Το Αστυνομικό και οι Δέκα Εντολές
Πέτρος Μάρκαρης
Συγγραφέας-Μεταφραστής
Κανένα άλλο είδος μυθιστορήματος δεν είναι, ως προς την καταγωγή, τη θεματική και το ηθικό υπόβαθρό του, τόσο κοντά στην θρησκεία όσο το αστυνομικό μυθιστόρημα. Θα μπορούσε να εξηγήσει κανείς αυτή τη συγγένεια με μια εξίσωση: Θρησκεία + Έγκλημα = Αστυνομικό Μυθιστόρημα.
Ας ξεκινήσουμε από την πηγή της εξίσωσης, τις δέκα εντολές.
I. Οι πέντε εντολές του αστυνομικού μυθιστορήματος
«Εν αρχή ην ο Λόγος». Έτσι αρχίζει το Ευαγγέλιο κατά Ιωάννη. Ο Γκαίτε παραφράζει αυτή τη φράση στην πρώτη σκηνή του πρώτου μέρους του «Φάουστ» και γράφει: «Στην αρχή ήταν η πράξη». Η παρατήρηση του Φάουστ είναι σωστή, αν σκεφτεί κανείς ότι η Παλαιά Διαθήκη αρχίζει με μια πράξη, η οποία είναι ταυτόχρονα και ένα έγκλημα: το προπατορικό αμάρτημα.
Πόσο
απεχθές ήταν το έγκλημα αυτό, το αναγνωρίζουμε από την τιμωρία. Η
εξορία, στην οποία καταδικάζει ο Θεός τον Αδάμ και την Εύα ήταν στη
διάρκεια των αιώνων η πιο βαριά ποινή μετά τη θανατική.Στο επίκεντρο της δεύτερης ιεράς βίβλου, της Καινής Διαθήκης, βρίσκεται πάλι μια πράξη: η σταύρωση του Ιησού Χριστού. Όπως περιγράφεται η πράξη αυτή στην Καινή Διαθήκη παραπέμπει σε αυτό που με τη σύγχρονη ορολογία ονομάζουμε «mob killing».
Δεν είμαι θεολόγος, αλλά πιστεύω ότι το προπατορικό αμάρτημα υπήρξε η γενεσιουργός αιτία της καταγραφής στις δέκα εντολές όλων των εγκλημάτων που διαπράττουν οι άνθρωποι, ώστε να καταπολεμηθούν εν τη γενέση τους.
Η θεματική της αστυνομικής λογοτεχνίας σε όλες σχεδόν τις παραλλαγές της είναι μια αφηγηματική επεξεργασία ορισμένων από τις δέκα εντολές.
Η εξίσωση που διατύπωσα πιο πάνω είναι απαραίτητη για κάθε συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων. Αφενός για να ανακαλύψει το εύρος των εγκλημάτων, που μπορεί να επεξεργαστεί στα μυθιστορήματά του. Αφετέρου, για να κατανοήσει ότι τα θεμέλια του είδους που επέλεξε για να εκφραστεί βρίσκονται καταχωρημένα στις δέκα εντολές.
Αν εξαιρέσουμε την τελευταία τριακονταετία, στην οποία το οργανωμένο έγκλημα έχει γίνει το αγαπημένο θέμα πολλών αστυνομικών μυθιστορημάτων, τα εγκλήματα που καταγράφονται στις δέκα εντολές αποτελούσαν ιστορικά τη σταθερή θεματική της αστυνομικών λογοτεχνίας.
Ασφαλώς, όλες οι εντολές δεν είναι εξίσου σημαντικές για το αστυνομικό μυθιστόρημα. Το κέντρο βάρους βρίσκεται στις τελευταίες πέντε εντολές.
Η έκτη εντολή: ου μοιχεύσειςΣτα μέσα της δεκαετίας του εβδομήντα ήμουν για μια περίοδο σύμβουλος τηλεοπτικών σειρών στην ΕΡΤ. Ένας ηλικιωμένος τότε συγγραφέας κωμωδιών και τηλεοπτικών σειρών έφερε μια πρόταση για κωμική τηλεοπτική σειρά. Με την πρώτη ματιά μπορούσε να αντιληφθεί κανείς ότι η πρόταση ήταν ένα κολάζ από τις πιο γνωστές του κωμωδίες. Προσπάθησα να του αναπτύξω τις αντιρρήσεις μου όσο γινόταν πιο ευγενικά. Μου έριξε ένα πατρικό βλέμμα και μου είπε: «Άκουσε, αγόρι μου. Δεν υπάρχουν για έναν συγγραφέα παραπάνω από πενήντα θέματα. Τα μόνα ενδιαφέροντα είναι δύο: ο έρως και το χρήμα.»
Σήμερα αναγνωρίζω πως αυτός είναι ο πιο εύστοχος τρόπος για να εξηγήσεις την αδυναμία του αστυνομικού μυθιστορήματος για τα εγκλήματα ερωτικής απιστίας και χρήματος.
Θα είχε ενδιαφέρον να καταγράψουμε τα αστυνομικά μυθιστορήματα, που έχουν ως θέμα τους τη μοιχεία και τη συνακόλουθη κατάληξη σε φόνο. Τα εγκλήματα με κίνητρο τη μοιχεία ήταν, μαζί με τα εγκλήματα λόγω κληρονομιάς, ένα από τα πιο αγαπημένα θέματα του αγγλικού αστυνομικού μυθιστορήματος, σε αντίθεση με τα εγκλήματα εκδίκησης, που ενδιέφεραν λιγότερο τους συγγραφείς, Αρκεί να αναφέρω ένα, πολύ γνωστό πράδειγμα, το «Έγκλημα στον Νείλο» της Αγκάθα Κρίστι.
[...................................]
ΣΥΝΕΧΙΣΤΕ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου