Το «Αβγό του Φιδιού» του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν και η γέννηση του ναζισμούΗ ταινία «Το Αβγό του Φιδιού» (Das Schlangenei / The Serpent's Egg - 1977), αποτελεί μία από τις λιγότερες γνωστές ταινίες του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν. Ο κορυφαίος Σουηδός σκηνοθέτης, μεταφέρει στην μεγάλη οθόνη ένα δικό του σενάριο, έχοντας στο πλευρό του τη μούσα και αγαπημένη του, Λιβ Ούλμαν (Persona - 1966) και πρωταγωνιστή τον Αμερικανό ηθοποιό Ντέιβιντ Καραντάιν (Kung Fu - 1972), στη σημαντικότερη ίσως στιγμή της καριέρας του. Στην Κινηματογραφική Στήλη του Tvxs.gr ξαναβλέπουμε την διαχρονική ταινία του Μπέργκμαν, με αφορμή τη συμπλήρωση 11 χρόνων από τον θάνατο του Ντέιβιντ Καραντάιν.
«Μέσα στον φόβο, υπάρχει μια μανιασμένη οργή. Όλοι φοβούνται τώρα, φοβούνται σε βαθμό τρέλας. Όλοι οι πειθήνιοι μικροϋπάλληλοι και οι καλοσυνάτες γυναικούλες τους, όλοι οι στρατιώτες που περιφέρονται στους στρατώνες και εύχονται να ήταν πίσω στον πόλεμο, όλοι οι φτωχοί αγρότες που δίνουν σχεδόν τζάμπα τα προϊόντα τους, όλοι οι δάσκαλοι που δεν πιστεύουν πια αυτά που γράφουν τα βιβλία τους - όλοι είναι έντρομοι και σύντομα ο φόβος τους θα μετατραπεί σε οργή. Θέλεις να το δεις αυτό, αγαπητέ μου Άμπελ; Όχι βέβαια. Αν δε σ' έχουν ξυλοκοπήσει στο μεταξύ μέχρι θανάτου, θα προτιμάς να παρουσιάζεις το νούμερο σου στο Νότιο Πόλο απ' ότι εδώ στο Βερολίνο, όταν οι υποταγμένοι ξεσηκωθούν και ο φόβος τους μετατραπεί σε οργή...» - Χόλινγκερ (Georg Hartmann) / Απόσπασμα από «Το Αβγό του Φιδιού» (1977)
Η ταινία «Το Αβγό του Φιδιού» (1977) του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν (Δυτική Γερμανία, Η.Π.Α.), περιγράφει μια εβδομάδα από τη ζωή του Άμπελ Ρόζεμπεργκ, τον οποίο υποδύεται ο Ντέιβιντ Καραντάιν, ως άνεργος Αμερικανός ακροβάτης τσίρκου, που ζει στο τσακισμένο από τη φτώχεια Βερολίνο, μετά τη λήξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.
Όταν ο αδερφός του αυτοκτονεί, ο Άμπελ βρίσκει καταφύγιο στο σπίτι ενός παλιού φίλου, του καθηγητή Βερέγκους. Με κάποιο τρόπο, μαθαίνει τρομακτικά μυστικά και τον λόγο που οδήγησε τον αδερφό του στην αυτοκτονία. Στο πλευρό του Ντέιβιντ Καραντάιν, βλέπουμε επίσης τους Χάινς Μπένεντ, Γκερτ Φρέμπε, καθώς και την αγαπημένη, Λιβ Ούλμαν.
«Για 17 ημέρες, αυτός ο άνθρωπος ήταν κλεισμένος σ' ένα κελί, τόσο περιορισμένος, ώστε δεν μπορούσε να κουνήσει τα χέρια, τα πόδια ή το κεφάλι του. Επιπλέον στερήθηκε από κάθε ήχο και βρισκόταν σε απόλυτο σκοτάδι. Ξέρω τι σκέφτεσαι: πώς μπορέσαμε να πείσουμε κάποιον να συμφωνήσει εθελοντικά σ' ένα τέτοιο πείραμα. Δε δυσκολευτήκαμε καθόλου, σε διαβεβαιώ. Κάτω από τις παρούσες συνθήκες, έχουμε ένα τεράστιο απόθεμα υλικού για να διαλέξουμε. Οι άνθρωποι θα έκαναν τα πάντα για λίγα χρήματα και ένα καλό γεύμα.» - Χανς (Χάινς Μπένεντ - Heinz Bennent) / Απόσπασμα από «Το Αβγό του Φιδιού» (1977)
Οκτώ ημέρες από την καθημερινή ζωή στη δημοκρατία της Βαϊμάρης, το Φθινόπωρο του 1923, με την φτώχεια και την τεράστια ανεργία, εκεί όπου «ένα πακέτο τσιγάρα κοστίζει τέσσερα δισεκατομμύρια μάρκα» και «όλοι σχεδόν έχουν χάσει την πίστη τους στο μέλλον και το παρόν».
Το πραξικόπημα του Χίτλερ θα αποτύχει. Η απήχηση των δυνάμεων του εθνικοσοσιαλισμού είναι ακόμη περιορισμένη, αλλά σε αυτήν την περιδίνησή του σε μια κοινωνία που ζει την παρακμή της, ο Έιμπελ θα 'ρθει πρόσωπο με πρόσωπο με το «Αβγό του Φιδιού» που επωάζεται αργά, αλλά σταθερά και απροκάλυπτα.
Πρόκειται για μία πραγματικά σπουδαία και διαχρονική ταινία, σε σκηνοθεσία και σε σενάριο, του μεγάλου Ίνγκμαρ Μπέργκμαν. Ένας ιδιαίτερος σχολιασμός του Σουηδού δημιουργού, σχετικά με την πορεία του φασισμού από τη γέννησή του, ως την ωρίμανσή του και τις κοινωνικές συνθήκες που τον ευνοούν να επωάσει...
Το «Αβγό του Φιδιού» αποτελεί μία από τις λιγότερες γνωστές ταινίες του κορυφαίου Σουηδού καλλιτέχνη. Ο Μπέργκμαν, ανήκε στην κατηγορία εκείνη των σκηνοθετών που αρέσκονταν στο να χρησιμοποιούν στα έργα τους, μία συγκεκριμένη και ιδιαίτερα αξιόλογη, ομάδα ηθοποιών.
Το συγκεκριμένο φιλμ θα λέγαμε ότι απλά αποτελεί τη μεγάλη εξαίρεση του κανόνα, καθώς ο πρωταγωνιστικός ρόλος παραχωρείται στον Ντέιβιντ Καραντάιν, ο οποίος καλείται να ερμηνεύσει έναν άνεργο Αμερικανό ακροβάτη τσίρκου, ίσως στον κορυφαίο ρόλο της πλούσιας καριέρας του.
«Σε μια δυο μέρες, ίσως αύριο κιόλας, οι εθνικές δυνάμεις της Νότιας Γερμανίας θα επιχειρήσουν μια επανάσταση, με ηγέτη έναν απίστευτα ελαφρόμυαλο που λέγεται Άντολφ Χίτλερ. Θα αποδειχτεί κολοσσιαίο φιάσκο. Ο χερ Χίτλερ, στερείται πνευματικών ικανοτήτων και κάθε αίσθησης μεθόδου. Δεν καταλαβαίνει τι τερατώδεις δυνάμεις ετοιμάζεται να επικαλεστεί. Θα παρασυρθεί σαν μαραμένο φύλλο τη μέρα που θα ξεσπάσει η καταιγίδα. Άμπελ, κοίταξε αυτή την εικόνα. Κοίταξε όλους αυτούς τους ανθρώπους. Είναι ανίκανοι για επανάσταση - είναι πολύ ταπεινωμένοι, πολύ φοβισμένοι, πολύ εξαθλιωμένοι. Αλλά σε δέκα χρόνια τα δεκάχρονα παιδιά θα έχουν γίνει είκοσι χρονών, τα δεκαπεντάχρονα θα είναι είκοσι πέντε. Στο μίσος που κληρονόμησαν από τους γονείς τους, θα προσθέσουν τον δικό τους ιδεαλισμό και την ανυπομονησία τους. Κάποιος θα βγει μπροστά και θα βάλει τα ανομολόγητα αισθήματα τους σε λέξεις, κάποιος θα τους υποσχεθεί ένα μέλλον, κάποιος θα προβάλλει απαιτήσεις, κάποιος θα μιλήσει για μεγαλείο και θυσίες. Οι νέοι και άπειροι θα δώσουν το θάρρος και την πίστη τους στους κουρασμένους και τους αναποφάσιστους και τότε θα γίνει μια επανάσταση και ο κόσμος μας θα αφανιστεί μέσα στο αίμα και τη φωτιά. Σε δέκα χρόνια, όχι παραπάνω, αυτοί οι άνθρωποι θα δημιουργήσουν μια καινούργια, απαράμιλλη κοινωνία στην ιστορία της ανθρωπότητας...» - Χανς (Χάινς Μπένεντ - Heinz Bennent) / Απόσπασμα από «Το Αβγό του Φιδιού» (1977)
«Οι άνθρωπο μιλούν πολύ για εθνικά χαρακτηριστικά. Οι Γερμανοί είναι το ένα, οι Ιάπωνες το άλλο, οι Αμερικανοί το τρίτο. Ανοησίες. Ο Γερμανός συγγραφέας Georg Buchner είπε κάτι εξαιρετικό, κάτι που πιστεύω απόλυτα: "Ο άνθρωπος είναι μια άβυσσος και νιώθω ίλιγγο όποτε κοιτάζω στα βάθη της" [...] Είναι πολύς καιρός τώρα που ενδιαφέρομαι γι' αυτή την περίοδο, την εβδομάδα από τις 3 ως τις 11 Νοεμβρίου, όταν ο Χίτλερ επιχείρησε ένα πραξικόπημα, μπήκε στη φυλακή κι έγραψε το Mein Kampf, την εβδομάδα που σταμάτησε να υπάρχει το γερμανικό νόμισμα - οι άνθρωποι χάνουν τα σπίτια και τα υπάρχοντά τους και τις επιθυμίες τους και δεν έχουν πια ούτε ελπίδες. Ο πυθμένας χάνεται και η άβυσσος χάσκει απειλητική...» - Ο Ίνγκμαρ Μπέργκμαν στους New York Times
Ίνγκμαρ Μπέργκμαν
Ο Ίνγκμαρ Μπέργκμαν, υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους και πλέον διακεκριμένους καλλιτέχνες στον κόσμο. Αντιπροσωπεύει τον πιο διάσημο σκηνοθέτη του λεγόμενου "καλλιτεχνικού κινηματογράφου". Κάθε ταινία του ήταν γεγονός αναμενόμενο απ' όλον τον κόσμο και όλοι μεταχειρίζονταν τον χαρακτηρισμό αριστούργημα για κάθε νέα του ταινία. Παράλληλα, ήταν κι ένας απίστευτα παραγωγικός σκηνοθέτης.
Το σύνολο του έργου του εμφανίζεται ως μια συνεχής ερώτηση, που συχνά δεν έχει απάντηση, σχετικά με την ανθρώπινη ύπαρξη, την παρουσία ή απουσία του Θεού. Η αγωνία της έλλειψης επικοινωνίας, η ασάφεια και η διπροσωπία της ανθρώπινης φύσης, η μοναξιά χωρίς πιθανότητες υπερβάσεως σε ένα κόσμο γεμάτο προσποίηση, η σιωπή και η ντροπή, είναι σταθερά στοιχεία, σχεδόν σε κάθε του ταινία.
Κληρονόμος της σκανδιναβικής κινηματογραφικής παράδοσης (Στίλλερ, Σγιόστρομ, Ντράγιερ) και βαθιά επηρεασμένος από την σκέψη του Κίρκεγκωρ, Μπερντιάεφ, τον υπαρξισμό και τις ψυχαναλυτικές θεωρίες (Φρόυντ, Γιούνγκ), ο Μπέργκμαν δίνει βάρος όχι τόσο στην κοινωνία ή στην ιστορία, όσο στο ίδιο το άτομο. Ίσως γι' αυτό τα πιο χαρακτηριστικά έργα του είναι σκληρά, αλλά πάντα ρεαλιστικά. Ευγενή δοκίμια για το ρόλο της ανθρωπότητας σ' έναν αλλοτριωμένο κόσμο.
«Υπάρχει πάντα μια διαρκής πάλη μέσα μου, ανάμεσα στην ανάγκη μου να καταστρέψω και στη θέλησή μου να ζήσω. Κι αυτό δημιουργεί μία εσωτερική ένταση που κυριαρχεί και στον τρόπο που δημιουργώ και στην υλική μου ύπαρξη. Κάθε πρωί ξυπνώ με μια καινούρια οργή, μια καινούρια καχυποψία, μια καινούρια λαχτάρα για τη ζωή.» - Ίνγκμαρ Μπέργκμαν (14 Ιουλίου 1918 - 30 Ιουλίου 2007)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου