Παγανιστικά Χριστούγεννα ή επιστροφή στις ρίζες;

Περικλής Κοροβέσης

 

efsyn.gr

[..............................]

Η Αθήνα μαζί με όλες τις χριστιανικές πρωτεύουσες του κόσμου συναγωνίζονται για το ποια θα γιορτάσει λαμπρότερα και με πιο πολλές αγορές την έλευση του Θεανθρώπου. Γιορτινά τραπέζια, ρεβεγιόν, χριστουγεννιάτικα θεάματα και συναυλίες.

Οι πολυεθνικές, και αυτές στη γιορτή, μας πλημμυρίζουν με προσφορές. Όσο μεγαλύτερη κατανάλωση, τόσο καλύτερη η γιορτή. Τα πλούσια και άφθονα τραπέζια μας γεμίζουν τους κάδους των απορριμμάτων και τους υπερχειλίζουν. Ένα είδος κοινωνικής πρόνοιας και ανακατανομής της αφθονίας. Και όλοι μας έχουμε δει ανθρώπους να ψάχνουν εκεί την τροφή τους κάτω από τα γιορτινά και χαρούμενα φώτα της Αθήνας, που φέτος μάλιστα δεν επιβάρυναν τον δήμο μας, δηλαδή όλους εμάς.

Ήταν ευγενής χορηγία ευαγών ιδρυμάτων. Και λες εύγε. Ιδού αλληλεγγύη. Προσωπικά είμαι υπέρ των γιορτών. Να διασκεδάσει ο κόσμος, να χαρεί, να γελάσει. Αλλά πού βρίσκεται ο Χριστός; Εκτός από κάτι κιτς φάτνες που είναι για γέλια, δεν έπεσε στην αντίληψή μου κάτι άλλο.

Και έκανα μια ανίερη σκέψη: Είναι αυτά τα Χριστούγεννα μια παγανιστική γιορτή της κατανάλωσης, κάτι σαν «Βlack Friday», που θα μπορούσαμε να το λέγαμε «Ηappy white days»; Μήπως δεν έχουν καμία σχέση με τον χριστιανισμό; Και έψαξα λίγο το θέμα.

Τον 1ο αιώνα μετά Χριστόν δεν υπήρχαν Χριστούγεννα, ούτε κάποια άλλη γιορτή για τη γέννησή του. Αυτό δεν απασχολούσε τη θεολογία. Κατά τον Ωριγένη, αυτό ήταν παγανιστική συνήθεια. Αυτό που ενδιέφερε, ήταν η συμμετοχή στο πάθος του Χριστού, στη θυσία του για τους ανθρώπους και τη σωτηρία τους. Μια πράξη, όπως θα λέγαμε σήμερα, αγωνιστική που προσφέρεται για το καλό όλων.

Τα Χριστούγεννα καθιερώνονται με εγκύκλιο του Πάπα Λιμπέριου το 354, αφού βέβαια είχε καθιερωθεί ο χριστιανισμός ως επίσημη θρησκεία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Και έκτοτε αμετάκλητα ο Χριστός έχει γεννηθεί στις 25 Δεκεμβρίου. Γιατί όμως ειδικά αυτή την ημερομηνία και όχι μιαν άλλη; (αφού ήδη είχαν περάσει τρεισήμισι αιώνες χωρίς ημερομηνία γέννησης του Θεανθρώπου). Και εδώ, όπως πάντα, υπεισέρχεται η πολιτική.

Οι Ρωμαίοι ήταν πραγματιστές. Εδειχναν μεγάλο σεβασμό στις θρησκείες που υπήρχαν στην αυτοκρατορία τους, με σκοπό να τις θέσουν στο πλαίσιο του πολιτεύματός τους. Δηλαδή την υποταγή της θρησκείας στο πλαίσιο της Πολιτείας. Τα μεταφυσικά ερωτήματα δεν απασχολούσαν τους αυτοκράτορες. Αυτό ήταν πρόβλημα των διανοούμενων θεολόγων. Στον 2ο και 3ο αιώνα δύο θρησκείες ήταν διαδεδομένες και ανταγωνιστικές στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Αυτή του Χριστού, του γιου του Θεού.

Η άλλη του Μίθρα, γιου του Ηλιου. Και οι δύο είχαν γεννηθεί ταπεινά, σε σπηλιές. Και οι δύο είχαν αναστηθεί και είχαν οδηγηθεί στον αιώνιο πατέρα. Ο Μίθρας είχε ημερομηνία γέννησης 25 Δεκεμβρίου. Οπου υπήρξαν και λαμπρές τελετές προς τιμήν του.

Οταν ο Ηλιογάβαλος γίνεται αυτοκράτορας επιβάλλει τη θρησκεία του Μίθρα, δηλαδή τη λατρεία του Ηλιου. Αργότερα ο Αυρήλιος προσθέτει και τον Απόλλωνα για να δημιουργήσει έναν δικό του θεό, τον Sol Invictus (Ανίκητος Ηλιος), θρησκεία που ασπάστηκε και ο Κωνσταντίνος στις αρχές της αυτοκρατορίας του, πριν τελικά επιβληθεί για πάντα ο χριστιανισμός ως επίσημη αυτοκρατορική θρησκεία. Και από εδώ και πέρα τα πάντα κανονίζονται από τις διάφορες συνόδους, σχίσματα, αιρέσεις κ.λπ.

Μπερδεμένα πράγματα. Μήπως ο χριστιανισμός είναι κάτι πιο απλό; Ας ακούσουμε τον φανταστικό παπά της φυλακής: «Χριστέ μου, το παράδειγμά σου ακολούθησαν κι άλλοι. Ανέβηκαν τον δικό τους σταυρό σε σκοτεινά μπουντρούμια, με αλυσίδες σε χέρια και πόδια, με βγαλμένα τα νύχια και τα δόντια, κρεμασμένοι ανάποδα από το ταβάνι, μέχρι να ξεψυχήσουν. Όμως κανείς δεν τους θυμάται. Και ήταν δικοί σου μαθητές. Χριστέ μου, φοβάμαι πως σε λίγο θα έχουν ξεχάσει και σένα».