Ο Jan Grzegorz Stanisławski (24 Ιουνίου 1860, Vilshana – 6 Ιανουαρίου
1907, Κρακοβία, Αυστροουγγαρία) ήταν Πολωνός μοντερνιστής ζωγράφος,
εκπαιδευτικός τέχνης και ιδρυτής και μέλος διαφόρων καινοτόμων ομάδων
τέχνης και λογοτεχνικών εταιρειών.
.
«Τα
έτη 1885-1895 ήταν πολύ ευνοϊκά για πολυάριθμα ταξίδια. Επισκέπτεται
τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ισπανία, την Ελβετία, την Τσεχία. Τα
θέματα, ίσως τα πιο αγαπημένα στον καλλιτέχνη, βρίσκονται στην πατρίδα
του, στην Ουκρανία. Ο καλλιτέχνης, ερωτευμένος με τη γη, περιγράφει την
ατμόσφαιρα των εξοχικών τοπίων και των στεπών. Την περίοδο αυτή η
ζωγραφική του συνδέεται με τη ρεαλιστική αναπαράσταση. Ο
Stanisławski συνεργάζεται με άλλους επιφανείς καλλιτέχνες. με τον
Wojciech Kossak συμμετείχε στη δημιουργία του πανοράματος “Przejscie
przez Berezyne” και με τον Jan Styka ετοίμασε το “Golgota”. Το 1897
μετακόμισε στην Κρακοβία και ανέλαβε την έδρα του τοπίου στη Σχολή Καλών
Τεχνών.
Η
ζωγραφική του εξελίσσεται προς τον ιμπρεσιονισμό, ανάλογα με τον τόπο
και την ώρα της ημέρας που εστιάζει στις καταστάσεις της ατμόσφαιρας. Ο
πίνακας «Ule na Ukrainie» (1895) αποκαλύπτει τον στόχο του καλλιτέχνη:
να μεταγράψει το φως εφαρμόζοντας χρώματα σε αντιπαρατιθέμενες πινελιές.
Το τοπίο λουσμένο στο φως του ήλιου και τα σκούρα μπλε περιγράμματα
δίνουν την εντύπωση δόνησης φωτός και χρωμάτων. Η φύση είναι πηγή
ομορφιάς, αλλά η προσοχή του καλλιτέχνη αιχμαλωτίζεται από τα μυστικά
της και είναι από εδώ και πέρα προς αυτή την κατεύθυνση που θα
συνεχίσει την καλλιτεχνική του δημιουργία. Η έρευνά του είχε ως
αποτέλεσμα περίπου εκατό τοπία. «Topole nad woda» (1900), το δραματικό
τοπίο περιέχει μια σύνθεση εντυπώσεων που προέρχονται από τη φύση.
Είναι έντονα εμποτισμένο με συμβολικά μοτίβα. Η επιφάνεια του νερού
εκφράζει το ρευστό και το εφήμερο.
Αυτό το φαινόμενο στο κίνημα Young Poland αντιστοιχεί στην ψυχή. Βαριά σύννεφα διαπερνούν τον ουρανό 
μπλε
αναγγέλλει μια τραγωδία. Οι λεύκες που γέρνουν προς τη γη από τη
δύναμη του ανέμου μας μιλούν για τις δυνάμεις της φύσης. Ο Stanisławski
χρησιμοποιεί την παλέτα των σκούρων χρωμάτων, που κατά καιρούς
φωτίζονται από τα λευκά σύννεφα που εισχωρούν στον γαλάζιο ουρανό που
αποτυπώνει τέλεια τις φευγαλέες εντυπώσεις. Την παρόμοια ατμόσφαιρα
βρίσκουμε στο «Stodoly w Pustowarni» (1898), τα βαριά σύννεφα δίνουν την
εντύπωση ότι είναι φορτωμένα με μόλυβδο, μεταφέροντας άσχημα νέα που
κυριαρχούν στο τοπίο. Το έργο αντανακλά την ψυχική κατάσταση: είναι ένα
εσωτερικό τοπίο.
Οι
συχνές παραμονές στην Ουκρανία, στο Κίεβο, τα έτη 1898-1903, έφεραν
ποικίλα θέματα στον καλλιτέχνη. Ζωγράφισε πολλές εκδοχές του
μοναστηριού Michajlowski, της ορθόδοξης εκκλησίας Sofijska και του
καμπαναριού της. Εφαρμόζει μεγάλες χρωματικές πινελιές: λευκό, κίτρινο
και χρυσό.
Επιστρέφει στα αγαπημένα του μοτίβα,
τοπία με φαρδιές στέπες, μαιάνδρους του Δνείπερου, ανεμόμυλους, ζαφείρι
μπλε ποτάμια που παρατηρούνται με διαφορετικό φως. μια ηλιόλουστη μέρα,
στο γκρίζο. Καταγράφει αντανακλάσεις φωτός στην επιφάνεια του νερού
και αλλαγές στα χρώματά του.
Στα έργα που ζωγράφισε το 1904 «Dnieper»,
«Dnieper niebieski», «Dnieper szafirowy» εφαρμόζει μια κυματιστή γραμμή
περιγραμμάτων που κλείνουν χρωματικές πινελιές.
Ένα
άλλο θέμα που γοητεύει τον καλλιτέχνη είναι τα ευαίσθητα φυτά που
καλύπτουν ουκρανικά χωράφια και στέπες. Συμβολίζουν τις ζωτικές
δυνάμεις που κρύβει η φύση.
Ο Stanisławski εμπνέεται επίσης από την
ιταλική αρχιτεκτονική, «Forteca w Weronie» (1902), θέα στον καθεδρικό
ναό της Σιένα ή στην εκκλησία του Αγίου Μάρκου στη Βενετία, βαμμένα
βιαστικά με χοντρές πινελιές.
Η ζωγραφική του εξελίσσεται με την πάροδο
του χρόνου. Από την αναπαράσταση των «γωνιών της φύσης» γοητεύεται από
τα συναισθηματικά λυκόφωτα, των ουκρανικών περιβόλων, φτάνοντας μέχρι
τη μυστικιστική κλίση και το τρέμουλο των φύλλων από τις λεύκες στην άκρη του νερού».
Πηγή: https://beskid.com/jan-stanislawski/(μετάφραση)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου