The
Miniature Taj Mahal
By
Anil Chandra
"Lot number eighty seven" declared the auctioneer at Sotheby, London. "What is the bid for this magnificent model of....
* * * *
Sir Horace Butler, 191 centimetres tall, was the Governor of the Indian state of United Provinces (now Uttar Pradesh) in 1888 and stationed at Lucknow. He was a precise man. He rose at six every morning, went for a horse ride, joined his wife for breakfast to eat one poached egg served on a semi cooked toast, another toast with one spoon of marmalade sprinkled over it, and one cup of Bengal tea. He would then walk to his bungalow office at Havelock Road, arriving punctually at nine a.m. After attending to his personal mail, he would go on horse¬ back from his bungalow office to the state secretariat, half a mile away to arrive at five minutes to ten and return home again on the stroke of five.
At five thirty in the evening he would be in the tennis court to play his two sets of doubles-light and weather permitting. His tennis companions spoke few words and never indulged in levity.
His other interests were travelling and more than an amateur interest in the art of the Mughal dynasty.
As his gubernatorial appointment was for only three years, Sir Horace frequently used his time travelling in a carriage into the outlying districts to learn more about the country and its people. On these trips he was always accompanied by his private secretary who acted as his interpreter and guide.
On one such journey, passing through the narrow, muddy streets of Unnao, a small town near Lucknow, Sir Horace chanced upon an old craftsman's shop. Leaving his servants, the Governor dismounted from his carriage and entered the ramshackle workshop to admire the delicate pieces of ivory that crammed the shelves from the floor to ceiling.
The craftsman bustled forward in a long yellow kurta and white cap to greet him. He bowed low and then looked up at the great man of the Crown. The Governor returned the bow while the private secretary explained who Sir Horace was and his desire to see the craftsman's work.
The craftsman bowed, did a ‘salaam’ and said, "I am honoured". He then pointed a finger to the back of the shop, beckoning the visitors to follow him. They entered a veritable museum with row upon row of beautiful miniature classic items.
"I have, Your Excellency, a piece of the seventeenth century that you may care to see. It is a model of the Taj Mahal, made by Ghiyas Beg, which the emperor Shahjehan approved. It was this model which was copied to make the great Taj Mahal at Agra".
"Please show it to me", said the Governor.
The craftsman passed the piece over for the Englishman to study. Sir Horace's mouth opened wide and he could not hide his excitement. The little miniature, no more than twenty centimetres in height, was a fine example of the Taj. Its intricate carvings were superb. In its interior were the graves of Shahjehan and his consort Mumtaz Mahal. Sir Butler felt confident that the maker was the great Ghiyas Beg, brought to India from Persia by one of the well-known wazir's of Shahjehan's court.
"It's magnificent'', the Governor said. "Absolutely magnificent. I am sure it is the original."
The craftsman bowed, "Of course, Your Excellency. This antique came to me by chance. My ancestors went with Bahadur Shah Zafar, the last of the Mughal kings to Rangoon. It was there that the last emperor personally gave it to my forefathers before he breathed his last."
Sir Horace stood silent for a long time. He pondered whether he should ask the inevitable question. He was aware that when a person of his status asked this question, he would never get a fair answer. The replier was only too keen to please the representative of the Crown. In British India, it had its own advantages.
"How much would it cost?" asked the Governor after considerable hesitation.
The craftsman bowed. "It is not for me to quote a price Your Honour. For me it is enough that this treasure should grace your home".
"Well, let me give it a thought. May I come back to you after some days with an offer?" asked the Governor.
"Yes course, Your Excellency."
As the party travelled back to Lucknow, the Governor remained deep in thought. Keen as he was to acquire the miniature, he did not want to be unfair. He wanted his offer to be correct and just.
Observing his pensive mood, the private secretary uncharacteristically suggested, “Your Honour should not be unduly concerned with the price. The craftsman would sell it for any price that Your Excellency will offer because there are not many buyers for such pieces in these regions."
Once back, the Governor browsed through a lot of books in the Governor's library to see if he could discover a realistic value for the little master-piece. After diligent research and with the help of his staff and some prominent local people including a 'Nawab', who claimed Mughal ancestry through a concubine of the emperor Jahangir, he was able to assess its true worth.
Three months later, the Governor accompanied by his private secretary was back in the shop of the craftsman.
''I have returned, my friend, to make you an offer." Sir Horace then made an offer which was accepted with immense gratitude by the craftsman.
Sir Horace completed his tenure in Lucknow, and then retired to his native England where he spent his final years with his wife and the miniature Taj Mahal. The piece occupied the centre of the mantelpiece in the drawing-room for all to admire.
And so the model passed along into the possession of young Tim, his grandson. Tim alas, had little love for antiques. His interests were more earthy-women and gambling. Within a few years he was in need of considerable money.
Tim took the model off the mantelpiece and drove to Sotheby's to instruct them to put the miniature up for auction.
"It will take a few days to estimate the true value of the piece", the head of the Asia department said, "but I feel confident on a cursory glance that the model is a fine example of Ghiyas Beg. Indeed, a few years earlier we had his model of the famous mosque that was made in Tehran. I could give you a floor price by Friday."
Tim returned to the auction house on Friday with a large smile on his face. He knew what his grandfather had paid for the model and felt sure that there was much money in it for him. The Asia expert met him with a somber look on his face. Tim's heart sank as he listened to his words: "A nice little piece, your Taj Mahal, but unfortunately a fake; probably about one hundred, one hundred and fifty years old but only a copy of the original. I’m afraid, copies were often made because....”
“How much is it worth?” interrupted Tim.
“Six hundred pounds, seven hundred at the most”.
“I wonder sir....”
“Yes, sell the bloody fake. The swine.... these Indians,” said Tim.
“And what do you want me to do with the gems?”
“Gems! What gems?” asked Tim.
“Yes, the gems. The gems which are embedded in the graves of emperor Shahjehan and his beloved Mumtaz Mahal inside the miniature under the dome. I can’t imagine how...”
* * * *
“Lot Number eighty seven repeated the auctioneer.” What is the bid for this magnificent model of the Taj Mahal with gems embedded in the graves of....”
At the auction of Sotheby’s that Thursday morning, the miniature Taj Mahal was acquired by a Saudi Arabian price for twenty seven thousand pounds.
"Lot number eighty seven" declared the auctioneer at Sotheby, London. "What is the bid for this magnificent model of....
* * * *
Sir Horace Butler, 191 centimetres tall, was the Governor of the Indian state of United Provinces (now Uttar Pradesh) in 1888 and stationed at Lucknow. He was a precise man. He rose at six every morning, went for a horse ride, joined his wife for breakfast to eat one poached egg served on a semi cooked toast, another toast with one spoon of marmalade sprinkled over it, and one cup of Bengal tea. He would then walk to his bungalow office at Havelock Road, arriving punctually at nine a.m. After attending to his personal mail, he would go on horse¬ back from his bungalow office to the state secretariat, half a mile away to arrive at five minutes to ten and return home again on the stroke of five.
At five thirty in the evening he would be in the tennis court to play his two sets of doubles-light and weather permitting. His tennis companions spoke few words and never indulged in levity.
His other interests were travelling and more than an amateur interest in the art of the Mughal dynasty.
As his gubernatorial appointment was for only three years, Sir Horace frequently used his time travelling in a carriage into the outlying districts to learn more about the country and its people. On these trips he was always accompanied by his private secretary who acted as his interpreter and guide.
On one such journey, passing through the narrow, muddy streets of Unnao, a small town near Lucknow, Sir Horace chanced upon an old craftsman's shop. Leaving his servants, the Governor dismounted from his carriage and entered the ramshackle workshop to admire the delicate pieces of ivory that crammed the shelves from the floor to ceiling.
The craftsman bustled forward in a long yellow kurta and white cap to greet him. He bowed low and then looked up at the great man of the Crown. The Governor returned the bow while the private secretary explained who Sir Horace was and his desire to see the craftsman's work.
The craftsman bowed, did a ‘salaam’ and said, "I am honoured". He then pointed a finger to the back of the shop, beckoning the visitors to follow him. They entered a veritable museum with row upon row of beautiful miniature classic items.
"I have, Your Excellency, a piece of the seventeenth century that you may care to see. It is a model of the Taj Mahal, made by Ghiyas Beg, which the emperor Shahjehan approved. It was this model which was copied to make the great Taj Mahal at Agra".
"Please show it to me", said the Governor.
The craftsman passed the piece over for the Englishman to study. Sir Horace's mouth opened wide and he could not hide his excitement. The little miniature, no more than twenty centimetres in height, was a fine example of the Taj. Its intricate carvings were superb. In its interior were the graves of Shahjehan and his consort Mumtaz Mahal. Sir Butler felt confident that the maker was the great Ghiyas Beg, brought to India from Persia by one of the well-known wazir's of Shahjehan's court.
"It's magnificent'', the Governor said. "Absolutely magnificent. I am sure it is the original."
The craftsman bowed, "Of course, Your Excellency. This antique came to me by chance. My ancestors went with Bahadur Shah Zafar, the last of the Mughal kings to Rangoon. It was there that the last emperor personally gave it to my forefathers before he breathed his last."
Sir Horace stood silent for a long time. He pondered whether he should ask the inevitable question. He was aware that when a person of his status asked this question, he would never get a fair answer. The replier was only too keen to please the representative of the Crown. In British India, it had its own advantages.
"How much would it cost?" asked the Governor after considerable hesitation.
The craftsman bowed. "It is not for me to quote a price Your Honour. For me it is enough that this treasure should grace your home".
"Well, let me give it a thought. May I come back to you after some days with an offer?" asked the Governor.
"Yes course, Your Excellency."
As the party travelled back to Lucknow, the Governor remained deep in thought. Keen as he was to acquire the miniature, he did not want to be unfair. He wanted his offer to be correct and just.
Observing his pensive mood, the private secretary uncharacteristically suggested, “Your Honour should not be unduly concerned with the price. The craftsman would sell it for any price that Your Excellency will offer because there are not many buyers for such pieces in these regions."
Once back, the Governor browsed through a lot of books in the Governor's library to see if he could discover a realistic value for the little master-piece. After diligent research and with the help of his staff and some prominent local people including a 'Nawab', who claimed Mughal ancestry through a concubine of the emperor Jahangir, he was able to assess its true worth.
Three months later, the Governor accompanied by his private secretary was back in the shop of the craftsman.
''I have returned, my friend, to make you an offer." Sir Horace then made an offer which was accepted with immense gratitude by the craftsman.
Sir Horace completed his tenure in Lucknow, and then retired to his native England where he spent his final years with his wife and the miniature Taj Mahal. The piece occupied the centre of the mantelpiece in the drawing-room for all to admire.
And so the model passed along into the possession of young Tim, his grandson. Tim alas, had little love for antiques. His interests were more earthy-women and gambling. Within a few years he was in need of considerable money.
Tim took the model off the mantelpiece and drove to Sotheby's to instruct them to put the miniature up for auction.
"It will take a few days to estimate the true value of the piece", the head of the Asia department said, "but I feel confident on a cursory glance that the model is a fine example of Ghiyas Beg. Indeed, a few years earlier we had his model of the famous mosque that was made in Tehran. I could give you a floor price by Friday."
Tim returned to the auction house on Friday with a large smile on his face. He knew what his grandfather had paid for the model and felt sure that there was much money in it for him. The Asia expert met him with a somber look on his face. Tim's heart sank as he listened to his words: "A nice little piece, your Taj Mahal, but unfortunately a fake; probably about one hundred, one hundred and fifty years old but only a copy of the original. I’m afraid, copies were often made because....”
“How much is it worth?” interrupted Tim.
“Six hundred pounds, seven hundred at the most”.
“I wonder sir....”
“Yes, sell the bloody fake. The swine.... these Indians,” said Tim.
“And what do you want me to do with the gems?”
“Gems! What gems?” asked Tim.
“Yes, the gems. The gems which are embedded in the graves of emperor Shahjehan and his beloved Mumtaz Mahal inside the miniature under the dome. I can’t imagine how...”
* * * *
“Lot Number eighty seven repeated the auctioneer.” What is the bid for this magnificent model of the Taj Mahal with gems embedded in the graves of....”
At the auction of Sotheby’s that Thursday morning, the miniature Taj Mahal was acquired by a Saudi Arabian price for twenty seven thousand pounds.
1. Kurta: a long shirt
2. Salaam: a word and gesture of salutation, chiefly among Muslims. 3. Wazir: a minister.
4. Nawab: a nabob.
The
Author
Anil
Chandra (IAS Retd) is a short story writer whose first book of short
stories “Hakim’s Commitment and Other Stories’ was an instant
success. His works have been extensively translated into Hindi and
are very popular. He has written over 200 short stories. Most of
these have been published in his 7 book of stories
Chandra
was a student of Chemistry but history always interested him. His has
authored three books on history, 'Glimpses of Ancient India. Letters
From Grandfather ', 'Glimpses of Ancient China. Letters From
Grandfather,' and' Glimpses of China. History and Culture (1200 to
1949) Letters From Grandfather.
Chandra
supports various not-for-profit charities and lives in New Delhi,
India.
It’s
fun writing stories. The desire to tell stories and listen to them is
perhaps the oldest art of the world, and the best loved, "he
says." Egyptian tombs of 6,000 years ago have imaginative
accounts of domestic and social life inscribed in papyri; Greek and
Roman bards sang the glories of their gods and heroes in narrative
form; ancient India had its fables; the Persians excelled in legends
and folk tales; the Middle East gave us the lavish Arabian Night's
entertainment; the Bible, the Ramayana and the Mahabharata are
repositories of every conceivable kind of story. I am continuing this
tradition."
Η
Μινιατούρα του Τατζ Μαχάλ*
Ένα διήγημα του Ανίλ
Τσάντρα
Απόδοση: Βασίλης Κ. Μηλίτσης
«Κομμάτι ογδόντα εφτά» ανακοίνωσε ο δημοπράτης του
Σάδεμπι του Λονδίνου. «Ποια είναι η προσφορά γι’ αυτό
το υπέροχο αντίγραφο του…»
*
* * *
Ο Σερ Οράτιος Μπάτλερ, αναστήματος 1,91, ήταν ο κυβερνήτης της ινδικής πολιτείας των Ηνωμένων Επαρχιών (νυν Ούταρ Πραντές) το 1888 με έδρα το Λάκναου. Ήταν άνθρωπος της ακριβείας. Σηκωνόταν στις έξι κάθε πρωί, έκανε ιππασία, έπαιρνε με τη γυναίκα του πρωινό, ένα αυγό ποσέ σερβιρισμένο πάνω σε μια μισοψημένη φρυγανιά μαζί με μια άλλη φρυγανιά αλειμμένη με μια μικρή κουταλιά μαρμελάδα κι όλα αυτά συνοδευόμενα από μια κούπα τσάι Βεγγάλης. Κατόπιν, πήγαινε με τα πόδια στο μπανγκαλόου γραφείο του στην οδό Χάβελοκ, όπου έφθανε ακριβώς στις εννιά π. μ. Αφού έβλεπε την προσωπική του αλληλογραφία, πήγαινε ιππεύοντας από το μπανγκαλόου γραφείο του στην πολιτειακή γραμματεία, μισό μίλι μακριά, και έφθανε στις δέκα και πέντε. Επέστρεφε σπίτι πάλι όταν η ώρα σήμαινε πέντε το απόγευμα.Στις πέντε και μισή βρισκόταν στο γήπεδο του τένις, όπου έπαιζε τα δυο του σετ – δύο εναντίον δύο – φωτός και καιρού επιτρεπόντων. Οι σύντροφοί του στο τένις αντάλλασσαν μερικές λέξεις και ποτέ δεν επιδίδονταν σε ελαφρότητες.
Τα άλλα του ενδιαφέροντα ήταν τα ταξίδια. Ενδιαφερόταν επίσης περισσότερο από έναν ερασιτέχνη για την τέχνη της μογγολικής δυναστείας.
Καθώς η κυβερνητική του θητεία ήταν μόνο για τρία χρόνια, ο Σερ Οράτιος συχνά χρησιμοποιούσε το χρόνο του για εξορμήσεις με την άμαξα σε απομακρυσμένες περιοχές για να μάθει όσο το δυνατόν περισσότερα για τη χώρα και τους κατοίκους της. Στα ταξίδια του αυτά συνοδευόταν πάντα από τον προσωπικό του γραμματέα, ο οποίος έκανε χρέη διερμηνέα και ξεναγού.
Σ’ ένα απ’ αυτά τα ταξίδια, περνώντας μέσα από τα στενά, λασπωμένα σοκάκια του Ούναο, μιας μικρής πόλης κοντά στο Λάκναου, ο Σερ Οράτιος έτυχε να βρεθεί σ’ ένα παλιό μαγαζί έργων λαϊκής τέχνης. Αφήνοντας τους υπηρέτες του στην άμαξα, κατέβηκε και μπήκε στο ετοιμόρροπο εργαστήρι να θαυμάσει τα λεπτεπίλεπτα φιλντισένια κομμάτια που παραφόρτωναν τα ράφια από το πάτωμα μέχρι το ταβάνι.
Ο τεχνίτης, φορώντας μια μακριά κίτρινη κούρτα1 κι έναν άσπρο σκούφο έσπευσε έξω από το μαγαζί όλο προθυμία να τον περιποιηθεί. Του έκανε έναν βαθύ τεμενά και μετά σήκωσε τα μάτια του στον τρανό άντρα του Στέμματος. Ο κυβερνήτης ανταπέδωσε την υπόκλιση ενώ ο προσωπικός του γραμματέας εξήγησε στον μαγαζάτορα ποιος ήταν ο Σερ Οράτιος και γιατί επιθυμούσε να δει τα έργα του.
Ο τεχνίτης ξαναέκανε τεμενά και είπε: «Με τιμάτε, εξοχότατε». Ύστερα έδειξε με το δάχτυλό του πίσω του προς το μαγαζί νεύοντας τους επισκέπτες να τον ακολουθήσουν. Μπήκαν σ’ ένα αυθεντικό μουσείο με ωραίες μινιατούρες κλασικών κομματιών.
«Έχω, εξοχότατε, ένα κομμάτι του δεκάτου εβδόμου αιώνα που θα σας ενδιέφερε πολύ να το δείτε. Είναι ένα πρότυπο του Τατζ Μαχάλ, κατασκευασμένο από τον Γκχίγιας Μπέι, εγκεκριμένο από τον αυτοκράτορα Σαχτζεχάν. Ήταν το ίδιο πρότυπο το οποίο χρησίμευσε ως αντίγραφο για να κτιστεί το μεγαλοπρεπές Τατζ Μαχάλ στην Άγκρα».
Παρακαλώ δείξε το μου», είπε ο κυβερνήτης.
Ο τεχνίτης έδωσε το κομμάτι στον Άγγλο να το εξετάσει. Ο Σερ Οράτιος έμεινε με το στόμα του ορθάνοιχτο μη μπορώντας να κρύψει τον ενθουσιασμό του. Η μικρή μινιατούρα, όχι μεγαλύτερη από είκοσι εκατοστά, ήταν ένα ωραιότατο δείγμα του Τατζ Μαχάλ. Τα περίτεχνα σμιλεύματά του ήταν έξοχα. Στο εσωτερικό του ήταν λαξευμένοι οι τάφοι του Σαχτζεχάν και της συζύγου του Μουμτάζ Μαχάλ. Ο Σερ Οράτιος Μπάτλερ ήταν πεπεισμένος ότι ο δημιουργός του ήταν πράγματι ο Γκχίγιας Μπέι, προσκαλεσμένος στην Ινδία από κάποιον ονομαστό βεζίρη της αυλής του Σαχτζεχάν.
«Είναι υπέροχο», είπε ο κυβερνήτης. «Απολύτως μεγαλειώδες. Είμαι βέβαιος πως είναι το αυθεντικό».
Ο τεχνίτης υποκλίθηκε: «Ασφαλώς, εξοχότατε. Αυτή η αντίκα ήρθε στα χέρια μου όλως τυχαίως. Οι πρόγονοί μου είχαν συνοδεύσει τον Μπαχαντούρ Σαχ Ζαφάρ, τον τελευταίο αυτοκράτορα της μογγολικής δυναστείας στη Ραγκούν, όπου ο ίδιος προσωπικά έδωσε αυτό το κομψοτέχνημα στους προπάτορές μου πριν αφήσει τον κόσμο τούτο.
Ο Σερ Οράτιος έπεσε σε βαθιά σιωπή για πολλή ώρα. Σκεφτόταν αν θα έπρεπε να κάνει την αναπόφευκτη ερώτηση. Ήξερε πολύ καλά ότι όταν ένα άτομο του δικού του κύρους έκανε αυτή την ερώτηση, ποτέ δε θα έπαιρνε μια επαρκή απάντηση. Ο ερωτώμενος παραήταν πρόθυμος να ευχαριστήσει τον αντιπρόσωπο του Στέμματος. Στη Βρετανική Ινδία η ιδιότητα αυτή είχε τα πλεονεκτήματά της.
«Πόσο νομίζεις πως κοστίζει;» ρώτησε ο κυβερνήτης μετά από αρκετή διστακτικότητα.
Ο τεχνίτης υποκλίθηκε ξανά: «Δεν ταιριάζει σ’ εμένα, εντιμότατε, να καθορίσω μια τιμή. Για μένα αρκεί τούτος ο θησαυρός να μπορέσει να τιμήσει την εστία σας».
«Λοιπόν, για να το σκεφτώ λιγάκι. Μπορώ να περάσω μετά από μερικές μέρες με μια προσφορά μου;» ρώτησε ο κυβερνήτης.
«Ασφαλώς, εξοχότατε».
Καθώς η συνοδεία επέστρεφε στο Λάκναου, ο κυβερνήτης είχε πέσει σε βαθιές σκέψεις. Όσο και ανυπόμονος ήταν να αποκτήσει τη μινιατούρα, ήθελε να είναι δίκαιος. Ήθελε η προσφορά του να είναι ακριβής και σωστή.
Παρατηρώντας τη στοχαστική διάθεση του κυβερνήτη, ο προσωπικός του γραμματέας πρότεινε χωρίς πολλή σκέψη: «Η εντιμότητά σας δεν πρέπει να προβληματίζεται άδικα σχετικά με την τιμή. Ο τεχνίτης θα πωλούσε την αντίκα σ’ όποια τιμή θα προσέφερε η εξοχότητά σας επειδή δεν υπάρχουν σ’ αυτά τα μέρη πολλοί αγοραστές που να ενδιαφέρονται για τέτοια κομμάτια».
Επιστρέφοντας, ο κυβερνήτης ξεφύλλισε ένα σωρό βιβλία της κυβερνητικής βιβλιοθήκης ψάχνοντας ν’ ανακαλύψει μια ρεαλιστική εκτίμηση της αξίας αυτού του μικρού αριστουργήματος.
Μετά από σχολαστική έρευνα και με τη βοήθεια του προσωπικού του και διακεκριμένων τοπικών προσωπικοτήτων, συμπεριλαμβανομένου και ενός ναβάμπ2, ο οποίος ισχυριζόταν πως έλκυε μογγολικής καταγωγής από μια παλλακίδα του αυτοκράτορα, μπόρεσε να αξιολογήσει την πραγματική αξία της μινιατούρας.
Τρεις μήνες αργότερα ο κυβερνήτης, συνοδευόμενος από τον προσωπικό του γραμματέα, βρέθηκε πίσω στο μαγαζί του τεχνίτη.
«Γύρισα, φίλε μου, για να σου κάνω μια προσφορά». Ο Σερ Οράτιος κατόπιν έκανε την προσφορά του, η οποία έγινε δεκτή με απέραντη ευγνωμοσύνη από τον τεχνίτη.
Ο Σερ Οράτιος περάτωσε τη θητεία του στο Λάκναου και μετά αποσύρθηκε στην πατρίδα του, την Αγγλία, όπου πέρασε τα τελευταία του χρόνια με τη γυναίκα του και με τη μινιατούρα του Τατζ Μαχάλ. Το κομμάτι δέσποζε στο κέντρο του ραφιού πάνω από το τζάκι μέσα στο σαλόνι για να μπορούν να το θαυμάζουν όλοι.
Κι έτσι λοιπόν η αντίκα πέρασε στην κατοχή του νεαρού Τιμ, του εγγονού του. Φευ, όμως, ο Τιμ δεν έδειχνε και μεγάλη αγάπη για τις αντίκες. Τα ενδιαφέροντά του ήταν πιο χοϊκά – γυναίκες και τυχερά παιχνίδια. Μέσα σε λίγα χρόνια κατέληξε να χρειάζεται ένα σημαντικό ποσό χρημάτων.
Έτσι μια μέρα, ο Τιμ σήκωσε το πρότυπο από το ράφι του τζακιού, μπήκε στο αμάξι του και έφτασε στο Σάδεμπι δίνοντας εντολές να βγάλουν τη μινιατούρα για δημοπρασία.
«Θα μας πάρει μερικές μέρες για την αξιολόγηση του κομματιού», είπε ο επικεφαλής του ασιατικού τμήματος, «αλλά είμαι βέβαιος μετά από μια πρόχειρη ματιά πως το πρότυπο είναι ένα υπέροχο δείγμα του Γκχίγιας Μπέι. Πράγματι, πριν λίγα χρόνια είχαμε το πρότυπο του ίδιου από το φημισμένο τζαμί που κτίστηκε στην Τεχεράνη. Θα μπορούσα να σας δώσω μια αρχική τιμή κατά την Παρασκευή».
Ο Τιμ επέστρεψε στο δημοπρατήριο την Παρασκευή μ’ ένα πλατύ χαμόγελο στο πρόσωπό του. Ήξερε το ποσό που είχε πληρώσει ο παππούς του για το πρότυπο και ήταν πεπεισμένος πως θα έπαιρνε πολλά χρήματα απ’ αυτό. Ο επικεφαλής του ασιατικού τμήματος τον υποδέχτηκε μ’ ένα ζοφερό βλέμμα στο πρόσωπό του. Ο Τιμ πολύ πικράθηκε καθώς τον άκουσε να λέει: «Δε λέω, ωραίο κομμάτι το Τατζ Μαχάλ σου, αλλά δυστυχώς είναι ψεύτικο. Ίσως είναι περίπου εκατό, άντε εκατόν πενήντα, χρονών αλλά αντίγραφο του πρωτότυπου. Φοβάμαι πως συχνά κατασκευάζονταν αντίγραφα επειδή…»
«Πόσο πιάνει;» τον διέκοψε ο Τιμ.
«Εξακόσιες, το πολύ εφτακόσιες λίρες».
«Μήπως, όμως, κύριε…»
«Ναι, πουλήστε το αναθεματισμένο παλιόπραμα. Το γουρούνι… αυτοί οι Ινδοί», είπε ο Τιμ.
«Και τι θέλετε να κάνω με τα πετράδια;»
«Πετράδια! Τι πετράδια;» ρώτησε ο Τιμ.
«Μάλιστα, τα πετράδια. Τα πετράδια που είναι ενσωματωμένα στους τάφους του αυτοκράτορα Σαχτζεχάν και της αγαπημένης του Μουμτάζ Μαχάλ μέσα στη μινιατούρα κάτω από τον τρούλο. Δεν μπορώ να φανταστώ πώς…»
* * * *
«Κομμάτι ογδόντα εφτά», επανέλαβε ο δημοπράτης. «Ποια είναι η προσφορά γι’ αυτό το έξοχο πρότυπο του Τατζ Μαχάλ με τα ενσωματωμένα πετράδια στους τάφους των…»
Στον πλειστηριασμό του Σάδεμπι εκείνη την Παρασκευή, η μινιατούρα του Τατζ Μαχάλ πέρασε στα χέρια ενός Σαουδάραβα πρίγκιπα για είκοσι εφτά χιλιάδες λίρες.
Γλωσσάρι
- Κούρτα (कुरता χίντι): Μακρύ πουκάμισο
- Ναβάμπ (nawab ή nabob नवाब χίντι نواب περσοαραβικά): τιμητικός τίτλος απονεμόμενος από τον αυτοκράτορα της μογγολικής δυναστείας στην Ινδία.
Ο
συγγραφέας
Ο Ανίλ Τσάντρα (συνταξιούχος διοικητικός υπάλληλος) είναι διηγηματογράφος, το πρώτο βιβλίο του οποίου – μια συλλογή διηγημάτων με τον τίτλο «Η δέσμευση του Χακίμ και άλλες ιστορίες» – είχε άμεση επιτυχία. Τα έργα του, γραμμένα στ’ αγγλικά, είναι πολύ δημοφιλή, και εκτενώς μεταφρασμένα στη Χίντι. Έχει γράψει πάνω από 200 διηγήματα. Τα περισσότερα απ’ αυτά έχουν δημοσιευτεί σε εφτά συλλογές. Ο Τσάντρα σπούδασε χημεία αλλά τον έθελγε πάντοτε η ιστορία. Έχει γράψει τρία ιστορικά βιβλία: Ματιές στην Αρχαία Ινδία. Γράμματα από τον Παππού μου, Ματιές στην Αρχαία Κίνα. Γράμματα από τον Παππού μου και Ματιές στην Κίνα. Ιστορία και Πολιτισμός (1200 – 1949. Γράμματα από τον Παππού μου. Ο Τσάντρα στηρίζει διάφορα μη κερδοσκοπικά φιλανθρωπικά ιδρύματα και ζει στο Νέο Δελχί, στην Ινδία.
Ο
ίδιος κάνει το παρακάτω σχόλιο:
«Είναι
διασκεδαστικό να γράφεις διηγήματα. Η
επιθυμία να αφηγείσαι ιστορίες και να
τις ακούς είναι ίσως η αρχαιότερη, και
πιο αγαπημένη, τέχνη στον κόσμο. Οι
αιγυπτιακοί τάφοι ηλικίας 6000 ετών μας
αποκαλύπτουν ευφάνταστες αναφορές της
εγχώριας και κοινωνικής ζωής καταγεγραμμένες
σε παπύρους. Οι Έλληνες και Ρωμαίοι
αοιδοί εξύμνησαν τα ένδοξα κατορθώματα
των θεών και των ηρώων με αφηγηματικό
τρόπο. Οι Πέρσες διέπρεψαν σε μύθους
και λαϊκά παραμύθια. Η Μέση Ανατολή μας
έχει κληροδοτήσει τα πλούσια και άκρως
διασκεδαστικά Παραμύθια
της Χαλιμάς.
Η Βίβλος,
τα ινδικά έπη Ραμαγιάνα
και Μαχαμπχαράτα
αποτελούν θησαυρούς για κάθε λογής
πιθανών αφηγημάτων. Θέλω να πιστεύω πως
συνεχίζω αυτή την παράδοση».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου