«Forget it, Jake. It’s Chinatown» και δεν μπορείς να κάνεις τίποτα γι’ αυτό

Chinatown

Από Χρήστο Μήτση - 02/07/2020

«Forget it, Jake. It’s Cloud Town». Μια από τις πιο έξυπνες ατάκες του κορυφαίου animation της Pixar «Τα Μυαλά που Κουβαλάς» έρχεται κατευθείαν από «το καλύτερο χολιγουντιανό σενάριο που γράφτηκε ποτέ», συμπυκνώνοντας αφοπλιστικά όλη τη φιλοσοφία του. «Forget it, Jake. It’s Chinatown» και δεν μπορείς να κάνεις τίποτα γι’ αυτό. Εδώ τα πάντα υπακούουν στο νόμο του χρήματος, ο οποίος ορίζει τις ζωές των ανθρώπων ολοκληρωτικά. Από την κοινωνική ιεραρχία μέχρι την παραμικρή, την πιο απόκρυφη επιθυμία.

Το 1974, μέσα σ’ ένα κλίμα πολιτικής αστάθειας και κοινωνικής απαισιοδοξίας (δολοφονίες πολιτικών, ήττα στο Βιετνάμ, σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ), το «Chinatown» επιστρέφει στις αρχετυπικές σταθερές του φιλμ νουάρ για να σχολιάσει όλα όσα εξελίσσονται έξω από την κινηματογραφική αίθουσα. Αναζητώντας τις αιτίες τους, θα φτάσει πολύ βαθιά και, μέσα από την ιστορία ενός ιδιωτικού ντετέκτιβ ο οποίος προσλαμβάνεται στο Λος Άντζελες του 1937 για να ξεσκεπάσει μια υπόθεση μοιχείας, θα αναδείξει όλους τους πολύπλοκους μηχανισμούς που κινούν τη σύγχρονη αμερικανική πραγματικότητα.

Η μεγαλοφυΐα του σεναρίου του Ρόμπερτ Τάουνι («Το Τελευταίο Απόσπασμα», «Μυστική Οργάνωση Γιακούζα», «Shampoo»), το οποίο απέσπασε το μοναδικό Όσκαρ από τις 11 υποψηφιότητες της ταινίας, είναι ότι λειτουργεί υποδειγματικά σε κάθε επίπεδο, συνδυάζοντάς μια δεξιοτεχνική ίντριγκα με μια σπαρακτική ανθρώπινη τραγωδία και μια διεισδυτική πολιτικοκοινωνική κριτική – όλα σεταρισμένα σύμφωνα με την κομψότερη χολιγουντιανή συνταγή. Κι ο δαιμόνιος Ρομάν Πολάνσκι, στην απόλυτη ωριμότητά του, θα μας παρασύρει με απαράμιλλη αφηγηματική γοητεία σε ένα λαβύρινθο διαφθοράς, εξαπάτησης και διαπλεκόμενων συμφερόντων, από τον οποίο κανείς δεν μπορεί δραπετεύσει αλώβητος.

Ούτε καν αυτός που τον έχει κατασκευάσει, παραμένοντας εγκλωβισμένος σε ένα ματαιόδοξο παιχνίδι εξουσίας, τους νόμους του οποίου ο Πολάνσκι δένει με ψυχαναλυτικές αναφορές (ο Κρος με πούρο, ο Γκίτις με κομμένη μύτη), ωμά οικονομικά συμφέροντα και καπιταλιστικές πρακτικές που μετατρέπονται σε υπαρξιακές ανησυχίες («το μέλλον κύριε Γκίτις, το μέλλον»). Μια κορυφαία στιγμή του κλασικού αμερικανικού σινεμά, ανέγγιχτη από το πέρασμα του χρόνου.

ΗΠΑ. 1974. Διάρκεια: 130΄