ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΨΑΡΙ: το σκληρό νουάρ του Οικονομίδη για τον σύγχρονο ελληνικό υπόκοσμο που εξακολουθεί να θέλγει , οχτώ χρόνια μετά την κυκλοφορία του

Ο Στράτος δουλεύει νυχτερινός σε ένα αρτοποιείο, ενώ παράλληλα εκτελεί συμβόλαια θανάτου. Με τα λεφτά οργανώνει την απόδραση του Λεωνίδα από τη φυλακή, θέλοντας να ξοφλήσει το χρέος του προς τον άνθρωπο στον οποίο χρωστά τη ζωή του. Καλύτερη ταινία στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, τέσσερα βραβεία στην Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου. Συμμετείχε στο Διαγωνιστικό Τμήμα του Φεστιβάλ Βερολίνου.

Σκηνοθεσία: Γιάννης Οικονομίδης

Σενάριο: Γιάννης Οικονομίδης , Θάνος Ξηρός , Βαγγέλης Μουρίκης (II) , Χρήστος Κωνσταντακόπουλος , Χάρης Λαγκούσης

Φωτογραφία: Δημήτρης Κατσαΐτης

Σκηνικά: Ιουλία Σταυρίδου

Μουσική σύνθεση: Μπάμπης Παπαδόπουλος (II)

Ηθοποιοί: Βαγγέλης Μουρίκης (II) (Στράτος) , Βίκυ Παπαδοπούλου (Βίκυ) , Πέτρος Ζερβός (Μάκης) , Γιάννης Τσορτέκης (Γιώργος) , Γιώργος Γιαννόπουλος (Πετρόπουλος) , Γιάννης Αναστασάκης (ζωγράφος) , Veronica Naujoks , Πωλίνα Δελλατόλα (μικρή Κατερίνα, κόρη της Βίκυς) , Μαρία Καλλιμάνη , Γιάννης Βουλγαράκης , Όμηρος Πουλάκης , Στάθης Σταμουλακάτος, Πόπη Τσαπανίδου (Μαρία) , Σόνια Θεοδωρίδου (Τζένη) , Αλέκος Πάγκαλος , Γιώργος Μπινιάρης , Δημήτρης Δημητρίου , Μάγια Κώνστα , Παναγιώτης Γούσης

Το Μικρό Ψάρι

Κριτική: ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΗΤΣΗΣ 27 Μαρτίου , 2014

Μελαγχολικό, στιλάτο νεο-νουάρ, αλλά και μια απελπισμένη κατάβαση στην υπαρξιακή κόλαση της νεοελληνικής πραγματικότητας από έναν τολμηρό σκηνοθέτη που δεν μασά τα κινηματογραφικά λόγια του. Συμμετοχή στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Βερολίνου.

Ο Στράτος δουλεύει σε ένα αρτοποιείο, ενώ παράλληλα εκτελεί συμβόλαια θανάτου. Με τα λεφτά οργανώνει την απόδραση του Λεωνίδα από τη φυλακή, θέλοντας να ξοφλήσει το χρέος του προς τον άνθρωπο στον οποίο χρωστά τη ζωή του. Μελαγχολικό, στιλάτο νεο-νουάρ, αλλά και μια απελπισμένη κατάβαση στην υπαρξιακή κόλαση της νεοελληνικής πραγματικότητας από έναν τολμηρό σκηνοθέτη που δεν μασά τα κινηματογραφικά λόγια του. Συμμετοχή στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Βερολίνου.

Αν επιστρέψει κάποιος σήμερα στις ασπρόμαυρες εικόνες του προ 12ετίας­ «Σπιρτόκουτου», θα δια­πιστώσει ότι το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Γιάννη Οικονομίδη όχι μόνο δεν έχει χάσει τίποτε από τη χειμαρρώδη, ακατανίκητη έντασή του, αλλά όλα όσα περιγράφει ως αστική καθημερινότητα επιβεβαιώνονται κάθε ώρα, κάθε ημέρα και κάθε χρόνο όλο και πιο πανηγυρικά. Από αυτήν την άποψη το «Μικρό Ψάρι» κολυμπά στα ίδια μολυσμένα­ νερά, μόνο που αυτά έχουν γίνει θολότερα – ή εντελώς αδιαφανή. Η Ελλάδα της κρίσης (της ηθικής, σαφώς βαθύτερης και από την οικονομική) προσφέρει κι εδώ το επιβλητικό της ντεκόρ λοιπόν, τα διλήμματα των ηρώων του Οικονομίδη όμως έρχονται από πολύ μακρύτερα: από την αρχαία τραγωδία, τον Σαίξπηρ και τους υπαρξιστές. Η δε κινηματογραφική του φόρμα –από το μοντέρνο φιλμ νουάρ και το ευρωπαϊκό αστυνομικό (crime) θρίλερ αυτή– προσδίδει στην πλοκή του μια αφτιασίδωτη κομψότητα.
Αποτελώντας μια σκηνοθετικά ωριμότερη προέκταση της μέχρι τώρα φιλμικής διαδρομής του, η τέταρτη ταινία του Γιάννη Οικονομίδη «δανείζεται» τον ήρωά της από την «Ψυχή στο Στόμα». Ο Στράτος, όπως και ο Τάκης του Ερρίκου Λίτση, είναι ένας στριμωγμένος άνθρωπος που βάλλεται από παντού. Ύστερα από πολυετή φυλάκιση για ένα έγκλημα πάθους της νεότητάς του επιβιώνει τώρα ως μοναχικός εργάτης σε μια αρτοποιία, ενώ παράλληλα δολοφονεί ανθρώπους επ’ αμοιβή. Όσα λεφτά κερδίζει όμως, τα δίνει στον Γιώρ­γο, ο οποίος οργανώνει ένα σχέδιο απόδρασης για τον έγκλειστο αδερφό του Λεωνίδα, τον άνθρωπο στον οποίο ο Στράτος χρωστά τη ζωή του.

Πιστό σε ένα δικό του εσωτερικό ηθικό κώδικα, το μικρό ψάρι της ταινίας κολυμπά σε έναν ωκεανό ανηθικότητας, όπου κυριαρχούν οι εκβιασμοί, τα ψέματα, η εκπόρνευση και η απληστία. Από τον βασιλιά της νύχτας Πετρόπουλο μέχρι τη γυναίκα του Λεωνίδα (μια πειστικά κωλοπετσωμένη Πόπη Τσαπανίδου) και από τον άνθρωπο που κλείνει τα συμβόλαια θανάτου μέχρι τον δυσμορφικό γείτονα και φίλο του Στράτου που βγάζει την αδερφή του στο κλαρί (ο κομίστας Πέτρος Ζερβός σε μια αξεπέραστα ανατριχιαστική ερμηνεία), ένας κόσμος ανείπωτης –αλλά όχι απαραίτητα ορατής– βίας περιβάλλει τον εσωστρεφή, σιωπηλό ήρωα ο οποίος υφίσταται ένα διαρκές υβρεολόγιο, ένα συνεχή λεκτικό βιασμό, μια ατελείωτη επανάληψη (το μόνο δραματικό εφέ που αγγίζει τη μανιέρα) των ίδιων φράσεων, εικόνων, συμπεριφορών. Όταν όλα καταρρεύσουν, η πορεία του Στράτου προς την προσωπική του κάθαρση θα γίνει μονόδρομος, τον οποίο ο Οικονομίδης περιγράφει με την τελετουργική δεξιοτεχνία ενός Ζαν-Πιέρ Μελβίλ και την κοινωνική ευαισθησία ενός Κεν Λόουτς. Με μια βαθιά ελληνικότητα κι έναν κρυφό, μα σπαρακτικό ρομαντισμό, όλα αποτυπωμένα στη μελαγχολική ματιά και την αξέχαστη κινηματογραφική φιγούρα ενός ανεπανάληπτου Βαγγέλη Μουρίκη.
2014. Διάρκεια: 137