Θεατρική Άνοιξη στο καταχείμωνο της ελληνικής κρίσης

Ο Μάικλ Μπίλινγκτον στην «Γκάρντιαν»

«Το αθηναϊκό θέατρο κάνει θαύματα με ψίχουλα»

Βένα Γεωργακοπούλου

Ο σπουδαίος θεατρικός κριτικός είδε παραστάσεις στην Αθήνα και εντυπωσιάστηκε. Πιστεύει ότι η Σοφία Χιλλ του Θόδωρου Τερζόπουλου είναι από τις μεγαλύτερες ηθοποιούς του κόσμου.

Πριν από τρεις μήνες ανακοίνωνε ότι εγκαταλείπει τη θέση του ως chief theatre critic της «Γκάρντιαν» ύστερα από 48 χρόνια και πάνω από δέκα χιλιάδες κομμάτια. Εφτανε, έγραφε, τα 80 του χρόνια και δεν αντέχει πια το «στρες του ντεντλάιν» που απαιτεί η σχεδόν καθημερινή παρουσία σε μια εφημερίδα. Η είδηση για την αποχώρηση του Μάικλ Μπίλινγκτον από τις επάλξεις της θεατρικής κριτικής έκανε παγκόσμια αίσθηση, οι φαν του απλώνονται σε όλο τον κόσμο.

Να, όμως, που τον έχασε το αγγλικό θέατρο, αλλά τον κέρδισε το ελληνικό! Διότι, βγήκε «περιοδεία στα πολιτιστικά κέντρα της Ευρώπης» και διάλεξε για πρώτο του σταθμό την Αθήνα. Το κομμάτι που δημοσίευσε στην «Γκάρντιαν» είναι πολύ κολακευτικό για το αθηναϊκό θέατρο, κι ας κάθισε μόνο τρεις μέρες και πρόλαβε πέντε παραστάσεις.

Η Σοφία Χιλλ στη «Νόρα»

Κουβέντιασε, όμως, με πολλούς για την εν γένει κατάσταση, κυρίως την οικονομική (ελάχιστα χρήματα, πενιχροί μισθοί) και εντυπωσιάστηκε από την πληθωρική θεατρική παραγωγή. «Παντού όπου πήγα, συνάντησα ηθοποιούς που παίζουν για ψίχουλα σε ασφυκτικά γεμάτα, όμως, θέατρα», γράφει. Και καταλήγει ότι το «ανδροκρατούμενο» αθηναϊκό θέατρο «είναι συναρπαστικό». «Μπορεί να μην είναι τέλειο, αλλά δείχνει ότι μικρά θαύματα μπορεί να συμβούν με ελάχιστα χρήματα και ότι το ελληνικό κοινό έχει ακόμα μια ασυγκράτητη όρεξη για θέατρο».

Οι τυχεροί, που αναδεικνύονται από τη ματιά και την πένα του Μπίλινγκτον (είχε πάντως για οδηγό του την κριτικό Ιωάννα Μπλάτσου), είναι οι:

● Θόδωρος Τερζόπουλος: Εχοντας δει πριν από μερικά χρόνια το «Alarme» στο θέατρο Αττις, ο Μπίλινγκτον εντυπωσιάστηκε (και) από τη «Νόρα» και αποφάσισε ότι η Σοφία Χιλλ είναι «μια από τις μεγαλύτερες ηθοποιούς του κόσμου -φανταστείτε μια αιλουροειδή Μπίλι Γουάιτλο- που της αξίζει να γίνει γνωστή πολύ πέρα από την Ελλάδα». Το ίδιο «μυστήριο» αποτελεί γι' αυτόν το γεγονός ότι ο Τερζόπουλος, «αυτός ο μεγάλος δημιουργός, αναγνωρισμένος σε Ρωσία, Κίνα, Γερμανία και ΗΠΑ», είναι άγνωστος στη Μεγάλη Βρετανία.

● Σάββας Στρούμπος: ο «μαθητής» και πρώην ηθοποιός του Τερζόπουλου προσκάλεσε τον Μπίλινγκτον στις πρόβες ενός Μπέκετ («Ευτυχισμένες μέρες»), που «τέτοιον δεν είχα ξαναδεί, κι ας νόμιζα ότι είχα δει κάθε δυνατή παραλλαγή στο έργο», γράφει. Με την Αννέζα Παπαδοπούλου στον ρόλο της Γουίνι, είναι ένα «μείγμα μουσικής περφόρμανς και εικαστικής εγκατάστασης».

● Βασίλης Μπισμπίκης: ο Μπίλινγκτον έφτασε μέχρι τον Βοτανικό, στον «Τεχνοχώρο Cartel», για την παράσταση-φαινόμενο «Ανθρωποι και ποντίκια». Ο χώρος τού θύμισε το «Θέατρο του Ηλιου» της Μνουσκίν και εντυπωσιάστηκε που σ' αυτή την απομακρυσμένη, γεμάτη αποθήκες περιοχή συρρέει ένα «εύπορο, μοδάτο κοινό» και, μάλιστα, για «ένα θέατρο αντικαπιταλιστικής διαμαρτυρίας, που παίζεται με άγρια ερμηνευτικά ένστικτα, γεμάτο από βία και ωμό σεξ». Και σχολιάζει: «Οποιος κάθεται στην πρώτη σειρά, νιώθει ότι κινδυνεύει συνεχώς από γροθιές που ίπτανται και κορμιά που ορμάνε».

Τέλος, ο Μπίλινγκτον, αφού έκανε ένα πέρασμα από το εμπορικό θέατρο για το «γεμάτο ζωντάνια "Δείπνο ηλιθίων" του Σπύρου Παπαδόπουλου», είδε και τον «Μάκβεθ» του Λιγνάδη στο Εθνικό.

Τον χαρακτηρίζει «ένα καλό παράδειγμα μιας σεξπιρικής παράστασης-ηθοποιών, με την έμφαση να δίνεται στον άθραυστο δεσμό του ζευγαριού των Μάκβεθ και με κάποιες περιστασιακές πινελιές σουρεαλισμού, όπως όταν κάθονται σε θρόνους, που προβάλλουν μέσα από έναν βαμμένο στο αίμα τοίχο». Ο Μπίλινγκτον αναφέρει και πράγματα που του εξομολογήθηκε ο Λιγνάδης, όπως ότι παρέλαβε το Εθνικό με ένα εκατομμύριο χρέος!

Michael Billington in Athens:  "Triumph from tragedy: how Greece's theatre roared out of a national crisis" (The Guardian)

«Θρίαμβος μέσα από την τραγωδία: πώς το ελληνικό θέατρο βγήκε βρυχώμενο από μία εθνική κρίση»