5 βιβλία κι ένα ημερολόγιο για το 2020

Φωτεινή Λαμπρίδη

6-7 λεπτά

Πηγή: tvxs.gr

---

Μηλιά μου αμίλητη - Παντελής Μπουκάλας (Άγρα)


«Η μηλιά μου αμίλητη είναι η ποιητική αναψηλάφηση ενός συνταρακτικού συμβάντος που έλαβε χώρα σε κάποιο χωριό της Μάνης, πριν από ενάμιση αιώνα. Την ιστορία μου την αφηγήθηκε η μουσικός Δήμητρα Τρυπάνη, ζητώντας μου να ετοιμάσω ένα κείμενο, με το οποίο θα συλλειτουργούσε η μουσική της, στην «παράσταση ήχου» που σχεδίαζε.
Δοκίμασα να σκεφτώ και να νιώσω όπως (ενδεχομένως) σκέφτηκαν και ένιωσαν όλα τα πρόσωπα που ενεπλάκησαν στο δράμα του 19ου αιώνα, τόσο μακρινό αλλά και τόσο οικείο: η κοπελιά που τόλμησε να αγαπήσει έναν ξενομερίτη, εκτός γάμου, ο πατέρας, η μάνα, τα αδέρφια της, ο μικρότερος αδερφός με την άτολμη άρνησή του, ο (για ένα μόλις εικοσιτετράωρο) σύζυγός της, ο ξένος, το ίδιο το χωριό του δράματος.
Η μικροκοινωνία του χωριού της Μάνης, έτσι όπως οργανώνεται από τις νόρμες και την παράδοσή της, από την εθιμική ή μάλλον «φυσική» αρρενοκρατία της, δεν είναι αποκλειστικά μανιάτικη αλλά και κρητική και ξηρομερίτικη – και ιρλανδέζικη, για παράδειγμα. Παντού η γυναίκα «είναι του πατρός της και του αντρός της», κτήμα και θύμα, μια μηχανή που παράγει σιωπηλή τα πάντα, ανάμεσά τους και παιδιά.»
Π. Μπουκάλας


 *********************

Μαγειρεύοντας για τον Πικάσο  - Camille Aubrey (Ελληνικά Γράμματα)
Αν έπρεπε να ζωγραφίσω αυτή τη νεαρή δεσποινίδα, θα έκανα τα μαλλιά της κόκκινα και πορφυρά, από τον τρόπο με τον οποίο συνδυάζει το μποζολέ με το μπορντό μέσα σε αυτές τις μακριές υπέροχες μπούκλες της!» (σελ. 121)
Ο πιο διάσημος ζωγράφος του εικοστού αιώνα, ο Πάμπλο Πικάσο, γίνεται μυθιστορηματικό πρόσωπο, ενώ ένα χαμένο έργο του κινεί τα νήματα της πλοκής. Το «Μαγειρεύοντας για τον Πικάσο» έχει χαρακτηριστεί από τη σπουδαία Καναδή συγγραφέα Μάργκαρετ Άτγουντ ως «ένας συναρπαστικός συνδυασμός έρωτα, μυστηρίου και γαλλικής γαστρονομίας».
Το μυθιστόρημα εξελίσσεται παράλληλα σε δύο χρονικές περιόδους: στην άνοιξη του 1936, όταν στη Γαλλική Ριβιέρα, και συγκεκριμένα στο παραλιακό χωριουδάκι του Ζουάν-Λε-Πεν, η κεντρική ηρωίδα, η δεκαεπτάχρονη Οντίν μαγειρεύει μαζί με τη μητέρα της στην κουζίνα του ιδιόκτητου Café Paradis και φροντίζει για το μεσημεριανό φαγητό ενός διάσημου και μυστηριώδους πελάτη· και στη σύγχρονη εποχή, όταν η Σελίν, επιτυχημένη makeup artist του Χόλιγουντ και εγγονή της Οντίν, ξεκινά ένα μακρύ ταξίδι στην πόλη όπου η γιαγιά της και ο Πικάσο συναντήθηκαν για πρώτη φορά. Η δεκαεπτάχρονη Οντίν καλείται να εκτελέσει κάποιες «παράλογες εντολές» που ακούει για πρώτη φορά.


 ************************************

Φυσορρόος - Νίκος Νικολάου Χατζημιχαήλ (Βακχικόν)
Τα καλύτερα διηγήματα του συγγραφέα, από τα πιο συγκλονιστικά που έχουν γραφτεί για τη δεύτερη μεγάλη συμφορά που έπληξε τον ελληνισμό, δηλαδή την τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Μεταξύ άλλων, ένα αντιπολεμικό παραλήρημα ενός βαριά τραυματισμένου του ’74, η μάνα του αγνοούμενου που χάνει τα λογικά της, αλλά και ο ορισμός της εσχάτης προδοσίας, μέσα από τα κλειδιά ενός σταυρόλεξου. Επίσης, ένα σπαρακτικό διήγημα για τις 37 ημέρες που πέρασε ο πατέρας του συγγραφέα στην κόλαση των βασανιστηρίων του Αττίλα. Τέλος, άλλα διηγήματα της αθωότητας, τρυφερά, αληθινά, έξυπνα, ακόμα και μαθηματικά αποφορτίζουν εντελώς το κλίμα της πρώτης ενότητας.


 *****************************

Οι διάφανοι - Ondjaki (Αιώρα)
Βραβείο Jose Saramago 2013
Σε μια ετοιμόρροπη πολυκατοικία, στη φρενήρη πόλη της Λουάντας, ένας μικρόκοσμος εργάζεται, γελά, κάνει σχέδια, ερωτεύεται και προσπαθεί να τα φέρει βόλτα. Σαγηνευτικό μείγμα μαγικού ρεαλισμού, καυστικής πολιτικής σάτιρας, τρυφερής κωμωδίας και λογοτεχνικού πειραματισμού, το μυθιστόρημα του Οντζάκι ζωγραφίζει ένα ασυναγώνιστο πορτρέτο της αστικής όψης της Αφρικής.





 ******************************

Ταξιδεύοντας με τις λέξεις 2020 - Γιώργος Παπαζαχαρίου (Ταξιδευτής)
Ημερολόγιο
Ιανουάριος
Το όνομα του προέρχεται από τον Ιανό (Janus) τον θεό των Ρωμαίων. Ο Ιανός ήταν θεός με δυο πρόσωπα, τα οποία κοίταζαν σε αντίθετες κατευθύνσεις, μπροστά στο μέλλον και πίσω στο παρελθόν.
Ήταν ο θεός όλων των ενάρξεων και των μεταβάσεων. Απεικονίζονταν συνήθως σε σημεία διαβάσεων. Η σύνδεση του ονόματός του με την ετρουσκική λέξη janua, που σημαίνει θύρα, δείχνει ότι ο Ιανός έχει σημαντικές επιρροές από τις ετρουσκικές θρησκευτικές αντιλήψεις.
Ο αυτοκράτορας Δομιτιανός διπλασίασε τα πρόσωπα και δημιούργησε τον τετραπρόσωπο Ιανό που επέβλεπε τα τέσσερα τέταρτα της οικουμενικής τότε, ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.
Φεβρουάριος
Ο Φεβρουάριος πήρε τ' όνομά του από το ρήμα februm (εξαγνίζω) λόγω των θρησκευτικών εορτών εξαγνισμού και καθαρμού (Februa) που τελούνταν στη αρχαία Ρώμη στη διάρκειά του. Παρετυμολογικά συνδέεται με τη φλέβα, δηλ. ο Φλεβάρης ανοίγει τις φλέβες του (φλεβίζει) και βρέχει τον κόσμο, εξ ου και η παροιμία "Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει".
Ο Φλεβάρης είναι ο μόνος μήνας που έχει λιγότερες από 30 ημέρες, και γι' αυτό λέγεται Κουτσοφλέβαρος. Αυτό συνέβη με την καθιέρωση του Ιουλιανού ημερολογίου που θεσπίστηκε από τον Ιούλιο Καίσαρα (46 π.Χ.) σύμφωνα με τους υπολογισμούς του αλεξανδρινού αστρονόμου Σωσιγένη, οπότε και περιορίστηκαν οι μέρες του μήνα αυτού από 30 που ήταν ως τότε σε 29. Την εποχή του αυτοκράτορα Αυγούστου Οκταβιανού του αφαιρέθηκε μια ακόμη ημέρα, που προστέθηκε στον μήνα Αύγουστο προς τιμήν του Αυτοκράτορα.
[...] [Από την έκδοση]