Δευτέρα, Απριλίου 08, 2019



Αυτή η γοητευτική βιογραφία παρουσιάζει ανάγλυφα, σχεδόν μυθιστορηματικά, την άνοδο και την πτώση του Τζουζέπε Μπαλσάμο, που έγινε γνωστός ως κόμης Καλιόστρο, ο μεγάλος μάγος και αλχημιστής του τέλους του 18ου αιώνα.

Ο Ίαν Μακάλμαν χωρίζει το βιβλίο του σε επτά κεφάλαια, καθένα από τα οποία αποδίδει μία πτυχή της φυσιογνωμίας του Καλιόστρο: Ελευθεροτέκτονας, Νεκρομάντης, Σαμάνος, Κόπτης, Προφήτης, Αναζωογονητής, Αιρετικός. Περιγράφει τις σχέσεις του με διάφορες προσωπικότητες της εποχής, μεταξύ των οποίων τον Καζανόβα, την Αικατερίνη τη Μεγάλη, τη Μαρία Αντουανέτα, τον Πάπα Πίο ΣΤ΄, που συνέβαλαν στη διαμόρφωση της ταυτότητάς του και της τόσο αμφιλεγόμενης φήμης του μέχρι σήμερα. Ο επίλογος δείχνει πώς τον απαθανάτισαν μεταγενέστεροι συγγραφείς και καλλιτέχνες στον καμβά, τη σκηνή και την οθόνη.
Ο Καλιόστρο γεννήθηκε το 1743 σε μια φτωχή οικογένεια της Σικελίας. Εκπαιδεύτηκε από καλόγερους στην αλχημεία. Παντρεύτηκε την όμορφη Σεραφίνα και, με τη βοήθειά της, οργάνωσε αιγυπτιακές μασονικές στοές και έστησε πλεκτάνες και απάτες σ’ όλη την Ευρώπη. 
Εν τέλει συνελήφθη από την Καθολική Εκκλησία ως αιρετικός και πέθανε στη φυλακή από εγκεφαλικό το 1797. Ο Μακάλμαν επισημαίνει ότι οι περισσότεροι συγγραφείς διστάζουν να τον κρίνουν αμαρτωλό ή άγιο, τσαρλατάνο ή σοφό, και ο ίδιος κρατάει αυτή τη λεπτή ισορροπία, εξετάζοντας χωρίς μεροληψία τα κυριότερα γεγονότα της ζωής του.

Σχετική εικόναΑλεσσάντρο Καλιόστρο (Alessandro Cagliostro, 2 Ιουνίου 1743- 26 Αυγούστου 1795) : Ιταλός περιηγητής και τέκτονας. Υπήρξε σωσίας του κοινού εγκληματία Τζουζέππε Μπάλσαμο. Εγκαταλείφθηκε από τους γονείς του μόλις γεννήθηκε στη Μάλτα ενώ εκεί, όπως ισχυριζόταν ο ίδιος, μυήθηκε στη μουσική και στην αλχημεία. Νυμφεύτηκε τη Λορέντσα Φελιτσιάνι (Lorenza Feliciani) και ταξίδευσαν μαζί στο Λονδίνο, όπου και έγιναν μέλη τεκτονικής οργάνωσης.

Υιοθέτησε ως τεκτονικό σύμβολο τον ουροβόρο, δηλαδή το φίδι που δαγκώνει την ουρά του. Ίδρυσε τεκτονική στοά στην Χάγη. Έκανε ταξίδια σε Ρωσία, Γερμανία και Γαλλία και ισχυριζόταν ότι θεράπευε μέσω μαγνητισμού.

Ενώ βρισκόταν στο Παρίσι, η φήμη του απλώθηκε και του πρότειναν να γίνει γιατρός του Βενιαμίν Φραγκλίνου. Διώχθηκε ποινικά μετά την εμπλοκή του στην υπόθεση με το αδαμάντινο περιδέραιο της Βασίλισσας Μαρίας Αντουανέτας και φυλακίστηκε για εννέα μήνες στη Βαστίλη, για απάτη. Τελικά αθωώθηκε, καθώς δε βρέθηκαν αποδεικτικά στοιχεία για την ενοχή του.

Παρόλ' αυτά, τον έδιωξαν από τη Γαλλία και πήγε στην Αγγλία, όπου και κατηγορήθηκε πως ήταν ο κακοποιός Τζουζέππε Μπάλσαμο (Giuseppe Balsamo), για να το διαψεύσει ο ίδιος ενώπιον του αγγλικού λαού και να του ζητήσουν και συγγνώμη όσοι τον είχαν κατηγορήσει.


Αποτέλεσμα εικόνας για Alessandro CagliostroΟ Καλιόστρο πήγε στη Ρώμη και έπεσε σε παγίδα κατασκόπων της Ιεράς Εξέτασης, οι οποίοι είχαν παρουσιαστεί με σκοπό δήθεν να τους μυήσει σε τεκτονικές τελετές. Ο Καλιόστρο σχεδίαζε να συστήσει τεκτονική ομάδα μέσα στη Ρώμη. Αυτή του η πρωτοβουλία δε σχετιζόταν τόσο με τη δίψα για τις καινοτόμες ιδέες αλλά με ζητήματα επιβίωσης: οικονομικά στο χείλος της καταστροφής και έχοντας ενεχυριάσει τα κοσμήματα της συζύγου του, χωρίς να είναι κανείς πρόθυμος να του κάνει πίστωση αποφάσισε να συγκροτήσει μία τεκτονική στοά, οι οικονομικές εισφορές των μελών της οποίας θα μπορούσαν να γίνουν αντικείμενο εκμετάλλευσης από τον ίδιο και θα του εξασφάλιζαν ζωή άνετη. Είχε προηγηθεί καταγγελία από τη Λορέντζα Φελτσιάνι, γνωστή και ως Σεραφίνα, σύζυγο του Καλιόστρο, για την όλη δράση του, καταγγελία που έγινε στις 26 Σεπτεμβρίου 1789. Συνελήφθη στις 27 Δεκεμβρίου 1789, φυλακίστηκε στο Κάστρο των Αγγέλων (Castel Sant' Angelo) και, λίγο μετά, καταδικάστηκε με απόφαση που εκδόθηκε στις 7 Απριλίου 1791 σε θάνατο ως τέκτονας. Αργότερα ο Πάπας Πίος Στ' μετέτρεψε την ποινή του σε ισόβια δεσμά.

Μετά την απόπειρα δραπέτευσις του, οδηγήθηκε στις φυλακές του Σαν Λέο, στην Εμίλια-Ρομάνια της Ιταλίας, όπου και πέθανε στις 26 Αυγούστου το 1795.
Βικιπαίδεια
Αποτέλεσμα εικόνας για Alessandro Cagliostro
Το θέμα της ταινίας περιλαμβάνεται στο έργο :
The Marie Antoinette romances (comprise eight novels)
**********************************

Ενας μάγος στον Διαφωτισμό

The New York Times

(ολόκληρο το άρθρο εδώ στην έντυπη έκδοση των ΝΥΤ: Download PDF)


Κόμης Καλιόστρο. O Γιόχαν Στράους τιτλοφόρησε μια οπερέτα με το όνομά του και ο Μότσαρτ έπλασε έναν παρόμοιο ήρωα στον «Μαγικό αυλό». O Γουίλιαμ Μπλέικ τού αφιέρωσε εγκωμιαστικούς στίχους και ο Αλέξανδρος Δουμάς τον απαθανάτισε σε ένα δεκάτομο ιστορικό μυθιστόρημα. Με την περίπτωσή του κατά νου, φιλοσόφησαν ο Τόμας Καρλάιλ και ο Βάλτερ Μπένγιαμιν. Μαζί του ψυχαγωγήθηκε ο πρίγκιπας της Ουαλλίας και η Μεγάλη Αικατερίνη τον πέταξε έξω από τη Ρωσία.
Μορφή σε κιαροσκούρο
Ο Ναπολέων τού απένειμε την τιμή ότι ξεκίνησε τη Γαλλική Επανάσταση, τον κατασκόπευε ο Καζανόβα, ο Λουδοβίκος ΙΣΤ΄ και η Μαρία Αντουανέτα τον φυλάκισαν στη Βαστίλλη, ο Πάπας Πίος ΣΤ΄ τον καταδίωξε απειλώντας τον με την Ιερά Εξέταση και, για να έρθουμε στις μέρες μας στον κινηματογράφο τον υποδύθηκαν ο Ορσον Ουέλς και ο Κρίστοφερ Γουόκεν - και οι δυο τους ηθοποιοί με ξεχωριστή επίδοση σε ρόλους αμφίσημων, πολύσημων, πολυπρόσωπων, μυστηριωδών ατόμων.
Ο ίδιος ο Καλιόστρο διατεινόταν ότι είναι θεραπευτής, οραματιστής, μάγος και αλχημιστής, ικανός να δημιουργήσει χρυσάφι. Παρουσιαζόταν ως συνταγματάρχης, κόμης, ως ο Μεγάλος Κόπτης, ο μυθικός ιερέας που ίδρυσε την Αιγυπτιακή Στοά ακόμη και ως ο Περιπλανώμενος Ιουδαίος.
Ο Καλιόστρο, κόμης, αλχημιστής μάγος ή με οποιονδήποτε χαρακτηρισμό επιθυμεί να τον αποκαλέσει κανείς, ήταν μια από τις αξιοσημείωτες φυσιογνωμίες που μετέχουν στη συγκεκριμένη ιστορική στιγμή τους και ταυτόχρονα στην ανθρώπινη αφροσύνη γενικά. Τη βιογραφία του την πρώτη έως τώρα, που εκδόθηκε πρόσφατα - «O τελευταίος αλχημιστής. O κόμης Καλιόστρο, άρχων της μαγείας στην εποχή του Ορθολογισμού» (Χάρπερ Κόλινς, 272 σελίδες, 25,95 δολάρια), συνέγραψε ο Ιαν Μακάλμαν, διευθυντής του Κέντρου Ανθρωπιστικών Σπουδών του Εθνικού Πανεπιστημίου της Αυστραλίας.
Οπως πολλοί διάσημοι, είχε άσημη καταγωγή. Γεννηθείς ως Τζουζέπε Μπαλσάμο το 1743, τα παιδικά του χρόνια πέρασε στις φτωχογειτονιές του Παλέρμο, κινούμενος μεταξύ νομιμότητας και παρανομίας. Αυτήν την ευπαθή ισορροπία, μεταρσιωμένη όμως σε ένα ανώτερο, κοινωνικά και πνευματικά, επίπεδο, διατήρησε σε όλη του τη ζωή, χάνοντάς τη μερικές φορές και καταλήγοντας στη φυλακή.
Ηταν προικισμένος με ασυνήθιστη ευφυΐα, που έκανε τα μάτια του να αστράφτουν και, συνεπικουρούμενος από σπάνια ευγλωττία, έφθασε να περνά ως άνθρωπος χαρισματικός. H Ελίζα φον ντερ Ρέκε, μια από τους ευγενείς που μάγεψε με τα χαρίσματά του, στη μετέπειτα πορεία του, έλεγε πως ήταν το εξαιρετικότερο πλάσμα που γνώρισε ποτέ.Τέτοιοι άνθρωποι, όμως, προερχόμενοι από το πουθενά, όπως αργότερα ήταν ο Ρασπούτιν χρειάζονται και την εύνοια της τύχης. H τύχη, καθώς γράφει η Πατρίτσια Κοέν στους «Νιου Γιορκ Τάιμς» έπνευσε στο πλευρό του, όταν το 1776, μετά από μιαν άγονη περίοδο στο Λονδίνο, προσχώρησε στη Μασονική Στοά. «Αυτός ο μυστικός κόσμος έδωσε στον Τζουζέπε το πλαίσιο για την ανάπτυξη των ξεχωριστών ικανοτήτων και της φιλοδοξίας του», γράφει ο βιογράφος του.
Μυστικότης μεν, αλλά μέσω της μυστικότητας και εξαιτίας της, ο Καλιόστρο (επώνυμο δανεισμένο από έναν θείο του), απέκτησε πλήθος επαφών σε όλη την Ευρώπη και μαζί ένα φωτοστέφανο αρχαίας μαγείας και μυστηρίου. Τα εκμεταλλεύθηκε δεόντως και ταξίδεψε από το Λονδίνο στην Αγία Πετρούπολη και από τη Βαρσοβία στο Παρίσι, οργανώνοντας «σεάνς», προβαίνοντας σε αλχημιστικά πειράματα και θεραπεύοντας από φτωχοδιάβολους των πόλεων έως αριστοκράτες.
Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι η περίπτωσή του υπογραμμίζει ένα κοινωνικό φαινόμενο. O ίδιος περνούσε ως μάγος των εποχή των Φώτων και του Ορθού Λόγου? και σε περιόδους κοινωνικής μετάβασης, φυσιογνωμικά ασχημάτιστες, την Γαλλία του τέλους του 18ου αιώνα, τη βιομηχανική Αμερική του ύστερου 19ου αιώνα και τη μετασοβιετική Ρωσία, μετά το 1990, παρατηρείται μια μαγγανεία των μαζών με το απόκρυφο. Αλλωστε την εποχή του Καλιόστρο, η επιστήμη είχε ακόμη τη μυστικιστική της πλευρά. O Φρίντριχ Αντον Μέσμερ χρησιμοποιούσε το «ζωικό μαγνητισμό» για να υπνωτίζει ασθενείς στο Παρίσι και τη Βιέννη και ο επιστήμονας Εμάνουελ Σβέτενμποργκ αξίωνε ότι επικοινωνούσε με τον κόσμο των πνευμάτων και των αγγέλων.
Φθάνοντας ο Καλιόστρο στο Παρίσι βρήκε έτοιμο ένα πολυάριθμο εσμό θαυμαστών αλλά ενεπλάκη στη διαβόητη υπόθεση του «περιδέραιου της βασιλίσσης», στην οποία ο Καρδινάλιος ντε Ροάν εξαπατήθηκε παρασυρόμενος στην αγορά ενός διαμαντένιου κολιέ, δήθεν προορισμένου για τη Μαρία Αντουανέτα, το οποίο, όμως, κατέληξε στα χέρια ενός απατεώνα, που το πούλησε στο Λονδίνο.
Ο Καλιόστρο κατέληξε στη φυλακή απ' όπου όμως απελευθερώθηκε ελλείψει στοιχείων και οι εχθροί τού Λουδοβίκου ΙΣΤ΄ χρησιμοποίησαν το σκάνδαλο για να υπονομεύσουν τη μοναρχία.
Πιόνι ή παίκτης;
Για να αφηγηθεί την ιστορία ο βιογράφος αντλεί από πολυάριθμες περιγραφές συγχρόνων, ημερολόγια, νομικά έγγραφα, μητρώα και κατοπινές ιστορικές εργασίες. O ίδιος ο Καλιόστρο δεν έγραψε απομνημονεύματα της πολυκύμαντης ζωής του, έτσι παραμένει άγνωστο, από πρώτο χέρι, τι πίστευε ο ίδιος για τον ρόλο που έπαιζε στις εξελίξεις? ήταν πιόνι ή παίκτης, θύμα ή πρωτεργάτης, πλατύς νους ή απλώς φιλόδοξος μεγαλομανής; Τελικά παραμένει αίνιγμα όπως ήταν για τους σύγχρονούς του, ίσως και για τον ίδιο τον εαυτό του.
Μετάφραση : Έντυπη έκδοση Καθημερινής


ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗ

Ο αλχημιστής και μέγας μάγος που είπαν «αυτοκράτορα των αγυρτών ...

*************************

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΧΛΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ  ΣΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΟΘΟΝΗ


Επί της ουσίας γυρισμένη από τον ίδιο τον πρωταγωνιστή της (Όρσον Γουέλς), η ιστορία του "Μάγου Καλιόστρο" βασίζεται στη νουβέλα του Αλεξάνδρου Δουμά πατρός "Memoirs of a Physician", η..."αφήγηση" του οποίου διατρέχει όλο το φιλμ. Πατέρας και Υιός Δουμάς (ένας σχεδόν αγνώριστος Ρέιμοντ Μπαρ) συναντιούνται στην εναρκτήρια σεκάνς του φιλμ, συζητώντας για τα θέματα στα οποία εργάζονται τελευταία, γεγονός που οδηγεί τον πρεσβύτερο εκ των δύο να ξεδιπλώσει τις περιπέτειες του "Κόμη Καλιόστρο".
Πράγματι, το "Black Magic" μοιάζει με φιλμ του Γουέλς : οι φωτοσκιάσεις, οι ιλιγγιώδεις κινήσεις της κάμερας κι όλη αυτή η στροβιλιστική "αύρα" της Μοίρας που περιβάλλει τις ερμηνείες του Γουέλς στα φιλμ που έχει ο ίδιος σκηνοθετήσει, είναι παντού διάχυτες. Το φιλμ είναι δομημένο σαν ένα φλασμπάκ (με μια τουλάχιστον σεκάνς να παρουσιάζεται σαν φλασμπάκ μέσα σε... φλασμπάκ) και υπάρχουν κανα δυο σημεία όπου ο Καλιόστρο (κατά κόσμον Τζόζεφ Μπαλσάμο), στο ζενίθ της επιρροής που ασκεί στον απλό κόσμο, καυχιέται πως μπορεί να τους κάνει να πιστέψουν ό,τι θέλει αυτός - φέρνοντας στο νου τον παρόμοιο κομπασμό του στον Πολίτη Κέην : "οι άνθρωποι θα σκεφτούν ό,τι τους πω εγώ να σκεφτούν"! Η ταινία ταλαιπωρείται αρκετά από την γραφικότητα των διαλόγων, διαθέτει όμως μια ρυθμικότητα και μία ενέργεια που μάλλον δύσκολα θα έπαιρνε από άλλον σκηνοθέτη.


Αποτέλεσμα εικόνας για Καλιόστρο (1949)

Black Magic (1949 film) - Wikipedia

Όρσον Γουέλς - Καλιόστρο (1949)

Mετά τον απαγχονισμό των γονέων του με την κατηγορία της μαγείας, o μικρός Τζόζεφ Μπαλσάμο μένει ορφανός, γεγονός που ανάβει μέσα του τη φλόγα της εκδίκησης. Προικισμένος καθώς είναι με μια ασυνήθιστη ευφυΐα και τη δύναμη του υπνωτισμού, αποκτά αργότερα τεράστια φήμη ως θεραπευτής και μάγος. Το 1785, με το ψευδώνυμο Κόμης Καλιόστρο, διεισδύει στην Αυλή του Λουδοβίκου ΙΣΤ΄, έχοντας σκοπό να ικανοποιήσει και την ακόρεστη φιλοδοξία του για εξουσία.

Τίτλος: Black magic (1949).Η ταινία Cagliostro είναι μια προσαρμογή του μυθιστορήματος του Αλεξάντερ Δουμά ''Joseph Balsamo'' που προβλήθηκε το 1949.
Η σκηνοθεσία είναι του γεννημένου στην Ρωσσία Γκρέγκορι Ρατόφ. Διαδραματίζεται τον 18ο αιώνα, και πρωταγωνιστεί ο Orson Welles στον ρόλο του Joseph Balsamo, ενός υπνωτιστή, μάγου και τσαρλατάνου, ο οποίος είναι γνωστός με το ψευδώνυμο Count Cagliostro, μαζί του παίζει η Nancy Guild ως Lorenza / Marie Antoinette.

Orson Welles : Cagliostro
Nancy Guild : Marie Antoinette -Alias- Lorenza
Akim Tamiroff : Gitano
Frank Latimore : Gilbert de Rezel
Valentina Cortese : Zoraida
Margot Grahame : Mme. Du Barry
Stephen Bekassy : Vicomte de Montagne
Berry Kroeger : Alexandre Dumas, Sr.
Gregory Gaye : Chambord -Alias- Monk
Raymond Burr : Alexandre Dumas, Jr.
Lee Kresel : Roi Louis XVI
Charles Goldner : Dr. Franz Anton Mesmer
Robert Atkins : Roi Louis XV

Réal : Gregory Ratoff
Scén : Charles Bennet
Scén+ : Richard Schayer
Genre : Drame
Producteur : Gregory Ratoff
Musiques de : Paul Sawtell
Photos de : Ubaldo Arata, Anchise Brizzi et Otello Martelli
Distributeur : United Artists
Roman de : Alexandre Dumas
*********************************************

Δεν υπάρχουν σχόλια:

20 βιβλία για τη Γάζα, τον φασισμό και άλλες ιστορίες

  20 βιβλία για τη Γάζα, τον φασισμό και άλλες ιστορίες 46–58 λεπτά ...