Η NASA, οι Έλληνες επιστήμονες και καινοτόμοι ιδέες για τη Σελήνη
Νταρζάνου Αγγέλα
Στην πρώτη ταχύτητα των τεχνολογικών εξελίξεων
παγκοσμίως εντάσσονται Έλληνες επιστήμονες, ερευνητικά προγράμματα και
πανεπιστημιακά ιδρύματα, μέσα από τη συνεργασία του Ελληνικού
Διαστημικού Οργανισμού με τη NASA, που υπεγράφη προ ημερών στις ΗΠΑ και
περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την αποστολή ελληνικού ρομποτικού οχήματος
στη Σελήνη.
Το πρόγραμμα ονομάζεται "Hellas to the moon" και ορισμένοι κακόπιστοι επιμένουν να υπενθυμίζουν με ειρωνεία το "Fly me to the moon", υπονοώντας το... "φέξε μου και γλίστρησα". Η αλήθεια είναι ότι οπωσδήποτε τέτοια προγράμματα και διακρατικές συνεργασίες ούτε γίνονται από τη μια μέρα στην άλλη, ούτε τα αποτελέσματά τους έχουν άμεση εφαρμογή ή άμεσο κέρδος. Όμως κάποτε γίνεται μια αρχή. Μπαίνουν οι βάσεις και μπαίνει το νερό στο αυλάκι. Από μόνη της η αρχή φέρνει τα πρώτα αποτελέσματα. Δίνει προοπτική στη χώρα, νέα πνοή στην έρευνα, στην ανάπτυξη και το διεθνές εκτόπισμα της χώρας. Προσφέρει στρατηγικά πλεονεκτήματα. Για παράδειγμα, η αγορά του Διαστήματος υπολογίζεται ότι υπερβαίνει τα 200 δισ. δολάρια, με υψηλό ρυθμό ανάπτυξης.
Στα επόμενα τρία- τέσσερα χρόνια η Ελλάδα θα πρέπει να δουλέψει εντατικά, έτσι ώστε να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις που ανέλαβε έναντι της NASA και να τις φέρει εις πέρας. Στο πλαίσιο της συμμετοχής της στο διαστημικό πρόγραμμα της NASA, η Ελλάδα κατέθεσε 14 επιστημονικές / ερευνητικές προτάσεις -αποτέλεσμα επίπονων ερευνών επί χρόνια-, οι οποίες εντάσσονται στην Εθνική Στρατηγική για το διάστημα, μέσω του Ελληνικού Διαστημικού Οργανισμού - ΕΛΔΟ.
Οι προτάσεις κινούνται σε μια μεγάλη γκάμα ερευνητικών πεδίων και αφορούν από την κατασκευή μικροδορυφόρων για τη Σελήνη και τη δημιουργία αλγορίθμων αποστολής - λήψης φωτογραφιών μέχρι τη δημιουργία συνθηκών καλλιέργειας στη Σελήνη, εφαρμογές εξορύξεων στο έδαφός της, τη δημιουργία μηχανισμών λειτουργίας για διαστημικές επικοινωνίες και συστημάτων αναγνώρισης χημικών συστατικών του εδάφους.
Ο σχεδιασμός έχει ως εξής: Η σεληνάκατος που θα τοποθετηθεί από τη NASA θα υποδεχθεί οχήματα από δέκα χώρες. Το όχημα της κάθε χώρας θα "κουμπώσει" πάνω στη σεληνάκατο, όμως ο διαθέσιμος χώρος θα είναι εξαιρετικά περιορισμένος και ακριβός. Το κόστος του, ένα είδος ενοικίου -για την Ελλάδα υπολογίζεται σε ένα εκατ. ευρώ- θα εξαρτηθεί από το βάρος του, τον όγκο, τη διαθέσιμη ενέργεια, τις δυνατότητες επικοινωνίας κ.ά. Έτσι, οι ερευνητικές προτάσεις που θα επιλεγούν θα πρέπει να είναι προσεκτικά επιλεγμένες, ώστε να ταιριάζουν με την εθνική διαστημική στρατηγική, αλλά και "οικονομικές" σε όγκο και κατανάλωση ενέργειας. Τα στοιχεία που θα συλλεγούν θα είναι πολύτιμα για μελλοντικές έρευνες ή και για πρωτοποριακές εφαρμογές στη Γη.
Η συμμετοχή της Ελλάδας στο διαστημικό πρόγραμμα της NASA, που προσδιορίζεται σε 3-4 χρόνια από σήμερα, δίνει υπεραξία στους Έλληνες επιστήμονες και στη δουλειά τους, προσδίδει κύρος στη χώρα ως αυτόνομο παραγωγό τεχνογνωσίας, αλλά και υψηλή αποδοτικότητα στις επενδύσεις, οι οποίες αποδίδουν, σύμφωνα με υπολογισμούς, στο πενταπλάσιο. Οι τεχνολογίες που θα αναπτυχθούν στη Σελήνη εξάλλου έχουν εφαρμογή και στο περιβάλλον της Γης, από τις τηλεπικοινωνίες και τη νανοτεχνολογία μέχρι την αξιοποίηση των νέων υλικών, τις καλλιέργειες και την ιατρική.
Οι προτάσεις κατατέθηκαν από καθηγητές που προέρχονται από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, το Καποδιστριακό, το Δημοκρίτειο, το Γεωπονικό, το ΕΜΠ, το Πολυτεχνείο Κρήτης, το Πανεπιστήμιο Πατρών, αλλά και το Εθνικό Αστεροσκοπείο, Εθνικό Κέντρο Ερευνών "Δημόκριτος" και ιδιωτικές εταιρείες. Η "Αυγή" παρουσιάζει ορισμένες από αυτές:
1. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης:
Από τι είναι φτιαγμένο το φεγγάρι
Ο φασματογράφος ακτίνων α και Χ που προτείνεται είναι ένα όργανο που σκοπό έχει τον λεπτομερειακό προσδιορισμό της χημικής σύστασης της επιφάνειας του εδάφους στη θέση προσελήνωσης και όπου αλλού χρειαστεί. Αποτελεί εκσυγχρονισμό του υπάρχοντος φασματογράφου και θα εκσυγχρονιστεί με αισθητήρες νέας τεχνολογίας, προσθήκη επεξεργαστή και ενσωμάτωση μνήμης.
Θα έχει δυνατότητα να καταγράφει τη γενική ραδιενέργεια της Σελήνης, ενώ με κατάλληλη σύνθεση δύναται να χρησιμοποιηθεί ως προσωπικό δοσίμετρο στη στολή ενός αστροναύτη. Το συνολικό του βάρος δεν ξεπερνά τα 90 - 130 γραμμάρια, ενώ ο όγκος του είναι μόλις 65 κυβικά εκατοστά. Καταναλώνει ισχύ 200 mW και παράγει περίπου 10 Kbytes δεδομένων ανά δείγμα. Παραλλαγές αυτού του οργάνου χρησιμοποιούν η NASA και άλλες διαστημικές υπηρεσίες σε κάθε πλανητική αποστολή προσεδάφισης. Σχεδιάζεται από την ομάδα του καθηγητή Θανάση Οικονόμου στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου και το ΑΠΘ.
2. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης:
Για την ασθένεια των δυτών
Η καινοτόμος ιατρική συσκευή ονομάζεται I-VED και αναπτύχθηκε εξ ολοκλήρου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, με σκοπό να προστατεύει τους αστροναύτες από τη νόσο αποσυμπίεσης και ειδικότερα από την εμφάνιση φυσαλίδων στο σώμα, η οποία οφείλεται στη μείωση της πίεσης του περιβάλλοντος. Οι φυσαλίδες σχηματίζονται στα υγρά του σώματος των αστροναυτών, με αποτέλεσμα να πρήζεται.
Η Ομάδα Πολυφασικής Δυναμικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης (επικεφαλής καθηγητής ο Θ. Καραπάντσιος) έχει αναπτύξει φασματοσκοπική συσκευή για τη μη - επεμβατική ανίχνευση φυσαλίδων σε ανθρώπους σε πραγματικό χρόνο, στο πλαίσιο του Προγράμματος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος “In-Vivo Embolic Detector, I-VED” (2005-2015).
Η τεχνολογία I-VED θα αξιοποιηθεί και για εφαρμογές ανίχνευσης φυσαλίδων στη γη: α) κατά την εξωσωματική κυκλοφορία του αίματος (επεμβάσεις ανοιχτής καρδιάς, αιμοκάθαρση), β) σε δύτες, και γ) σε ασθενείς κατά τη θεραπεία τους σε υπερβαρικό θάλαμο.
3. Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών:
Σεληνιακή κάψουλα για καλλιέργειες
Η πρόταση της ερευνητικής ομάδας (υπό τον αναπληρωτή καθηγητή Θωμά Μπαρτζάνα
) αφορά τη δημιουργία μιας ειδικά διαμορφωμένης κάψουλας με
ελεγχόμενες συνθήκες, στην οποία είναι εφικτή η καλλιέργεια τροφίμων σε
συνθήκες μικροβαρύτητας, αξιοποιώντας στον βέλτιστο βαθμό τον διαθέσιμο
όγκο. Η ομάδα αναπτύσσει τεχνολογία για την παραγωγή τροφίμων υψηλής
διατροφικής αξίας σε ελεγχόμενες συνθήκες για ακραίες περιβαλλοντικές
συνθήκες.
Η καλλιέργεια τροφίμων σε διαστημικές αποστολές κρίνεται σημαντική, καθώς στις αποστολές υπάρχει έλλειψη φρέσκιας τροφής υψηλής διατροφικής αξίας και το αυξημένο κόστος μεταφοράς από τη Γη είναι περιοριστικός παράγοντας για επανδρωμένες αποστολές.
Ενώ η εφαρμογή θα αναπτυχθεί για χρήση σε διαστημικές εφαρμογές, θα μπορεί να έχει και επίγεια χρήση σε συστήματα παραγωγής τροφίμων, υψηλής τεχνολογίας, σε δυσμενή περιβάλλοντα (θερμοκήπια, συστήματα κάθετης γεωργίας, εφαρμογές αστικής γεωργίας κ.λπ.). Οι τεχνολογίες που αναπτύσσονται για διαστημικές εφαρμογές μπορούν να έχουν και επίγειες εφαρμογές, και μάλιστα σε περιοχές ή συνθήκες όπου τα συμβατικά συστήματα δεν είναι αποτελεσματικά.
4. Adveos Company:
Ρολόι προστασίας από την κοσμική ακτινοβολία
Το όργανο που κατασκευάζεται είναι ένας καταγραφέας ο οποίος παρέχει προστασία από τις κοσμικές ακτίνες και τις ηλιακές εκρήξεις. Η προστασία από τις κοσμικές ακτίνες και τις ηλιακές εκρήξεις -εξαιρετικά επικίνδυνες για την υγεία των αστροναυτών- είναι αυτονόητη στη Γη λόγω της ατμόσφαιρας, όμως δεν είναι διαθέσιμη κατά την παραμονή ανθρώπων και μηχανών στη Σελήνη και κατά το ταξίδι σε αυτήν. Επομένως, πρέπει να ληφθούν μέτρα προφύλαξης. Τα μέτρα προφύλαξης εξαρτώνται από παραμέτρους, οι οποίες είναι σε αρκετό βαθμό απρόβλεπτες. Για τον λόγο αυτό πρέπει να μετριέται σε πραγματικό χρόνο η επίδραση σε ζωντανούς οργανισμούς και μηχανές. Μέχρι σήμερα, οι μετρήσεις αυτές στο έδαφος της Σελήνης είναι ελάχιστες.
Ο καταγραφέας είναι σε θέση να μετρήσει σε πραγματικό χρόνο ένα προς ένα τα σωματίδια που το διαπερνούν, το πόση ενέργεια αφήνουν και το τι είδους είναι. Με τα στοιχεία αυτά μπορεί να υπολογίζεται η βλαπτική επίδρασή τους σε ζωντανούς οργανισμούς και το ποια προφύλαξη είναι αποτελεσματική. Το όργανο έχει τις διαστάσεις περίπου ενός ρολογιού για το χέρι, ανάλογη κατανάλωση και αναπτύσσεται ήδη με χρηματοδότηση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος, την οποία κέρδισε ανταγωνιζόμενη 41 άλλες προτάσεις από διάφορες χώρες.
Όπως σημειώνει ο Γιώργος Δημητρόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Adveos, με τέτοιες συνεργασίες παρέχεται η δυνατότητα στην εταιρεία να παίξει ενεργό ρόλο στις επανδρωμένες πτήσεις, καθώς επίσης και να εμφανιστεί ως πιθανός προμηθευτής των μεγάλων αεροδιαστημικών βιομηχανιών με μια λύση για την εξασφάλιση της αξιοπιστίας των ηλεκτρονικών συστημάτων τους σε πτήση.
5. Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών:
Όταν η Γη μοιάζει με τη Σελήνη
Μελέτη γήινων περιοχών με ιδιότητες παρόμοιες με εκείνες της Σελήνης, με απώτερο σκοπό τον έλεγχο και βαθμονόμηση αναλυτικών οργάνων στο πεδίο, εφαρμογή νέων τεχνολογιών απεικόνισης κ.ά. Η πρόταση της ομάδας του καθηγητή Ι. Μπαζιώτη βασίζεται στη μελέτη περιοχών ηφαιστειακών πετρωμάτων στον χώρο του Αιγαίου, με στόχο την εκτίμηση του δυναμικού τους ως ανάλογων περιοχών της Σελήνης. Αντίστοιχα, θα μελετηθούν μετεωρίτες με προέλευση τη Σελήνη, ενώ θα αναπτυχθεί και βάση δεδομένων, που θα ενσωματώνει τις πληροφορίες από τα γήινα πετρώματα και τους μετεωρίτες. Σε τέτοιες ανάλογες περιοχές, μπορούν να πραγματοποιηθούν επί τόπου τα πειράματα των άλλων ομάδων του εθνικού προγράμματος και να βοηθήσουν στη καλύτερη και πληρέστερη κατασκευή αναλυτικών οργάνων, καθώς και στη βαθμονόμησή τους.
6. ΕΜΠ, Bucharest, Mechatronics:
Διαστημικό μενού: φρέσκα μανιτάρια
Οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) έχει παρουσιαστεί ανάπτυξη μυκήτων. Οι αστροναύτες φωτογράφιζαν τις αποικίες μυκήτων σε τακτά χρονικά διαστήματα. Τέτοια πειράματα είναι σημαντικά, γιατί βοηθάνε στην κατανόηση της φυσιολογίας των μικροοργανισμών σε συνθήκες μικροβαρύτητας και την επικινδυνότητα για τον άνθρωπο, όταν αυτός θα αρχίσει πλέον τα διαπλανητικά ταξίδια μεγάλης διάρκειας.
Μελέτες βιωσιμότητας των μυκήτων καθώς και το πρωτεϊνικό τους περιεχόμενο είναι σημαντικές γιατί συνδυασμός μυκήτων μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν τροφή για αστροναύτες.
Στόχος της πρότασης είναι να επαναληφθεί το ίδιο πείραμα, με τους ίδιους μικροοργανισμούς, στην επιφάνεια της Σελήνης. Καινοτομία είναι ο τρόπος που θα ενεργοποιείται η ανάπτυξη των καλλιεργειών, καθώς και η παρακολούθησή τους: Σχεδιάζονται καινοτόμα τρυβλία (πιάτα) Πέτρι (petri dishes) που θα περιέχουν ειδικά ηλεκτρομικρομηχανικά συστήματα που θα απελευθερώνουν τα σπόρια στην επιφάνεια του θρεπτικού υλικού σε προγραμματισμένες χρονικές στιγμές. Με ειδική κάμερα θα γίνεται φωτογράφιση της ανάπτυξης αυτών σε τακτά χρονικά διαστήματα, και οι φωτογραφίες θα στέλνονται στη Γη για επεξεργασία. Την πρόταση καταθέτουν η εταιρεία Mechatronics, το ίδρυμα ΙΒΒ του Βουκουρεστίου και η Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων - Μεταλλουργών με τον καθηγητή Ηλία Χατζηθεοδωρίδη.
7. Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο:
Εξόρυξη πρώτων υλών στη Σελήνη
Πριν από οποιαδήποτε ενέργεια μεταλλευτικής δραστηριότητας και εξόρυξης πρώτων υλών στη Σελήνη, θα πρέπει να διερευνηθεί ποιες δραστηριότητες είναι συμβατές με τις συνθήκες χαμηλής βαρύτητας στον δορυφόρο. Είναι αναμενόμενο ότι καινοτόμοι μέθοδοι θα πρέπει να αναπτυχθούν, κυρίως λόγω της χαμηλής βαρύτητας.
Η κατανόηση του σεληνιακού εδάφους, από άποψη σύστασης, μηχανικά και φυσικοχημικά, αποτελεί και την προτεραιότητα αυτής της πρότασης έρευνας, γιατί θα βοηθήσει στη δημιουργία των κατάλληλων υποδομών για εξορύξεις και μεταλλευτική δραστηριότητα.
Ένας στόχος π.χ. είναι η υπόγεια εκμετάλλευση της Σελήνης, όπου, παρά
τις δυσκολίες της, έχει και προτερήματα για τον άνθρωπο, όπως της
προστασίας από τη θερμική και κοσμική ακτινοβολία κατά την εργασία, μια
και θα υπάρχει οροφή πετρώματος μεγάλου πάχους που θα προστατεύει τους
εργαζόμενους. Στην αποστολή αυτή σχεδιάζεται και η τοποθέτηση οχήματος
με όργανα που θα δοκιμάζουν επιτόπου τις μηχανικές και άλλες φυσικές
ιδιότητες των υλικών και πώς αυτά συμπεριφέρονται στην μικροβαρύτητα.
Την πρόταση καταθέτει η Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων - Μεταλλουργών του
ΕΜΠ, οι καθηγητές
Δημήτριος Καλιαμπάκος,
Ηλίας Χατζηθεοδωρίδης
κ.ά.
Το πρόγραμμα ονομάζεται "Hellas to the moon" και ορισμένοι κακόπιστοι επιμένουν να υπενθυμίζουν με ειρωνεία το "Fly me to the moon", υπονοώντας το... "φέξε μου και γλίστρησα". Η αλήθεια είναι ότι οπωσδήποτε τέτοια προγράμματα και διακρατικές συνεργασίες ούτε γίνονται από τη μια μέρα στην άλλη, ούτε τα αποτελέσματά τους έχουν άμεση εφαρμογή ή άμεσο κέρδος. Όμως κάποτε γίνεται μια αρχή. Μπαίνουν οι βάσεις και μπαίνει το νερό στο αυλάκι. Από μόνη της η αρχή φέρνει τα πρώτα αποτελέσματα. Δίνει προοπτική στη χώρα, νέα πνοή στην έρευνα, στην ανάπτυξη και το διεθνές εκτόπισμα της χώρας. Προσφέρει στρατηγικά πλεονεκτήματα. Για παράδειγμα, η αγορά του Διαστήματος υπολογίζεται ότι υπερβαίνει τα 200 δισ. δολάρια, με υψηλό ρυθμό ανάπτυξης.
Στα επόμενα τρία- τέσσερα χρόνια η Ελλάδα θα πρέπει να δουλέψει εντατικά, έτσι ώστε να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις που ανέλαβε έναντι της NASA και να τις φέρει εις πέρας. Στο πλαίσιο της συμμετοχής της στο διαστημικό πρόγραμμα της NASA, η Ελλάδα κατέθεσε 14 επιστημονικές / ερευνητικές προτάσεις -αποτέλεσμα επίπονων ερευνών επί χρόνια-, οι οποίες εντάσσονται στην Εθνική Στρατηγική για το διάστημα, μέσω του Ελληνικού Διαστημικού Οργανισμού - ΕΛΔΟ.
Οι προτάσεις κινούνται σε μια μεγάλη γκάμα ερευνητικών πεδίων και αφορούν από την κατασκευή μικροδορυφόρων για τη Σελήνη και τη δημιουργία αλγορίθμων αποστολής - λήψης φωτογραφιών μέχρι τη δημιουργία συνθηκών καλλιέργειας στη Σελήνη, εφαρμογές εξορύξεων στο έδαφός της, τη δημιουργία μηχανισμών λειτουργίας για διαστημικές επικοινωνίες και συστημάτων αναγνώρισης χημικών συστατικών του εδάφους.
Ο σχεδιασμός έχει ως εξής: Η σεληνάκατος που θα τοποθετηθεί από τη NASA θα υποδεχθεί οχήματα από δέκα χώρες. Το όχημα της κάθε χώρας θα "κουμπώσει" πάνω στη σεληνάκατο, όμως ο διαθέσιμος χώρος θα είναι εξαιρετικά περιορισμένος και ακριβός. Το κόστος του, ένα είδος ενοικίου -για την Ελλάδα υπολογίζεται σε ένα εκατ. ευρώ- θα εξαρτηθεί από το βάρος του, τον όγκο, τη διαθέσιμη ενέργεια, τις δυνατότητες επικοινωνίας κ.ά. Έτσι, οι ερευνητικές προτάσεις που θα επιλεγούν θα πρέπει να είναι προσεκτικά επιλεγμένες, ώστε να ταιριάζουν με την εθνική διαστημική στρατηγική, αλλά και "οικονομικές" σε όγκο και κατανάλωση ενέργειας. Τα στοιχεία που θα συλλεγούν θα είναι πολύτιμα για μελλοντικές έρευνες ή και για πρωτοποριακές εφαρμογές στη Γη.
Η συμμετοχή της Ελλάδας στο διαστημικό πρόγραμμα της NASA, που προσδιορίζεται σε 3-4 χρόνια από σήμερα, δίνει υπεραξία στους Έλληνες επιστήμονες και στη δουλειά τους, προσδίδει κύρος στη χώρα ως αυτόνομο παραγωγό τεχνογνωσίας, αλλά και υψηλή αποδοτικότητα στις επενδύσεις, οι οποίες αποδίδουν, σύμφωνα με υπολογισμούς, στο πενταπλάσιο. Οι τεχνολογίες που θα αναπτυχθούν στη Σελήνη εξάλλου έχουν εφαρμογή και στο περιβάλλον της Γης, από τις τηλεπικοινωνίες και τη νανοτεχνολογία μέχρι την αξιοποίηση των νέων υλικών, τις καλλιέργειες και την ιατρική.
Οι προτάσεις κατατέθηκαν από καθηγητές που προέρχονται από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, το Καποδιστριακό, το Δημοκρίτειο, το Γεωπονικό, το ΕΜΠ, το Πολυτεχνείο Κρήτης, το Πανεπιστήμιο Πατρών, αλλά και το Εθνικό Αστεροσκοπείο, Εθνικό Κέντρο Ερευνών "Δημόκριτος" και ιδιωτικές εταιρείες. Η "Αυγή" παρουσιάζει ορισμένες από αυτές:
1. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης:
Από τι είναι φτιαγμένο το φεγγάρι
Ο φασματογράφος ακτίνων α και Χ που προτείνεται είναι ένα όργανο που σκοπό έχει τον λεπτομερειακό προσδιορισμό της χημικής σύστασης της επιφάνειας του εδάφους στη θέση προσελήνωσης και όπου αλλού χρειαστεί. Αποτελεί εκσυγχρονισμό του υπάρχοντος φασματογράφου και θα εκσυγχρονιστεί με αισθητήρες νέας τεχνολογίας, προσθήκη επεξεργαστή και ενσωμάτωση μνήμης.
Θα έχει δυνατότητα να καταγράφει τη γενική ραδιενέργεια της Σελήνης, ενώ με κατάλληλη σύνθεση δύναται να χρησιμοποιηθεί ως προσωπικό δοσίμετρο στη στολή ενός αστροναύτη. Το συνολικό του βάρος δεν ξεπερνά τα 90 - 130 γραμμάρια, ενώ ο όγκος του είναι μόλις 65 κυβικά εκατοστά. Καταναλώνει ισχύ 200 mW και παράγει περίπου 10 Kbytes δεδομένων ανά δείγμα. Παραλλαγές αυτού του οργάνου χρησιμοποιούν η NASA και άλλες διαστημικές υπηρεσίες σε κάθε πλανητική αποστολή προσεδάφισης. Σχεδιάζεται από την ομάδα του καθηγητή Θανάση Οικονόμου στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου και το ΑΠΘ.
2. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης:
Για την ασθένεια των δυτών
Η καινοτόμος ιατρική συσκευή ονομάζεται I-VED και αναπτύχθηκε εξ ολοκλήρου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, με σκοπό να προστατεύει τους αστροναύτες από τη νόσο αποσυμπίεσης και ειδικότερα από την εμφάνιση φυσαλίδων στο σώμα, η οποία οφείλεται στη μείωση της πίεσης του περιβάλλοντος. Οι φυσαλίδες σχηματίζονται στα υγρά του σώματος των αστροναυτών, με αποτέλεσμα να πρήζεται.
Η Ομάδα Πολυφασικής Δυναμικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης (επικεφαλής καθηγητής ο Θ. Καραπάντσιος) έχει αναπτύξει φασματοσκοπική συσκευή για τη μη - επεμβατική ανίχνευση φυσαλίδων σε ανθρώπους σε πραγματικό χρόνο, στο πλαίσιο του Προγράμματος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος “In-Vivo Embolic Detector, I-VED” (2005-2015).
Η τεχνολογία I-VED θα αξιοποιηθεί και για εφαρμογές ανίχνευσης φυσαλίδων στη γη: α) κατά την εξωσωματική κυκλοφορία του αίματος (επεμβάσεις ανοιχτής καρδιάς, αιμοκάθαρση), β) σε δύτες, και γ) σε ασθενείς κατά τη θεραπεία τους σε υπερβαρικό θάλαμο.
3. Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών:
Σεληνιακή κάψουλα για καλλιέργειες
Η πρόταση της ερευνητικής ομάδας (υπό τον αναπληρωτή καθηγητή Θωμά Μπαρτζάνα
) αφορά τη δημιουργία μιας ειδικά διαμορφωμένης κάψουλας με
ελεγχόμενες συνθήκες, στην οποία είναι εφικτή η καλλιέργεια τροφίμων σε
συνθήκες μικροβαρύτητας, αξιοποιώντας στον βέλτιστο βαθμό τον διαθέσιμο
όγκο. Η ομάδα αναπτύσσει τεχνολογία για την παραγωγή τροφίμων υψηλής
διατροφικής αξίας σε ελεγχόμενες συνθήκες για ακραίες περιβαλλοντικές
συνθήκες.Η καλλιέργεια τροφίμων σε διαστημικές αποστολές κρίνεται σημαντική, καθώς στις αποστολές υπάρχει έλλειψη φρέσκιας τροφής υψηλής διατροφικής αξίας και το αυξημένο κόστος μεταφοράς από τη Γη είναι περιοριστικός παράγοντας για επανδρωμένες αποστολές.
Ενώ η εφαρμογή θα αναπτυχθεί για χρήση σε διαστημικές εφαρμογές, θα μπορεί να έχει και επίγεια χρήση σε συστήματα παραγωγής τροφίμων, υψηλής τεχνολογίας, σε δυσμενή περιβάλλοντα (θερμοκήπια, συστήματα κάθετης γεωργίας, εφαρμογές αστικής γεωργίας κ.λπ.). Οι τεχνολογίες που αναπτύσσονται για διαστημικές εφαρμογές μπορούν να έχουν και επίγειες εφαρμογές, και μάλιστα σε περιοχές ή συνθήκες όπου τα συμβατικά συστήματα δεν είναι αποτελεσματικά.
4. Adveos Company:
Ρολόι προστασίας από την κοσμική ακτινοβολία
Το όργανο που κατασκευάζεται είναι ένας καταγραφέας ο οποίος παρέχει προστασία από τις κοσμικές ακτίνες και τις ηλιακές εκρήξεις. Η προστασία από τις κοσμικές ακτίνες και τις ηλιακές εκρήξεις -εξαιρετικά επικίνδυνες για την υγεία των αστροναυτών- είναι αυτονόητη στη Γη λόγω της ατμόσφαιρας, όμως δεν είναι διαθέσιμη κατά την παραμονή ανθρώπων και μηχανών στη Σελήνη και κατά το ταξίδι σε αυτήν. Επομένως, πρέπει να ληφθούν μέτρα προφύλαξης. Τα μέτρα προφύλαξης εξαρτώνται από παραμέτρους, οι οποίες είναι σε αρκετό βαθμό απρόβλεπτες. Για τον λόγο αυτό πρέπει να μετριέται σε πραγματικό χρόνο η επίδραση σε ζωντανούς οργανισμούς και μηχανές. Μέχρι σήμερα, οι μετρήσεις αυτές στο έδαφος της Σελήνης είναι ελάχιστες.
Ο καταγραφέας είναι σε θέση να μετρήσει σε πραγματικό χρόνο ένα προς ένα τα σωματίδια που το διαπερνούν, το πόση ενέργεια αφήνουν και το τι είδους είναι. Με τα στοιχεία αυτά μπορεί να υπολογίζεται η βλαπτική επίδρασή τους σε ζωντανούς οργανισμούς και το ποια προφύλαξη είναι αποτελεσματική. Το όργανο έχει τις διαστάσεις περίπου ενός ρολογιού για το χέρι, ανάλογη κατανάλωση και αναπτύσσεται ήδη με χρηματοδότηση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος, την οποία κέρδισε ανταγωνιζόμενη 41 άλλες προτάσεις από διάφορες χώρες.
Όπως σημειώνει ο Γιώργος Δημητρόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Adveos, με τέτοιες συνεργασίες παρέχεται η δυνατότητα στην εταιρεία να παίξει ενεργό ρόλο στις επανδρωμένες πτήσεις, καθώς επίσης και να εμφανιστεί ως πιθανός προμηθευτής των μεγάλων αεροδιαστημικών βιομηχανιών με μια λύση για την εξασφάλιση της αξιοπιστίας των ηλεκτρονικών συστημάτων τους σε πτήση.
5. Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών:
Όταν η Γη μοιάζει με τη Σελήνη
Μελέτη γήινων περιοχών με ιδιότητες παρόμοιες με εκείνες της Σελήνης, με απώτερο σκοπό τον έλεγχο και βαθμονόμηση αναλυτικών οργάνων στο πεδίο, εφαρμογή νέων τεχνολογιών απεικόνισης κ.ά. Η πρόταση της ομάδας του καθηγητή Ι. Μπαζιώτη βασίζεται στη μελέτη περιοχών ηφαιστειακών πετρωμάτων στον χώρο του Αιγαίου, με στόχο την εκτίμηση του δυναμικού τους ως ανάλογων περιοχών της Σελήνης. Αντίστοιχα, θα μελετηθούν μετεωρίτες με προέλευση τη Σελήνη, ενώ θα αναπτυχθεί και βάση δεδομένων, που θα ενσωματώνει τις πληροφορίες από τα γήινα πετρώματα και τους μετεωρίτες. Σε τέτοιες ανάλογες περιοχές, μπορούν να πραγματοποιηθούν επί τόπου τα πειράματα των άλλων ομάδων του εθνικού προγράμματος και να βοηθήσουν στη καλύτερη και πληρέστερη κατασκευή αναλυτικών οργάνων, καθώς και στη βαθμονόμησή τους.
6. ΕΜΠ, Bucharest, Mechatronics:
Διαστημικό μενού: φρέσκα μανιτάρια
Οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) έχει παρουσιαστεί ανάπτυξη μυκήτων. Οι αστροναύτες φωτογράφιζαν τις αποικίες μυκήτων σε τακτά χρονικά διαστήματα. Τέτοια πειράματα είναι σημαντικά, γιατί βοηθάνε στην κατανόηση της φυσιολογίας των μικροοργανισμών σε συνθήκες μικροβαρύτητας και την επικινδυνότητα για τον άνθρωπο, όταν αυτός θα αρχίσει πλέον τα διαπλανητικά ταξίδια μεγάλης διάρκειας.
Μελέτες βιωσιμότητας των μυκήτων καθώς και το πρωτεϊνικό τους περιεχόμενο είναι σημαντικές γιατί συνδυασμός μυκήτων μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν τροφή για αστροναύτες.
Στόχος της πρότασης είναι να επαναληφθεί το ίδιο πείραμα, με τους ίδιους μικροοργανισμούς, στην επιφάνεια της Σελήνης. Καινοτομία είναι ο τρόπος που θα ενεργοποιείται η ανάπτυξη των καλλιεργειών, καθώς και η παρακολούθησή τους: Σχεδιάζονται καινοτόμα τρυβλία (πιάτα) Πέτρι (petri dishes) που θα περιέχουν ειδικά ηλεκτρομικρομηχανικά συστήματα που θα απελευθερώνουν τα σπόρια στην επιφάνεια του θρεπτικού υλικού σε προγραμματισμένες χρονικές στιγμές. Με ειδική κάμερα θα γίνεται φωτογράφιση της ανάπτυξης αυτών σε τακτά χρονικά διαστήματα, και οι φωτογραφίες θα στέλνονται στη Γη για επεξεργασία. Την πρόταση καταθέτουν η εταιρεία Mechatronics, το ίδρυμα ΙΒΒ του Βουκουρεστίου και η Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων - Μεταλλουργών με τον καθηγητή Ηλία Χατζηθεοδωρίδη.
7. Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο:
Εξόρυξη πρώτων υλών στη Σελήνη
Πριν από οποιαδήποτε ενέργεια μεταλλευτικής δραστηριότητας και εξόρυξης πρώτων υλών στη Σελήνη, θα πρέπει να διερευνηθεί ποιες δραστηριότητες είναι συμβατές με τις συνθήκες χαμηλής βαρύτητας στον δορυφόρο. Είναι αναμενόμενο ότι καινοτόμοι μέθοδοι θα πρέπει να αναπτυχθούν, κυρίως λόγω της χαμηλής βαρύτητας.
Η κατανόηση του σεληνιακού εδάφους, από άποψη σύστασης, μηχανικά και φυσικοχημικά, αποτελεί και την προτεραιότητα αυτής της πρότασης έρευνας, γιατί θα βοηθήσει στη δημιουργία των κατάλληλων υποδομών για εξορύξεις και μεταλλευτική δραστηριότητα.
Δημήτριος Καλιαμπάκος, Ηλίας Χατζηθεοδωρίδης
κ.ά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου