6/7 Σεπτεμβρίου 1955: Το πογκρόμ των Ελλήνων της Πόλης

ΗΜΕΡΕΣ ΜΝΗΜΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΥ

«Σεπτεμβριανά» ονομάστηκαν τα γεγονότα της 6ης Σεπτεμβρίου 1955, όπου τουρκικός όχλος προκάλεσε βίαια επεισόδια κατά των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης λεηλατώντας και πυρπολώντας ελληνικά καταστήματα, σπίτια, σχολεία και εκκλησίες. Αφορμή έδωσε μια βομβιστική επίθεση στο πατρικό σπίτι του Κεμάλ Ατατούρκ στην Θεσσαλονίκη, που αποδείχτηκε στην συνέχεια ότι ήταν σκηνοθετημένη από την τουρκική κυβέρνηση.

Τα «Σεπτεμβριανά» σηματοδότησαν την αρχή ενός ξεριζωμού για τον Ελληνισμό της Πόλης, παρόμοιο με αυτόν των Ελλήνων της Μικράς Ασίας το 1922.

Από την ελληνική "Βικιπαίδεια"

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: ΒΡΥΩΝΗΣ ΣΠΥΡΟΣ ΤΙΤΛΟΣ: Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ. ΤΟ ΤΟΥΡΚΙΚΟ ΠΟΓΚΡΟΜ ΤΗΣ 6ΗΣ -7ΗΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1955 ΚΑΙ Ο ΑΦΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ TOMOΣ: ΕΙΔΟΣ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΕΙΡΑ: -- ΣΧΗΜΑ: 17X24 ISBN: 978-960-05-1302-8 ΤΙΜΗ: 33 ΕΥΡΩ. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥΔΑΚΗΣ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΟΥΛΤΑΝΗΣ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ: ΑΛΛΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ:

Τη νύχτα της 6ης προς 7η Σεπτεμβρίου 1955, η ελληνική κοινότητα της Κωνσταντινούπολης έγινε στόχος απρόκλητων βιαιοτήτων. Μέσα σε λίγες ώρες εμπορικά καταστήματα, βιοτεχνίες, σπίτια, ακόμα και οι εκκλησίες των Ελλήνων μετατράπηκαν σε ερείπια. Τα γεγονότα αυτά σήμαναν την αρχή του τέλους της κοινότητας των Ρωμιών της Πόλης. Η βίαιη αυτή επίθεση σύντομα συνυφάνθηκε με τις ψυχροπολεμικές πολιτικές εξελίξεις της εποχής, και τα πραγματικά γεγονότα αποσιωπήθηκαν εξίσου γρήγορα. Με αφορμή την 50ή επέτειο της μεγάλης καταστροφής, ο Σπύρος Βρυώνης ανασυνέθεσε τα γεγονότα εκείνης της νύχτας στο μεγαλειώδες έργο του Ο μηχανισμός της καταστροφής: το τουρκικό πογκρόμ της 6ης - 7ης Σεπτεμβρίου 1955 και ο αφανισμός της ελληνικής κοινότητας της Κωνσταντινούπολης, το οποίο εκδόθηκε στα αγγλικά το 2005. Η μνημειώδης μελέτη του Βρυώνη είναι το πρώτο έργο τέτοιου βάθους και εύρους που εκδόθηκε ποτέ σε οποιαδήποτε γλώσσα γι’ αυτή την καθοριστική στιγμή της σύγχρονης τουρκικής και ελληνικής ιστορίας. Έχει υμνηθεί ως «magnum opus», ως «πρωτότυπο και βαρυσήμαντο», ως «λαμπρό έργο». Είναι βέβαιο ότι θα αναγνωριστεί ως η απροσπέραστη μελέτη των βίαιων γεγονότων που τόσο αναλυτικά περιγράφει και εξετάζει. Ο τόμος περιλαμβάνει και ένα εκτεταμένο ένθετο με τις μοναδικές φωτογραφίες του Δημητρίου Καλούμενου. Η εξαιρετική φωτογραφική τεκμηρίωση προσδίδει επιπρόσθετο βάρος στις αρχειακές μαρτυρίες που παρουσιάζει ο συγγραφέας και στην ιστορική ανάλυση του πογκρόμ και των συνεπειών του.

******************************************

Πενήντα χρόνια από τα Σεπτεμβριανά

---

Υπότιτλος: Κωνσταντινούπολη, πριν, τότε, μετά

Έκδοση: Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.), 2006
ISBN: 960-201-179-3
Σελίδες: 247
Τιμή Εκδότη: € 22.5

Με αφορμή την 50ή επέτειο της τραγικής εκείνης νύχτας, των γεγονότων της 6/7 Σεπτεμβρίου 1955 στην Πόλη -κατά την οποία οι υλικές και ψυχολογικές καταστροφές που υπέστη ο ελληνισμός, ξεπέρασαν κατά πολύ ακόμη και τους προβλεπόμενους στόχους των διοργανωτών- επιχειρήσαμε μια σύντομη ιστορική αναδρομή με σκοπό να εκπληρώσουμε στο ελάχιστο ένα καθήκον. Ένα καθήκον προς την Ιστορία. Για να αντιμετωπίσουμε χωρίς φόβους και πάθος την πρόσφατη ιστορία μας -στην οποία διαδραματίσαμε ρόλους κομπάρσων και πρωταγωνιστών- για να αποτρέψουμε τυχόν λάθη του μέλλοντος. Τα κείμενα που επιλέχτηκαν προέρχονται αποκλειστικά από Κωσταντινουπολίτες, λογοτέχνες, δημοσιογράφους, ποιητές και ιστορικούς, πλην της ανεκδότου μέχρι σήμερα εκθέσεως του πρέσβυ ε.τ. Βύρωνα Θεοδωρόπουλου, προξένου στην Πόλη τον Σεπτέμβιο του 1955. (Πόλη, Σεπτέμβριος 2005)