Θερινή περιδιάβαση σε νουάρ εκδοτικό τοπίο
kalokairi.jpg
Σύνθεση : ΧΑΡΗΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Στις απαρχές του είδους
Στις απαρχές του είδους
Κινούμενος στους υψηλούς κύκλους, ο αριστοκράτης ντετέκτιβ Χορν Φίσερ, χαρακτηριστικό δημιούργημα του κυνικά ρεαλιστικού ύφους του Γκίλμπερτ Κιθ Τσέστερτον (1874-1936), ξέρει πράγματι πολλά, μεταξύ των οποίων και ότι συχνά η απόδοση δικαιοσύνης μπορεί να προκαλέσει χάος («Ο άνθρωπος που ήξερε πολλά», μτφρ. Α. Καλοκύρης, Αλεξάνδρεια). Ενας ευφυής ψυχαναλυτής καταφέρνει να εξιχνιάσει μυστηριώδεις φόνους με τη χρήση ψυχολογικών μεθόδων στις πρώτες δύο «Ιστορίες του κυρίου Γκρέι» («Ο φόνος της ερωμένης», «Ο φόνος της συζύγου», μτφρ. Β. Λέκκα, Αλεξάνδρεια) του Αμερικανού συγγραφέα του φανταστικού Χένρι Κάτνερ (1915-1958). Αγωνία, χιούμορ και αφηγηματικές ανατροπές σε μία ακόμα περιπέτεια του επιθεωρητή Μαιγκρέ, που έγινε πρόσφατα τηλεταινία (2016) με πρωταγωνιστή τον Ρόουαν Ατκινσον (Ζορζ Σιμενόν, «Ο Μαιγκρέ και ο νεκρός του», μτφρ. Α. Μακάρωφ, Αγρα).
Ενα «ολιστικό» νουάρ από… την Κούβα
Γκάνγκστερ και έρωτες, συμμορίες και ψευδαισθήσεις από τον Νέο Κόσμο
Χορταστικό νουάρ με τη θρυλική υπογραφή του Ντέιβιντ Μάμετ για τον υπόκοσμο της δεκαετίας του ’20 στο Σικάγο της ποτοαπαγόρευσης («Σικάγο», μτφρ. Ν. Μάντης, Μεταίχμιο). Στο χαοτικό Λος Αντζελες του Μάικλ Κόνελι, ο αδιάφθορος Χάρι Μπος αναζητά τον κληρονόμο ενός πολυεκατομμυριούχου και τα ίχνη ενός βιαστή-δολοφόνου («Γραμμή αίματος», μτφρ. Μ.-Ρ. Τραϊκόγλου, Διόπτρα), ενώ η χήρα ενός αυτόχειρα στην «Τυφλή γωνία» (μτφρ. Γ. Μπαρουξής, Ψυχογιός) του πετυχημένου μπεστελερίστα Ντιν Κουντζ έρχεται αντιμέτωπη με αδίστακτους δολοφόνους.Ντεμπούτο για τον Εϊ Τζέι Φιν, με ένα ψυχολογικό μυθιστόρημα αγωνίας στο οποίο μια αγοραφοβική γυναίκα γίνεται μάρτυρας ενός φόνου… χωρίς πτώμα («Η γυναίκα στο παράθυρο», μτφρ. Α. Αργυρίου, Ψυχογιός), ενώ στην εξαιρετική πρώτη εμφάνιση του Γουίλιαμ Μπόιλ, μια ιστορία εκδίκησης σε μια φτωχική γειτονιά του Μπρούκλιν εξελίσσεται σε περίπλοκο ηθικό γρίφο που διαρκώς δοκιμάζει τις αναγνωστικές προσδοκίες και τις νόρμες του είδους («Gravesent», μτφρ. Α. Τριμπέρη, Πόλις).
Φαντάσματα, παραμύθια και εμμονές από τη γηραιά Αλβιόνα
Ο σκληροτράχηλος Τσάρλι Πάρκερ στα ίχνη ενός εξαφανισμένου ιδιωτικού ερευνητή που τον απασχολούσαν αναφορές για εμφανίσεις φαντασμάτων (Τζον Κόνολι, «Το κυνήγι των φαντασμάτων», μτφρ. Τ. Μαθιουδάκη, Bell), το ημιτελές αστυνομικό μυθιστόρημα ενός δολοφονημένου συγγραφέα αναγκάζει την επιμελήτρια της έκδοσης να γίνει ντετέκτιβ στο «Οι φόνοι της κίσσας» (μτφρ. Χ. Σακελλαροπούλου, Διόπτρα) του γνωστού για τις συνέχειες των περιπετειών του Σέρλοκ Χολμς Αντονι Χόροβιτς, ενώ στο νέο βιβλίο της Σόφι Χάνα, που γνωρίσαμε από τις ιστορίες μυστηρίου στα χνάρια της Αγκαθας Κρίστι, η εμμονική πρωταγωνίστρια ισχυρίζεται ότι ο παντρεμένος εραστής της έχει εξαφανιστεί («Η εμμονή», μτφρ Ν. Ελιασά, Διόπτρα).Στην απειλητική ατμόσφαιρα της επαρχιακής νότιας Αγγλίας, μια παρέα δωδεκάχρονοι θ’ αντικρίσουν τη φρίκη στο παραμυθένιο, ασθματικό ντεμπούτο της Σι Τζέι Τιούντορ («Ο άνθρωπος κιμωλία», μτφρ. Π. Ισμυρίδου, Κλειδάριθμος).
Διαφθορά και παρανοϊκή φρίκη, υπερρεαλιστικά νουάρ και… ο θάνατος του συγγραφέα
Πρώτο μέρος νέας τριλογίας του Μωρίς Αττιά, και ο Πάκο στην εξωτική Γουαδελούπη, υπό την απειλή μάλιστα ηφαιστειακής έκρηξης, χαμένος σ’ ένα σκοτεινό σύμπαν πολιτικοοικονομικής διαφθοράς, νεοαποικιακών πρακτικών και μαύρης μαγείας («Η λευκή Καραϊβική», μτφρ Χ. Σκιαδέλλη, Πόλις). Με φόντο τη γαλλική επαρχία ακολουθούμε τον Λεονάρ καθώς ανασυνθέτει τις τελευταίες ημέρες της ζωής της γυναίκας του, σ’ ένα στοχαστικό ταξίδι στη σκοτεινή πλευρά του εαυτού (Ζαν Μπερνάρ-Πουί, «Εθνική 86», μτφρ. Σ. Γιανναράς, Αγρα).Η υψηλής θερμοκρασίας ελλειπτική πρόζα του στιλίστα Φρεντερίκ Α. Φαζαρντί παρακολουθεί τις προσπάθειες του αστυνόμου Παντοβάνι να ξεδιαλύνει μια βαλκανική σαλάτα, καθώς Κροάτες φασίστες και αιμοσταγείς παράφρονες με ναζιστικό παρελθόν σκορπίζουν τον τρόμο στη Γαλλία («Με κομμένη την ανάσα», μτφρ. Γ. Καυκιάς, Οι Εκδόσεις των Συναδέλφων). Τεμαχισμένα και τελετουργικά τοποθετημένα πτώματα γυναικών σ’ ένα διαμέρισμα του Παρισιού φέρνουν τον ντετέκτιβ Βεροβέν αντιμέτωπο με έναν κατά συρροή δολοφόνο (Πιερ Λεμέτρ, «Ιρέν», μτφρ Κ. Νεβέ, Μίνωας).
Κρίση, δικαστικές υποθέσεις και… βιβλιοθεραπεία από την Ιταλία
Πρώην εισαγγελέας, με δράση εναντίον της μαφίας, ο πολυβραβευμένος Τζανρίκο Καροφίλιο μας συστήνει τον δικηγόρο ντετέκτιβ Γκουεριέρι σε μια συναρπαστική δικαστική υπόθεση γυναικείας και παιδικής κακοποίησης («Με τα μάτια κλειστά», μτφρ. Α. Παπασταύρου, Gutenberg), ενώ ο Αντρέα Καμιλλέρι αντικρίζει κατάματα την πολιτική διαφθορά των ημερών μας. Την ώρα που στους δρόμους ο κόσμος διαδηλώνει, ο ελεγκτής Μάουρο Ασσάντε αναζητά τις υπόγειες σχέσεις μιας Τράπεζας με την πολιτική εξουσία, πριν αρχίσει αδιόρατα να παγιδεύεται στα δίχτυα αγνώστων («Η αναφορά του Μάουρο», μτφρ. Φ. Ζερβού, Πατάκης).
Σέξπιρ, σέχτες και ψευδαισθήσεις από τον παγωμένο βορρά
Ενδιαφέρον πείραμα από τον αναμφισβήτητο άρχοντα του σκανδιναβικού νουάρ, που οδηγεί στη μετάθεση του σεξπιρικού προτύπου σ’ ένα αιματηρό θρίλερ: σε μια αποβιομηχανοποιημένη πόλη της δεκαετίας του 1970, ο μοντέρνος σκληροτράχηλος Μάκβεθ και η ομάδα Κρούσης του αγωνίζονται ενάντια σε εμπόρους ναρκωτικών (Τζο Νέσμπο, «Μάκβεθ», μτφρ. Γ. Αρβανίτη, Μεταίχμιο). «Ισλανδική Σάγκα της εποχής του DNA» χαρακτηρίστηκε η πρώτη περιπέτεια του επιθεωρητή Ερλεντουρ και όχι άδικα, αφού η έρευνα για τον θάνατο ενός ηλικιωμένου θα φέρει τον συμπαθητικό επιθεωρητή στο Κέντρο Γενετικής της Ισλανδίας, αντιμέτωπο με πολύ πιο ανατριχιαστικά μυστικά (Αρναλδουρ Iνδρίδασον, «Φορμόλη», μτφρ. Χ. Παπαδημητρίου, Μεταίχμιο).Η ντετέκτιβ Λουίσε Ρικ στην πιο σημαντική υπόθεση της καριέρας της, όταν μια Δανή υπήκοος δολοφονείται στο Λονδίνο, είκοσι χρόνια μετά την επίσημη δήλωση εξαφάνισής της (Σάρα Μπλέντελ, «Η αγνοούμενη», μτφρ. Χ. Μπαρουξής, Κλειδάριθμος), ενώ ο ιδιωτικός ερευνητής Τόμας Ράουν αναλαμβάνει να εντοπίσει τα ίχνη του γιου ενός επιχειρηματία που έχει εμπλακεί σε μια παραθρησκευτική οργάνωση (Μίκαελ Κατς Κρέφελ, «Η σέχτα», μτφρ. Τ. Σταύρου, Ψυχογιός).
Από τον Γερμανό Σεμπάστιαν Φίτσεκ, ένα ψυχολογικό θρίλερ που απέσπασε το Ευρωπαϊκό Βραβείο Αστυνομικής Λογοτεχνίας το 2016. Η νεαρή ψυχολόγος Εμα Στάιν, μήνες μετά τον βιασμό και την κακοποίησή της, θα παραλάβει για λογαριασμό ενός άγνωστου γείτονα ένα δέμα… («Το δέμα», μτφρ. Δ. Κανελλοπούλου, Διόπτρα).
Κατάσκοποι, ναζί και σκάνδαλα στην τσαρική αυλή
Εδώ είναι Βαλκάνια…
Είκοσι ένα πρωτότυπα διηγήματα από επτά βαλκανικές χώρες –Ελλάδα, Βουλγαρία, Κροατία, Ρουμανία, Σερβία, Σλοβενία και Τουρκία. Κλασικά νουάρ και σκληρά αστυνομικά, πολιτικά θρίλερ και ιστορικά ή αντιπολεμικά αφηγήματα, κλασικότροπα whodunnit για οικογενειακά δράματα και ερωτικά θρίλερ ή υπαρξιακά νουάρ ατμόσφαιρας, αλλά και μετααφηγήσεις για τις σχέσεις λογοτεχνίας και πραγματικότητας, συνυπάρχουν για πρώτη φορά σε μια συλλογή που αποτυπώνει την ποικιλομορφία του βαλκανικού αστυνομικού αφηγήματος και, ταυτόχρονα, προσφέρει ένα ανάγλυφο πανόραμα της σημερινής πραγματικότητας στα Βαλκάνια (από τα φλεγόμενα Εξάρχεια στη στρατολόγηση τζιχαντιστών στις ακτές του Βοσπόρου, και από τους εγκληματίες πολέμου του Ζάγκρεμπ στους εξαθλιωμένους πρόσφυγες του Βελιγραδίου). Εξαιρετικές οι ελληνικές συμβολές (Ανδρέας Αποστολίδης, Βασίλης Δανέλλης και Γιάννης Ράγκος), καίριο το εισαγωγικό κείμενο για την Ελλάδα (Φίλιππος Φιλίππου) αλλά και η εισαγωγή των επιμελητών (Β. Δανέλλης, Γ. Ράγκος) για την ιστορία της συλλογής και τα πρώτα συμπεράσματα της έρευνας: την κοινή ιστορική διαδρομή του είδους, τον οργανικό ρόλο της πολιτικής και την κυριαρχία της διαφθοράς σε ένα μετααποκαλυπτικό τοπίο που δεν έχει σχέση με την κανονικότητα της ζωής στον Δυτικό κόσμο («BalkaNoir», Καστανιώτης).
Διάδοχοι του Μαρή, συνεχιστές του Μπέκα
Αναβαθμισμένο στη συνείδηση αναγνωστών και κριτικών, το ελληνικό αστυνομικό αφήγημα απέκτησε φέτος την ιστορία του (Φίλιππος Φιλίππου, «Ιστορία της ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας. Ο Γιάννης Μαρής και οι άλλοι», Πατάκης), αλλά και ένα ολόκληρο κεφάλαιο στη μεταπολιτευτική γραμματολογία του Βαγγέλη Χατζηβασιλείου («Η κίνηση του εκκρεμούς. Ατομα και κοινωνία στη σύγχρονη ελληνική πεζογραφία: 1974-2017», Πόλις).Πίσω στις απαρχές της ελληνικής ιστορίας του είδους και πρώτη γνωριμία με δύο δικαστικές νουβέλες του Γιάννη Μαρή, οι οποίες δημοσιεύονταν ταυτόχρονα, σε συνέχειες, σε αθηναϊκές εφημερίδες («Η τελευταία ώρα της δίκης» / «Το σπίτι της κυρίας Χ.», Αγρα), ενώ, σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκδοση, ο Γιώργος Λεονταρίτης συγκεντρώνει (και συμπληρώνει) τις σημειώσεις του Μαρή για ένα πολιτικό μυθιστόρημα αγωνίας, εμπνευσμένο από τις δύο δολοφονικές απόπειρες κατά του Μακαρίου («Σφαίρες για τον Αρχιεπίσκοπο. Το μυθιστόρημα που δεν γράφτηκε ποτέ», Αγρα).
Ο αστυνόμος Χαρίτος σε νέες περιπέτειες καλείται να λύσει το παζλ των φόνων τριών πανεπιστημιακών που έχουν μεταπηδήσει στην πολιτική, στα «Σεμινάρια φονικής γραφής» (Γαβριηλίδης) που μας παραδίδει ο Πέτρος Μάρκαρης, και η δικαιοσύνη αντιμάχεται την αυτοδικία στο τέταρτο βιβλίο του Γρηγόρη Αζαριάδη, καθώς η αστυνόμος Τρύπη βυθίζεται στον υπόκοσμο της σύγχρονης Αθήνας («Σκοτεινός λαβύρινθος», Μεταίχμιο).
Η εξαφάνιση μιας συγγραφέως στη λίμνη Δοϊράνη και οι επακόλουθοι φόνοι δύο συγγενών της προβληματίζουν τον αστυνόμο Ηλιού και τη βοηθό του, υπαστυνόμο Γεωργίου, καθώς οι ύποπτοι και τα κίνητρα διαρκώς πολλαπλασιάζονται στα απόλυτα συντονισμένα με τη νοτισμένη βορειοελλαδίτικη ενδοχώρα «Ταραγμένα νερά» (Μεταίχμιο) της Χρύσας Σπυροπούλου. Η Ευτυχία Γιαννάκη ολοκληρώνει θριαμβευτικά την τριλογία της Αθήνας, εγκλωβίζοντας τον Χάρη Κόκκινο σ’ έναν κύκλο βίας που ξεκινά από τον άγριο φόνο μιας εγκύου αλλά συμπεριλαμβάνει ένα σκάνδαλο ντόπινγκ και τη σφαγή στη Σρεμπένιτσα («Πόλη στο φως», Ικαρος), ενώ οι φαινομενικά άσχετες υποθέσεις που αντιμετωπίζει ο ιδιωτικός ερευνητής Στάθης Παντελιάς συνδέονται απρόσμενα μεταξύ τους στο κεφάτο «Λέμον πάι» (Σιδέρης) της Κωνσταντίνας Μόσχου.
Νέα σειρά, συγγενικό παρωδιακό ύφος για τον Μάρκο Κρητικό, ο οποίος αφήνει στην άκρη, προς το παρόν, τον κατά λάθος ντετέκτιβ Μάρκο και μας συστήνει τον πρώην μπάτσο Μίλτο Οικονόμου με ειδικότητα στις πάσης φύσεως εξωσυζυγικές υποθέσεις («Κάνε το σταυρό σου», Νεφέλη). Σταθερά στα βήματα του σκανδιναβικού αστυνομικού ο Βαγγέλης Γιαννίσης, και νέα περιπέτεια για τον Αντερς Οικονομίδη που θα βρεθεί στο Ερεμπρο, αντιμέτωπος με σατανιστικά εγκλήματα («Σκιά», Διόπτρα).
Πιστός στην κλασική ιστορία μυστηρίου, ο Νεοκλής Γαλανόπουλος υπογράφει ένα φιλόδοξο μυθιστόρημα εδουαρδιανής εποχής, με πρωταγωνιστή τον παγκοσμίου φήμης ντετέκτιβ Σέργουιν Χομπς. Το μεταφρασμένο χειρόγραφο που «εκδίδει» δεν είναι παρά η λεπτομερώς σχολιασμένη και υπομνηματισμένη έκθεση του πρώην στρατιωτικού γιατρού και βοηθού του, ντετέκτιβ Τζόναθαν Γουόρντον, για το διπλό έγκλημα που τους έφερε αντιμέτωπους με τον αρχηγό του λονδρέζικου υποκόσμου («Ο ιδανικός ντετέκτιβ», Καστανιώτης).
Με παρωδιακή διάθεση, που εξελίσσεται σε ανελέητη, συχνά χοντροκομμένη σάτιρα των πάντων, μεταπηδά από την επική φαντασία στο αστυνομικό ο Γιάννης Πλιώτας (1981) («Τα ουγγρικά ψάρια», Διόπτρα), σκοτεινό ψυχολογικό θρίλερ («Ο θεός του πολέμου», Bell), όπου το θύμα και ο ντετέκτιβ είναι το ίδιο πρόσωπο, υπογράφει στο ντεμπούτο του ο Ξενοφών Φύτρου, (1979) και καθαρόαιμο ελληνικό νουάρ η πρώτη εμφάνιση του Αλέξη Σάλτη με αφετηρία τη δολοφονία μιας φοιτήτριας-μπαργούμαν σε μια επαρχιακή πόλη («Εναντίον όλων», Ποικίλη Στοά).
Πηγή: Η Εφημερίδα των Συντακτών ( Έντυπη έκδοση) 13.07.2018
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου