TO ΧΑΜΕΝΟ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ
Από το βιβλίο (1944) στον κινηματογράφο (1945)
*Ένα από τα σπουδαιότερα μυθιστορήματα της αμερικανικής λογοτεχνίας
του 20ου αιώνα, που στην Ελλάδα δεν δεν ήταν καθόλου γνωστό έως ότου μεταφράστηκε από τον Γιώργο-Ίκαρο Μπαμπασάκη.
“Το Χαμένο Σαββατοκύριακο” του Αμερικανού συγγραφέα Τσαρλς Τζάκσον, εκδόθηκε το 1944 και έκανε λογοτεχνικό πάταγο. 400 περίπου σελίδες γεμάτες περιπέτειες με ποτό, ποτό και.. πάλι ποτό! “Το Χαμένο Σαββατοκύριακο” είναι το μοναδικό βιβλίο στην παγκόσμια ιστορία της πεζογραφίας, που παρουσιάζει τόσο ανάγλυφα τη ζωή, τις φαντασιώσεις και γενικά τον κόσμο ενός άρρωστου-αλκοολικού.
Το Σύμπαν του Ντον Μπέρναμ, όπως σχεδόν
και κάθε αλκοολικού, δεν είναι παρά μια φαντασμαγορική (και εξαιρετικά
οχληρή) σύνθεση από διογκωμένες λεπτομέρειες, από θραύσματα που αποκτούν
κρίσιμη σημασία, από ιδιωτικά οράματα που τείνουν ν' αποκτήσουν
διαστάσεις παγκοσμιότητας, από αξιοθαύμαστες αρετές που παραμορφώθηκαν
φριχτά, από σφάλματα που περιβάλλονται αμέσως από μιαν αχλή εξιλέωσης
και περίτεχνης δικαιολόγησης.
Ο Μπέρναμ (ένα όνομα που αλιεύτηκε από
τις σελίδες του σαιξπηρικού Μάκβεθ), δραπετεύοντας από τα ιδεώδη του
αμερικανικού ονείρου, θα κατοικήσει, αφού τον δημιουργήσει ο ίδιος, στον
πυθμένα ενός εφιάλτη, καίγοντας τις γέφυρες της επικοινωνίας πίσω του,
αποφεύγοντας κάθε ουσιώδη επαφή με οποιοδήποτε ανθρώπινο ον που δεν
συμμερίζεται το πάθος του για το αλκοόλ, μένοντας απελπιστικά μόνος με
τις φαντασιώσεις και τα κουρελιασμένα του οράματα.
Αν και απέχει
εβδομήντα χρόνια από την εποχή μας (και τη λογοτεχνία της) το "Χαμένο
Σαβατοκύριακο" θα μπορούσε να είχε γραφτεί σήμερα. Ο ήρωάς του δεν
ανήκει παρά στο πάθος και τα φαντάσματά του, αρνούμενος πεισματικά να
έχει οποιαδήποτε σχέση με τις μαζικές ασθένειες, μη εντασσόμενος ούτε
καν στις στρατιές του Μοναχικού Πλήθους, μη συμμεριζόμενος καμιά
κοινωνική αξία. Ο Τζάκσον διάλεξε ένα ύφος που θυμίζει (αμυδρά, αλλά
σίγουρα) τόσο το μυθιστόρημα νουάρ, όσο και το καφκικό σκοτάδι. Ο loser
θα παραμείνει loser, δεν υπάρχει (γιατί άλλωστε;) διαφυγή. Το
ευτυχισμένο τέλος ανήκει στο ψεύδος που επιδιώκει να διαφημίσει μια
ευημερούσα (δήθεν) κοινωνία - μια κοινωνία που μπορεί να πείσει ακόμα
και τον απόβλητο, τον αλλόκοτο, το μοναχικό να ενταχθεί κάποτε στους
ρόδινους κόλπους της. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Περιεχόμενα
Το Χαμένο ΣαββατοκύριακοΕΠΙΜΕΤΡΟ
Η απάντηση δεν ήταν πουθενά
Το ποτό ήταν παντού
Το Χαμένο Σαββατοκύριακο του Μπίλι Γουάιλντερ
Τσαρλς Τζάκσον
The Lost Weekend (novel) - WikipediaRead the book "The Lost Weekend" - Faded Page
ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΣΤΟΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ
Σύνοψη
Ο Ντον Μπέρνμαν είναι ένας αποτυχημένος αλκοολικός συγγραφέας. Η φίλη του κι ο αδελφός του πέτυχαν να τον κρατήσουν μακριά από το αλκοόλ για δέκα μέρες και τώρα διοργανώνουν εκδρομή για το Σαββατοκύριακο. Όμως ο Μπέρνμαν παθαίνει στερητικό σύνδρομο. Η ιδέα του ποτού τού γίνεται εμμονή και εφιάλτης.
ΒΡΑΒΕΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ
4 Βραβεία Όσκαρ (1946):
- Καλύτερης Ταινίας
- Α’ Ανδρικού Ρόλου (Ray Milland)
- Σκηνοθεσίας (Billy Wilder)
- Σεναρίου (Charles Brackett, Billy Wilder)
3 υποψηφιότητες για Όσκαρ (1946):
- Φωτογραφίας (John F. Seitz)
- Μοντάζ (Doane Harrison)
- Μουσικής (Miklós Rózsa)
3 Χρυσές Σφαίρες:
- Καλύτερης Ταινίας
- Α’ Ανδρικού Ρόλου (Ray Milland)
- Σκηνοθεσίας (Billy Wilder)
2 Βραβεία στο Φεστιβάλ Καννών:
- Α’ Ανδρικού Ρόλου (Ray Milland)
- Καλύτερης Ταινίας
«Ο Μπίλι Γουάιλντερ είναι αναμφισβήτητα ένας από τους σκηνοθέτες που διαμόρφωσαν το Χόλιγουντ στην καλύτερη εποχή του. Ωστόσο, έμεινε γνωστός για την, αριστουργηματική βεβαίως, Λεωφόρο της Δύσεως (1950) ή δυο έγχρωμα σινεμασκόπ με τη Μέριλιν Μονρόε. Κι όμως, έχει γράψει και σκηνοθετήσει πολλά διαμαντάκια του σινεμά των δεκαετιών ’40 και ’50. Ένα τέτοιο διαμάντι, που χρονολογείται από το 1945, βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Τσαρλς Ρ. Τζάκσον, είναι και η ταινία Χαμένο σαββατοκύριακο.
Η δράση εξελίσσεται στο Μανχάταν του 1938, όπου ο ήρωας Ντον Μπίρναμ, συγγραφέας, ζει με τον αδερφό του Γουίκ Μπίρναμ και είναι ερωτευμένος με την Έλεν, δημοσιογράφο, που τον αγαπάει χωρίς όρους. Όμως ο Ντον έχει ένα πρόβλημα. Είναι χρόνια αλκοολικός. Χωρίς αυτοπεποίθηση, θεωρώντας τον εαυτό του έναν αποτυχημένο συγγραφέα πριν καν προσπαθήσει να γράψει οτιδήποτε, ο Ντον παραδίνεται στις ενορμήσεις του. Κλέβει, εξαπατά, λέει ψέματα, γίνεται θύμα του ίδιου του ευτού του. Προκειμένου να πιει, πέφτει πολύ χαμηλά. Μέχρι που πιάνει πάτο. Κι όπως συμβαίνει κάθε φορά που κάποιος πιάνει πάτο, ο Ντον έχει δύο επιλογές. Ή θα σηκωθεί ή θα αφεθεί για πάντα.
Το story μπορεί να μη λέει και πολλά, αλλά ο τρόπος που παρουσιάζεται είναι που κάνει τη διαφορά. Μέχρι εκείνη την εποχή το σινεμά παρουσίαζε τους αλκοολικούς με ανάλαφρο, κωμικό ύφος. Για πρώτη φορά στα κινηματογραφικά χρονικά το πρόβλημα του αλκοολισμού παρουσιάστηκε ρεαλιστικά. Όχι επιπόλαια ούτε μελοδραματικά, αλλά έτσι όπως του άρμοζε: ως προσωπικό και κοινωνικό πρόβλημα. Μάλιστα, αυτό που είχε εντυπωσιάσει τους θεατές της εποχής ήταν η ανελέητη ακρίβεια που διαπνέει την ταινία. Τα παθήματα του αμετανόητου εξαρτημένου δεν βασίζονται σε λογοτεχνικές εξάρσεις κι εντυπωσιασμούς, αλλά σε λιτές αποτυπώσεις των περιπετειών ενός τυπικού Σαββατοκύριακου του μέσου αλκοολικού.
Η ταινία, βέβαια, δεν καινοτομεί μόνο ως προς την προσέγγιση του περιεχομένου της, αλλά και ως προς τον τομέα των ειδικών εφέ. Στη σκηνή στην οποία παρουσιάζεται ο Ντον να έχει παραισθήσεις από το αλκοόλ, βλέπουμε ένα ποντίκι σε μια τρύπα στον τοίχο του σπιτιού του και μια νυχτερίδα να μπαίνει από το παράθυρο και να ορμάει για να το καταβροχθίσει. Αίμα στον τοίχο και φρίκη στο πρόσωπο του Ντον. Αυτή η σκηνή μοιάζει να βγήκε από ταινία τρόμου της εποχής και τα ειδικά εφέ λειτούργησαν εξυπηρετώντας επαρκώς τις ανάγκες της σκηνής.
Στην επιτυχία της ταινίας συνέβαλε δραστικά και η εξαιρετική ασπρόμαυρη φωτογραφία της. Ο διευθυντής φωτογραφίας Τζον Σάιτς έπαιξε με τις αντιθέσεις στους εσωτερικούς χώρους και δημιούργησε σκιές. Συνέθεσε ένα άκρως ατμοσφαιρικό σκηνικό, που δεν θα μπορούσε να αποδώσει καλύτερα, ακόμα και για τα σημερινά δεδομένα, την ψυχοσύνθεση του αλκοολικού που παλεύει ανάμεσα στο προσωπικό του φως και σκοτάδι. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η σκηνή όπου ο ήρωας, εν μέσω μιας από τις κρίσεις του, ψάχνει ένα μπουκάλι ουίσκι που είχε κρύψει και το βρίσκει από τη σκιά που σχηματίζεται στο ταβάνι όταν ανάβει το φως.
Όμως, ο πραγματικός πρωταγωνιστής της ταινίας δεν είναι άλλος από τις αψεγάδιαστες ερμηνείες των ηθοποιών. Ο Ρέι Μίλαντ κεντάει στο ρόλο του αλκοολικού συγγραφέα, δίνοντας την καλύτερη ερμηνεία της καριέρας του. Εύθραυστος όπου χρειαζόταν και άγριο θηρίο όταν έπρεπε, εξαιρετικά πλαισιωμένος από τις εξ ίσου δυναμικές ερμηνείες των υπόλοιπων ρόλων, ο Μίλαντ κέρδισε δικαιωματικά το ‘Όσκαρ για μια από τις καλύτερες στιγμές της πορείας του.»Ανάλυση : Χριστίνα Κιαγιά από το Cinefreaks.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου