Πόλεμος στη Μέση Ανατολή: Οι συνέπειες μπορεί να είναι δραματικές
Η ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ, από
το περασμένο Σάββατο, βρίσκεται αντιμέτωπη με μια νέα πραγματικότητα.
Δεκάδες drones και πύραυλοι διέσχισαν τον ισραηλινό εναέριο χώρο. Μια
πολεμική κίνηση που ήρθε ως αντίποινα για την επίθεση του Ισραήλ στο
ιρανικό προξενείο της Δαμασκού. Από την πλευρά της η ισραηλινή αεράμυνα
κατάφερε να αναχαιτίσει την επίθεση του Ιράν έναντι στρατιωτικών
στόχων. Έκτοτε, ο κόσμος παρακολουθεί με αγωνία τις γεωπολιτικές
εξελίξεις και τον κίνδυνο μιας ευρύτερης ανάφλεξης.
Έγκριτοι αναλυτές σε όλον τον κόσμο υποστηρίζουν ότι αυτή η κρίση δεν μπορεί να αφήσει ανεπηρέαστη καμία χώρα. Την ίδια στιγμή, η παγκόσμια ανησυχία εντείνεται εξαιτίας μιας πιθανής, εκ μέρους του Ισραήλ, σκληρής απάντησης με ένα χτύπημα-όλεθρο στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Άλλωστε, ο σκιώδης πόλεμος μεταξύ των δύο χωρών συνεχίζεται εδώ και χρόνια. «Είμαστε πιο τρελοί από όσο φαντάζεστε», διαμηνύει το Ιράν, ενώ το Τελ Αβίβ ετοιμάζεται για έναν ευρύτερο περιφερειακό πόλεμο, για ενέργειες που θα «πονέσουν» το Ιράν, όπως ειπώθηκε στο Πολεμικό Συμβούλιο.
«Οι όροι του παιχνιδιού τίθενται με κανόνες μηδενικού αποτελέσματος, όπου τουλάχιστον η μία πλευρά επιθυμεί την πλήρη εξαφάνιση της άλλης».
Τι θα σημάνει, λοιπόν, μια γενικευμένη σύγκρουση μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ; Θα εισχωρήσουν στην εξίσωση και με ποιον τρόπο οι αντάρτες Χούθι της Υεμένης; Άνοιξε η Τεχεράνη μέσω της αεροπορικής επιδρομής τις πύλες της κολάσεως ή θα επικρατήσει η διπλωματική οδός; Πόσο μπορεί να επηρεαστεί η χώρα μας, εξαιτίας της γεωγραφικής της θέσης; Και τι μας μαθαίνει το παρελθόν για τις ιερές σχέσεις που είχαν αναπτύξει οι λαοί τους;
«Ο κόσμος κινδυνεύει να συρθεί υπνοβατώντας σε μια μείζονα σύρραξη»
Μαρία Γαβουνέλη, καθηγήτρια Διεθνούς Δικαίου στη Νομική Σχολή του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και γενική διευθύντρια του ΕΛΙΑΜΕΠ
Και ξαφνικά ο ουρανός γέμισε με λάμψεις και ο κόσμος βρέθηκε στα πρόθυρα του Γ’ Παγκόσμιου Πολέμου – στη γειτονιά μας. Εκ πρώτης όψεως, το Ιράν φαίνεται να διάβηκε τον Ρουβίκωνα, αφήνοντας στην άκρη τους διάφορους βοηθούς εκτελέσεως και επιτιθέμενο το ίδιο στο Ισραήλ με μια καταιγίδα από πυραύλους, βλήματα και drones. Είναι αναμενόμενο ότι το Ισραήλ θα αντιδράσει: η όλη άμυνά του στηρίζεται στην άμεση ανταπόδοση ως το απόλυτο όπλο αποτροπής απέναντι σε μια υπαρξιακή απειλή. Αν η νέα δράση προκαλέσει νέα αντίδραση, ο κόσμος κινδυνεύει να συρθεί υπνοβατώντας σε μια μείζονα σύρραξη.
Αυτή είναι η εικόνα από μακριά. Από κοντά, τα πράγματα είναι λίγο καλύτερα και λίγο χειρότερα. Η επίθεση ήλθε σε απάντηση του βομβαρδισμού από το Ισραήλ του ιρανικού προξενείου στη Δαμασκό, που σκότωσε δυο υψηλόβαθμους αξιωματούχους των Φρουρών της Επανάστασης – και επομένως ήταν περίπου αναμενόμενη. Είναι όμως προφανές ότι οι ιρανικές αρχές είχαν ειδοποιήσει πολύ κόσμο πριν αναλάβουν δράση και επέλεξαν, πολύ προσεκτικά, όπλα που έκαναν σχεδόν δυο ώρες να φθάσουν πάνω από το έδαφος του Ισραήλ, αφήνοντας έτσι άνετο το περιθώριο στις γειτονικές και μη χώρες, συμπεριλαμβανομένων και των αραβικών, να οργανώσουν την άμυνά τους.
Το δόγμα του Ζήκου από την παλιά ελληνική ταινία σε πλήρη ανάπτυξη. Από την άλλη, η μεγάλη εικόνα είναι εξαιρετικά δύσκολη. Το Ιράν και το Ισραήλ δεν είναι καν γείτονες και μεταξύ τους δεν υπάρχει εδαφική διεκδίκηση. Η διαφορά έγκειται στην ίδια την ύπαρξη του κράτους του Ισραήλ και συγκαλύπτει μια μείζονα μάχη επιρροής στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και στο σταυροδρόμι μεταξύ Ασίας και Ευρώπης. Οι όροι του παιχνιδιού τίθενται με κανόνες μηδενικού αποτελέσματος, όπου τουλάχιστον η μία πλευρά επιθυμεί την πλήρη εξαφάνιση της άλλης.
Η κατάσταση επιβαρύνεται έτι περαιτέρω στο μέτρο που αποτελεί κοινό μυστικό ότι το Ισραήλ είναι πυρηνική δύναμη και το Ιράν επιθυμεί διακαώς να γίνει. Και δεν είναι παράλογο να σκεφθεί κανείς ότι η ισραηλινή απάντηση, όταν και όποτε έλθει, δεν θα ασχοληθεί με ήσσονες στόχους εκτός του εδάφους του Ιράν, αλλά θα προσπαθήσει να εξαλείψει με τρόπο αποφασιστικό κάθε πιθανότητα ανάπτυξης πυρηνικών όπλων, εξαφανίζοντας έτσι και την πιθανότητα μιας αποτελεσματικότερης απειλής.
Και οι Παλαιστίνιοι; Υποτίθεται ότι όλη αυτή η καταστροφή γίνεται για να εξασφαλιστούν τα δικαιώματα του γηγενούς αραβικού πληθυσμού στο έδαφος των προγόνων του, έτσι ώστε και οι δυο βιβλικοί λαοί να έχουν τη δική τους χωριστή κρατική υπόσταση. Και όμως, την ώρα που το Ισραήλ βρίσκεται στριμωγμένο απέναντι στην κοινή γνώμη αλλά και τη διεθνή δικαιοσύνη, κατηγορούμενο για εγκλήματα πολέμου και απάνθρωπη συμπεριφορά απέναντι σε ανήμπορους ανθρώπους, ενώ ξέρει καλύτερα από κανέναν άλλο τη φρίκη της πείνας, των διωγμών και της φυσικής εξόντωσης, η παλαιστινιακή τραγωδία μένει πάλι στην άκρη, πρόσχημα και προκάλυμμα για τον πραγματικό ανταγωνισμό στην περιοχή.
Πόσο θα επηρεαστεί η ευρωπαϊκή ασφάλεια και τα κράτη πρώτης γραμμής, όπως είναι η Ελλάδα;
Τριαντάφυλλος Καρατράντος, δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών, κύριος ερευνητής ΕΛΙΑΜΕΠ
Αν κάποιος γυρίσει τον χρόνο πίσω στην τραγική 7η Οκτωβρίου 2023 και στην πολύνεκρη τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ, θα θυμηθεί τις συζητήσεις εκείνων των πρώτων ωρών. Πέραν της φρίκης της βάρβαρης επίθεσης και της καταδίκης, το ερώτημα στο οποίο προσπαθούσαν να απαντήσουν όλοι οι αναλυτές ήταν το ποιος κερδίζει από αυτή την επίθεση και τη νέα ανάφλεξη του Παλαιστινιακού.
Αρκετοί υποστήριζαν πως πέραν της Χαμάς, η οποία για τους δικούς της λόγους ήθελε αυτή την επίθεση, η χώρα που κέρδιζε από τη νέα αστάθεια και τον πόλεμο ήταν το Ιράν. Αξίζει να θυμηθούμε πως η επίθεση έγινε λίγο πριν το Ισραήλ προχωρήσει σε μια στρατηγική συμφωνία με τη Σαουδική Αραβία, στο πλαίσιο των συμφωνιών του Αβραάμ. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως τόσο το Ισραήλ όσο και οι ΗΠΑ εκείνες τις πρώτες ώρες και ημέρες είχαν στείλει ξεκάθαρα μήνυμα στο Ιράν. Το τελευταίο, παρότι χαιρέτησε την τρομοκρατική επίθεση, προσπάθησε να μείνει έξω από το κάδρο της ευθύνης και της στοχοποίησης.
Σε έναν βαθμό το πέτυχε. Ωστόσο, το Ισραήλ όλους αυτούς τους μήνες, πέραν της Χαμάς, αντιμετωπίζει συχνά, αν όχι και καθημερινά, επιθέσεις και διεξάγει πολεμικές επιχειρήσεις και εναντίον της Χεζμπολά, των Χούθι, αλλά και διαφόρων ένοπλων πολιτοφυλακών του Ιράν στο Ιράκ, στον Λίβανο και στη Συρία. Είναι οι περίφημοι «αντιπρόσωποι» (proxies) του Ιράν. Ο «άξονας της αντίστασης» που έχει ως κοινό χαρακτηριστικό την αντίθεση και αντίσταση στην πολιτική των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, αλλά και στο Ισραήλ.
Εκ των πραγμάτων λοιπόν, το Ισραήλ είναι σε μια παρατεταμένη έμμεση αντιπαράθεση με το Ιράν σε πολλά μέτωπα. Αυτό συνιστά έναν καθημερινό κίνδυνο περαιτέρω κλιμάκωσης με την άμεση εμπλοκή του Ιράν στον πόλεμο. Μια εκδοχή κλιμάκωσης, ακόμη ελεγχόμενης, ήταν η πρόσφατη από αέρος επίθεση που εξαπέλυσε το Ιράν έναντι του Ισραήλ. Μια επίθεση που είχε περισσότερο στόχο να δώσει ένα μήνυμα και να θέσει ένα όριο από πλευράς Ιράν, αλλά και να επιστρέψει την πίεση στην πλευρά του Ισραήλ.[...........................................................]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου