Η ΠΟΛΥΤΑΛΑΝΤΗ IDA LUPINO (1918-1995): Η ΣΠΟΥΔΑΙΑ ΗΘΟΠΟΙΟΣ ΚΑΙ ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΔΑ TOY XOΛΙΓOYNT, ΠΟΥ ΑΡΓΑ ΑΝΑΚΑΛΥΨΑΜΕ
Άιντα Λουπίνο: Η σκηνοθέτις που τάραξε το ανδροκρατούμενο Xόλιγουντ ...
Άιντα Λουπίνο: Μια Γυναίκα στο Χόλιγουντ - CinemagazineIda Lupino: Προκλητικά θέματα, καθαρό στυλ
*******************
Διαβάστε το κείμενο του κριτικού κινηματογράφου Αλέξη Δερμεντζόγλου για την προσωπικότητα της χαρισματικής ηθοποιού και σκηνοθέτριας Άιντα Λουπίνο.
ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΒΑΖΕΙ ΜΥΑΛΟ
Κείμενο του Αλέξη Ν. Δερμεντζόγλου αφιερωμένο σε εμβληματικές ταινίες όπου συμμετείχε ή σκηνοθέτησε η"μεγάλη κυρία του Χόλιγουντ" Άιντα Λουπίνο
kemes.wordpress.com/2017
dermetzo@otenet.gr
Ο άνθρωπος με την διπλή ζωή
Ο εντυπωσιακός και ελαφρά αβανταδόρικος τίτλος του κειμένου επιθυμεί ακριβώς, δια του γράφοντος, να τονίσει, να επισημάνει και να εγκρίνει τη διαφαινόμενη αλλαγή στροφής του Φεστιβάλ. Το Φεστιβάλ για μένα, λοιπόν, έβαλε επιτέλους μυαλό και καταλαβαίνει δια των στελεχών του ότι ένας είναι ο κινηματογράφος. Δεν υπάρχουν, λοιπόν, καλλιτεχνικές και εμπορικές ταινίες, περιθωριακές και φαντεζί, παρακατιανά και γκλάμορους. Όταν επιλέγουμε ταινίες, δε φοβόμαστε ούτε υπολογίζουμε τις αστικές στρεβλώσεις. Οι αστοί, πέρα από υποκρισίες και δήθεν, επιθυμούν πάντα τη συνάντηση με το σίγουρο, το περιχαρακωμένο, το ξεκάθαρο που δε θα ταράξει την καλοτακτοποιημένη ζωή τους. Είχαμε υποδείξει επανειλημμένα στο παρελθόν την επείγουσα ανάγκη, κοντά στις φιλιππινέζικες και ταϊλανδέζικες ταινίες, να προβάλλονται στο Φεστιβάλ και αμερικανικές, όχι κατ’ ανάγκη του ανεξάρτητου σινεμά, αλλά και ως αναδρομές σε σπουδαία κλασικά είδη. Έχω διαπιστώσει και προσωπικά ότι οι νέοι και οι φοιτητές λατρεύουν το αρχετυπικό αμερικανικό νουάρ. Ωστόσο, από το Φεστιβάλ ούτε φωνή ούτε ακρόαση, περιστρεφόμενο δια των επιλογών του σε εμμονές. Η παρουσία τώρα τριών ταινιών της Αϊντα Λουπίνο είναι γεγονός υψηλής καλλιτεχνικής, αισθητικής αλλά και πρωτοποριακής αντίληψης. Θα ήταν καλύτερα αντί για τα τρία φιλμ να είχαμε δέκα, αλλά καταλαβαίνω καλά πως κάθε αρχή και δύσκολη, και πως πολλοί πιθανόν θα αναρωτιούνταν τι σημαίνει αυτός ο πληθωρισμός. Δεν πειράζει, έστω και με αυτές τις τρεις θα νιώσουν.
Η ΑΙΘΕΡΙΑ ΑΪΝΤΑ
Δε θα σας κουράσω με περιττές λεπτομέρειες για τη ζωή της μεγάλης κυρίας, που γεννήθηκε στο Λονδίνο γιατί γνωρίζω πως το Φεστιβάλ θα προσφέρει πολλές και πληθωρικές για εκείνη. Αυτό που έχει σημασία είναι το θάρρος της, το ότι ταυτόχρονα υπήρξε σπουδαία ηθοποιός αλλά και πολύ καλή σκηνοθέτιδα, έστω με τις 7 μόνο ταινίες που μας προσέφερε. Συνδύαζε παράξενες αλλαγές από ταινία σε ταινία, έπαιζε με τα κιλά της (υπολογίζω πως σε κάθε φιλμ ήταν συν πλην 3), ήταν ταυτόχρονα πληθωρική αλλά και ντελικάτη, μοιραία, αξιοπρεπής, αλλά και αλανιάρα.
ΝΟΥΑΡ Ο ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ
Έγραψα με αίμα τη ζωή μου
Θεωρώ, και το αποδεικνύω, ότι υπήρξε η πιο νουάρ γυναίκα όλων των ανάλογων φιλμ, ξεπερνώντας και τη Λορίν Μπακόλ, με την οποία κάπως έμοιαζε, αλλά και τη μοιραία ξανθιά Λίζαμπεθ Σκοτ. Άλλες φορές γλυκιά και πικραμένη, όπως στον Άνθρωπο με τη διπλή ζωή, άλλες φορές σκληρή, αποφασισμένη και στυλάτη, όπως στο Έγραψα με αίμα τη ζωή μου, κι άλλες δυναμική και παθητική μαζί, όπως στο ρόλο της τυφλής στο Επικίνδυνο μονοπάτι του Νίκολας Ρέι, δίπλα στον Ρόμπερτ Ράιαν.
Επικίνδυνο μονοπάτι
ΟΙ ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΗΣ
Είναι να μένει έκθαμβο το κοινό του Φεστιβάλ όταν παρακολουθήσει τον Άνθρωπο με τη διπλή ζωή, μια συνταρακτική ταινία που ξεπερνάει τα κινηματογραφικά είδη γιατί κινείται μεταξύ μελοδράματος, ηθογραφίας, κοινωνιολογικής έρευνας για το γάμο, και νουάρ. Ο Έντμοντ Ο’Μπράιαν είναι παντρεμένος με την αιθέρια Τζόαν Φοντέν, δεν έχουν παιδιά, και εκείνος θα κάνει δεύτερο γάμο σε άλλη πόλη με την Αϊντα Λουπίνο. Διαμοιράζεται μεταξύ των δύο οικογενειών και των δύο πόλεων, περνά υπέροχα, αλλά το αδιέξοδο τον πνίγει. Το τέλος της ταινίας στο δικαστήριο είναι πολλαπλά συγκλονιστικό και θέτει το ερώτημα τι είναι ο γάμος, ηθικό ή νομικό θεσμός; Η Λουπίνο σκηνοθετεί με όλες τις συμβάσεις και τη “μεγαλοπρέπεια” του αστικού μελοδράματος. Αντίθετα, διαθέτει τη “μαγκιά” και γυρίζει με καθαρά περιθωριακό τρόπο και αισθητική b-movie το φιλμ νουάρ δρόμου Ο δολοφόνος της λεωφόρου.
ΔΕ ΘΑ ΤΗΝ ΞΕΧΑΣΩ ΠΟΤΕ
Ο δραπέτης της Σιέρρα
Δε θα την ξεχάσω ποτέ στις ακόλουθες φάσεις και επιλογές κινηματογραφικών καταστάσεων. Στο τέλος του Δραπέτη της Σιέρρα (1941) του Ραούλ Γουόλς, όπου παίζει το κορίτσι του γκάνγκστερ που σκοτώνεται, και ρωτάει τον αστυνομικό: “Κύριε, τι θα πει απέδρασε”;. Και εκείνος απαντάει: “βρήκε την ελευθερία του”, με τον υπαινιγμό του Γουόλς ότι ο Αμερικάνος γκάνγκστερ είναι συνήθως τραγικός ήρωας. Πολύ καλή, κάτω από τις σκηνοθετικές οδηγίες και πάλι του Γουόλς, στο road movie Νυχτερινό δράμα, δίπλα στους Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ και Τζορτζ Ραφτ. Θα τη θυμάμαι ντελικάτη, με λίγα κιλά, στην αγκαλιά του πληθωρικού και ωραίου Ζαν Γκαμπέν στο δραματικό νουάρ των Άρτσι Μάγιο και Φριτς Λανγκ (που, δυστυχώς, δεν τον έβαλαν στα ζενερίκ) Απόκληροι της ζωής.
Απόκληροι της ζωής
ΟΙ ΜΥΘΙΚΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ ΤΗΣ
Στο αισθηματικό κοινωνιολογικό φιλμ νουάρ του Γιαν Νεγκουλέσκο Έγραψα με αίμα τη ζωή μου, τη διεκδικεί ο ιδιοκτήτης του μπαρ Ρίτσαρντ Γουίντμαρκ και ο διευθυντής του, Κόρνελ Γουάιλντ. Οι εξελίξεις θα είναι δραματικές. Ωστόσο, εκείνο που δε θα ξεχάσω ποτέ από αυτό το εξαιρετικό φιλμ είναι όταν τραγουδάει με στυλ, αισθησιακή φωνή και πάθος το περίφημο αμερικανικό κλασικό τραγούδι Again. Υπάρχει μια άγνωστη ταινία του Μάικλ Γκόρντον που συναγωνίζεται ως προς την αφήγηση τον Μπίλι Γουάιλντερ και τη Λεωφόρο της δύσεως. Στο Η ζωή μου κινδυνεύει (1950), η ταινία αρχίζει με την υποκειμενική αφήγηση μιας νεκρής, που υποτίθεται πως είναι η Αϊντα Λουπίνο. Σκοτώθηκε, όμως, η γυναίκα ή όχι, όταν δραπέτευσε την πρώτη κιόλας νύχτα του γάμου της από το εξοχικό. Οι εξελίξεις είναι αγωνιακά συγκλονιστικές.
Η ζωή μου κινδυνεύει
ΑΞΕΧΑΣΤΟΙ ΡΟΛΟΙ
Η πυργοδέσποινα της πράσινης βίλας
Συζητήθηκε πολύ θετικά από τους Αμερικανούς κριτικούς η ταινία εποχής Η πυργοδέσποινα της πράσινης βίλας (1941) του Τσαρλς Βίντορ (ΣΣ της θρυλικής Gilda- 1946),
Charles Vidor (1900-1959)- Wikipedia
που μας μεταφέρει στην εξοχή της βικτοριανής
Αγγλίας. Η Λουπίνο παίζει το ρόλο μιας νέας, ωραίας κοπέλας που πρέπει
να περιποιείται τις δυο ψυχικά διαταραγμένες αδερφές της, σε μια ταινία
που παίζει σε πάρα πολλά επίπεδα. __________________________
Δε θα μπορούσε ΕΠΊΣΗς να το “αντέξει” χωρίς
να σκηνοθετηθεί από τον μεγάλο μετρ του νουάρ Ντον Ζίγκελ.
Don Siegel - Wikipedia
__________________
Στα 1954, θα πρωταγωνιστήσει στο αριστουργηματικό αστυνομικό-νουάρ φιλμ Το μυστικό του δωματίου 36, δίπλα στον Χάουαρντ Νταφ. Εκ των πραγμάτων, αυτή και η φίλη της είναι ανίσχυρες μια και οι άντρες της ζωής τους, δυο ντετέκτιβ, έχουν πέσει σε μια απίθανη συγκυρία: Έχουν, λοιπόν, στα χέρια τους χιλιάδες δολάρια, τα οποία θέλουν να κρύψουν για να ζήσουν μια πολύ καλύτερη ζωή. Το τέλος είναι ιδιαίτερα δραματικό. Η Λουπίνο ευτύχησε στα 1941 να παίξει στο εκπληκτικό κοινωνικό νουάρ του Ανατόλ Λίτβακ Το λιμάνι της ομίχλης, δίπλα στον μετέπειτα μαυροπινακισμένο Τζον Γκάρφιλντ, που παίζει το ρόλο ενός γκάνγκστερ. Ο Λίτβακ τυλίγει τους πάντες μέσα στα σκοτάδια, τα νερά, τις σκιές, δίνοντας και μια πεσιμιστική προοπτική. Μην ξεχνάμε ότι βρισκόμαστε στα 1941 και ο πόλεμος, που είναι ακόμα μπροστά, θα ξεκινήσει για τις ΗΠΑ το Δεκέμβριο. Δε χρειάζεται να γράψω κάτι άλλο. Για μένα: Αϊντα για πάντα!
Το μυστικό του δωματίου 36
*********************
Η πυργοδέσποινα της πράσινης βίλας (1941)
Η οικονόμος μιας παλαίμαχης ηθοποιού προσπαθεί με κάθε τρόπο να συντηρήσει και να προστατεύσει τις δύο διανοητικά ασταθείς αδερφές της. Η άφιξη ενός συγγενικού προσώπου περιπλέκει τις καταστάσεις με απρόβλεπτες για όλους συνέπειες. Στο ρόλο της οικονόμου η Ida Lupino.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου