ΒΙΒΛΙΚΟΙ ΗΡΩΕΣ ΜΕ ΧΑΜΗΛΑ ΛΙΠΑΡΑ

Από τον μόσχο τον σιτευτό ώς τη γαλοπούλα... ένα βιβλίο δρόμος

Έφη Μαρίνου

9-12 λεπτά

efsyn.gr

---

Θανάσης Δήμου, Γιάννης Ξανθούλης

Δύο απολαυστικές ιστορίες για τον Ασωτο και τον Σώτο και για τη Γαλοπούλα Ερατώ γράφει με το μοναδικό ύφος του ο Γιάννης Ξανθούλης και εικονογραφεί ο Θανάσης Δήμου στο ποιητικό-εικαστικό μανιφέστο που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ελληνικά Γράμματα».

«Απ’ τον καιρό που ο Ασωτος
Εκανε ασωτίας
Προέκυψε μόδα γενικώς
Μες στας οικονομίας.
Κι εμείς της Βίβλου οπαδοί
Ευθύς τον μιμηθήκαμε
Γι’ αυτό μας βρήκε συμφορά
ΜΑ... ΔΕΝ συγχωρεθήκαμε»

Ο Γιάννης Ξανθούλης, από τους σημαντικότερους σύγχρονους Ελληνες λογοτέχνες, υπογράφει ένα ποιητικό-εικαστικό μανιφέστο στο οποίο ο σπινθηροβόλος λόγος του συνδυάζεται με μια πρωτότυπη και εμπνευσμένη εικονογράφηση από τον ηθοποιό και εικονογράφο Θανάση Δήμου.

Το κοινό τους πόνημα «Βιβλικοί ήρωες με χαμηλά λιπαρά», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ελληνικά Γράμματα», φέρνει στο φως δύο ιστορίες που αναδύονται από τα βάθη της παράδοσης. Η πρώτη, με τίτλο «Ο Σώτος και ο Ασωτος», έρχεται εις τα καθ’ ημάς από τη Βίβλο, την παραβολή του Ασωτου Υιού, και η δεύτερη, με τίτλο «Η κατάρα της γαλοπούλας», από το εθνικό και θρησκευτικό μας τελετουργικό, τη θυσία της γαλοπούλας άπαξ του χρόνου.

Βιβλικοί ήρωες με χαμηλά λιπαρά

«Οι καιροί είναι άκεφοι, η μοναξιά ενθαρρύνεται από τα πάσης φύσεως τεχνολογικά μαραφέτια» λέει ο Γιάννης Ξανθούλης. «Ολοι είναι καχύποπτοι με τις αριστεροφροσύνες και τις δεξιόστροφες εγγυήσεις, όλοι προσπαθούν να αυτοπροσδιοριστούν σε ένα νεφέλωμα παραπληροφόρησης και τηλεοπτικής ευδαιμονίας. Κι από σοβαροφάνεια, να φάνε και οι γαλοπούλες…

Μια ματιά στους άρχοντές μας φτάνει για να καταλάβεις πού περίπου βρισκόμαστε. Η λογική του πονήματος που κάναμε με τον Θανάση Δήμου ήταν να ελαφρύνουμε πρώτα τους εαυτούς μας και παρεμπιπτόντως κι όσους συμμερίζονται την αβάσταχτη ελαφρότητα των ηρώων μας, που εμείς σαφέστατα θεωρούμε άκρως σοβαρούς. Μάλιστα σκεφτόμαστε να συνεχίσουμε, αν οι άνεμοι δείξουν ότι είναι ευνοϊκοί, δηλαδή χωρίς ποινικοποίηση του χαμόγελου…

Με ομοιοκατάληκτους στίχους, ανατρεπτική ματιά, υπονομευτική, σαρκαστική γλώσσα και απολαυστικό, σουρεαλιστικό χιούμορ, ο συγγραφέας πλάθει τον χαρακτήρα και την ηθική του Ασώτου, του σπάταλου, του γλεντζέ, του τζογαδόρου, του ξενύχτη και ο Θανάσης Δήμου σκιτσάρει.

Οι δυο τους ακολουθούν τον ήρωα κι όταν εκείνος επιστρέφει μετανοημένος από την άσωτη και τρυφηλή ζωή στον πατρικό οίκο. Τότε που ο πατέρας τον υποδέχεται σφάζοντας τον μόσχο τον σιτευτό, ενώ καμιά τιμή, κανένα εύσημο δεν προορίζει για τον σεμνό, επιμελή κι εργατικό Σώτο, το άλλο του παιδί που δεν απομακρύνθηκε ρούπι από το σπίτι. Αυτόν τον αδικημένο Υιό ο Γιάννης Ξανθούλης αναλαμβάνει να τον αποκαταστήσει.

Ενα άλλο ριγμένο από τις συγκυρίες πλάσμα που θα αποκαταστήσει ηθικά η πένα του Γιάννη Ξανθούλη και το πενάκι του Θανάση Δήμου, είναι ένα άκακο πτηνό, η γαλοπούλα, η οποία πετώντας πανικόβλητη από Χριστούγεννα σε Χριστούγεννα και σε ημέρες Ευχαριστιών «στας Αμερικάς», επιτελεί καριέρα θλιβερή «ως κρέας υγιεινό με ελάχιστα λιπαρά». Γιατί η αδικημένη από τη μοίρα γαλοπούλα είναι πουλί απαράμιλλου κάλλους. Εχει όνομα, την λένε Ερατώ, κι έχει όνειρα: «Η Γαλοπούλα η Ερατώ από μεγάλο σόι, ονειρευότανε μικρή να παίξει στο Μπολσόι»…

Ο Θανάσης Δήμου δεν έχανε ποτέ τις σαββατιάτικες ραδιοφωνικές εκπομπές του Γιάννη Ξανθούλη από τότε που ζούσε στη γενέτειρά του, την Καβάλα.

«Ημουν κι εγώ ένα παιδί με καλλιτεχνικά ακαθόριστα όνειρα. Η φωνή του Γιάννη Ξανθούλη με συνέδεε με τη μακρινή Αθήνα, τα θέατρα, τις πρεμιέρες, τα βιβλία, τις εφημερίδες κι όλο αυτό το πολύχρωμο σύμπαν που λαχταρούσα. Θυμάμαι και τη μάνα μου που έλεγε ‘‘από εδώ δίπλα, από την Αλεξανδρούπολη ξεκίνησε κι ο Ξανθούλης και είδες; Τα κατάφερε’’. Από τότε πέρασε πολύς καιρός.

Ζω στην Αθήνα, δεν πολυπηγαίνω στην πόλη που γεννήθηκα, δουλεύω σε θέατρα, έχω πρεμιέρες, πάω σε πρεμιέρες που πλέον δεν μου φαίνονται πολύχρωμες, βγάζω κι εγώ κάνα βιβλίο, γνώρισα τον κόσμο που λαχταρούσα και η ζωή συνεχίζεται. Οταν καμιά φορά συναντούσα στον δρόμο, στην Ιπποκράτους συνήθως, τον Γιάννη Ξανθούλη σκεφτόμουν το παλιό μου ραδιόφωνο που δεν θυμάμαι σε ποια μετακόμιση το αποχαιρέτησα.

Οταν μάλιστα κάποιος φίλος ανέφερε ότι τον γνώρισε σε κάποια παρουσίαση βιβλίου ή έπαιζε σε έργο του, ζήλευα λίγο γιατί ένιωθα ότι δικαιωματικά θα έπρεπε να τον είχα γνωρίσει εγώ… Κι όμως όταν βρεθήκαμε γείτονες σε κοντινά γραφεία, στη μοιραία Ιπποκράτους, δίσταζα να τον χαιρετήσω, όχι πάντως λόγω του σοβαρού και πολυάσχολου ύφους του, αυτού που προσπάθησα να αποτυπώσω στο εξώφυλλο του βιβλίου μας».

Αλλά πώς συναντήθηκαν συγγραφέας και σκιτσογράφος με τον Ασωτο, τον Σώτο και τη Γαλοπούλα Ερατώ;

Ο Γιάννης Ξανθούλης ήπιε με τον Θανάση Δήμου αρκετούς καφέδες ώσπου να συμφωνήσουν ότι και οι δυο τους, παρά τη διαφορά ηλικίας, είναι τύποι γενικά ασυγχώρητοι και αμετανόητοι σε κάποιες βασικές αρχές. Ετσι κατέληξαν πως μερικές από τις ιστορίες που απασχολούσαν παιδιόθεν τον συγγραφέα μπορούσαν να εικονογραφηθούν και να υπονομευτούν με την καλύτερη, εννοείται, έννοια…

Στο μεταξύ ο Ασωτος είχε γίνει φίρμα, ο Γιάννης Ξανθούλης όμως εστίαζε το ενδιαφέρον του και στον άλλο αδελφό του, τον ταπεινό, σώφρονα και σεμνό Σώτο που η Βίβλος δυστυχώς τον ξεπετούσε άσπλαχνα. Ο Θ. Δήμου συμμερίστηκε τη συμπάθειά του για τον Σώτο και προχώρησαν. Το ίδιο συνέβη και με την άμοιρη Γαλοπούλα Ερατώ.

Ο συγγραφέας σκέφτηκε πόσο αδικημένο πουλί είναι από τη μοίρα, παρά το φυσικό του κάλλος. Μαθαίνουμε πως όταν εξήγησε το δράμα της Γαλοπούλας στον Θανάση Δήμου εκείνος ξέσπασε σε λυγμούς. Ο Γιάννης Ξανθούλης τον παρηγόρησε λέγοντάς του πως μαζί οι δυο τους μπορούν -σαν ένα είδος άτυπης ΜΚΟ- να την αποκαταστήσουν, τουλάχιστον ηθικά, κάνοντάς την ηρωίδα τους.

«Θυμάμαι τον Αγγελο Παπαδημητρίου που μας σύστησε» λέει ο Θανάσης Δήμου. «Κι ύστερα τις συναντήσεις μας στο γραφείο του, χώρο που κουβαλάει κάτι από τον πολύχρωμο μαγικό του κόσμο, κουβέντες περί ανέμων και υδάτων.

Πολλά γέλια, κεράσματα, μυρωδιές από τα λουλούδια και τα φυτά του που μου υπενθύμιζαν ότι οι εποχές αλλάζουν, μια σπάνια ηχογράφηση του Χατζιδάκι από την Αμερική, η μυθολογία του θεάτρου μέσω της ανεκδοτολογίας, το γεμάτο κατανόηση και ενδιαφέρον βλέμμα του Γιάννη Ξανθούλη απέναντι στα βάσανα της καθημερινότητας και πολλά άλλα μέχρι να μας επισκεφτούν η γαλοπούλα και η οικογένεια Ασώτου. Περάσαμε πολύ ωραία με τον Γιάννη.

Το βιβλίο είναι το αποτέλεσμα αυτού του καθημερινού μας διαλόγου και της παρέας που κάναμε, ενώ η ζωή προχωρούσε. Φυσικά, εν αρχή ην ο λόγος. Ο σουρεαλιστικός, κοφτερός, λοξός, δηλητηριώδης, κρυφά τρυφερός λόγος του Γιάννη που προέρχεται από κείμενά του τα οποία πρωτογράφτηκαν για το ραδιόφωνο, το ραδιόφωνο που μας συνέδεσε…».

---

Info: Το βιβλίο παρουσιάζεται την Τρίτη 10 Δεκεμβρίου, στις 20.30, στον ΙΑΝΟ (Σταδίου 24).