Κράτος Αστυνομικών, χωρίς πυροσβέστες και ασθενοφόρα - Το δόγμα ασφάλειας στην Ελλάδα
Παρά "την βιτρίνα της ορθής διαχείρισης" το ελληνικό κράτος δεν μπορεί να προκαλέσει αίσθημα ασφάλειας σε μεγάλη πλειονότητα του πληθυσμού. Γιατί συμβαίνει αυτό;
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΛΑΛΗΣΉρθε το τέλος της ζωής μας όπως την ξέραμε; Αντιγράφοντας το ερώτημα που έθεσε ο Σταύρος Διοσκουρίδης στο «Expainer» του NEWS 24/7, πατώ τις πρώτες λέξεις στο πληκτρολόγιο. Απέναντι μου, σε σίγαση, η τηλεόραση μεταδίδει σε έκτακτο δελτίο τις εικόνες φρίκης από τη Ρόδο με το σουπεράκι όμως από κάτω να τονίζει πως πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις εκκένωσης όλων των εποχών. Συνειδητοποιώ την αναντιστοιχία: Από πάνω (στην εικόνα) πύρινες γλώσσες να καταπίνουν ό,τι βρουν μπροστά τους, από κάτω (στο σουπεράκι) η θριαμβολογία ενός ολόκληρου συστήματος.
Έλλειψη ενσυναίσθησης ή πέρασμα σε μια νέα εποχή, ρωτώ την μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Λουκία Κοτρωνάκη. «Για την κυβέρνηση
βλέπουμε ότι δεν υπάρχουν προβλήματα, παρά μόνο επικοινωνιακά τρικ που
επιχειρούν να διατηρήσουν ατόφια την βιτρίνα της ορθής διαχείρισης», λέει η ίδια, εξηγώντας παράλληλα πως βιώνουμε μια πλήρη «απαξίωση της ίδιας της πραγματικότητας των συμβάντων, όχι απλά της ερμηνείας τους».
Πρόκειται για ανικανότητα; Πώς φτάσαμε να αισθανόμαστε ευεργετημένοι που τη βγάλαμε και σήμερα, που δεν καήκαμε ζωντανοί; Πώς φτάσαμε να αντιλαμβανόμαστε τους εαυτούς μας ως ευάλωτες οντότητες, τη στιγμή που ο ελέω λαού κυβερνήτης της χώρας αναγγέλλει ένα ακόμη «πολεμικό ανακοινωθέν» έναντι τρίτων- υπερφυσικών δυνάμεων (λέγε με τώρα κλιματική κρίση);
Μήπως τελικά δεν είναι η ανικανότητα, αλλά μια συνειδητή πολιτική και- όπως πάντα- ταξική επιλογή που επιχειρεί να κανοναρχίσει τη συζήτηση γύρω από την αίσθηση ασφάλειας του πολίτη;
Απηύθυνα το ερώτημα στον Δημήτρη Καλτσώνη, 
καθηγητή Κράτους
και Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Η απάντηση που έλαβα ήταν εκείνη
που άνοιξε το πλαίσιο της κουβέντας και έδωσε στον γράφοντα τη μεγάλη
εικόνα: Ζούμε σε μια «σιδερόφραχτη δημοκρατία» με τους κατέχοντες τον
πλούτο και την εξουσία, όντας ανήσυχοι για το μέλλον, να φροντίζουν για
την ασφάλεια του καθεστώτος. Έτσι εξηγείται, σύμφωνα με τον κύριο
Καλτσώνη, γιατί «προσλαμβάνουν 1000 αστυνομικούς για τα πανεπιστήμια, ενώ αφήνουν κενές 4500 θέσεις πυροσβεστών και πόσες ακόμη δασοφυλάκων».
Δυο κόσμοι, δυο Ελλάδες: Από τη μια, ο κόσμος των ηττημένων της νεοφιλελεύθερης ισοπέδωσης, με την καρότσα σύντροφό του, είτε αυτή αφορά την διακομιδή σε νοσοκομείο, είτε την εκκένωσή των χωριών. Από την άλλη, ο κόσμος του φόβου, της πειθάρχησης και της οχύρωσης, με το γκλοπ και τα Ραφάλ δια πάσαν νόσον.
Ας δούμε λοιπόν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά αυτών των δύο «Ελλάδων» κι ας κάνουμε στο τέλος τον λογαριασμό.
[..............................................................]
Ασφάλεια είναι ό, τι αφορά το αστυνομικό δελτίο
Με βάση όσα ήδη έχουν αναφερθεί νιώθω ότι η έννοια της ασφάλειας στην Ελλάδα είναι τελείως απομακρυσμένη από την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τον πολίτη, μα και από την κατάσταση των υποδομών της χώρας. Εν ολίγοις νιώθω ότι η παρούσα κυβέρνηση χρησιμοποιεί μια απαρχαιωμένη έννοια της δημόσιας ασφάλειας για τις ανάγκες μιας σύγχρονης κοινωνίας.
Είναι έτσι, ρώτησα πηγή που ήθελε να διατηρήσει την ανωνυμία της και έχει πλήρη γνώση των καταστάσεων εντός της Ελληνικής Αστυνομίας (ΕΛΑΣ). Πολύ σύντομα, η πηγή μου με διόρθωσε λέγοντας μου πως δεν θα έπρεπε να μιλάμε για «δημόσια», αλλά για «εσωτερική» ασφάλεια σε μια συνειδητά συρρικνωμένη- post modern εκδοχή της.
Ρωτώ τι ακριβώς εννοεί για να λάβω την απάντηση ότι « όσο η οικονομική κρίση και η επισφάλεια οξύνονται, τόσο διογκώνεται η σημασία που αποδίδει κάθε κυβέρνηση στη δημόσια τάξη, η οποία αποκτά έτσι δυσανάλογες διαστάσεις».
Πράγματι, αρκεί μια ματιά στα επίσημα στοιχεία για να καταλάβει κανείς πως η Αστυνομία σε πλήθος κατέχει σταθερά τα πρωτεία του προσωπικού σε υπηρεσία είτε ως απόλυτο νούμερο, είτε ως αναλογία του πληθυσμού. Για παράδειγμα, κατά την τριετία 2017-2019, τα στοιχεία της Eurostat αναφέρουν ότι η χώρα μας είχε κατά μέσο όρο- εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης-τη δεύτερη υψηλότερη αναλογία αστυνομικών (πρώτη ήταν η Κύπρος) με 499 αστυνομικούς/ 100χιλ. κατοίκους.
Πριν προχωρήσουμε, θέλω να κάνω απόλυτα σαφές στους… καλοπροαίρετους που κάθε φορά που θίγουμε ζητήματα σχετικά με την Αστυνομία μάς κολλούν τη στάμπα του « προκατειλημμένου», ότι ο στόχος της συγκεκριμένης αναφοράς δεν είναι να επιρρίψουμε τις ευθύνες για όλα τα δεινά στους άντρες και στις γυναίκες της ΕΛΑΣ, αλλά μέσα από τους αριθμούς να διαπιστώσουμε πόση βάση έχει εν τέλει το αφήγημα περί « αναγκαιότητας» συνεχούς ενίσχυσης της ΕΛΑΣ σε προσωπικό και μέσα.
Το 2009, διαβάζω στην εκτενή έρευνα της ιστοσελίδας «The Manifold», ο αριθμός του προσωπικού σε υπηρεσία της Αστυνομίας έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο, ξεπερνώντας τους 56.330 αστυνομικούς. Έπειτα από συγκεκριμένες αυξομειώσεις κατά την περίοδο της μνημονιακής μέγγενης, το 2019 έφτασε τα 54.430 άτομα, κάτι που σημαίνει ότι σε απόλυτους αριθμούς η Ελλάδα εκείνη τη χρονιά είχε 9.000 περισσότερους αστυνομικούς από την Πορτογαλία (των 10 εκατομμυρίων κατοίκων το 2022) και υπερδιπλάσιους από τους 20.423 σουηδούς αστυνομικούς.
Λεφτά υπάρχουν… για αστυνομικούς
Όπως είπαμε προηγουμένως τα διαθέσιμα στοιχεία αφορούν το 2019, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι ο συνολικός αριθμός των ατόμων που υπηρετούν αυτή τη στιγμή στο Αστυνομικό Σώμα είναι πολύ πιθανό να έχει αυξηθεί, λαμβάνοντας υπόψη ότι τον Αύγουστο του 2019, έπειτα από την εκλογική νίκη της Νέας Δημοκρατίας, δημοσιεύθηκε προκήρυξη διαγωνισμού για την πρόσληψη 1.500 ατόμων που θα απασχολούνταν ως Ειδικοί Φρουροί. Λίγους μήνες μετά, τον Ιανουάριο του 2020 αναγγέλθηκε η προκήρυξη διαγωνισμού για την πρόσληψη άλλων 400 ατόμων, που θα στελέχωναν τις θέσεις Συνοριοφυλάκων στον Έβρο, καθώς και άλλων 800 (ορισμένου χρόνου αυτή τη φορά) που θα αποστέλλονταν σε διάφορα νησιά του αιγαίου. Το καλοκαίρι του ίδιου έτους, νέα προκήρυξη ήρθε να προσθέσει άλλες 480 θέσεις Συνοριοφυλάκων ορισμένου χρόνου (που σημαίνει ετήσια θητεία και δυνατότητα ανανέωσης), οι οποίοι θα υπηρετούσαν εκτός των άλλων σε περιοχές της χώρας που δεν τις λες παραμεθόριο, εκτός αν η περιφερειακή ενότητα Αν. Αττικής, Νότιου Τομεα Αθηνών και Κορίνθιας, αποτελούν «σύνορα» και εμείς δεν το γνωρίζουμε.
.png "Κράτος Αστυνομικών, χωρίς πυροσβέστες και ασθενοφόρα - Το δόγμα ασφάλειας στην Ελλάδα")
Και ερχόμαστε στο σημείο τομή, στις 31 Μάϊου 2021 όπου και αναρτάται ο διαγωνισμός για την πρόσληψη ιδιωτών στην Ελληνική Αστυνομία ως Ειδικών Φρουρών για τη συγκρότηση Ομάδων Προστασίας Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων (ΟΠΠΙ). Σύμφωνα με την προκήρυξη: ο αριθμός των υποψηφίων που θα προσλαμβάνονταν ως Ειδικοί Φρουροί καθοριζόταν σε 400, με δυνατότητα πρόσληψης άλλων 600 από λίστα επιλαχόντων, αν και όταν παρίστατο ανάγκη εντός 9 μηνών από την πρόσληψη των αρχικά επιτυχόντων.
Κάτι το οποίο βέβαια έγινε, καθώς έπειτα από την πρόσληψη των πρώτων 400 στις 29/12/2021, ακολούθησε η πρόσληψη και των υπολοίπων 600, τον Ιούνιο του 2022.
Προσλάμβαναν αστυνομικούς για τα Πανεπιστήμια, χωρίς αυτοί να έχουν αποφοιτήσει από τις Σχολές Αξιωματικών και Αστυφυλάκων
Όπως διαβάζω στην ίδια προκήρυξη: Από τον αριθμό των προκηρυσσομένων θέσεων κατά τα ανωτέρω, ποσοστό 80% [Κατηγορία Α΄], ήτοι τριακόσιες είκοσι (320) θέσεις, θα καλυφθεί από υποψηφίους/ες που κατέχουν οποιονδήποτε απολυτήριο τίτλο όλων των τύπων Λυκείου, (Εκκλησιαστικών, Μουσικών, Γενικών, Ενιαίων κ.λπ.), περιλαμβανομένων και των απολυτηρίων Επαγγελματικών Λυκείων (ΕΠΑ.Λ.) ή ισότιμο με αυτό τίτλο της ημεδαπής ή αλλοδαπής, με εξαίρεση εκείνους του Α΄ Κύκλου Σπουδών Σεχνικού Επαγγελματικού Εκπαιδευτηρίου (Σ.Ε.Ε. Α΄ Κύκλου), των Σεχνικών Επαγγελματικών Σχολών (Σ.Ε.Σ.), των Επαγγελματικών Σχολών (ΕΠΑ.Σ.) και των Σχολών Ο.Α.Ε.Δ. Από τους εξακόσιους (600) επιλαχόντες, οι τετρακόσιοι ογδόντα (480) επιλαχόντες θα προέρχονται από την κατηγορία Α’.
Αντιδράσεις ακόμη και μέσα από την αστυνομία
Στις αρχές του 2023, και πριν ακολουθήσει ο τραγέλαφος των ΟΠΠΙ που ολημερίς τις χτίζανε, το βράδυ εγκρεμιζόνταν, η Ένωση Αστυνομικών Υπαλλήλων Θεσσαλονίκης χαρακτήριζε «αποτυχημένο» τον συγκεκριμένο αστυνομικό θεσμό, διερωτώμενη αν πρόκειται για «υπέρογκες και άσκοπες προσλήψεις» που επιχειρείται να καλυφθούν «με επικοινωνιακά τεχνάσματα».
Ειδικότερα, οι αστυνομικοί της ΕΥΑΘ δήλωναν «δικαιωμένοι» καθώς «από την πρώτη στιγμή αφού και οι πρώτοι που εξήλθαν, εκ των οποίων οι 100 τοποθετήθηκαν απευθείας στην Θεσσαλονίκη, δεν χρησιμοποιήθηκαν ουδέποτε στο υπηρεσιακό αντικείμενο για το οποίο προσελήφθησαν με εξαίρεση περίπου 10 εξ αυτών, οι οποίοι καθημερινά περιφέρονται ασκόπως πέριξ του Α.Π.Θ., δίπλα στις διμοιρίες, χωρίς συγκεκριμένο αντικείμενο. Οι λοιποί 90 καθημερινά απασχολούνται στα ΑΤ και σε συνήθη αστυνομικά καθήκοντα».
Η ανακοίνωση έκλεινε με μια (όχι και τόσο έμμεση) μομφή περί αξιοκρατίας στο εσωτερικό της ΕΛΑΣ, ιδίως στον τομέα των μεταθέσεων με αντικειμενικά κριτήρια. «Άραγε πόσο δίκαιο και ηθικό είναι να προσλαμβάνονται άτομα για έτερο θεσμό με οργανική θέση την Αθήνα και να καλύπτουν κενά της Γενικής Αστυνομικής Διεύθυνσης Θεσσαλονίκης, την ώρα που υπάρχουν χιλιάδες συνάδελφοι μας με 10 και πλέον έτη εγκλωβισμένοι στην Αττική και σε άλλες πόλεις ανά την Ελλάδα οι οποίοι περιμένουν να πάρουν μετάθεση με ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΑ κριτήρια;».
Γιατί δεν προσέλαβαν κόσμο από τις σχολές ή μέσω ΑΣΕΠ;
Πέραν των τελευταίων ερωτημάτων της ΕΥΑΘ (άγνωστο πότε κι αν απαντήθηκαν), ένα άλλο ερώτημα που δεν μπορεί να μη μπει στη συζήτηση είναι γιατί η επάνδρωση αυτών των νέων ομάδων δεν γίνεται (έστω ένα μέρος αυτής) με προσωπικό που προέρχεται από τις Σχολές της Αστυνομίας ή μέσω γραπτού διαγωνισμού ΑΣΕΠ. (Ας σημειωθεί ότι το 2022 εισήχθησαν στη Σχολή Αστυφυλάκων 310 άτομα, ενώ στη Σχολή Αξιωματικών 70).
Απάντηση στο ερώτημα αυτό ίσως δίνει η τοποθέτηση της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Αστυνομικών Υπαλλήλων (ΠΟΑΣΥ) που ήδη από το 2019 δήλωσε την ένστασή της σχετικά με τις προσλήψεις (1.500 τότε) Ειδικών Φρουρών και όχι Αστυφυλάκων που περνούν από Πανελλαδικές Εξετάσεις, μιλώντας για «προβλήματα τα οποία θα ανακύψουν με τους πολλούς τρόπους πρόσληψης (κυρίως στις μεταθέσεις με αντικειμενικά κριτήρια για νομούς τις περιφέρειας), την ανομοιογένεια και κυρίως τις κατάφορες αδικίες που υφίστανται για πολλοστή φορά οι αστυφύλακες του θεσμού των πανελλαδικών εξετάσεων, οι οποίοι αισθάνονται ως πέμπτης κατηγορίας αστυνομικοί». Στην ίδια ανακοίνωση, η ΠΟΑΣΥ δήλωνε μεν τον σεβασμό της προς όλους τους αστυνομικούς που προσελήφθησαν, σημείωνε δε «την καθημερινή αγωνία και τη δίκαιη αγανάκτηση που μας μεταφέρουν χιλιάδες οικογένειες των οποίων τα παιδιά δεν θα εισαχθούν στη Σχολή Αστυφυλάκων για ελάχιστα μόρια, ενώ την ίδια ώρα η ΕΛ.ΑΣ. προκηρύσσει προσλήψεις με άλλο τρόπο!!!». Τέλος, οι συνδικαλιστές της ΕΛΑΣ συνόψιζαν απαιτώντας «ενιαίο και αδιάβλητο τρόπο εισαγωγής στην ΕΛ.ΑΣ. προκρίνοντας αποκλειστικά τις Πανελλήνιες Εξετάσεις», με «ταυτόχρονη αναβάθμιση του προγράμματος σπουδών».
Παραμένοντας στο ίδιο ερώτημα, πρέπει να θυμίσουμε και τις θέσεις του τέως υπουργού της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, Χρήστου Σπίρτζη, ο οποίος κατά την πρώτη τετραετία Μητσοτάκη, ως υπεύθυνος τότε του τομέα Προστασίας του Πολίτη του κόμματος είχε μιλήσει ευθέως για «ανεκπαίδευτους, ακατάλληλους και επικίνδυνους για το κοινωνικό σύνολο ‘’αστυνομικούς’’», αλλά και για «ρουσφέτια της Πανεπιστημιακής Αστυνομίας στα τμήματα ασφαλείας για την αντιμετώπιση της εγκληματικότητας με ανεκπαίδευτους ειδικούς φρουρούς».
Γιατί δεν αντιδρά η Ευρωπαϊκή Ένωση;
Αν τελικά ο κ. Σπίρτζης είχε δίκιο, δεν το ξέρουμε. Από την Νέα Δημοκρατία απέρριπταν περίπου ως ανθελληνικές φαντασιοκοπίες όσα κατήγγειλε. Παρόλα αυτά, δεν κατατέθηκε κάποιο συγκεκριμένο, θεσμικό στοιχείο που να αποδεικνύει την αναλήθεια των καταγγελιών του.
Ρωτώ σχετικά την πηγή μου: Προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα νέο πελατειακό κράτος; Γιατί επιτρέπονται να γίνονται προσλήψεις στην αστυνομία ενώ στον υπόλοιπο δημόσιο τομέα ισχύει ο κανόνας του «1 προς 1»; Γιατί η Κομισιόν και το γραφειοκρατικό σύμπλεγμα των Βρυξελλών δεν παρεμβαίνουν, όπως κάνουν σε όλες τις υπόλοιπες περιπτώσεις που αφορούν κοινωφελείς κρατικούς θεσμούς και οργανισμούς;
«Ουσιαστικά πρόκειται για μία επικοινωνιακή πολιτική από την πλευρά των κυβερνώντων», εξηγεί, «οι οποίοι γνωρίζουν ότι δεν μπορούν να κάνουν κάτι άλλο στους τομείς της εσωτερικής ασφάλειας κι έτσι δημιουργούν την ψευδαίσθηση ότι παράγουν έργο».
Ζητώ και πάλι να μου εξηγήσει τι ακριβώς εννοεί και επιμένω στην απαθή στάση των Ευρωπαίων. « Δημιουργούν έναν ηθικό πανικό για να έρθουν στη συνέχεια και να πουν: ‘’Το ελέγχω’’. Στήνουν σκηνικά βίας και ανομίας, με τη στήριξη φυσικά των ΜΜΕ, και δημιουργείται έτσι ένα κλίμα όπου όλοι ζητούν ενίσχυση της Αστυνομίας. Έτσι, η κυβέρνηση εμφανίζεται σχεδόν υποχρεωμένη να αποδείξει την αποτελεσματικότητά και την πυγμή της, ειδικά όταν έχει πολιτευτεί με σημαία το δόγμα του νόμου και της τάξης.
Τώρα σ’ ό, τι αφορά την Ευρώπη, γιατί να αντιδράσουν; Αντιδρούν όταν οι προσλήψεις συγκρούονται με συμφέροντα τρίτων, ιδιωτικά συμφέροντα όπως συμβαίνει στο χώρο της Υγείας ή όπως θα συμβεί αν επιχειρήσεις να ενισχύσεις ως κυβέρνηση τα εργασιακά δικαιώματα ερχόμενη έτσι σε σύγκρουση με τη μεγάλη εργοδοσία. Εν ολίγοις αντιδρούν όταν η σύγκρουση γίνεται με ισχυρά συμφέροντα από τα οποία μάλιστα περιμένουν και οφέλη. Στην αστυνομία κάτι τέτοιο δεν ισχύει, οπότε για αυτό και δεν υπάρχει κανένας ακριβώς περιορισμός».
To «cost benefit ratio» της ΕΛ.ΑΣ.
Οι αριθμοί είναι αδιάψευστοι μάρτυρες όσων δήλωσε η πηγή μας. Με αμφίβολα οφέλη, λένε κάποιοι. Εγώ δεν έχω την επιστημονική επάρκεια να το κρίνω. Ίσως η ανάγνωση του ρεπορτάζ του «Magazine» το 2021 για την αστυνομική βία να είναι αναγκαία, ώστε ο καθένας να βγάλει τα συμπεράσματά του.
Στο οικονομικό σκέλος και πάλι, παρατηρείται μία αναντιστοιχία μεταξύ του αριθμού των ατόμων που υπηρετούν στην ΕΛ.ΑΣ. (αυξημένος φυσικά από το 2019) και των δημόσιων δαπανών για τις υπηρεσίες της Αστυνομίας. Βάσει των στατιστικών ευρημάτων της Eurostat, η χώρα μας (γενική κυβέρνηση) το 2020 δαπανούσε σε ονομαστική αξία ποσά ίσα με αυτά πριν από μια δεκαετία (2,512 δισ. ευρώ > 2,251 δισ. ευρώ το 2008). Ωστόσο, όπως εξηγούσαν οι συντάκτες του «Τhe Manifold»: «Αν τα ποσά αυτά τα δούμε ως ποσοστό επί του ΑΕΠ της χώρας, η εικόνα αλλάζει, αφού το 2018 ήταν 0,9% και το 2020 ανέβηκε στο 1,5%, φέρνοντας την χώρα στην πρώτη θέση στην ΕΕ. Την πρώτη πεντάδα συμπληρώνουν Βουλγαρία, Κροατία, Κύπρος και Ρουμανία με 1,4%.».
Αριθμοί που, όπως και να το κάνουμε, όταν εικόνες αποκάλυψης από τα πύρινα μέτωπα κατακλύζουν συνεχώς τις οθόνες των κινητών μας, δεν αντέχουν τη σύγκριση με άλλους τομείς που αφορούν την δημόσια ασφάλεια, όπως η πυροπροστασία, με τ’ αποτελέσματα να μην είναι ιδιαίτερα κολακευτικά τόσο για τις προηγούμενες, ειδικότερα όμως για την κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη, καθώς, παρά την επιδείνωση της κλιματικής κρίσης, οι δαπάνες για προστασία, πρόληψη και καταστολή από τη φωτιά είναι καθηλωμένες από το 2008 στο 0,2-0,3% ως ποσοστό επί του ΑΕΠ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου