Νίκος Σκορίνης: "Η αγριότητα του νεοφιλελευθερισμού είναι που θα φέρει τελικά την πτώση του"
Κρημνιώτη Πόλυ
Μια συζήτηση με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίο του "Όπου και αν πας, να μη χαθείς".
«Ό,τι και να σου συμβεί, να προχωράς μπροστά» λέει ο
Νίκος Σκορίνης, παραφράζοντας τον τίτλο του καινούργιου μυθιστορήματός
του «Όπου και αν πας, να μη χαθείς» (εκδ. Λιβάνης), μέσα από το οποίο
ιχνογραφεί ανάγλυφα την ελληνική περιπέτεια από τη δεκαετία του '50 ώς
τις μέρες μας.
Ο πληθωρικός ήρωάς του Ορέστης, ένας συνδυασμός «ανάμεσα στον Ζορμπά, τον Τσε και τον Οδυσσέα», όπως τον προσδιορίζει ο συγγραφέας του, σε μια πορεία αυτογνωσίας, εικονογραφεί τα τραύματα, τις προσδοκίες, τις διαψεύσεις και τις διεκδικήσεις μιας ολόκληρης γενιάς. Αυτής που διαμορφώθηκε από τις κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Την ώρα που ο Ορέστης αναζητά τη νέα ταυτότητα της Αριστεράς, ο συγγραφέας του βιβλίου λέει με σαφήνεια ότι η Αριστερά θα βρει το νέο αφήγημά της «μέσα από τις στάχτες της. Ένα όραμα που θα ενεργοποιήσει την παγκόσμια κοινότητα για την καινούρια σελίδα της ιστορίας της που θα οδηγήσει τον ανθρώπινο πολιτισμό στις ουμανιστικές του αξίες». Και σε ακόμα μεγαλύτερη έμφαση τονίζει ότι «η αγριότητα του νεοφιλελευθερισμού είναι που θα φέρει τελικά την πτώση του».
Αυτός ο βαθιά αριστερός, αντισυμβατικός ήρωας και αντιήρωας ταυτόχρονα στάθηκε αφορμή για μια συζήτηση που προσπάθησε να επικεντρωθεί στη λογοτεχνία, αλλά γρήγορα επεκτάθηκε στην πολιτική. Άλλωστε για τον Νίκο Σκορίνη, συγγραφέα και μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ, τα δύο αυτά πεδία είναι συγκοινωνούντα δοχεία.
Συνέντευξη στην Πόλυ Κρημνιώτη
* Αληθεύει ότι η αφορμή δόθηκε από τον μικρό Αϊλάν;
Ο Αϊλαν ήταν η αφορμή να καθίσω στο γραφείο και να πω ότι αυτά που είχα μέσα μου, ως μετανάστης κι εγώ στη δεκαετία του '50, και αυτά που έβλεπα γύρω μου ως πολίτης, έπρεπε να τα γράψω. Υπήρξα κι εγώ παιδί μεταναστών, στα 3,5 χρόνια μου βρέθηκα στο Βανκούβερ, δυστυχώς η οικογένεια δεν ευτύχησε, γιατί, με την ασθένεια του πατέρα μου, μετά από 3,5 χρόνια αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Ελλάδα, όπου μετά από λίγο πέθανε κι έκτοτε άρχισε η μάχη της επιβίωσης σε ένα απομακρυσμένο και πάμφτωχο χωριό της Λακωνίας. Η Ελλάδα είναι μια χώρα που έχει βαθιές πληγές από το μεταναστευτικό, οι οποίες την ακολουθούν από τις αρχές του περασμένου αιώνα και ακόμα πιο πίσω.
* Πόσο βιωματικό είναι αυτό το βιβλίο;
Βαθιά βιωματικό, όμως όχι μόνο από την προσωπική μου πορεία αλλά και από τη βιωματική σχέση σχεδόν όλης της Ελλάδας γύρω από αυτό το μεγάλο ζήτημα.
* Ωστόσο το βιβλίο δεν εξαντλείται στο μεταναστευτικό, ίσα - ίσα οι σελίδες γύρω απ' αυτό είναι ελάχιστες. Είναι, μπορούμε να πούμε, ένα βιβλίο - καλειδοσκόπιο της Ελληνικής περιπέτειας στον 20ό αιώνα κοιτάζοντας τον 21ο αιώνα
Ο Ορέστης, βασικός πρωταγωνιστής του βιβλίου, δεν είναι άλλο από ένας Έλληνας ο οποίος διαμορφώνει ουσιαστικά την πορεία της ζωής του μέσα από τις μεγάλες πληγές του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και του Εμφυλίου. Είναι ένας άνθρωπος που φέρει πολιτική ταυτότητα χωρίς ακόμα ο ίδιος να το έχει συνειδητοποιήσει και όταν το συνειδητοποιεί έχει βρεθεί ήδη στον αντιδικτατορικό αγώνα. Οι πολιτικές συγκρούσεις, ο έρωτας, η διαρκής αναζήτηση της ταυτότητας, η προοπτική πριν από το '89, το παλιό και η υπέρβασή του αλλά και το ξεχωριστό ταμπεραμέντο του, τον φέρνουν στην πρώτη γραμμή των γεγονότων. Ανήσυχος και αμφισβητίας ταυτόχρονα, ψάχνει διαρκώς τη θέση του μέσα στον κόσμο. Αν θα ήθελα να συμπυκνώσω όλα τα στοιχεία που συνθέτουν τον Ορέστη θα μπορούσα να πω ότι είναι κάτι ανάμεσα στον Ζορμπά, τον Τσε και τον Οδυσσέα.
* Μόνο που δεν φτάνει ποτέ στην Ιθάκη του. Ο κόσμος σήμερα δεν έχει Ιθάκη;
Φαινομενικά, όχι. Όμως πιστεύω βαθιά ότι περνάμε μια μεταβατική περίοδο, όπου εκκολάπτεται μια νέα, πιο ανθρώπινη Ιθάκη, που ίσως θα δημιουργηθεί χωρίς να το καταλάβουν ούτε οι κρατούντες της παγκόσμιας αντιανθρωπιστικής εξουσίας και ίσως ούτε και αυτοί που θα τη δημιουργήσουν. Θα είναι μια διαφορετική επανάσταση, απ' αυτές που άλλαξαν τα κοινωνικοπολιτικά και οικονομικά συστήματα της ανθρώπινης Ιστορίας. Το πότε θα συμβεί δεν το ξέρω, ίσως σε μια μέρα που η αιωνιότητα θα έχει το ρεπό της, να μπούμε ανάμεσά της. Όσο πιο σύντομα συμβεί τόσο πιο καλά, γιατί ζούμε σ' ένα κόσμο μισανθρωπισμού.
* Ο 20ός αιώνας φαίνεται πως έκλεισε τους δρόμους προς την Ιθάκη. Ο 21ος λέτε να τους ανοίξει ξανά;
Η πτώση των κομμουνιστικών κρατών από το '89 και μετά είναι αλήθεια πως απελευθέρωσε το καπιταλιστικό σύστημα και αργότερα τον νεοφιλελευθερισμό στο να παίρνει διαρκώς πίσω τις κατακτήσεις των κοινωνιών σε ό,τι αφορά την οικονομία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το δικαίωμα στην εργασία, την ουσιαστική δημοκρατική λειτουργία. Οι οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες μεγαλώνουν, σε ένα κουτσό παγκόσμιο πολιτικό σύστημα όπου οι απολύτως λίγοι καρπώνονται τα δικαιώματα των πολλών. Όμως αυτή η αγριότητα του συστήματος είναι που στο τέλος θα φέρει και την πτώση του, όπως συμβαίνει ιστορικά πάντοτε όταν η απληστία των ολίγων ξεπερνά κάθε όριο κοινωνικής ανοχής.
* Ο ήρωάς σου λέει κάποια στιγμή ότι “η Αριστερά πρέπει να βρει το νέο της πειστικό αφήγημα”. Πού αναζητάει το νέο αφήγημά της η Αριστερά;
Μέσα από τις στάχτες της. Ένα όραμα που θα ενεργοποιήσει την παγκόσμια κοινότητα για την καινούργια σελίδα της Ιστορίας της, που θα οδηγήσει τον ανθρώπινο πολιτισμό στις ουμανιστικές του αξίες.
* Εσύ πώς τη βλέπει αυτή τη νέα Αριστερά;
Θα είναι απολύτως ενσωματωμένη στο κοινωνικό σώμα και μαζί θα συμπορεύεται στη διερεύνηση των μεγάλων ζητημάτων που βάζει η εποχή μας, στην επούλωση των τραυμάτων που επίσης δημιουργεί αυτή η εποχή και στις απαντήσεις για μια πιο δημιουργική προοπτική.
* Πολύ γενικόλογο είναι αυτό.
Ναι, γιατί οι απαντήσεις επωάζονται. Αυτό που έχουμε μπροστά μας τώρα είναι η μεγάλη αντίφαση: Από τη μια, βλέπουμε την κυριαρχία του χρηματοπιστωτικού συστήματος με τα διάσπαρτα τοξικά προϊόντα του, που ουσιαστικά απομειώνει την παραγωγική διαδικασία, τις θέσεις εργασίας, αποδομώντας τα μεσαία στρώματα καταβιβάζοντάς τα στα υπόγεια της κοινωνικής συνθήκης. Έχουμε τον εθνικισμό να αναπτύσσεται σε ορισμένες χώρες, έχουμε το μεγάλο ζήτημα του μεταναστευτικού / προσφυγικού προβλήματος αλλά και της κλιματικής κρίσης, με ανυπολόγιστες συνέπειες για τον πλανήτη και την ανθρωπότητα. Ταυτόχρονα, βλέπουμε μια έκρηξη διαμαρτυρίας σε πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής και όχι μόνο. Και από την άλλη πλευρά, έχουμε έναν αδυσώπητο γεωπολιτικό ανταγωνισμό, που μέσα απ' αυτόν επιδιώκονται και γεωγραφικές ανακατατάξεις κρατών, που δημιουργούν τα εκατομμύρια εκτοπισμένων και τη λεηλασία του πλούτου από τις μεγάλες πολυεθνικές. Η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση που εξελίσσεται είναι η μεγάλη πρόκληση την οποία καλείται να απαντήσει η Αριστερά προς όφελος των κοινωνιών, σε αντίθεση με τον νεοφιλελευθερισμό, ο οποίος θα την αξιοποιήσει συνθλίβοντας ανθρώπους, αξίες και ελπίδες.
* Ο ήρωάς σου αναζητάει τέτοιου είδους απαντήσεις αλλά φαίνεται να μη βρίσκει το πολιτικό υποκείμενο που θα τις εκφράσει, παραμένοντας ωστόσο βαθιά αριστερός “πολίτης του κόσμου δίχως δική του πολιτεία”. Στον Ορέστη που ζει δίπλα μας, τι απαντάς;
Θα απαντούσα με τον τίτλο του βιβλίου “Όπου και αν πας, να μη χαθείς” ή καλύτερα “ό,τι και να σου συμβεί, να προχωράς μπροστά”.
* Εκτός από συγγραφέας μετέχεις ενεργά στο πολιτικό πεδίο. Η διεύρυνση του ΣΥΡΙΖΑ είναι απάντηση σε όσα έθεσες παραπάνω;
Όσο πιο βαθιά φτάσει η διεύρυνση μέσα στον κοινωνικό ιστό της χώρας τόση μεγαλύτερη προοπτική έχει, ως μια νέα κυβερνητική πρόταση της Αριστεράς, να πείθει πως θα είναι ικανή να πραγματοποιήσει τις μεγάλες αναγκαίες τομές για μια άλλη Ελλάδα.
ΜΟΤΟ
Η Αριστερά θα βρει το νέο αφήγημά της «μέσα από τις στάχτες της. Ένα όραμα που θα ενεργοποιήσει την παγκόσμια κοινότητα για την καινούργια σελίδα της Ιστορίας της, που θα οδηγήσει τον ανθρώπινο πολιτισμό στις ουμανιστικές του αξίες»
Ο πληθωρικός ήρωάς του Ορέστης, ένας συνδυασμός «ανάμεσα στον Ζορμπά, τον Τσε και τον Οδυσσέα», όπως τον προσδιορίζει ο συγγραφέας του, σε μια πορεία αυτογνωσίας, εικονογραφεί τα τραύματα, τις προσδοκίες, τις διαψεύσεις και τις διεκδικήσεις μιας ολόκληρης γενιάς. Αυτής που διαμορφώθηκε από τις κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Την ώρα που ο Ορέστης αναζητά τη νέα ταυτότητα της Αριστεράς, ο συγγραφέας του βιβλίου λέει με σαφήνεια ότι η Αριστερά θα βρει το νέο αφήγημά της «μέσα από τις στάχτες της. Ένα όραμα που θα ενεργοποιήσει την παγκόσμια κοινότητα για την καινούρια σελίδα της ιστορίας της που θα οδηγήσει τον ανθρώπινο πολιτισμό στις ουμανιστικές του αξίες». Και σε ακόμα μεγαλύτερη έμφαση τονίζει ότι «η αγριότητα του νεοφιλελευθερισμού είναι που θα φέρει τελικά την πτώση του».
Αυτός ο βαθιά αριστερός, αντισυμβατικός ήρωας και αντιήρωας ταυτόχρονα στάθηκε αφορμή για μια συζήτηση που προσπάθησε να επικεντρωθεί στη λογοτεχνία, αλλά γρήγορα επεκτάθηκε στην πολιτική. Άλλωστε για τον Νίκο Σκορίνη, συγγραφέα και μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ, τα δύο αυτά πεδία είναι συγκοινωνούντα δοχεία.
Συνέντευξη στην Πόλυ Κρημνιώτη
* Αληθεύει ότι η αφορμή δόθηκε από τον μικρό Αϊλάν;
Ο Αϊλαν ήταν η αφορμή να καθίσω στο γραφείο και να πω ότι αυτά που είχα μέσα μου, ως μετανάστης κι εγώ στη δεκαετία του '50, και αυτά που έβλεπα γύρω μου ως πολίτης, έπρεπε να τα γράψω. Υπήρξα κι εγώ παιδί μεταναστών, στα 3,5 χρόνια μου βρέθηκα στο Βανκούβερ, δυστυχώς η οικογένεια δεν ευτύχησε, γιατί, με την ασθένεια του πατέρα μου, μετά από 3,5 χρόνια αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Ελλάδα, όπου μετά από λίγο πέθανε κι έκτοτε άρχισε η μάχη της επιβίωσης σε ένα απομακρυσμένο και πάμφτωχο χωριό της Λακωνίας. Η Ελλάδα είναι μια χώρα που έχει βαθιές πληγές από το μεταναστευτικό, οι οποίες την ακολουθούν από τις αρχές του περασμένου αιώνα και ακόμα πιο πίσω.
* Πόσο βιωματικό είναι αυτό το βιβλίο;
Βαθιά βιωματικό, όμως όχι μόνο από την προσωπική μου πορεία αλλά και από τη βιωματική σχέση σχεδόν όλης της Ελλάδας γύρω από αυτό το μεγάλο ζήτημα.
* Ωστόσο το βιβλίο δεν εξαντλείται στο μεταναστευτικό, ίσα - ίσα οι σελίδες γύρω απ' αυτό είναι ελάχιστες. Είναι, μπορούμε να πούμε, ένα βιβλίο - καλειδοσκόπιο της Ελληνικής περιπέτειας στον 20ό αιώνα κοιτάζοντας τον 21ο αιώνα
Ο Ορέστης, βασικός πρωταγωνιστής του βιβλίου, δεν είναι άλλο από ένας Έλληνας ο οποίος διαμορφώνει ουσιαστικά την πορεία της ζωής του μέσα από τις μεγάλες πληγές του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και του Εμφυλίου. Είναι ένας άνθρωπος που φέρει πολιτική ταυτότητα χωρίς ακόμα ο ίδιος να το έχει συνειδητοποιήσει και όταν το συνειδητοποιεί έχει βρεθεί ήδη στον αντιδικτατορικό αγώνα. Οι πολιτικές συγκρούσεις, ο έρωτας, η διαρκής αναζήτηση της ταυτότητας, η προοπτική πριν από το '89, το παλιό και η υπέρβασή του αλλά και το ξεχωριστό ταμπεραμέντο του, τον φέρνουν στην πρώτη γραμμή των γεγονότων. Ανήσυχος και αμφισβητίας ταυτόχρονα, ψάχνει διαρκώς τη θέση του μέσα στον κόσμο. Αν θα ήθελα να συμπυκνώσω όλα τα στοιχεία που συνθέτουν τον Ορέστη θα μπορούσα να πω ότι είναι κάτι ανάμεσα στον Ζορμπά, τον Τσε και τον Οδυσσέα.
* Μόνο που δεν φτάνει ποτέ στην Ιθάκη του. Ο κόσμος σήμερα δεν έχει Ιθάκη;
Φαινομενικά, όχι. Όμως πιστεύω βαθιά ότι περνάμε μια μεταβατική περίοδο, όπου εκκολάπτεται μια νέα, πιο ανθρώπινη Ιθάκη, που ίσως θα δημιουργηθεί χωρίς να το καταλάβουν ούτε οι κρατούντες της παγκόσμιας αντιανθρωπιστικής εξουσίας και ίσως ούτε και αυτοί που θα τη δημιουργήσουν. Θα είναι μια διαφορετική επανάσταση, απ' αυτές που άλλαξαν τα κοινωνικοπολιτικά και οικονομικά συστήματα της ανθρώπινης Ιστορίας. Το πότε θα συμβεί δεν το ξέρω, ίσως σε μια μέρα που η αιωνιότητα θα έχει το ρεπό της, να μπούμε ανάμεσά της. Όσο πιο σύντομα συμβεί τόσο πιο καλά, γιατί ζούμε σ' ένα κόσμο μισανθρωπισμού.
* Ο 20ός αιώνας φαίνεται πως έκλεισε τους δρόμους προς την Ιθάκη. Ο 21ος λέτε να τους ανοίξει ξανά;
Η πτώση των κομμουνιστικών κρατών από το '89 και μετά είναι αλήθεια πως απελευθέρωσε το καπιταλιστικό σύστημα και αργότερα τον νεοφιλελευθερισμό στο να παίρνει διαρκώς πίσω τις κατακτήσεις των κοινωνιών σε ό,τι αφορά την οικονομία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το δικαίωμα στην εργασία, την ουσιαστική δημοκρατική λειτουργία. Οι οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες μεγαλώνουν, σε ένα κουτσό παγκόσμιο πολιτικό σύστημα όπου οι απολύτως λίγοι καρπώνονται τα δικαιώματα των πολλών. Όμως αυτή η αγριότητα του συστήματος είναι που στο τέλος θα φέρει και την πτώση του, όπως συμβαίνει ιστορικά πάντοτε όταν η απληστία των ολίγων ξεπερνά κάθε όριο κοινωνικής ανοχής.
* Ο ήρωάς σου λέει κάποια στιγμή ότι “η Αριστερά πρέπει να βρει το νέο της πειστικό αφήγημα”. Πού αναζητάει το νέο αφήγημά της η Αριστερά;
Μέσα από τις στάχτες της. Ένα όραμα που θα ενεργοποιήσει την παγκόσμια κοινότητα για την καινούργια σελίδα της Ιστορίας της, που θα οδηγήσει τον ανθρώπινο πολιτισμό στις ουμανιστικές του αξίες.
* Εσύ πώς τη βλέπει αυτή τη νέα Αριστερά;
Θα είναι απολύτως ενσωματωμένη στο κοινωνικό σώμα και μαζί θα συμπορεύεται στη διερεύνηση των μεγάλων ζητημάτων που βάζει η εποχή μας, στην επούλωση των τραυμάτων που επίσης δημιουργεί αυτή η εποχή και στις απαντήσεις για μια πιο δημιουργική προοπτική.
* Πολύ γενικόλογο είναι αυτό.
Ναι, γιατί οι απαντήσεις επωάζονται. Αυτό που έχουμε μπροστά μας τώρα είναι η μεγάλη αντίφαση: Από τη μια, βλέπουμε την κυριαρχία του χρηματοπιστωτικού συστήματος με τα διάσπαρτα τοξικά προϊόντα του, που ουσιαστικά απομειώνει την παραγωγική διαδικασία, τις θέσεις εργασίας, αποδομώντας τα μεσαία στρώματα καταβιβάζοντάς τα στα υπόγεια της κοινωνικής συνθήκης. Έχουμε τον εθνικισμό να αναπτύσσεται σε ορισμένες χώρες, έχουμε το μεγάλο ζήτημα του μεταναστευτικού / προσφυγικού προβλήματος αλλά και της κλιματικής κρίσης, με ανυπολόγιστες συνέπειες για τον πλανήτη και την ανθρωπότητα. Ταυτόχρονα, βλέπουμε μια έκρηξη διαμαρτυρίας σε πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής και όχι μόνο. Και από την άλλη πλευρά, έχουμε έναν αδυσώπητο γεωπολιτικό ανταγωνισμό, που μέσα απ' αυτόν επιδιώκονται και γεωγραφικές ανακατατάξεις κρατών, που δημιουργούν τα εκατομμύρια εκτοπισμένων και τη λεηλασία του πλούτου από τις μεγάλες πολυεθνικές. Η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση που εξελίσσεται είναι η μεγάλη πρόκληση την οποία καλείται να απαντήσει η Αριστερά προς όφελος των κοινωνιών, σε αντίθεση με τον νεοφιλελευθερισμό, ο οποίος θα την αξιοποιήσει συνθλίβοντας ανθρώπους, αξίες και ελπίδες.
* Ο ήρωάς σου αναζητάει τέτοιου είδους απαντήσεις αλλά φαίνεται να μη βρίσκει το πολιτικό υποκείμενο που θα τις εκφράσει, παραμένοντας ωστόσο βαθιά αριστερός “πολίτης του κόσμου δίχως δική του πολιτεία”. Στον Ορέστη που ζει δίπλα μας, τι απαντάς;
Θα απαντούσα με τον τίτλο του βιβλίου “Όπου και αν πας, να μη χαθείς” ή καλύτερα “ό,τι και να σου συμβεί, να προχωράς μπροστά”.
* Εκτός από συγγραφέας μετέχεις ενεργά στο πολιτικό πεδίο. Η διεύρυνση του ΣΥΡΙΖΑ είναι απάντηση σε όσα έθεσες παραπάνω;
Όσο πιο βαθιά φτάσει η διεύρυνση μέσα στον κοινωνικό ιστό της χώρας τόση μεγαλύτερη προοπτική έχει, ως μια νέα κυβερνητική πρόταση της Αριστεράς, να πείθει πως θα είναι ικανή να πραγματοποιήσει τις μεγάλες αναγκαίες τομές για μια άλλη Ελλάδα.
ΜΟΤΟ
Η Αριστερά θα βρει το νέο αφήγημά της «μέσα από τις στάχτες της. Ένα όραμα που θα ενεργοποιήσει την παγκόσμια κοινότητα για την καινούργια σελίδα της Ιστορίας της, που θα οδηγήσει τον ανθρώπινο πολιτισμό στις ουμανιστικές του αξίες»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου