Χρυσή εποχή του κλασικού μπαλέτου, με τη Μάγια Πλισέτσκαγια
αναμφισβήτητο αστέρι της. Δε χρειάζονται λόγια , για να
αποδώσουμε τη θεϊκή της χάρη. Απολαύστε την.
Παράλληλα διαβάστε ένα απόσπασμα από τη συνέντευξη που έδωσε, το 1998, στο
Θανάση Λάλα, η οποία δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Το Βήμα".
-Τι είναι το ταλέντο;
«"Φως που φωτίζει τα σκοτεινά του κόσμου τούτου", όπως λέει και ο ποιητής. Αλλά το ταλέντο ή το έχεις ή δεν το έχεις. Δεν αποκτάται με δουλειά ούτε με άλλα μαγικά... Δεν εννοώ ότι, αν το διαθέτεις, δεν θέλει δουλειά. Απλώς εννοώ ότι με το ταλέντο κάποιοι άνθρωποι γεννιούνται. Δεν γίνεσαι ταλαντούχος, γεννιέσαι».
-Αυτό δεν είναι μια θεϊκή αδικία;
«Δεν είναι η μόνη περίπτωση που ο Θεός είναι άδικος... Αλλά και διά της αδικίας του ο Θεός κάτι θέλει να μας πει».
-Εσείς τι καταλαβαίνετε ότι μας λέει ο Θεός με αυτή την αδικία του;
«Οτι οι ταλαντούχοι είναι το άλας της ζωής μας, η νοστιμιά της ζωής μας... Αλλά το ζητούμενο της ζωής δεν είναι μόνο η νοστιμιά».
Υπάρχουν ταλαντούχοι που μπορεί να μην ανακαλύψουν ποτέ το ταλέντο τους;
«Πρώτα πρώτα χρειάζεται τύχη για να σταθεί ένας ταλαντούχος στο ύψος του ταλέντου του».
-Εκτός από την τύχη, τι είναι αυτό που κάνει έναν ταλαντούχο άνθρωπο να δοξάσει τελικώς το ταλέντο του;
«Ο κάθε άνθρωπος, όταν το ταλέντο του δεν είναι τόσο μεγάλο ώστε να είναι προφανές, πρέπει να προσπαθήσει πολύ για να αποδείξει τις ικανότητές του. Αλλά και οι εξαιρετικά ταλαντούχοι, όταν επί τη εμφανίσει τους αποδεικνύεται το ταλέντο τους, χρειάζεται να δουλέψουν, να προσπαθήσουν. Αλλος λιγότερο, άλλος περισσότερο. Ο,τι και να συμβαίνει, όμως, είναι στα χέρια του καθένα μας να αποδείξει τις όποιες ικανότητές του».
-Το ζήτημα είναι ότι υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι γεννιούνται με ένα ταλέντο και στην πορεία κάτι συμβαίνει και δεν το εκδηλώνουν...
«Αυτό είναι αλήθεια. Υπάρχουν, π.χ., πολιτικά καθεστώτα που σκοτώνουν το ταλέντο. Αυτά τα καθεστώτα φροντίζουν στους ταλαντούχους ανθρώπους να μη δοθεί καν η ευκαιρία να εκδηλώσουν το ταλέντο τους. Πάρτε για παράδειγμα την πρώην Σοβιετική Ενωση όπου μεγάλωσα εγώ. Ηταν μια χώρα στην οποία όλοι ένιωθαν σαν να ζούσαν μέσα σε φυλακή. Πώς να φανεί το ταλέντο σου μέσα στη φυλακή;».
-Κάποιοι όμως πολύ ταλαντούχοι δραπέτευσαν από αυτή τη φυλακή. Εσείς γιατί μείνατε φυλακισμένη;
«Πιστεύω ότι κανένας, μα κανένας, δεν κατάφερε ουσιαστικά να δραπετεύσει από αυτή τη φυλακή της πρώην Σοβιετικής Ενωσης, τη φυλακή του υπαρκτού σοσιαλισμού, όπως τον ονομάζετε εσείς στη Δύση. Ποτέ».
-Ούτε αυτοί που έφυγαν;
«Εφυγαν; Αυτό είναι σχετικό. Εκείνη την εποχή εκατό εκατομμύρια άνθρωποι δολοφονήθηκαν από τον Στάλιν. Οπότε γι' αυτούς υπάρχει αυτομάτως φυσική κατάργηση κάθε δυνατότητας φυγής. Οι άλλοι, αυτοί που τότε κατάφεραν να φύγουν στη Δύση, δεν θεωρώ ότι δραπέτευσαν γιατί ο φόβος του Στάλιν τούς ακολουθούσε όπου κι αν βρέθηκαν. Ποτέ δεν ένιωσαν ελεύθεροι. Μην ξεχνάτε ότι το φονικό χέρι του Στάλιν έφθανε σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη αν επρόκειτο να εξοντώσει κάποιον αντίπαλό του. Ακόμη και στη Δύση μπορούσε να σκοτώσει τους αντιφρονούντες ο Στάλιν».
-Ο φόβος είναι η χειρότερη φυλακή για τον άνθρωπο;
«Οχι ο φόβος γενικά. Ο φόβος της εξόντωσης, ο φόβος της εκτέλεσης, ναι. Αυτός ο φόβος δεν έχει καμία σχέση με τους φυσιολογικούς υπαρξιακούς φόβους που νιώθουν όλοι οι άνθρωποι».
-Το να ασχολείται κάποιος με την τέχνη δεν είναι μια μορφή ελευθερίας;
«Εκείνη την εποχή το είδος της τέχνης που είχαν ανάγκη οι άνθρωποι ήταν είδος απαγορευμένο. Υπήρχαν κάποιες προδιαγραφές και για να μπορεί κάποιος να γίνεται αρεστός έπρεπε να δημιουργεί γύρω από τον εαυτό του μια τέτοια εικόνα που να ανταποκρίνεται στα πρότυπα των ανωτέρων του. Οταν αυτό δεν συνέβαινε, στην καλύτερη περίπτωση τον άφηναν έξω από διάφορους κύκλους, σχολές κλπ. Τον έκοβαν, δηλαδή. Του έκοβαν όλες τις προσβάσεις. Π.χ., οι ζωγράφοι έπρεπε να ανήκουν σε ένα συγκεκριμένο σωματείο. Αν δεν ήταν μέλη στο συγκεκριμένο σωματείο, αυτομάτως δεν μπορούσαν να πουλήσουν και τα έργα τους. Επομένως τους καταδίκαζαν σε ένα είδος ανεργίας και ανέχειας. Από εκεί άρχιζε η αντίστροφη μέτρηση σε όλα τα επίπεδα».
-Εσείς πώς επιλέγετε σε μια τόσο σκληρή εποχή να γίνετε χορεύτρια; Είναι κατ' αρχάς επιλογή σας;
«Το μπαλέτο δεν είναι εύκολη υπόθεση. Αν θέλει κάποιος να ασχοληθεί με το μπαλέτο, πρέπει να ξεκινήσει από παιδί. Με όλες τις άλλες τέχνες μπορεί να ασχοληθεί και αργότερα. Οταν εγώ, μικρό κοριτσάκι, πήγαινα στη σχολή μπαλέτου, τα πράγματα στη Ρωσία ήταν ακόμη ομαλά. Οταν έφθασα στην τρίτη τάξη σε ηλικία, δηλαδή, 11 ετών , εκτέλεσαν τον πατέρα μου και από εκεί και πέρα όλα άρχισαν να πηγαίνουν στραβά, από το κακό στο χειρότερο. Παρ' όλα αυτά, δεν με έδιωξαν από τη σχολή ενώ, όταν εκτελούσαν ανώτερα στελέχη της εξουσίας, συνήθως είχαν πρόβλημα και τα παιδιά τους: τα εκτελούσαν ή τα εξόντωναν και εκείνα. Αντιθέτως, όταν επρόκειτο για παιδιά αγνώστων ανθρώπων, όπως εγώ, δεν τα πείραζαν. Δεν τους δημιουργούσαν, δηλαδή, πρόβλημα με τα σχολεία τους και διάφορα τέτοια προβλήματα».
-Εσείς που ζήσατε στον υπαρκτό σοσιαλισμό έχετε καταλάβει ότι η ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο κατέληξε σε βάσανο και τυραννία;
«Δεν είναι θέμα του υπαρκτού σοσιαλισμού αυτό. Γενικώς όταν την εξουσία την παίρνουν στα χέρια τους απατεώνες δικτάτορες, εκεί καταλήγουμε πάντα».
-Πιστεύετε ότι ακόμη και άνθρωποι ονειροπόλοι αλλάζουν μόλις μπουν στο δωμάτιο της εξουσίας ή υπάρχουν άνθρωποι κι άνθρωποι της εξουσίας;
«Νομίζω ότι η ίδια η εξουσία κάνει τους φασίστες και τους τυράννους. Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μπει στο δωμάτιο της εξουσίας και να μην αρρωστήσει η ψυχή του».
- Η τέχνη δεν είναι μια μορφή εξουσίας;
«Μπορεί να ασκήσει εξουσία η τέχνη, μόνο που αυτομάτως παύει να είναι τέχνη. Η τέχνη διεκδικεί τις ψυχές των ανθρώπων, δεν επιβάλλεται με το έτσι θέλω».
αναμφισβήτητο αστέρι της. Δε χρειάζονται λόγια , για να
αποδώσουμε τη θεϊκή της χάρη. Απολαύστε την.
Παράλληλα διαβάστε ένα απόσπασμα από τη συνέντευξη που έδωσε, το 1998, στο
Θανάση Λάλα, η οποία δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Το Βήμα".
-Τι είναι το ταλέντο;
«"Φως που φωτίζει τα σκοτεινά του κόσμου τούτου", όπως λέει και ο ποιητής. Αλλά το ταλέντο ή το έχεις ή δεν το έχεις. Δεν αποκτάται με δουλειά ούτε με άλλα μαγικά... Δεν εννοώ ότι, αν το διαθέτεις, δεν θέλει δουλειά. Απλώς εννοώ ότι με το ταλέντο κάποιοι άνθρωποι γεννιούνται. Δεν γίνεσαι ταλαντούχος, γεννιέσαι».
-Αυτό δεν είναι μια θεϊκή αδικία;
«Δεν είναι η μόνη περίπτωση που ο Θεός είναι άδικος... Αλλά και διά της αδικίας του ο Θεός κάτι θέλει να μας πει».
-Εσείς τι καταλαβαίνετε ότι μας λέει ο Θεός με αυτή την αδικία του;
«Οτι οι ταλαντούχοι είναι το άλας της ζωής μας, η νοστιμιά της ζωής μας... Αλλά το ζητούμενο της ζωής δεν είναι μόνο η νοστιμιά».
Υπάρχουν ταλαντούχοι που μπορεί να μην ανακαλύψουν ποτέ το ταλέντο τους;
«Πρώτα πρώτα χρειάζεται τύχη για να σταθεί ένας ταλαντούχος στο ύψος του ταλέντου του».
-Εκτός από την τύχη, τι είναι αυτό που κάνει έναν ταλαντούχο άνθρωπο να δοξάσει τελικώς το ταλέντο του;
«Ο κάθε άνθρωπος, όταν το ταλέντο του δεν είναι τόσο μεγάλο ώστε να είναι προφανές, πρέπει να προσπαθήσει πολύ για να αποδείξει τις ικανότητές του. Αλλά και οι εξαιρετικά ταλαντούχοι, όταν επί τη εμφανίσει τους αποδεικνύεται το ταλέντο τους, χρειάζεται να δουλέψουν, να προσπαθήσουν. Αλλος λιγότερο, άλλος περισσότερο. Ο,τι και να συμβαίνει, όμως, είναι στα χέρια του καθένα μας να αποδείξει τις όποιες ικανότητές του».
-Το ζήτημα είναι ότι υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι γεννιούνται με ένα ταλέντο και στην πορεία κάτι συμβαίνει και δεν το εκδηλώνουν...
«Αυτό είναι αλήθεια. Υπάρχουν, π.χ., πολιτικά καθεστώτα που σκοτώνουν το ταλέντο. Αυτά τα καθεστώτα φροντίζουν στους ταλαντούχους ανθρώπους να μη δοθεί καν η ευκαιρία να εκδηλώσουν το ταλέντο τους. Πάρτε για παράδειγμα την πρώην Σοβιετική Ενωση όπου μεγάλωσα εγώ. Ηταν μια χώρα στην οποία όλοι ένιωθαν σαν να ζούσαν μέσα σε φυλακή. Πώς να φανεί το ταλέντο σου μέσα στη φυλακή;».
-Κάποιοι όμως πολύ ταλαντούχοι δραπέτευσαν από αυτή τη φυλακή. Εσείς γιατί μείνατε φυλακισμένη;
«Πιστεύω ότι κανένας, μα κανένας, δεν κατάφερε ουσιαστικά να δραπετεύσει από αυτή τη φυλακή της πρώην Σοβιετικής Ενωσης, τη φυλακή του υπαρκτού σοσιαλισμού, όπως τον ονομάζετε εσείς στη Δύση. Ποτέ».
-Ούτε αυτοί που έφυγαν;
«Εφυγαν; Αυτό είναι σχετικό. Εκείνη την εποχή εκατό εκατομμύρια άνθρωποι δολοφονήθηκαν από τον Στάλιν. Οπότε γι' αυτούς υπάρχει αυτομάτως φυσική κατάργηση κάθε δυνατότητας φυγής. Οι άλλοι, αυτοί που τότε κατάφεραν να φύγουν στη Δύση, δεν θεωρώ ότι δραπέτευσαν γιατί ο φόβος του Στάλιν τούς ακολουθούσε όπου κι αν βρέθηκαν. Ποτέ δεν ένιωσαν ελεύθεροι. Μην ξεχνάτε ότι το φονικό χέρι του Στάλιν έφθανε σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη αν επρόκειτο να εξοντώσει κάποιον αντίπαλό του. Ακόμη και στη Δύση μπορούσε να σκοτώσει τους αντιφρονούντες ο Στάλιν».
-Ο φόβος είναι η χειρότερη φυλακή για τον άνθρωπο;
«Οχι ο φόβος γενικά. Ο φόβος της εξόντωσης, ο φόβος της εκτέλεσης, ναι. Αυτός ο φόβος δεν έχει καμία σχέση με τους φυσιολογικούς υπαρξιακούς φόβους που νιώθουν όλοι οι άνθρωποι».
-Το να ασχολείται κάποιος με την τέχνη δεν είναι μια μορφή ελευθερίας;
«Εκείνη την εποχή το είδος της τέχνης που είχαν ανάγκη οι άνθρωποι ήταν είδος απαγορευμένο. Υπήρχαν κάποιες προδιαγραφές και για να μπορεί κάποιος να γίνεται αρεστός έπρεπε να δημιουργεί γύρω από τον εαυτό του μια τέτοια εικόνα που να ανταποκρίνεται στα πρότυπα των ανωτέρων του. Οταν αυτό δεν συνέβαινε, στην καλύτερη περίπτωση τον άφηναν έξω από διάφορους κύκλους, σχολές κλπ. Τον έκοβαν, δηλαδή. Του έκοβαν όλες τις προσβάσεις. Π.χ., οι ζωγράφοι έπρεπε να ανήκουν σε ένα συγκεκριμένο σωματείο. Αν δεν ήταν μέλη στο συγκεκριμένο σωματείο, αυτομάτως δεν μπορούσαν να πουλήσουν και τα έργα τους. Επομένως τους καταδίκαζαν σε ένα είδος ανεργίας και ανέχειας. Από εκεί άρχιζε η αντίστροφη μέτρηση σε όλα τα επίπεδα».
-Εσείς πώς επιλέγετε σε μια τόσο σκληρή εποχή να γίνετε χορεύτρια; Είναι κατ' αρχάς επιλογή σας;
«Το μπαλέτο δεν είναι εύκολη υπόθεση. Αν θέλει κάποιος να ασχοληθεί με το μπαλέτο, πρέπει να ξεκινήσει από παιδί. Με όλες τις άλλες τέχνες μπορεί να ασχοληθεί και αργότερα. Οταν εγώ, μικρό κοριτσάκι, πήγαινα στη σχολή μπαλέτου, τα πράγματα στη Ρωσία ήταν ακόμη ομαλά. Οταν έφθασα στην τρίτη τάξη σε ηλικία, δηλαδή, 11 ετών , εκτέλεσαν τον πατέρα μου και από εκεί και πέρα όλα άρχισαν να πηγαίνουν στραβά, από το κακό στο χειρότερο. Παρ' όλα αυτά, δεν με έδιωξαν από τη σχολή ενώ, όταν εκτελούσαν ανώτερα στελέχη της εξουσίας, συνήθως είχαν πρόβλημα και τα παιδιά τους: τα εκτελούσαν ή τα εξόντωναν και εκείνα. Αντιθέτως, όταν επρόκειτο για παιδιά αγνώστων ανθρώπων, όπως εγώ, δεν τα πείραζαν. Δεν τους δημιουργούσαν, δηλαδή, πρόβλημα με τα σχολεία τους και διάφορα τέτοια προβλήματα».
-Εσείς που ζήσατε στον υπαρκτό σοσιαλισμό έχετε καταλάβει ότι η ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο κατέληξε σε βάσανο και τυραννία;
«Δεν είναι θέμα του υπαρκτού σοσιαλισμού αυτό. Γενικώς όταν την εξουσία την παίρνουν στα χέρια τους απατεώνες δικτάτορες, εκεί καταλήγουμε πάντα».
-Πιστεύετε ότι ακόμη και άνθρωποι ονειροπόλοι αλλάζουν μόλις μπουν στο δωμάτιο της εξουσίας ή υπάρχουν άνθρωποι κι άνθρωποι της εξουσίας;
«Νομίζω ότι η ίδια η εξουσία κάνει τους φασίστες και τους τυράννους. Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μπει στο δωμάτιο της εξουσίας και να μην αρρωστήσει η ψυχή του».
- Η τέχνη δεν είναι μια μορφή εξουσίας;
«Μπορεί να ασκήσει εξουσία η τέχνη, μόνο που αυτομάτως παύει να είναι τέχνη. Η τέχνη διεκδικεί τις ψυχές των ανθρώπων, δεν επιβάλλεται με το έτσι θέλω».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου