Μία δυναστεία που τίναξε στον αέρα ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος

 

«Η Αυστρία είναι το εργοστάσιο της συντέλειας του κόσμου»

Κaρλ Κράους

 «…και τα χρόνια κύλησαν σαν ομοιόμορφες, στρογγυλές, αθόρυβες ρόδες». Έτσι κύλησαν τα χρόνια μέσα στην επικράτεια της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων, όπως ακριβώς το λέει ο Γιόζεφ Ροτ στο μυθιστόρημά του «Εμβατήριο Ραντέτσκυ», «τον παλιό καιρό ήταν πιο εύκολα τα πράγματα! Όλα ήταν σίγουρα. Κάθε πέτρα βρισκόταν στη θέση της και οι δρόμοι της ζωής ήταν όλοι σωστά στρωμένοι». Αλλά κάθε ανατολή έχει τη δύση της, την ακμή ακολουθεί η παρακμή. Έτσι και η αυτοκρατορία των Αψβούργων ακολούθησε κι αυτή τη μοίρα της. Δεν καταλύθηκε από μια επανάσταση αλλά από έναν πόλεμο και πνίγηκε, στη συνέχεια, από την άνοδο του εθνικοσοσιαλισμού.
Σ’ αυτό το άρθρο θα παραθέσουμε τις μαρτυρίες και τις αναμνήσεις μερικών από αυτούς που έζησαν τα γεγονότα. Είναι διανοούμενοι και καλλιτέχνες που έζησαν και ανδρώθηκαν μέσα στις μέρες μιας αυτοκρατορίας που επέζησε του αιώνα της ακμής της. Κατά διαβολική σύμπτωση είναι όλοι τους Εβραίοι. Η φυλή που επιβουλεύτηκε και βάλθηκε να αφανίσει ο Αδόλφος Χίτλερ. Ένας Αυστριακός. Δηλαδή ένας συμπατριώτης τους.»

 Κώστας Ξ. Γιαννόπουλος:

Η Πτώση της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων

 Πηγή: strovilos.gr

Αψβούργοι (γερμ. Habsburg). Ευρωπαϊκή βασιλική δυναστεία (15ος-20ός αι.), αλσατικής καταγωγής. Η ονομασία της προέρχεται από παραφθορά της ονομασίας του φρουρίου Άμπζιχτσμπουργκ (Habsichtsburg), που έχτισε το 1020 ο Βέρνερ, επίσκοπος του Στρασβούργου, στον ποταμό Άαρ, στα περίχωρα της Ζυρίχης. Οι Α. σταθεροποίησαν την εξουσία τους κατά την περίοδο της κατάκτησης της σουηβικής δυναστείας, με τον Ροδόλφο, ο οποίος, αφού απέκτησε το αυτοκρατορικό στέμμα της Αγίας Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και τον τίτλο του βασιλιά της Γερμανίας το 1273, επεξέτεινε τις κτήσεις του με τα κληρονομικά φέουδα της Αυστρίας, της Στυρίας και της Καρνιόλης. Το 1298 τον διαδέχτηκε ο γιος του Αλβέρτος.


 

Την άνοδο των Α. εμπόδισαν ενίοτε οι εκπρόσωποι του οίκου του Λουξεμβούργου, που ανέβηκαν στον αυτοκρατορικό θρόνο με τον Ερρίκο Ζ’, ο Λουδοβίκος ο Βαυαρός, και εκ νέου οι εκπρόσωποι του οίκου του Λουξεμβούργου οι οποίοι παρέμειναν στον θρόνο της αυτοκρατορίας από το 1357 έως το 1437. 

Κατά την περίοδο της κυριαρχίας των τελευταίων, οι Α., προκειμένου να ανακτήσουν την ισχύ τους, μετά την απώλεια των ελβετικών φέουδων που αποσπάστηκαν έπειτα από την εξέγερση των καντονιών Ούρι, Σβιτς και Ουντερβάλντεν (1315), ενίσχυσαν τη θέση τους στις ανατολικές Άλπεις με την κατάκτηση της Καρινθίας και χωρίστηκαν έπειτα σε δύο δυναστικούς κλάδους με αντίστοιχη διανομή του εδάφους: τον αλβερτινό, που έσβησε το 1458 με τον Λαδίσλαο ΣΤ’, τελευταίο γιο του Αλβέρτου Β’, και τον λεοπολδιανό, που το 1382 απέσπασε την Τεργέστη από τη Βενετία, αποκτώντας μια σημαντική διέξοδο στην Αδριατική. 

 

Με τον θάνατο του Σιγισμούνδου (1437), του οίκου του Λουξεμβούργου, ο Αλβέρτος Ε’ των Α., που είχε παντρευτεί την κόρη του Σιγισμούνδου Ελισάβετ, στέφθηκε βασιλιάς της Γερμανίας και αυτοκράτορας. Έκτοτε το αυτοκρατορικό στέμμα παρέμεινε στα χέρια των Α. έως το τέλος της Αγίας Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας (1806), εκτός από ένα μικρό χρονικό διάστημα κατά τον 18ο αι.

 

 
Η ταύτιση της ισχύος της δυναστείας με την ισχύ της Αυστριακής αυτοκρατορίας πραγματοποιήθηκε πλήρως με τον Μαξιμιλιανό Α’ (1493-1519), ο οποίος εξασφάλισε επίσης στον αψβουργικό οίκο τη διαδοχή της Ισπανίας με τον γάμο του γιου του, Φιλίππου του Ωραίου, με την Ιωάννα την Τρελή, κληρονόμο του Φερδινάνδου της Αραγονίας και της Ισαβέλλας της Καστίλης. Από τον γάμο αυτό γεννήθηκε το 1500 ο Κάρολος Ε’, που ένωσε τις κτήσεις της Ισπανίας και της Αυστρίας σε μια ενιαία αυτοκρατορία, αλλά κατά την παραίτησή του από τον θρόνο (1556) αναγκάστηκε να μοιράσει τις δύο κύριες εθνικές ομάδες, γερμανική και ισπανική, ανάμεσα στον γιο του Φίλιππο Β’ και στον αδελφό του Φερδινάνδο.

 

 Οι Α. της Ισπανίας διατήρησαν μια υπεροχή μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών κατά το β’ μισό του 16ου αι. η οποία μειώθηκε πολύ τον 17ο αι. και έσβησε με τον Κάρολο Β’, το 1700. Η ιστορία των Α. της Αυστρίας (που ονομάστηκαν οίκος Α.-Λορένης μετά την άνοδο στον θρόνο της Μαρίας Θηρεσίας, κληρονόμου του Καρόλου ΣΤ’, δυνάμει της Πραγματικής Κύρωσης η οποία καθιέρωνε την αρχή της διαδοχής των γυναικών) ταυτίζεται με την ίδια την ιστορία της Αυστριακής (και κατόπιν Αυστροουγγρικής) αυτοκρατορίας.

 

 Η ήττα της Αυστρίας, κατά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου πολέμου, σήμανε το τέλος της δυναστείας, την οποία είχαν πλήξει ήδη συμφορές και πένθη, όπως η εφήμερη Μεξικανική αυτοκρατορία του Μαξιμιλιανού, αδελφού του αυτοκράτορα Φραγκίσκου Ιωσήφ, ο οποίος εκτελέστηκε το 1867, η αυτοκτονία του διαδόχου Ροδόλφου στο Μάγερλινγκ (1889) και η δολοφονία του αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάνδου στο Σαράγιεβο (1914). Ο τελευταίος του βασιλικού οίκου των Α.-Λορένης, Κάρολος Α’, εξορίστηκε το 1918.


 

Από τους πλάγιους κλάδους, οι πιο φημισμένοι υπήρξαν ο κλάδος της Τοσκάνης, με τον Λεοπόλδο (Λεοπόλδος Α’ της Τοσκάνης, 1765-90, και αυτοκράτορας με το όνομα Λεοπόλδος Β’, 1790-92), τον Φερδινάνδο Γ’ (1790-1824) και τον Λεοπόλδο Β’, μεγάλο δούκα έως το 1859 (κλάδος που υπάρχει και σήμερα), και ο κλάδος της Μοντένα που προήλθε από τον γάμο του Φερδινάνδου, αδελφού του Λεοπόλδου Β’, με την τελευταία απόγονο της οικογένειας των Έστε, Βεατρίκη, και συνεχίστηκε με τον Φραγκίσκο Δ’ και τον Φραγκίσκο Ε’, ο οποίος εκθρονίστηκε το 1859. Ο τελευταίος αυτός κλάδος έσβησε το 1875.

Πηγή: Ygeiaonline

Τhe Rise and Fall of Austria or the Habsburg Empire / Österreich

 

 This sweeping exhibition showcases the amazing history of the Austrian Habsburg Emperors, who commissioned and collected households full of masterpieces by which to display their power. It focuses particularly on the three periods of their greatest flourishing. The first relates the history of the Habsburgs from the dynasty’s origins in the 13th century until the 16th century. The central figure is Maximilian I, during whose reign the Habsburgs achieved world-power status. You’ll see how an international network of political and family relations aided in the amassing of unique collections of art. Devoted to the Age of the Baroque, the second block explores the art, culture, and politics of the 17th and 18th centuries. During this period the House of Habsburg dies out in both Spanish and Austrian male lines, provoking considerable political complications and the loss of Spain. A female heiress, Maria Theresa, succeeded in establishing her right to rule as heir to the Austrian line, becoming the final ruler of the House of Habsburg. Visitors will discover the role of religion, art, and court festivities as instruments propagating the dynasty’s self‐image and claim to rule. Key figures include Leopold Wilhelm, Leopold I, Charles VI, and Maria Theresa. The early 19th century saw the final demise of the Holy Roman Empire and the establishment of the hereditary Austrian Empire. With the growth of nationalism, the empire would be transformed into the dual monarchy of Austria‐Hungary. Key figures of this period are Francis II (I) and Franz Joseph. This section explores the long reign of Emperor Franz Joseph, the founding of the Kunsthistorisches Museum, and the creation of the multinational empire. This empire, characterized by a highly hierarchical social order, is represented by the lavish gowns of the imperial court. At the end of World War I in 1918, it dissolved into its component parts, bringing almost 600 years of Habsburg rule in Europe to an end.