«Είμαι υπέρ των ανοιχτών συνόρων»
Ο διάσημος 80χρονος Αμερικανός συγγραφέας, Ντον Ντελίλο |
Joyce Ravid
Καλεσμένος της Στέγης, ο 80χρονος Αμερικανός συγγραφέας ανέβηκε στη σκηνή της Kεντρικής Σκηνής μαζί με τον δημοσιογράφο και συγγραφέα Ηλία Μαγκλίνη στις 7 ακριβώς. Κι αντί να ξεκινήσει την αφήγηση από το χθες, μας ταξίδεψε κατευθείαν στο μέλλον διαβάζοντας με τη βαριά, βραχνή φωνή του αποσπάσματα από το ερχόμενο βιβλίο του «Zero K» (το μεταφράζει ήδη η Λαμπρινή Κουζέλη και αναμένεται τους επόμενους μήνες από τις εκδόσεις Εστία).
Και παρότι γνωρίζαμε ότι αυτός ο «ποιητής της εντροπίας» (όπως τον αποκαλεί ο Τζον Μπάνβιλ) κι ένας από τους επιδραστικότερους συγγραφείς των τελευταίων 30 ετών δεν είναι κι ο ευκολότερος άνθρωπος στον κόσμο, μιάμιση ώρα μετά τον είχαμε καταφέρει να μας μιλήσει για το Μπρονξ της νιότης του, τα ταξίδια στις άγνωστες πολιτείες της Αμερικής, την αγάπη του στο σινεμά των Αντονιόνι, Τριφό και Γκοντάρ, για την τζαζ που μπορεί να μην επηρέασε άμεσα κάποιο βιβλίο του αλλά επηρέασε πολύ τον ίδιο, για τον λατρεμένο του εξπρεσιονισμό, για την αδιανόητη επίδραση που είχε στον ίδιο και στις συγγραφικές του αναφορές η δολοφονία του Τζον Κένεντι, για τους τίτλους των βιβλίων του που προκύπτουν όταν η συγγραφή έχει προχωρήσει αρκετά. Δεν συνηθίζει να μιλά σε μεγάλα ακροατήρια, δεν θέλει να μακρηγορούν οι συνομιλητές του αλλά, όπως είπε κι ο ίδιος προς το τέλος: «Εδώ είναι Ελλάδα, όλα είναι διαφορετικά».
Γνήσιος ανατόμος της παράνοιας της εποχής μας, των φανερών και αφανών σχέσεων εξουσίας, των συλλογικών φοβιών και ατομικών εμμονών, με σπουδαία ψυχολογικά και πολιτικά μυθιστορήματα («Ζυγός», «Υπόγειος κόσμος», «Λευκός θόρυβος», «Κοσμόπολις»), ο Ντελίλο παραδέχτηκε πως το θέμα του χρόνου και του θανάτου μοιάζει να τον απασχολεί ιδιαίτερα. «Αυτά τα δύο θέματα επιστρέφουν όλο και συχνότερα τελευταία στα βιβλία μου. Ο Αϊνστάιν έλεγε πως δεν ξέρουμε τι είναι ο χρόνος. Ενώ, ένας καθηγητής από το Πρίνστον, στον οποίο κάποτε ζήτησα να μου εξηγήσει τον χρόνο, περιορίστηκε στο: «Ο χρόνος είναι ακόμα μια δύσκολη υπόθεση».
Παρ’ όλα αυτά για εκείνον που ξεκίνησε ως κειμενογράφος σε διαφημιστική εταιρεία της Νέας Υόρκης, ο χρόνος άρχισε να μετρά διαφορετικά μετά τη μεγάλη «αμερικανική τραγωδία», όπως ορίζει ο ίδιος τη δολοφονία του προέδρου Κένεντι. Aναφέρθηκε συχνά χθες στη Στέγη στο κεφάλαιο Κένεντι, αλλά μίλησε και για την τρομοκρατία. «Η 11η Σεπτεμβρίου οδήγησε σε δεκάδες θεωρίες συνωμοσίας. Η δε τεχνολογία σε συνδυασμό με την τρομοκρατία είναι ακόμα πιο τρομακτική. Αυτό που κάποτε έκαναν οι κάμερες, σήμερα το κάνουν όλοι με τα κινητά τους». Ενώ δεν έκρυψε τον φόβο του για το πόσο πιο μεγάλες καταστροφές περιμένουμε μετά την 11η Σεπτεμβρίου.
■ Κατά τα άλλα μάς είπε για μια τυπική ημέρα του: «Ξυπνάω νωρίς, παίρνω πρωινό και μετά πηγαίνω στο γραφείο. Αρχίζω να σκέφτομαι τι έκανα την προηγούμενη μέρα και, αν είμαι τυχερός, γράφω. Αυτό διαρκεί κάνα τετράωρο, μέχρι να πεινάσω. Μετά κάνω κάνα περίπατο - παλαιότερα έκανα και τζόκινγκ, έπειτα επιστρέφω και αργά το απόγευμα ξαναδουλεύω μέχρι να ξαναπεινάσω».
■ Για τη χρήση της γραφομηχανής, την οποία επιμένει να χρησιμοποιεί: «Μόνον έτσι νιώθω άνετα, μόνον όταν πατάω πλήκτρα. Αλλωστε έχω μηχανή με μεγαλύτερα πλήκτρα και αυτό με κρατά συγκεντρωμένο. Θεωρώ το αλφάβητο μια μορφή τέχνης. Αυτή η μελέτη των λέξεων και των σχημάτων με οδήγησε και σε έναν νέο τρόπο γραφής. Αρχισα να κάνω μικρότερες παραγράφους, να χρησιμοποιώ πιο σαφείς λέξεις».
■ Για τον Ντόναλντ Τραμπ: «Ποιος είναι αυτός; Κάπου το έχω ακούσει αυτό το όνομα».
■ Για την κατάσταση στην Ελλάδα: «Είναι τεράστιο το σοκ των προσφύγων που διακινδυνεύουν τα πάντα για να έρθουν εδώ ελπίζοντας να φτιάξουν μια νέα εστία για εκείνους και τα παιδιά τους. Φαίνεται πως μερικές χώρες είναι πολύ σταθερές στην άποψή τους και δεν επιτρέπουν τη διέλευση από τα σύνορά τους. Εγώ συντάσσομαι με εκείνους που τα κρατούν ανοιχτά».
Εκλεισε τη βραδιά με τον τρόπο που ξεκίνησε: διαβάζοντας ένα απόσπασμα από τα «Ονόματα» που έγραψε κατά την περίοδο της παραμονής του στην Ελλάδα. Το απόσπασμα περιέγραφε τη φθορά των μαρμάρων, ένα απόγευμα στα Προπύλαια, παρατηρώντας μια ομάδα τουριστών. «Ο Παρθενώνας δεν είναι κάτι που μπορείς να μελετήσεις. Δεν είναι λείψανο, είναι μέρος της ζωντανής πόλης», είπε και με ένα θερμό χειροκρότημα τον αποχαιρετήσαμε.
**************************
Ντον Ντελίλο: Το ελληνικό αλφάβητο άλλαξε τον τρόπο του γραψίματός μου
O συγγραφέας τον οποίο έχουν απασχολήσει, εκτός από την
τεχνολογία και την επιστήμη, ο Ψυχρός Πόλεμος, η παγκόσμια τρομοκρατία,
τα πυρηνικά όπλα, αλλά και τα μαθηματικά, μίλησε στη Στέγη του Ιδρύματος
Ωνάση
«Το βιβλίο μου δεν είναι μυθιστόρημα επιστημονικής
φαντασίας, αλλά ένα μυθιστόρημα για το απόλυτο μηδέν και για την
επιστήμη. Η τεχνολογία και η επιστήμη είναι τα κεντρικά του θέματα και
μαζί με αυτά ο χρόνος: ο χρόνος που παραμένει το μέγα μυστήριο αφού
ακόμη δεν μπορούμε να πούμε περί τίνος ακριβώς πρόκειται».
Έτσι περιέγραψε ο Αμερικανός μυθιστοριογράφος Ντον Ντελίλο,
στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση (16/3), το καινούργιο του βιβλίο με τίτλο
"Zero K", κατά τη διάρκεια συνομιλίας που είχε με τον δημοσιογράφο και
συγγραφέα Ηλία Μαγκλίνη. Το βιβλίο, που συζητιέται ήδη στις ΗΠΑ και θα
κυκλοφορήσει μέχρι τον Οκτώβριο από τις εκδόσεις Εστία σε μετάφραση
Λαμπρινής Κουζέλη, είναι η ιστορία ενός εκατομμυριούχου ο οποίος
χτυπήθηκε στα νιάτα του από μια θανατηφόρο ασθένεια κι έχει τώρα
επενδύσει σε ένα μυστικό πρόγραμμα το οποίο είναι ικανό να προλάβει τον
θάνατο και να διατηρήσει τη ζωή μέχρι οι εξελίξεις της ιατρικής να της
προσφέρουν τη δυνατότητα για μια καινούργια εκκίνηση.
*************************
ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ
«Συνήθως καταλαβαίνω το τι ακριβώς θέλω να
γράψω αφού έχω εργαστεί πολύ για ένα βιβλίο. Δεν είναι αυτή η περίπτωση
του "Zero K", το οποίο μου ήταν εξαρχής πολύ σαφές» εξήγησε ο Ντελίλο:
«Το βιβλίο είναι κανονικού μεγέθους αλλά προχώρησα αργά διότι έτσι
απαιτούσε η δομή του. Ακολούθησα ένα μονοπάτι το οποίο μου αποκάλυψε την
κατεύθυνση την οποία έπρεπε να χαράξω: δεν πάλεψα μαζί του, απλώς
προσαρμόστηκα στις ανάγκες του. Αποφασίζοντας να μετακινηθώ στο
αφηγηματικό χρόνο, βρήκα τι ήταν εκείνο που μου ζητούσε ως μυθιστόρημα».
Συγγραφέας τον οποίο έχουν απασχολήσει, εκτός
από την τεχνολογία και την επιστήμη, ο Ψυχρός Πόλεμος, η παγκόσμια
τρομοκρατία, τα πυρηνικά όπλα, αλλά και τα μαθηματικά ή η performance
art, o Ντελίλο έζησε αρκετά χρόνια στην Ελλάδα (καρπός της παραμονής του
στην Αθήνα είναι το μυθιστόρημα «Τα ονόματα», 1982) και είχε χθες την
ευκαιρία να μιλήσει για τη σχέση του με τα ελληνικά: «Το ελληνικό
αλφάβητο, αλφάβητο μιας γλώσσας με την οποία δεν ήμουν διόλου
εξοικειωμένος, άλλαξε τον τρόπο του γραψίματός μου. Με έμαθε να προσέχω
όχι μόνο τα σχήματα τα οποία παίρνουν οι λέξεις, αλλά τη θέση την οποία
διεκδικούν σ' ένα κείμενο».
"Δεν μου είναι συμπαθείς οι χώρες που υψώνουν τείχη"
Εκείνο πάντως το οποίο έπαιξε αποφασιστικό ρόλο
στη συγγραφική πορεία του Ντελίλο ήταν η δολοφονία του Τζον Κένεντι από
τον Λι Χάρβεϊ Όσβαλντ, το κεντρικό θέμα του μυθιστορήματός του «Ζυγός»
(1991): «Ήταν τρομερό όταν δολοφονήθηκε ο Κένεντι. Είχα τότε μόλις
αρχίσει να σκέφτομαι τον εαυτό μου ως συγγραφέα και με συγκλόνισε η
βιαιότητα του γεγονότος. Ήξερα τον τόπο που γεννήθηκε ο Όσβαλντ. Ήξερα
τις γειτονιές στις οποίες σύχναζε, τους δρόμους στους οποίους
περπατούσε, τη γλώσσα την οποία μιλούσε».
Ο Ντελίλο μίλησε, επίσης, για την τρομοκρατία
του ISIS («χρησιμοποιεί την τεχνολογία για να προκαλέσει τεράστιες
καταστροφές»), για τα κύματα των προσφύγων που δέχεται η Ευρώπη («δεν
μου είναι συμπαθείς οι χώρες που υψώνουν τείχη»), για τα τοπία της
αμερικανικής Δύσης και την άγρια απομόνωση και ομορφιά τους, για τον
κίνδυνο μιας παγκόσμιας ανάφλεξης, για τη σχέση του με τα μαθηματικά,
τον κινηματογράφο, τα εικαστικά και τη μουσική, αλλά και για την επιμονή
του να γράφει τα βιβλία του σε γραφομηχανή. Όσο για το μέλλον του
μυθιστορήματος, δεν φοβάται το παραμικρό: «Υπάρχουν πολλοί νέοι που
θέλουν να γράφουν και γράφουν. Κι όσο υπάρχει κάτι τέτοιο, θα υπάρχει
και το μυθιστόρημα».
(Με πληροφορίες από: ΑΜΠΕ)*************************
ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ
|
||
 |
||
|
Ο Ντον ΝτεΛίλλο γεννήθηκε το 1936 στο Μπρονξ
της Νέας Υόρκης. Δημοσίευσε το πρώτο του μυθιστόρημα σε ηλικία είκοσι
τριών ετών. Έκτοτε εξέδωσε δεκαέξι μυθιστορήματα, πέντε θεατρικά έργα
και έναν τόμο με διηγήματα.
Είναι ο πρώτος Αμερικανός που το 1999 τιμήθηκε με το Jerusalem Prize για
το σύνολο του έργου του, για το οποίο βραβεύτηκε και το 2014 με το
Βραβείο Norman Mailer. Άλλες σημαντικές διακρίσεις: National Book Award
για το μυθιστόρημα Λευκός θόρυβος? Irish Times International Fiction
Prize για το Ζυγός? PEN/Faulkner Award για το Μάο ΙΙ? Βραβείο της
Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου στο Αμερικανικό Μυθιστόρημα (2013). Για τον
μνημειώδη Υπόγειο κόσμο απέσπασε το Howells Medal της Αμερικανικής
Ακαδημίας Γραμμάτων και Τεχνών.
Ο τόμος των διηγημάτων του με τίτλο Άγγελος Εσμεράλντα ήταν υποψήφιος
για τα εξής βραβεία: The Story Prize, PEN/Faulkner και Frank O’Connor
International Short Story Award.
|
||
|
||
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου