Όλα τα είχαμε δει, αλλά το να εξυμνείται ανοιχτά ο θεόμουρλος σφαγέας Νέρων , επειδή ήταν φιλέλληνας , αυτό είναι αρκετό για να χάσουμε και τα ελάχιστα μαλλιά που διαθέτει η κεφαλή μας.
Κάποιος πρέπει να πει στον συμπαθέστατο Ξυδάκη ότι πρέπει να ελέγχει λιγάκι και το περιεχόμενο των στίχων που ο κάθε βαρεμένος του φέρνει για μελοποίηση.
Λυπάμαι που το λέω, αλλά στίχοι θαυμασμού προς ένα τέρας της ιστορίας δεν περιποιούν τιμή σε ένα σοβαρό άνθρωπο σαν τον Θοδωρή Γκόνη.
Εμπρός λοιπόν , καιρός να θυμηθούμε και τον θαυμασμό που έτρεφε ο Χίτλερ για τους αρχαίους Έλληνες , την αγάπη επιπλέον για τα σκυλιά και την χορτοφαγία του, για να αφιερώσουμε και σ΄αυτόν κάποια τραγούδια .
Ο εικονοκλαστικός αναθεωρητισμός στα έσχατά του.
Gerontakos
Απόσπασμα από την παλιά εφημερίδα " Εφημερίς" , αρ. φύλ. 346, 11.12.1888: 4
Ο ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΩΝΟΣ
Πρὸ τριῶν περίπου μηνῶν ὁ ἐκ τῶν ἑταίρων τῆς Γαλλικῆς Σχολῆς τῶν Ἀθηνῶν κ. Maurice Holleaux ἀνεκάλυψεν λίθον, φέροντα κεχαραγμένον τὸν περίφημον λόγον, δι’ οὗ ὁ Νέρων ἐχάρισεν ἐν Κορίνθῳ εἰς τοὺς Ἕλληνας τὴν ἐλευθερίαν.
Τὴν ἐπιγραφὴν ταύτην, ἧς ἡ ἱστορικὴ σπουδαιότης εἶνε μεγάλη, ὁ γενικὸς ἔφορος τῶν ἀρχαιοτήτων, παρὰ πᾶν ἐν τῇ ἀρχαιολογικῇ ἐργασίᾳ ἔθιμον καὶ παρὰ τὴν πρὸς ἀλλοδαπὸν ἐπιστήμονα ὀφειλομένην ἁβρότητα, ἔσπευσε νὰ δημοσιεύσῃ δι’ ἑνὸς τῶν ὀργάνων τοῦ ἀθηναϊκοῦ τύπου πρὶν ἢ ὁ ἀνακαλύψας αὐτὴν ἀρχαιολόγος προβῇ εἰς τὴν δημοσίευσίν της διὰ τοῦ ὀργάνου τῆς Γαλλικῆς Σχολῆς, τοῦ Bulletin de la Correspondance hellénique.
Εἰς ἐπίμετρον τῆς σκαιότητος ἡ ἐπιγραφὴ ἐδημοσιεύθη οὕτω κολοβωμένη, οὕτω διεστραμμένη καὶ παραμορφωμένη, ὥστε δικαίως νὰ τίθεται ὑπὸ τῶν ἀναγνωστῶν τοῦ οἰκτροῦ ἐκείνου δημοσιεύματος ἐν ἀμφιβολίᾳ ἡ ἀναγνωστικὴ ἱκανότης τοῦ ἀνακαλύψαντος τὴν ἐπιγραφὴν Γάλλου ἀρχαιολόγου. Σήμερον δυνάμεθα τέλος ἡμεῖς, ἐκ τοῦ αὐθεντικοῦ κειμένου, τοῦ δημοσιευθέντος ἐν τῷ «Δελτίῳ τῆς ἑλληνικῆς ἀνταποκρίσεως» ὑπὸ τοῦ κ. Ὁλλῶ, νὰ ἀναδημοσιεύσωμεν πρῶτοι πλήρη καὶ ἀκριβῆ τὸν λόγον τοῦ Ρωμαίου αὐτοκράτορος, τὴν σπουδαιότητα τοῦ ὁποίου βεβαίως ἐξ ἰδίων θὰ ἐκτιμήσωσιν οἱ ἡμέτεροι ἀναγνῶσται:
Αὐτοκράτωρ Καῖσαρ λέγει· - «Τῆς εἰς μὲ εὐνοί- ας τε καὶ εὐσεβείας ἀ[μ]είψασθαι θέλων τὴν εὐγε- νεστάτην Ἑλλάδα, κελεύω πλείστους καθ’ ὅ[σ]ο[ν] 5 ἐνδέχεται ἐκ ταύτης τῆς ἐπαρχίας παρῖναι ἰς Κόρινθον τῇ πρὸ τεσσάρων καλανδῶν δε- κεμβρίων». Συνελθόντων τῶν ὄχλων ἐν ἐκκλησίᾳ προσεφώ- νησεν τὰ ὑπογεγραμμένα· «Ἀπροσδόκητον ὑμεῖν, ἄνδρες Ἕλληνες, δωρεάν, 10 εἰ καὶ μηδὲν παρὰ τῆς ἐμῆς μεγαλοφροσύνης ἀνέλπιστον, χαρίζομαι, τοσαύτην ὅσην οὐκ ἐχωρή- σατε αἰτεῖσθαι. Πάντες οἱ τὴν Ἀχαΐαν καὶ τὴν ἕως νῦν Πελοπόννησον κατοικοῦντες Ἕλληνες λάβετ(ε) ἐλευθερίαν ἀνεισφορίαν ἣν οὐδ’ ἐν τοῖς εὐτυ- 15 χεστάτοις ὑμῶν πάντες χρόνοις ἔσχετε ἢ γὰρ ἀλλοτρίοις ἢ ἀλλήλοις ἐδουλεύσατε. Εἴθε μὲν οὖν ἀκμαζούσης τῆς Ἑλλάδος παρειχό- μην ταύτην τὴν δωρεὰν ἵνα μου πλείονες ἀπο- λα[ύ]ωσι τῆς χάριτος, διὸ καὶ μέμφομαι τὸν αἰῶνα 20 προδαπανήσαντά μου τὸ μέγεθος τῆς χάριτος. Καὶ νῦν δὴ οὐ δι’ ἔλεον ὑμᾶς, ἀλλὰ δι’ εὔνοιαν εὐερ- γετῶ, ἀμείβομαι δὲ τοὺς θεοὺς ὑμῶν ὧν καὶ διὰ γῆς καὶ διὰ θαλάττης αἰεί μου προνοουμένων πε- πείραμαι ὅτι μοι τηλικαῦτα εὐεργετεῖν παρέσχον. 25 Πόλεις μὲν γὰρ καὶ ἄλλοι ἠλευθέρωσαν ἡγεμόνες, [Νέρων δὲ ὅλην τὴν] ἐπαρχείαν» Ὁ ἀρχιερεὺς τῶν Σεβαστῶν διὰ βίου καὶ Νέρωνος Κλαυδίου Καίσαρος Σεβαστοῦ Ἐπαμεινώδας Ἐπαμεινώδου εἶπεν· - προβεβουλευμένον ἑαυ- 30 τῷ εἶναι πρός τε τὴν βουλὴν καὶ τὸν δῆμον· ἐπιδὴ ὁ τοῦ παντὸς κόσμου κύριος Νέρων αὐτο-
κράτωρ μέγιστος, δημαρχικῆς ἐξουσίας τὸ τρὶς καὶ δέκατον ἀποδεδειγμένος, πατὴρ πατρίδος, νέος Ἥλιος ἐπιλάμψας τοῖς Ἕλλησιν, προειρημέ- 35 νος εὐεργετεῖν τὴν Ἑλλάδα, ἀμειβόμενος δὲ καὶ εὐσεβῶν τοὺς θεοὺς ἡμῶν παριστανομένους αὐτῷ πάντοτε ἐπὶ προνοίᾳ καὶ σωτηρίᾳ, τὴν ἀπὸ παντὸς τοῦ αἰῶνος αὐθιγενῆ καὶ αὐτόχθονα ἐλευ- θερίαν πρότερον ἀφαιρεθεῖσαν τῶν Ἑλλήνων εἷς 40 καὶ μόνος τῶν ἀπ’ αἰῶνος αὐτοκράτωρ μέγιστος φιλέλλην γενόμενος [Νέρων] Ζεὺς Ἐλευθέριος ἔδω- κεν, ἐχαρίσατο, ἀποκατέστησεν εἰς τὴν ἀρχαιό- τητα τῆς αὐτονομίας καὶ ἐλευθερίας προσθεὶς τῇ μεγάλῃ καὶ ἀπροσδοκήτῳ δωρεᾷ καὶ ἀνεισφο- 45 ρίαν, ἣν οὐδεὶς τῶν πρότερον Σεβαστῶν ὁλοτελῆ ἔδωκεν· δι’ ἃ δὴ πάντα δεδογμένον εἶναι τοῖς τε ἄρ- χουσι καὶ συνέδροις καὶ τῷ δήμῳ καθιερῶσαι μὲν κα- τὰ τὸ παρὸν τὸν πρὸς τῷ Διΐ τῷ Σωτῆρι βωμόν, ἐπι- γράφοντας. Διΐ Ἐλευθερίῳ [Νέρωνι] εἰς αἰῶνα, καὶ ἀγάλμα- 50 τα ἐν τῷ ναῷ τοῦ Ἀπόλλωνος τοῦ Πτωΐου συνκαθει- δρύοντας τοῖς [ἡμῶν] πατρίοις θέοις [Νέρωνός τε] Διὸς Ἐλευθερίου καὶ θεᾶς Σεβαστῆς [Μεσσαλίνης?], ἵνα τούτων οὕτως τελεσθέντων καὶ ἡ ἡμετέρα πόλις φαίνηται πᾶσαν τειμὴν καὶ εὐσέβειαν ἐκπεπληρω- 55 κυῖα εἰς τὸν τοῦ κυρίου Σεβαστοῦ [Νέρωνος…..?] εἶναι δὲ ἐν ἀναγραφῇ τὸ ψήφισμα παρά τε τῷ Διΐ τῷ Σω- τῆρι ἐν τῇ ἀγορᾷ ἐν στήλῃ καὶ ἐν τῷ ἱερῷ τοῦ Ἀπόλλων- νος τοῦ Πτωΐου. Ἡ ἐπιγραφή, ὡς δῆλον, διαιρεῖται εἰς τρία αὐτοτελῆ ἔγγραφα· Α΄) (στ. 1-6). Διαταγὴν τοῦ αὐτοκράτορος πρὸς τοὺς Ἕλληνας, ὅπως ὅσον οἷόν τε πλείονες αὐτῶν παρευρεθῶσι τὴν 28 Νοεμβρίου (67?) ἐν Κορίνθῳ· Β΄) (στ. 7-26). Τὸ ἐπίσημον κείμενον τοῦ λόγου τοῦ ἀπαγγελθέντος ὑπὸ τοῦ Νέρωνος ἐν Κορίνθῳ κατὰ τὴν ἡμέραν ταύτην καὶ Γ΄) (στ. 27-58). Τὸ ψήφισμα, τὸ πρὸς τιμὴν τοῦ Νέρωνος ἐκδοθὲν ὑπὸ τῆς πόλεως Ἀκραιφίας, προτείνοντος τοῦ ἰσοβίου ἀρχιερέως Ἐπαμεινώνδα τοῦ Ἐπαμεινώνδου. Ἡ μετάφρασις τῶν τριῶν τούτων ἐγγράφων μνημείων ἔχει ὡς ἑξῆς: Α΄) Ὁ αὐτοκράτωρ Καῖσαρ λέγει: «Θέλων νὰ ἀμείψω τὴν εὐγενεστάτην Ἑλλάδα διὰ τὴν πρός με εὔνοιαν καὶ εὐσέβειαν, προστάσσω τοὺς κατοίκους τῆς ἐπαρχίας ταύτης, ὅπως, ὅσον οἷόν τε πλεῖστοι παρευρεθῶσιν ἐν Κορίνθῳ τὴν τετάρτην ἡμέραν πρὸ τῶν καλανδῶν τοῦ Δεκεμβρίου. Β΄) Συνελθόντος τοῦ πλήθους εἰς ἐκκλησίαν, ὁ αὐτοκράτωρ προσεφώνησε τὰ ἑξῆς: «Ἀπροσδόκητον εἰς ὑμᾶς, ὦ ἄνδρες Ἕλληνες – καίτοι οὐχὶ ἀνέλπιστον παρὰ τῆς ἐμῆς μεγαλοφροσύνης – δωρεὰν χαρίζω, οἵαν οὔτε ὑμεῖς αὐτοὶ δὲν θὰ ἐτολμᾶτε νὰ ζητήσετε. Πάντες ὑμεῖς, οἱ κατοικοῦντες τὴν Ἀχαΐαν ἢ τὴν μέχρι τοῦδε Πελοπόννησον καλουμένην Ἕλληνες, λάβετε, μετὰ τῆς ἀπαλλαγῆς ἀπὸ παντὸς φόρου, ἐλευθερίαν, ὁποίαν οὔτε κατὰ τοὺς εὐτυχεστάτους ὑμῶν χρόνους δὲν εἴχετε πάντες ὁμοῦ, διότι ἐδουλεύατε ἢ εἰς ἀλλήλους ἢ εἰς τὸν ξένον. Καὶ εἴθε μὲν νὰ παρεῖχον τὴν χάριν ταύτην, ὅτε ἤκμαζεν ἡ Ἑλλάς, ἵνα πλείονες ἀπολαύσωσιν αὐτῆς, ἐφ’ ᾧ καὶ μέμφομαι τὸν χρόνον, ὅστις μοῦ προεξήντλησε τὸ μέγεθος τῆς χάριτος. Ἀλλὰ καὶ τώρα οὐχὶ ἐξ οἴκτου, ἀλλ’ ἐξ ἀγάπης εὐεργετῶ ὑμᾶς καὶ εὐχαριστῶ τοὺς ὑμετέρους θεούς, οἵτινες καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλασσαν πάντοτε μὲ ἐπροστάτευσαν, ὡς παρασχόντες μοι
τὴν εὐκαιρίαν τόσον μεγάλης εὐεργεσίας. Διότι πόλεις ἠλευθέρωσαν καὶ ἄλλοι ἡγεμόνες. Ἀλλ’ ὁ Νέρων ἠλευθέρωσεν ὁλόκληρον ἐπαρχίαν.» Γ΄) Ὁ ἰσόβιος ἀρχιερεὺς τῶν Σεβαστῶν καὶ τοῦ Νέρωνος Κλαυδίου Καίσαρος Σεβαστοῦ, Ἐπαμεινώνδας τοῦ Ἐπαμεινώνδου εἶπεν, ὅτι ἡ ἑξῆς πρότασίς του ὑπεβλήθη εἰς τὴν βουλὴν καὶ τὸν δῆμον· - Ἐπειδὴ ὁ κυριάρχης ὁλοκλήρου τοῦ κόσμου Νέρων, ὁ μέγιστος αὐτοκράτωρ, τὸ δέκατον καὶ τρίτον ἤδη ἔτος περιβληθεὶς διὰ τῆς δημαρχικῆς ἐξουσίας, πατὴρ τῆς πατρίδος, νέος Ἥλιος, ὅστις ἐπέλαμψεν εἰς τοὺς Ἕλληνας, ἀπεφάσισε νὰ εὐεργετήσῃ τὴν Ἑλλάδα - τιμᾷ καὶ σέβεται τοὺς ἡμετέρους θεούς, τοὺς πάντοτε ἀγαπῶντας καὶ προστατεύοντας αὐτὸν – τὴν ἐλευθερίαν δέ, ἔκπαλαι αὐτογενῆ καὶ αὐτόχθονα ἐν Ἑλλάδι, τὴν ἀφαιρεθεῖσαν ἄλλοτε ἀπὸ τοὺς Ἕλληνας, αὐτὸς ὁ μέγιστος τῶν ἀπ’ αἰῶνος ἀνδρῶν αὐτοκράτωρ, εἷς καὶ μόνον φιλέλλην, ἐχάρισεν εἰς ἡμᾶς καὶ μᾶς ἀποκατέστησεν εἰς τὴν πάλαι ἀκεραίαν αὐτονομίαν καὶ ἐλευθερίαν, - εἰς τὴν μεγάλην δὲ καὶ ἀπροσδόκητον ταύτην δωρεὰν προσέθηκε τὴν ἀπαλλαγὴν ἀπὸ παντὸς φόρου, ἣν οὐδεὶς τῶν πρὸ αὐτοῦ Σεβαστῶν παρέσχεν οὕτω πλήρη – διὰ πάντα ταῦτα ἔδοξεν εἰς τοὺς ἄρχοντας καὶ τοὺς συνέδρους καὶ τὸν δῆμον πρῶτον, ὅτι θὰ καθιερώσωσι ἀμέσως τὸν βωμὸν τὸν παρακείμενον πρὸς τὸν βωμὸν τοῦ Διὸς Σωτῆρος ἐπιγράφοντες· «Εἰς τὸν Ἐλευθέριον Δία Νέρωνα εἰς αἰῶνα τὸν ἅπαντα» καὶ ὅτι θὰ συγκαθιδρύσωσιν ἐν τῷ ναῷ τοῦ Πτωίου Ἀπόλλωνος, πλησίον τῶν ἀγαλμάτων τῶν πατρίων θεῶν, τὰ ἀγάλματα τοῦ Διὸς Ἐλευθερίου Νέρωνος ὡς καὶ τῆς θεᾶς Σεβαστῆς Μεσσαλίνης (;), ὅπως διὰ τούτων μαρτυρήσῃ καὶ ἡ ἡμετέρα πόλις τὴν πρὸς τὸν κυριάρχην Σεβαστὸν Νέρωνα τιμὴν καὶ εὐσέβειαν καὶ…… - δεύτερον δὲ ὅτι τὸ παρὸν ψήφισμα θὰ ἀναγραφῇ ἐπὶ στήλης παρά τε τὸν βωμὸν τοῦ Διὸς Σωτῆρος, ἐν τῇ ἀγορᾷ, καὶ ἐν τῷ ἱερῷ τοῦ Πτωίου Ἀπόλλωνος».
Ἡ ἐπιγραφὴ αὕτη, ἥτις, ὡς εἶδεν ὁ ἀναγνώστης, διατηρεῖται σχεδὸν ἀκεραία, ἀνευρέθη ὑπὸ τοῦ κ. Ὁλλῶ ἐντετειχισμένη εἰς τὸν ἐν τῷ δήμῳ Ἀκραιφνίων, ἐπὶ τῶν δυτικῶν ὑπωρειῶν τοῦ ὄρους Πτῴου, παρὰ τὴν ἀνατολικὴν ὄχθην τῆς Κωπαΐδος λίμνης κείμενον ναΐσκον τοῦ ἁγίου Γεωργίου, ὅστις ὑποτίθεται ὅτι εἶνε ᾠκοδομημένος ἐπὶ τοῦ χώρου, ὃν κατεῖχε τὸ πάλαι ναὸς τοῦ Διονύσου.
Ἡ ἐπιγραφὴ ἐπὶ στήλης μαρμάρου κυανοφαίου, μήκους 1,30, πλάτους 0,54, κεχαραγμένη, ἦτο ἐντελῶς κεκαλυμμένη ὑπὸ ἀσβέστου, ὡς λέγει δ’ ὁ κ. Ὁλλῶ εὐφυῶς, «οὐδέποτε εἶδεν ἐπιγραφὴν ἄλλην τόσον ἀπωθητικὴν καὶ ἀπελπιστικὴν ἔχουσαν τὴν ὄψιν».
Ἀλλὰ διὰ τριημέρου ἐπιπονωτάτης ἐργασίας ὁ Γάλλος ἀρχαιολόγος ἠδυνήθη νὰ ἀναγνώσῃ αὐτὴν πληρέστατα καὶ ἀκριβῶς, παραδίδει δ’ εἰς τὸν κόσμον ἱστορικὸν κειμήλιον τῷ ὄντι ἀνεκτίμητον.
Τὰ χάσματα τῆς ἐπιγραφῆς εἶνε ὀλίγιστα. Ἀλλ’ αἱ πλεῖσται τῶν ἐλλειπουσῶν ἐν τῇ ἐπιγραφῇ λέξεων εἶνε καταφανὲς ὅτι ἐξηλείφθησαν ἀπὸ σκοποῦ, βαθύτατα ἀποξεσθεῖσαι.
Σχεδὸν πανταχοῦ τῆς ἐπιγραφῆς δέον νὰ ὑποκατασταθῇ τὸ ὄνομα τοῦ Νέρωνος, βεβαίως δ’ εἰς τυχαίαν ἀπροσεξίαν ὀφείλεται ὅτι τὸ ὄνομα τοῦ Ρωμαίου Καίσαρος παρέμενεν ἄθικτον εἰς δύο στίχους, τὸν 27ον καὶ τὸν 31ον.
Αἱ συμπληρώσεις τοῦ κ. Ὁλλῶ, αἱ σημειούμεναι ἐντὸς ἀγκυλῶν, καὶ ἀληθεῖς ἂν μὴ ὑποτεθῶσιν, εἶνε ὅμως λίαν προσφυεῖς καὶ πιθανώταται. Ἐν τῷ στίχ. 55 ἐλλείπουσι δέκα τέσσαρα γράμματα. Καὶ πρῶτον μὲν δέον νὰ ὑποκατασταθῇ ἡ λέξις Νέρωνος, ἧς εἵπετο βραχεῖα λέξις, ἐξ ἑπτὰ τὸ πολὺ γραμμάτων συγκειμένη, αἰτιατικῆς πτώσεως καὶ ἐξαρτωμένη ἐκ τοῦ ἄρθρου τόν. Ἀλλ’ ἡ λέξις οἶκον, ἥτις δύναται νὰ τεθῇ, δὲν ἱκανοποιεῖ τὰς ἀξιώσεις τοῦ κ. Ὁλλῶ καὶ διὰ τοῦτο ἀπέφυγε νὰ παραθέσῃ αὐτὴν ἐν τῷ κενῷ μέρει τῆς ἐπιγραφῆς.
Κάποιος πρέπει να πει στον συμπαθέστατο Ξυδάκη ότι πρέπει να ελέγχει λιγάκι και το περιεχόμενο των στίχων που ο κάθε βαρεμένος του φέρνει για μελοποίηση.
Λυπάμαι που το λέω, αλλά στίχοι θαυμασμού προς ένα τέρας της ιστορίας δεν περιποιούν τιμή σε ένα σοβαρό άνθρωπο σαν τον Θοδωρή Γκόνη.
Εμπρός λοιπόν , καιρός να θυμηθούμε και τον θαυμασμό που έτρεφε ο Χίτλερ για τους αρχαίους Έλληνες , την αγάπη επιπλέον για τα σκυλιά και την χορτοφαγία του, για να αφιερώσουμε και σ΄αυτόν κάποια τραγούδια .
Ο εικονοκλαστικός αναθεωρητισμός στα έσχατά του.
Gerontakos
ΝΕΡΩΝ
Εσύ που πρώτος σκέφτηκες να κόψεις τον Ισθμό
να ενώσεις δυο θάλασσες σε έναν ουρανό
τα σχολικά βιβλία μου σε γράφανε τρελό
πώς γίνεται αυτό
εγώ σ’ ευγνωμονώ.
Εσύ που την πατρίδα μου φαντάστηκες νησί
τα παιδικά τετράδια τριγύρω θαλασσί
της Αγριππίνας όνειρο, μονάκριβο παιδί
γιατί τόση χολή
για σένανε χολή;
Για σένα μόνο ο Τάκιτος έχει λόγο καλό
γράφει για κάποιο νόμο σου, νόμο συγκλητικό
Νέρωνα, αυτοκράτορα, σου τρέφω θαυμασμό
γι’ αυτό και τον Ισθμό
διπλά σε αγαπώ.
Τις Δέσποινες τις σεβαστές της Ρώμης τις παλιές
με νόμο υποχρέωνες να ζούνε σαν κοινές...
Στίχοι: Θοδωρής Γκόνης
Μελοποίηση: Νίκος Ξυδάκης
Εσύ που πρώτος σκέφτηκες να κόψεις τον Ισθμό
να ενώσεις δυο θάλασσες σε έναν ουρανό
τα σχολικά βιβλία μου σε γράφανε τρελό
πώς γίνεται αυτό
εγώ σ’ ευγνωμονώ.
Εσύ που την πατρίδα μου φαντάστηκες νησί
τα παιδικά τετράδια τριγύρω θαλασσί
της Αγριππίνας όνειρο, μονάκριβο παιδί
γιατί τόση χολή
για σένανε χολή;
Για σένα μόνο ο Τάκιτος έχει λόγο καλό
γράφει για κάποιο νόμο σου, νόμο συγκλητικό
Νέρωνα, αυτοκράτορα, σου τρέφω θαυμασμό
γι’ αυτό και τον Ισθμό
διπλά σε αγαπώ.
Τις Δέσποινες τις σεβαστές της Ρώμης τις παλιές
με νόμο υποχρέωνες να ζούνε σαν κοινές...
Στίχοι: Θοδωρής Γκόνης
Μελοποίηση: Νίκος Ξυδάκης
Νέρων - Βικιπαίδεια
Περιοδεύων θίασος «ο Νέρων»
Πολίτες της Κορίνθου,
Τις
επόμενες μέρες η ένδοξη πόλη μας θα ζήσει μερικές από τις πιο λαμπρές
στιγμές της ιστορίας της. Ο ρωμαίος αυτοκράτορας Νέρων, με μεγάλη
συνοδεία, θα τιμήσει την Κόρινθο με την ισόθεη παρουσία του. Στο πλαίσιο
της ιστορικής αυτής επίσκεψης, σύμφωνα με το πρόγραμμα που μας έχει
ανακοινωθεί από τον ρωμαίο φρούραρχο της πόλης, θα αναγγείλει την έναρξη
εργασιών για τη διάνοιξη διώρυγας στον ισθμό, ανανεώνοντας έτσι το
σχέδιο του αυτοκράτορα Γάιου Καλιγούλα. Σε επίσημη τελετή στον ισθμό, ο
αυτοκράτορας θα πραγματοποιήσει την εναρκτήρια εκσκαφή. Για τον σκοπό
αυτό ένα από τα πιο διάσημα εργαστήρια χρυσοχοΐας στην περιοχή ετοιμάζει
ήδη τη χρυσή σκαπάνη που θα χρησιμοποιήσει ο υψηλός επισκέπτης για τα
εγκαίνια του μεγάλου αυτού έργου. Στη συνέχεια ο αυτοκράτορας θα
παραστεί σε ειδική διοργάνωση των Ισθμίων Αγώνων, όπου θα ανακοινώσει
τιμής ένεκεν ευρείες φορολογικές απαλλαγές και μια σειρά άλλων
ευεργετικών πολιτικών αποφάσεων για την ευρύτερη περιοχή μας.
Πολίτες της Κορίνθου,
Η παρουσία
των Ρωμαίων στην Ελλάδα είναι στενά δεμένη με την ιστορία αυτής της
πόλης. Πριν από δυόμισι σχεδόν αιώνες, ο φιλέλλην στρατηγός Φλαμινίνος
την πόλη αυτή επέλεξε για να διακηρύξει την ελευθερία των Ελλήνων,
αναγνωρίζοντας με αυτό τον τρόπο όχι μόνο την οφειλή του μεγάλου
ρωμαϊκού έθνους στον ελληνικό πολιτισμό αλλά και ειδικότερα τον μεγάλο
σεβασμό της Ρώμης για τη μακραίωνη πολιτιστική προσφορά της Κορίνθου. Σε
χαλεπούς για όλους καιρούς, πριν από διακόσια σχεδόν χρόνια, ήταν και
πάλι η Κόρινθος που κατέβαλε βαρύ το τίμημα της ιστορικής συγκυρίας.
Σήμερα, ο πιο ισχυρός άντρας στον κόσμο και ένας από τους πιο
αφοσιωμένους φίλους της Ελλάδας έρχεται για να επιβεβαιώσει τους στενούς
πολιτιστικούς δεσμούς που συνέδεσαν έκτοτε την Κόρινθο με τη μεγάλη
ρωμαϊκή δύναμη.
Κατά την
ιστορική αυτή επίσκεψη, θα πρέπει η πόλη σύσσωμη να τιμήσει τις δικές
της αρχαίες παραδόσεις φιλοξενίας και να απευθύνει ομόθυμα και μαζικά το
«καλώς ήρθες» στον ρωμαίο ηγεμόνα.
Κανείς δεν
πρέπει να ξεχάσει ότι ο ισόθεος Νέρων έρχεται σαν προσκυνητής του
ελληνικού πολιτισμού και σαν φίλος της πόλης μας. Κανείς δεν πρέπει να
λείψει από την υποδοχή.
Δημοτικό Συμβούλιο των Κορινθίων
Ο κύριος λόγος για τον οποίο ο Νέρων
αποφάσισε να περιοδεύσει στον ελληνικό χώρο ήταν η πεποίθησή του ότι
μόνο οι Έλληνες ήταν ικανοί να εκτιμήσουν το μεγάλο καλλιτεχνικό του
ταλέντο. Η περιοδεία πραγματοποιήθηκε και κράτησε σχεδόν έναν ολόκληρο
χρόνο (67 μ.Χ.). Ο αυτοκράτορας περιοδεύει σε μια Ελλάδα που εδώ και
διακόσια χρόνια έχει χάσει την πολιτική της αυτονομία και αποτελεί μέρος
του αχανούς ρωμαϊκού κράτους (imperium).
Η ανακοίνωση του δημοτικού συμβουλίου καλεί τους Κορίνθιους να
υποδεχτούν τον κατακτητή, αλλά παρηγοριέται με τη σκέψη ότι ο κατακτητής
είναι ειλικρινής θαυμαστής και φίλος του ελληνικού πολιτισμού - αλλά,
βέβαια, υπάρχει και η προσδοκία για φορολογικές απαλλαγές. Υπάρχουν δύο
τρόποι να δει κανείς τα αποτελέσματα της ρωμαϊκής κατάκτησης. Ο ένας
είναι ιδεαλιστικός και ρομαντικός: η Ελλάδα μπορεί να έχασε την πολιτική
της ελευθερία και αυτονομία αλλά κατέκτησε με τον πολιτισμό της τον
ρωμαίο κατακτητή (το είπε άλλωστε και ο Ρωμαίος Οράτιος). Ο άλλος είναι ο
ρεαλιστικός και πολιτικός τρόπος: μετά από δυο αιώνες πολιτικής
υποτέλειας, οι δημοτικοί άρχοντες δεν μπορούν να αποφύγουν έναν
συνδυασμό κολακείας, αυτοκολακείας και καιροσκοπισμού. Οι άνθρωποι
ξέρουν ότι για να επιβιώσεις απέναντι στον ισχυρό χρειάζεται ηρωισμός,
χρειάζεται όμως και προσαρμοστικότητα.
Έτσι, μάλλον από προσαρμοστικότητα παρά
από ειλικρινή εκτίμηση για τα καλλιτεχνικά του χαρίσματα, οι Έλληνες
εκείνη τη χρονιά ανακήρυξαν τον Νέρωνα νικητή σε 1.808 αθλητικούς και
καλλιτεχνικούς διαγωνισμούς. Θα είχαν ασφαλώς πληροφορηθεί ότι ο καλός
αυτοκράτορας στενοχωριέται πολύ όταν δεν παίρνει το πρώτο βραβείο· θα
είχαν ασφαλώς ακούσει και τι μπορεί να συμβεί όταν ο αυτοκράτορας
στενοχωριέται πολύ. Και έδειξαν ανάλογη προσαρμοστικότητα, όπως, για
παράδειγμα, στους Ολυμπιακούς αγώνες που διοργανώθηκαν προς τιμήν του
υψηλού επισκέπτη.
Ο Νέρων πήρε μέρος στους αγώνες
αρματοδρομίας με άρμα που έσερναν δέκα καθαρόαιμα άλογα. Στην κλασική
πίστα της Ολυμπίας, το αυτοκρατορικό άρμα δεν πήρε καλά τη στροφή και
ανατράπηκε. Σε τέτοιες περιπτώσεις, που δεν ήταν σπάνιες, οι θνητοί
αρματοδρόμοι εγκατέλειπαν ή δεν είχαν καμιά πιθανότητα να κερδίσουν την
κούρσα. Αλλά ο Νέρων ήταν θετός γιος του Κλαύδιου που είχε ανακηρυχθεί
επίσημα θεός, και οι ελλανοδίκες τού επέτρεψαν να σηκωθεί, να
ξεσκονιστεί, να ξανανεβεί στο άρμα και να τερματίσει πρώτος. Εκείνη τη
χρονιά η Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή «άλλαξε λίγο», για ευνόητους
λόγους, τους κανονισμούς και έκανε έκπτωση στο λεγόμενο «ολυμπιακό
πνεύμα».
Απόσπασμα από το βιβλίο του Θ. Παπαγγελή "Η Ρώμη και ο κόσμος της"
Ολόκληρο το βιβλίο είναι στη διάθεσή σας για διάβασμα ή κατέβασμα στη διεύθυνση:
http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/history/rome/page_000.html
Ο φιλελληνισμός του Νέρωνα σε μια επιγραφή
1888 . Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΕΝΟΣ ΕΓΧΑΡΑΚΤΟΥ ΛΙΘΟΥ, ΟΠΟΥ Ο ΝΕΡΩΝ ΧΑΡΙΖΕΙ ΣΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΟΥΣ
http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/history/rome/page_000.html
Ο φιλελληνισμός του Νέρωνα σε μια επιγραφή
1888 . Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΕΝΟΣ ΕΓΧΑΡΑΚΤΟΥ ΛΙΘΟΥ, ΟΠΟΥ Ο ΝΕΡΩΝ ΧΑΡΙΖΕΙ ΣΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΟΥΣ
Απόσπασμα από την παλιά εφημερίδα " Εφημερίς" , αρ. φύλ. 346, 11.12.1888: 4
Ο ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΩΝΟΣ
Πρὸ τριῶν περίπου μηνῶν ὁ ἐκ τῶν ἑταίρων τῆς Γαλλικῆς Σχολῆς τῶν Ἀθηνῶν κ. Maurice Holleaux ἀνεκάλυψεν λίθον, φέροντα κεχαραγμένον τὸν περίφημον λόγον, δι’ οὗ ὁ Νέρων ἐχάρισεν ἐν Κορίνθῳ εἰς τοὺς Ἕλληνας τὴν ἐλευθερίαν.
Τὴν ἐπιγραφὴν ταύτην, ἧς ἡ ἱστορικὴ σπουδαιότης εἶνε μεγάλη, ὁ γενικὸς ἔφορος τῶν ἀρχαιοτήτων, παρὰ πᾶν ἐν τῇ ἀρχαιολογικῇ ἐργασίᾳ ἔθιμον καὶ παρὰ τὴν πρὸς ἀλλοδαπὸν ἐπιστήμονα ὀφειλομένην ἁβρότητα, ἔσπευσε νὰ δημοσιεύσῃ δι’ ἑνὸς τῶν ὀργάνων τοῦ ἀθηναϊκοῦ τύπου πρὶν ἢ ὁ ἀνακαλύψας αὐτὴν ἀρχαιολόγος προβῇ εἰς τὴν δημοσίευσίν της διὰ τοῦ ὀργάνου τῆς Γαλλικῆς Σχολῆς, τοῦ Bulletin de la Correspondance hellénique.
Εἰς ἐπίμετρον τῆς σκαιότητος ἡ ἐπιγραφὴ ἐδημοσιεύθη οὕτω κολοβωμένη, οὕτω διεστραμμένη καὶ παραμορφωμένη, ὥστε δικαίως νὰ τίθεται ὑπὸ τῶν ἀναγνωστῶν τοῦ οἰκτροῦ ἐκείνου δημοσιεύματος ἐν ἀμφιβολίᾳ ἡ ἀναγνωστικὴ ἱκανότης τοῦ ἀνακαλύψαντος τὴν ἐπιγραφὴν Γάλλου ἀρχαιολόγου. Σήμερον δυνάμεθα τέλος ἡμεῖς, ἐκ τοῦ αὐθεντικοῦ κειμένου, τοῦ δημοσιευθέντος ἐν τῷ «Δελτίῳ τῆς ἑλληνικῆς ἀνταποκρίσεως» ὑπὸ τοῦ κ. Ὁλλῶ, νὰ ἀναδημοσιεύσωμεν πρῶτοι πλήρη καὶ ἀκριβῆ τὸν λόγον τοῦ Ρωμαίου αὐτοκράτορος, τὴν σπουδαιότητα τοῦ ὁποίου βεβαίως ἐξ ἰδίων θὰ ἐκτιμήσωσιν οἱ ἡμέτεροι ἀναγνῶσται:
Αὐτοκράτωρ Καῖσαρ λέγει· - «Τῆς εἰς μὲ εὐνοί- ας τε καὶ εὐσεβείας ἀ[μ]είψασθαι θέλων τὴν εὐγε- νεστάτην Ἑλλάδα, κελεύω πλείστους καθ’ ὅ[σ]ο[ν] 5 ἐνδέχεται ἐκ ταύτης τῆς ἐπαρχίας παρῖναι ἰς Κόρινθον τῇ πρὸ τεσσάρων καλανδῶν δε- κεμβρίων». Συνελθόντων τῶν ὄχλων ἐν ἐκκλησίᾳ προσεφώ- νησεν τὰ ὑπογεγραμμένα· «Ἀπροσδόκητον ὑμεῖν, ἄνδρες Ἕλληνες, δωρεάν, 10 εἰ καὶ μηδὲν παρὰ τῆς ἐμῆς μεγαλοφροσύνης ἀνέλπιστον, χαρίζομαι, τοσαύτην ὅσην οὐκ ἐχωρή- σατε αἰτεῖσθαι. Πάντες οἱ τὴν Ἀχαΐαν καὶ τὴν ἕως νῦν Πελοπόννησον κατοικοῦντες Ἕλληνες λάβετ(ε) ἐλευθερίαν ἀνεισφορίαν ἣν οὐδ’ ἐν τοῖς εὐτυ- 15 χεστάτοις ὑμῶν πάντες χρόνοις ἔσχετε ἢ γὰρ ἀλλοτρίοις ἢ ἀλλήλοις ἐδουλεύσατε. Εἴθε μὲν οὖν ἀκμαζούσης τῆς Ἑλλάδος παρειχό- μην ταύτην τὴν δωρεὰν ἵνα μου πλείονες ἀπο- λα[ύ]ωσι τῆς χάριτος, διὸ καὶ μέμφομαι τὸν αἰῶνα 20 προδαπανήσαντά μου τὸ μέγεθος τῆς χάριτος. Καὶ νῦν δὴ οὐ δι’ ἔλεον ὑμᾶς, ἀλλὰ δι’ εὔνοιαν εὐερ- γετῶ, ἀμείβομαι δὲ τοὺς θεοὺς ὑμῶν ὧν καὶ διὰ γῆς καὶ διὰ θαλάττης αἰεί μου προνοουμένων πε- πείραμαι ὅτι μοι τηλικαῦτα εὐεργετεῖν παρέσχον. 25 Πόλεις μὲν γὰρ καὶ ἄλλοι ἠλευθέρωσαν ἡγεμόνες, [Νέρων δὲ ὅλην τὴν] ἐπαρχείαν» Ὁ ἀρχιερεὺς τῶν Σεβαστῶν διὰ βίου καὶ Νέρωνος Κλαυδίου Καίσαρος Σεβαστοῦ Ἐπαμεινώδας Ἐπαμεινώδου εἶπεν· - προβεβουλευμένον ἑαυ- 30 τῷ εἶναι πρός τε τὴν βουλὴν καὶ τὸν δῆμον· ἐπιδὴ ὁ τοῦ παντὸς κόσμου κύριος Νέρων αὐτο-
κράτωρ μέγιστος, δημαρχικῆς ἐξουσίας τὸ τρὶς καὶ δέκατον ἀποδεδειγμένος, πατὴρ πατρίδος, νέος Ἥλιος ἐπιλάμψας τοῖς Ἕλλησιν, προειρημέ- 35 νος εὐεργετεῖν τὴν Ἑλλάδα, ἀμειβόμενος δὲ καὶ εὐσεβῶν τοὺς θεοὺς ἡμῶν παριστανομένους αὐτῷ πάντοτε ἐπὶ προνοίᾳ καὶ σωτηρίᾳ, τὴν ἀπὸ παντὸς τοῦ αἰῶνος αὐθιγενῆ καὶ αὐτόχθονα ἐλευ- θερίαν πρότερον ἀφαιρεθεῖσαν τῶν Ἑλλήνων εἷς 40 καὶ μόνος τῶν ἀπ’ αἰῶνος αὐτοκράτωρ μέγιστος φιλέλλην γενόμενος [Νέρων] Ζεὺς Ἐλευθέριος ἔδω- κεν, ἐχαρίσατο, ἀποκατέστησεν εἰς τὴν ἀρχαιό- τητα τῆς αὐτονομίας καὶ ἐλευθερίας προσθεὶς τῇ μεγάλῃ καὶ ἀπροσδοκήτῳ δωρεᾷ καὶ ἀνεισφο- 45 ρίαν, ἣν οὐδεὶς τῶν πρότερον Σεβαστῶν ὁλοτελῆ ἔδωκεν· δι’ ἃ δὴ πάντα δεδογμένον εἶναι τοῖς τε ἄρ- χουσι καὶ συνέδροις καὶ τῷ δήμῳ καθιερῶσαι μὲν κα- τὰ τὸ παρὸν τὸν πρὸς τῷ Διΐ τῷ Σωτῆρι βωμόν, ἐπι- γράφοντας. Διΐ Ἐλευθερίῳ [Νέρωνι] εἰς αἰῶνα, καὶ ἀγάλμα- 50 τα ἐν τῷ ναῷ τοῦ Ἀπόλλωνος τοῦ Πτωΐου συνκαθει- δρύοντας τοῖς [ἡμῶν] πατρίοις θέοις [Νέρωνός τε] Διὸς Ἐλευθερίου καὶ θεᾶς Σεβαστῆς [Μεσσαλίνης?], ἵνα τούτων οὕτως τελεσθέντων καὶ ἡ ἡμετέρα πόλις φαίνηται πᾶσαν τειμὴν καὶ εὐσέβειαν ἐκπεπληρω- 55 κυῖα εἰς τὸν τοῦ κυρίου Σεβαστοῦ [Νέρωνος…..?] εἶναι δὲ ἐν ἀναγραφῇ τὸ ψήφισμα παρά τε τῷ Διΐ τῷ Σω- τῆρι ἐν τῇ ἀγορᾷ ἐν στήλῃ καὶ ἐν τῷ ἱερῷ τοῦ Ἀπόλλων- νος τοῦ Πτωΐου. Ἡ ἐπιγραφή, ὡς δῆλον, διαιρεῖται εἰς τρία αὐτοτελῆ ἔγγραφα· Α΄) (στ. 1-6). Διαταγὴν τοῦ αὐτοκράτορος πρὸς τοὺς Ἕλληνας, ὅπως ὅσον οἷόν τε πλείονες αὐτῶν παρευρεθῶσι τὴν 28 Νοεμβρίου (67?) ἐν Κορίνθῳ· Β΄) (στ. 7-26). Τὸ ἐπίσημον κείμενον τοῦ λόγου τοῦ ἀπαγγελθέντος ὑπὸ τοῦ Νέρωνος ἐν Κορίνθῳ κατὰ τὴν ἡμέραν ταύτην καὶ Γ΄) (στ. 27-58). Τὸ ψήφισμα, τὸ πρὸς τιμὴν τοῦ Νέρωνος ἐκδοθὲν ὑπὸ τῆς πόλεως Ἀκραιφίας, προτείνοντος τοῦ ἰσοβίου ἀρχιερέως Ἐπαμεινώνδα τοῦ Ἐπαμεινώνδου. Ἡ μετάφρασις τῶν τριῶν τούτων ἐγγράφων μνημείων ἔχει ὡς ἑξῆς: Α΄) Ὁ αὐτοκράτωρ Καῖσαρ λέγει: «Θέλων νὰ ἀμείψω τὴν εὐγενεστάτην Ἑλλάδα διὰ τὴν πρός με εὔνοιαν καὶ εὐσέβειαν, προστάσσω τοὺς κατοίκους τῆς ἐπαρχίας ταύτης, ὅπως, ὅσον οἷόν τε πλεῖστοι παρευρεθῶσιν ἐν Κορίνθῳ τὴν τετάρτην ἡμέραν πρὸ τῶν καλανδῶν τοῦ Δεκεμβρίου. Β΄) Συνελθόντος τοῦ πλήθους εἰς ἐκκλησίαν, ὁ αὐτοκράτωρ προσεφώνησε τὰ ἑξῆς: «Ἀπροσδόκητον εἰς ὑμᾶς, ὦ ἄνδρες Ἕλληνες – καίτοι οὐχὶ ἀνέλπιστον παρὰ τῆς ἐμῆς μεγαλοφροσύνης – δωρεὰν χαρίζω, οἵαν οὔτε ὑμεῖς αὐτοὶ δὲν θὰ ἐτολμᾶτε νὰ ζητήσετε. Πάντες ὑμεῖς, οἱ κατοικοῦντες τὴν Ἀχαΐαν ἢ τὴν μέχρι τοῦδε Πελοπόννησον καλουμένην Ἕλληνες, λάβετε, μετὰ τῆς ἀπαλλαγῆς ἀπὸ παντὸς φόρου, ἐλευθερίαν, ὁποίαν οὔτε κατὰ τοὺς εὐτυχεστάτους ὑμῶν χρόνους δὲν εἴχετε πάντες ὁμοῦ, διότι ἐδουλεύατε ἢ εἰς ἀλλήλους ἢ εἰς τὸν ξένον. Καὶ εἴθε μὲν νὰ παρεῖχον τὴν χάριν ταύτην, ὅτε ἤκμαζεν ἡ Ἑλλάς, ἵνα πλείονες ἀπολαύσωσιν αὐτῆς, ἐφ’ ᾧ καὶ μέμφομαι τὸν χρόνον, ὅστις μοῦ προεξήντλησε τὸ μέγεθος τῆς χάριτος. Ἀλλὰ καὶ τώρα οὐχὶ ἐξ οἴκτου, ἀλλ’ ἐξ ἀγάπης εὐεργετῶ ὑμᾶς καὶ εὐχαριστῶ τοὺς ὑμετέρους θεούς, οἵτινες καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλασσαν πάντοτε μὲ ἐπροστάτευσαν, ὡς παρασχόντες μοι
τὴν εὐκαιρίαν τόσον μεγάλης εὐεργεσίας. Διότι πόλεις ἠλευθέρωσαν καὶ ἄλλοι ἡγεμόνες. Ἀλλ’ ὁ Νέρων ἠλευθέρωσεν ὁλόκληρον ἐπαρχίαν.» Γ΄) Ὁ ἰσόβιος ἀρχιερεὺς τῶν Σεβαστῶν καὶ τοῦ Νέρωνος Κλαυδίου Καίσαρος Σεβαστοῦ, Ἐπαμεινώνδας τοῦ Ἐπαμεινώνδου εἶπεν, ὅτι ἡ ἑξῆς πρότασίς του ὑπεβλήθη εἰς τὴν βουλὴν καὶ τὸν δῆμον· - Ἐπειδὴ ὁ κυριάρχης ὁλοκλήρου τοῦ κόσμου Νέρων, ὁ μέγιστος αὐτοκράτωρ, τὸ δέκατον καὶ τρίτον ἤδη ἔτος περιβληθεὶς διὰ τῆς δημαρχικῆς ἐξουσίας, πατὴρ τῆς πατρίδος, νέος Ἥλιος, ὅστις ἐπέλαμψεν εἰς τοὺς Ἕλληνας, ἀπεφάσισε νὰ εὐεργετήσῃ τὴν Ἑλλάδα - τιμᾷ καὶ σέβεται τοὺς ἡμετέρους θεούς, τοὺς πάντοτε ἀγαπῶντας καὶ προστατεύοντας αὐτὸν – τὴν ἐλευθερίαν δέ, ἔκπαλαι αὐτογενῆ καὶ αὐτόχθονα ἐν Ἑλλάδι, τὴν ἀφαιρεθεῖσαν ἄλλοτε ἀπὸ τοὺς Ἕλληνας, αὐτὸς ὁ μέγιστος τῶν ἀπ’ αἰῶνος ἀνδρῶν αὐτοκράτωρ, εἷς καὶ μόνον φιλέλλην, ἐχάρισεν εἰς ἡμᾶς καὶ μᾶς ἀποκατέστησεν εἰς τὴν πάλαι ἀκεραίαν αὐτονομίαν καὶ ἐλευθερίαν, - εἰς τὴν μεγάλην δὲ καὶ ἀπροσδόκητον ταύτην δωρεὰν προσέθηκε τὴν ἀπαλλαγὴν ἀπὸ παντὸς φόρου, ἣν οὐδεὶς τῶν πρὸ αὐτοῦ Σεβαστῶν παρέσχεν οὕτω πλήρη – διὰ πάντα ταῦτα ἔδοξεν εἰς τοὺς ἄρχοντας καὶ τοὺς συνέδρους καὶ τὸν δῆμον πρῶτον, ὅτι θὰ καθιερώσωσι ἀμέσως τὸν βωμὸν τὸν παρακείμενον πρὸς τὸν βωμὸν τοῦ Διὸς Σωτῆρος ἐπιγράφοντες· «Εἰς τὸν Ἐλευθέριον Δία Νέρωνα εἰς αἰῶνα τὸν ἅπαντα» καὶ ὅτι θὰ συγκαθιδρύσωσιν ἐν τῷ ναῷ τοῦ Πτωίου Ἀπόλλωνος, πλησίον τῶν ἀγαλμάτων τῶν πατρίων θεῶν, τὰ ἀγάλματα τοῦ Διὸς Ἐλευθερίου Νέρωνος ὡς καὶ τῆς θεᾶς Σεβαστῆς Μεσσαλίνης (;), ὅπως διὰ τούτων μαρτυρήσῃ καὶ ἡ ἡμετέρα πόλις τὴν πρὸς τὸν κυριάρχην Σεβαστὸν Νέρωνα τιμὴν καὶ εὐσέβειαν καὶ…… - δεύτερον δὲ ὅτι τὸ παρὸν ψήφισμα θὰ ἀναγραφῇ ἐπὶ στήλης παρά τε τὸν βωμὸν τοῦ Διὸς Σωτῆρος, ἐν τῇ ἀγορᾷ, καὶ ἐν τῷ ἱερῷ τοῦ Πτωίου Ἀπόλλωνος».
Ἡ ἐπιγραφὴ αὕτη, ἥτις, ὡς εἶδεν ὁ ἀναγνώστης, διατηρεῖται σχεδὸν ἀκεραία, ἀνευρέθη ὑπὸ τοῦ κ. Ὁλλῶ ἐντετειχισμένη εἰς τὸν ἐν τῷ δήμῳ Ἀκραιφνίων, ἐπὶ τῶν δυτικῶν ὑπωρειῶν τοῦ ὄρους Πτῴου, παρὰ τὴν ἀνατολικὴν ὄχθην τῆς Κωπαΐδος λίμνης κείμενον ναΐσκον τοῦ ἁγίου Γεωργίου, ὅστις ὑποτίθεται ὅτι εἶνε ᾠκοδομημένος ἐπὶ τοῦ χώρου, ὃν κατεῖχε τὸ πάλαι ναὸς τοῦ Διονύσου.
Ἡ ἐπιγραφὴ ἐπὶ στήλης μαρμάρου κυανοφαίου, μήκους 1,30, πλάτους 0,54, κεχαραγμένη, ἦτο ἐντελῶς κεκαλυμμένη ὑπὸ ἀσβέστου, ὡς λέγει δ’ ὁ κ. Ὁλλῶ εὐφυῶς, «οὐδέποτε εἶδεν ἐπιγραφὴν ἄλλην τόσον ἀπωθητικὴν καὶ ἀπελπιστικὴν ἔχουσαν τὴν ὄψιν».
Ἀλλὰ διὰ τριημέρου ἐπιπονωτάτης ἐργασίας ὁ Γάλλος ἀρχαιολόγος ἠδυνήθη νὰ ἀναγνώσῃ αὐτὴν πληρέστατα καὶ ἀκριβῶς, παραδίδει δ’ εἰς τὸν κόσμον ἱστορικὸν κειμήλιον τῷ ὄντι ἀνεκτίμητον.
Τὰ χάσματα τῆς ἐπιγραφῆς εἶνε ὀλίγιστα. Ἀλλ’ αἱ πλεῖσται τῶν ἐλλειπουσῶν ἐν τῇ ἐπιγραφῇ λέξεων εἶνε καταφανὲς ὅτι ἐξηλείφθησαν ἀπὸ σκοποῦ, βαθύτατα ἀποξεσθεῖσαι.
Σχεδὸν πανταχοῦ τῆς ἐπιγραφῆς δέον νὰ ὑποκατασταθῇ τὸ ὄνομα τοῦ Νέρωνος, βεβαίως δ’ εἰς τυχαίαν ἀπροσεξίαν ὀφείλεται ὅτι τὸ ὄνομα τοῦ Ρωμαίου Καίσαρος παρέμενεν ἄθικτον εἰς δύο στίχους, τὸν 27ον καὶ τὸν 31ον.
Αἱ συμπληρώσεις τοῦ κ. Ὁλλῶ, αἱ σημειούμεναι ἐντὸς ἀγκυλῶν, καὶ ἀληθεῖς ἂν μὴ ὑποτεθῶσιν, εἶνε ὅμως λίαν προσφυεῖς καὶ πιθανώταται. Ἐν τῷ στίχ. 55 ἐλλείπουσι δέκα τέσσαρα γράμματα. Καὶ πρῶτον μὲν δέον νὰ ὑποκατασταθῇ ἡ λέξις Νέρωνος, ἧς εἵπετο βραχεῖα λέξις, ἐξ ἑπτὰ τὸ πολὺ γραμμάτων συγκειμένη, αἰτιατικῆς πτώσεως καὶ ἐξαρτωμένη ἐκ τοῦ ἄρθρου τόν. Ἀλλ’ ἡ λέξις οἶκον, ἥτις δύναται νὰ τεθῇ, δὲν ἱκανοποιεῖ τὰς ἀξιώσεις τοῦ κ. Ὁλλῶ καὶ διὰ τοῦτο ἀπέφυγε νὰ παραθέσῃ αὐτὴν ἐν τῷ κενῷ μέρει τῆς ἐπιγραφῆς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου