν περιμένει να ακούσει από την αμερικανική πλευρά μια σαφή θέση για τις ρωσικές προτάσεις, αλλά ούτε και εξηγήσεις για τη στάση της. Παράλληλα εξέφρασε σοβαρές αμφιβολίες για το κατά πόσο οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να αρχίσουν ουσιαστικό διάλογο με τη Ρωσία.
Και η άλλη πλευρά κρατά βεβαίως μικρό καλάθι. Ενδέχεται να μην επιλυθούν όλα τα ζητήματα στη Γενεύη, εκτίμησε ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, μπορούν όμως -συμπλήρωσε- να ανοίξουν έναν δρόμο για να αποφευχθεί η σύγκρουση.
Σημειώνεται ότι οι συνομιλίες της Γενεύης αποτελούν την απαρχή ενός ευρύτερου διαλόγου, καθώς αύριο θα πραγματοποιηθεί η πολυαναμενόμενη σύνοδος ΝΑΤΟ-Ρωσίας στις Βρυξέλλες και την Πέμπτη η σύνοδος του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη προκειμένου στις συνομιλίες να συμμετάσχουν οι Ευρωπαίοι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου