Η χαρακτική της εξέλιξης, της Αντίστασης και της ελπίδας (εικόνες)
Η Θεοδοσία Μαρούτση βρέθηκε στην Αίθουσα «Νίκος Κεσσανλής» της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών, όπου το ΕΕΤΕ παρουσιάζει μέχρι τις 18 Φεβρουαρίου την εξαιρετική έκθεση «ΧΑΡΑΚΤΙΚΗ - Από την Προϊστορία, στην Ελλάδα τού Σήμερα», και μίλησε με σημαντικούς συντελεστές της.
ΓΡΑΦΕΙ Η ΘΕΟΔΟΣΙΑ ΜΑΡΟΥΤΣΗ Λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας, που εξακολουθούμε να βιώνουμε όλοι, το 2022 είναι ακόμα μία χρονιά που «εγκαταστάθηκε» με αμφιλεγόμενες διαθέσεις. Δεν απομένει, ωστόσο, παρά να συνεχίσουμε τις ζωές μας επιδιώκοντας κάποια «κανονικότητα», πράξη που στην εποχή μας έμελλε να θεωρείται αρκετές φορές ως και «ηρωική».
Στον δρόμο προς μία τέτοια «ηρωική κανονικότητα», το Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος παρουσιάζει, από την εκπνοή της χρονιάς που έφυγε, μια εξαιρετικά σημαντική έκθεση στην Αίθουσα «Νίκος Κεσσανλής» της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών, που θα διαρκέσει μέχρι τις 18 Φεβρουαρίου, με τίτλο «ΧΑΡΑΚΤΙΚΗ - Από την Προϊστορία, στην Ελλάδα τού Σήμερα».
Μία έκθεση που διοργανώθηκε με πολλή φροντίδα και επιμέλεια από πολύ σημαντικούς εικαστικούς και ακαδημαϊκούς του ευρύτερου χώρου της χαρακτικής τέχνης.
- 20 σημαντικά μουσεία και φορείς έχουν συνεισφέρει με πολύ σημαντικά εκθέματα.
- 39 εικαστικοί που κατέδειξαν με τα χαρακτικά τους σημαντικά γεγονότα και αγώνες της νεότερης Ιστορίας στην Ελλάδα εκπροσωπούν την ιστορική πορεία της τέχνης.
- 143 σύγχρονοι χαράκτες-μέλη του ΕΕΤΕ συμμετέχουν με 223 έργα, τα οποία καταδεικνύουν την τεχνική εξέλιξη της χαρακτικής τέχνης στην Ελλάδα.
«Από το 2017, που ξεκίνησε η διοργάνωση της έκθεσης, έμοιαζε σαν να περίμεναν έτοιμοι από καιρό οι φορείς αυτήν τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία για να συνεισφέρουν στην ανάδειξη της σημασίας της χαρακτικής τέχνης», μας εξηγεί η χαράκτρια που αποτελεί την «καρδιά» στην οργάνωση της έκθεσης κ. Μαριάννα Ξενάκη και καταλήγει, αναφερόμενη στη σημασία της για το σήμερα: «Η χαρακτική δεν είναι παρά μια ενιαία κλωστή από την προϊστορία έως το σήμερα που καταδεικνύει την ενότητα, τη συνέχεια και την εξέλιξη για τον ανθρώπινο πολιτισμό».
Η σημασία της έκθεσης, λοιπόν, δεν αφορά μόνο στη μοναδική ευκαιρία να θαυμάσουμε ιστορικά και σύγχρονα έργα χαρακτικής. Αφορά κυρίως στην ανάδειξη της συνέχειας και της ιστορικότητας μια πράξης που ξεκίνησε από μια μικρή, ταπεινή χαραγμένη γραμμή πάνω στο ξύλο, στον χαλκό ή στην πέτρα και αποτέλεσε την απαρχή για τη μετάδοση της γνώσης όταν μετασχηματίστηκε σε μορφή, σύμβολο, γράμμα, γραφή, εικόνα.
Η ιστορική επιμέλεια της έκθεσης διευκολύνει τον επισκέπτη να αποτιμήσει τη σημασία της χαρακτικής στην εξέλιξη του πολιτισμού. Το ερευνητικό κομμάτι των προϊστορικών εκθεμάτων μας εισάγει στις εγχάρακτες απεικονίσεις και βραχογραφίες στον ευρωπαϊκό χώρο, στους μεσοποτάμιους πολιτισμούς, στη λεκάνη της Μεσογείου, αλλά και στον ιδιαίτερα εντυπωσιακό κόσμο της προϊστορικής και ιστορικής Κίνας. Και όσο πιο λιτά φαίνονται τα μέσα αναπαράστασης, τόσο αυξάνεται ο θαυμασμός μας για τη δυναμική έκφραση των πιο θεμελιωδών αξιών των πρώιμων πολιτισμών.
«Με τη χαρακτική οι άνθρωποι “μίλησαν” πρώτα, χαράσσοντας όλα όσα εκείνοι βίωναν και ήθελαν να επικοινωνήσουν και πολύ αργότερα εξέφρασαν με τον έναρθρο λόγο. Οι εγχάρακτες βραχογραφίες του προϊστορικού κόσμου καθόρισαν τη γραφή και επηρέασαν την ανάγκη της “μίμησης” και την εξέλιξη της τέχνης και τελικά της προόδου», τονίζει η Ρένα Ανούση, ζωγράφος και χαράκτρια, μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής ΕΕΤΕ.
Χωρίς να επιχειρήσουμε να σταθούμε σε κάποιο συγκεκριμένο έκθεμα, αφού όλα κατέχουν τη δική τους ξεχωριστή θέση στην έκθεση, θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθούμε στα Video art και στις προβολές, που συμπυκνώνουν με έξυπνο τρόπο κομβικά σημεία των εκθεμάτων, ενώ παράλληλα λειτουργούν ως σημεία μετάβασης σε νεότερους χρόνους. Στους χρόνους αυτούς κατά τους οποίους θεμελιώνεται η γραφή, η ανάγκη των ανθρώπων να αφήσουν ίχνη αιώνια και να μετασχηματίσουν τελικά τις απλές γραμμές των σφραγιδόλιθων σε μορφές που θα συγκινούν στο ιστορικό διηνεκές.
Πριν επικεντρωθούν στα εκθέματα από τον ελλαδικό χώρο, έχουμε τη μοναδική ευκαιρία να εξερευνήσουμε τα έργα και τις τεχνοτροπίες που επηρέασαν και εξέλιξαν την τέχνη της χαρακτικής σε όλο τον κόσμο με σημαντικούς σταθμούς, όπως αυτός της Ιαπωνικής σχολής Ukiyo-e, του κοσμοπολίτικου Edo του 18ου και του 19ου αιώνα. Και αυτό που είναι συναρπαστικό στη συλλογή είναι το γεγονός ότι πολλά σημαντικά εκθέματα προέρχονται από το Μουσείο Ασιατικών Τεχνών της Κέρκυρας.
Και αν η ελληνική χαρακτική συνολικά τιμάται σε αυτή τη μεγάλη έκθεση, θεμελιώδης λίθος της είναι η συλλογή που αφορά τα έργα της Αντίστασης και τη συνεισφορά του Γιάννη Κεφαλληνού, ο οποίος με το έργο της διδασκαλίας του στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας ανέδειξε την τέχνη της χαρακτικής του 20ού αιώνα. Πλειάδα τα ονόματα των μεγάλων δημιουργών που μαθήτευσαν στο εργαστήριο του μεγάλου δασκάλου, ωστόσο την καρδιά μας κλέβουν όλοι εκείνα τα έργα των επώνυμων και ανώνυμων καλλιτεχνών που έδρασαν τα χρόνια της Αντίστασης και του Εμφυλίου, ακολουθώντας το παράδειγμα του ιστορικού εργαστηρίου του Κεφαλληνού. Η προθήκη με τα φυλλάδια και οι αφίσες της αιματοβαμμένης εκείνης εποχής συγκεντρώνουν, εκτός από πλήθος επισκεπτών, όλα εκείνα τα αισθήματα συγκίνησης, αλλά και τη χαρά της γνώσης ότι σε όλες τις κοινωνικές δυσκολίες η τέχνη πρωταγωνιστεί στην έκφραση της ελευθερίας και της ελπίδας για ένα καλύτερο αύριο.
Και κομμάτι εκείνου του αύριο, του ελπιδοφόρου, αποτελούν τα έργα των σύγχρονων Ελλήνων δημιουργών. Η ποικιλία της έκφρασης και των διαφορετικών τεχνικών, οι θεματικές που διατρέχουν, από τα ρεύματα του ρεαλισμού έως και αυτά της αφηρημένης έκφρασης, η ένταση της γραμμής ή του χρώματος και η συναρπαστική συνύπαρξη των καταξιωμένων δημιουργών με τις νεότερες γενιές δεν υποδηλώνουν τίποτε άλλο πέρα από το γεγονός ότι η έκθεση αυτή αποτελεί σταθμό γνώσης και συγκίνησης που θα πρέπει όλοι να μοιραστούν. Κοινό, δάσκαλοι, δημιουργοί και μικρά ανθρωπάκια!
Η Χαρά Δημακάκου, χαράκτρια από τη νέα γενιά που συμμετέχει στην έκθεση, πολύ χαρακτηριστικά μας υπογραμμίζει την εμπειρία της συμμετοχής της σε μια τόσο μεγάλη και σημαντική έκθεση:
«Η εμπειρία μου από τη συμμετοχή μου στην έκθεση, καθώς και από τη συμβολή μου στη διοργάνωσή της, μόνο θετική μπορεί να είναι. Μου άφησε αυτήν την αίσθηση του αρχέγονου που κυκλοφορεί γραμμένο μέσα μας και εκφράζεται με διάφορες εκφάνσεις, στην προκειμένη περίπτωση με το χάραγμα και τις τεχνικές του. Θα ήθελα να υπερθεματίσω κυρίως για το γεγονός ότι είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζεται στο κοινό η ιστορία της χαρακτικής, από τα προϊστορικά χρόνια που μας περνούν στους αιώνες και μας φτάνουν στο σήμερα. Ένα σήμερα με απίστευτα δυναμική καλλιτεχνική έκφραση, που έχει μετουσιώσει το παρελθόν σε παρόν και πιθανότατα είναι κληρονομιά στο μέλλον. Είναι πάντα η ίδια ανάγκη για έκφραση και επικοινωνία».
Μέχρι τις 18 Φεβρουαρίου, θα αφιερώσουμε και άλλο χρόνο για να επισκεφτούμε ξανά την Αίθουσα «Νίκος Κεσσανλής» στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών και να απολαύσουμε όλα εκείνα τα αγαθά που γενναιόδωρα μας χαρίζει αυτή η τόσο σημαντική έκθεση.
INFO
«ΧΑΡΑΚΤΙΚΗ - Από την Προϊστορία, στην Ελλάδα τού Σήμερα»
Έως τις 18 Φεβρουαρίου 2022
Αίθουσα «Νίκος Κεσσανλής», Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, Πειραιώς 256, Ταύρος
Διοργάνωση: Εφορία Χαρακτικής του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος (ΕΕΤΕ)
Είσοδος ελεύθερη
Εικόνες (από την κορυφή της σελίδας): Βραχοχαράξεις | Henri de Toulouse Lautrec, Divan Japonais, 1893 | Pablo Picasso, Tête de femme, 1905 | Georges Rouault, 1943 | Henri Matisse, The Cowboy (Le Cow-boy) from Jazz, 1947 | Σπύρος Βασιλείου, Η ταφή του Παλαμά, 1943 | Γιώργης Δήμου (1911-2006), Ο Νίκος Μπελογιάννης τραυματίας στον Γράμμο | Αλεβίζος Tάσσος (1914-1985), Αρχόντισσα της Καισαριανής, 1948 | Χαρά Δημακάκου, Χωρίς Ορίζοντα, Έγχρωμη Ξυλογραφία, 2014
Εικόνα εξωφύλλου: Τάκης Μάρθας (1905-1965), Το συνεργείο που γράφει συνθήματα στους τοίχους
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου