Το Πορτρέτο Μιας Γυναίκας που Φλέγεται
Κριτική: Χρήστος Μήτσης
Διηγούμενη σύγχρονες ιστορίες θηλυκής ενηλικίωσης, η Σελίν Σιαμά καθιερώνεται ταινία την ταινία (από το «Water Lillies» στο «Αγοροκόριτσο» και από εκεί στα «Κορίτσια») ως μία από τις δυναμικότερες νέες δημιουργούς του ευρωπαϊκού σινεμά. Χωρίς να αλλάξει στο ελάχιστο τη θεματική της, γράφει και σκηνοθετεί τώρα για πρώτη φορά ταινία εποχής, η οποία και πάλι εστιάζει στην αναζήτηση της γυναικείας ταυτότητας σε έναν κόσμο με ασφυκτικά, φαλλοκρατικά στερεότυπα.
Όπως εκείνος του 18ου αιώνα, στα τέλη του οποίου η Μαριάν καταφθάνει μέσα από την ανταριασμένη θάλασσα σε ένα νησάκι της Βρετάνης. Μια Ιταλίδα αριστοκράτισσα της έχει αναθέσει να ζωγραφίσει το πορτρέτο της κόρης της Ελοΐζ, η οποία σύντομα θα παντρευτεί έναν άγνωστό της, πλούσιο άντρα. Κι επειδή εκείνος θα πρέπει να έχει μια εικόνα της μέλλουσας συζύγου του, ο πίνακας είναι μια οικογενειακή υποχρέωση που οφείλει απαραιτήτως να ικανοποιηθεί. Η Ελοΐζ όμως αρνείται να ποζάρει και μια προηγούμενη προσπάθεια απέτυχε παταγωδώς. Έτσι η Μαριάν πρέπει να συνοδεύει τη μέλλουσα νύφη στους καθημερινούς περιπάτους της, λέγοντάς της πως γι’ αυτό προσελήφθη, και τις ελεύθερες ώρες της να ζωγραφίσει το πορτρέτο από μνήμης και στα κρυφά.
Τροφοδοτώντας μας με λίγα μα σημαντικά στοιχεία για τον κόσμο που περιβάλλει την απομονωμένη έπαυλη (οι απόψεις της μητέρας της Ελοΐζ, η εγκυμοσύνη της υπηρέτριας), η Σιαμά εστιάζει στη σχέση των δύο γυναικών, η οποία δεν αργεί να εξελιχτεί σε σφοδρό έρωτα. Και αυτός, εξαρχής καταδικασμένος κοινωνικά, θα μετασχηματιστεί σε μια περιπέτεια αυτογνωσίας με υψηλό τίμημα για τις δυο τους. Γι’ αυτό και η αρχική σκηνή επιμένει στην κοπιώδη άφιξη της Μαριάν στο νησί (η γνώση κερδίζεται με κόπο), ενώ η αριστουργηματική τελευταία είναι πλημμυρισμένη από τα δάκρυα χαράς, οδύνης και ταυτόχρονα βαθιάς συνειδητοποίησης της Ελοΐζ.
Ενδιαμέσως, η δραματική προσέγγιση των δύο ηρωίδων γίνεται μέσα από μια σειρά βλεμμάτων, τα οποία ενορχηστρώνονται με σκηνοθετική δεξιότητα που εντυπωσιάζει. Γεωμετρημένο κάδρο, κουστούμια με έντονα χρώματα, καθαρή ημερήσια και ατμοσφαιρική νυχτερινή φωτογραφία, μοντάζ εκφράσεων και σιωπών και «από κάτω» ένας χείμαρρος ορμητικών αισθημάτων. Αυστηρές μα τόσο λυρικές κι αισθαντικές, οι εικόνες αυτού του «Πορτρέτου…» πάλλονται το ίδιο αθόρυβα όσο και οι εξωτερικά συγκρατημένοι αλλά ψυχικά παθιασμένοι χαρακτήρες.
Η Σιαμά σπαράζει μαζί τους και ταυτόχρονα αποτυπώνει μεθοδικά το πώς, υπό το βλέμμα της μιας (ερωτευμένης) γυναίκας, η άλλη μεταμορφώνεται και απελευθερώνεται, σχολιάζοντας διακριτικά τη σχέση οικονομικής και κοινωνικής εξουσίας με τη σεξουαλικότητα, όπως και αυτή της διαρκώς μεταβαλλόμενης, πολυσήμαντης πραγματικότητας με την αναπαράστασή της – τη ζωγραφική και φυσικά το ίδιο το σινεμά.
Γαλλία. 2019. Διάρκεια: 119΄
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου