Πώς ο «διακεκριμένος φιλόσοφος» Μπερνάρ-Ανρί Λεβί κατάντησε «ο κ. Λεβί και τα σάλια του»

Η Αθήνα του Μπερνάρ-Ανρί Λεβί

Δημήτρης Ψαρράς

Πηγή: efsyn.gr

---

Η παρουσία του Μπερνάρ-Ανρί Λεβί στην Αθήνα στις αρχές της βδομάδας είχε αναπάντεχη εξέλιξη. Ενώ ο γνωστός Γάλλος διανοούμενος έγινε αρχικά δεκτός με κάθε επισημότητα (επισκέφθηκε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον πρωθυπουργό) αλλά και με ευμενή σχόλια στα μέσα ενημέρωσης, μετά την παράσταση που έδωσε το βράδυ της Δευτέρας σε κεντρικό θέατρο της Αθήνας, οι ίδιοι που τον υμνούσαν μέχρι το μεσημέρι άρχισαν να τον πετροβολούν. Τι είχε συμβεί;

Πολύ απλά, ο Λεβί «τόλμησε» να περιλάβει στο κείμενό του έναν ύμνο για την πολιτική του Αλέξη Τσίπρα.

Ακολούθησε ένας οχετός διαμαρτυριών από σχετικούς και άσχετους, με πιο χαρακτηριστικά τα σχόλια του ζεύγους Πορτοσάλτε-Παπαδημητρίου στο ραδιόφωνο του «ΣΚΑΪ» την Τετάρτη («οι Λεβίδες», «ο κ. Λεβί και τα σάλια του», κ.λπ.).

Το αστείο είναι ότι στην εκστρατεία αποκαθήλωσης του Λεβί πρωτοστατεί από την ίδια μέρα και η απογευματινή εφημερίδα του συγκροτήματος Μαρινάκη, η ίδια που είχε συνδιοργανώσει την αθηναϊκή παράστασή του και είχε προσφερθεί ως διαδικτυακή πλατφόρμα προετοιμασίας των καταγγελιών και ερωτήσεων προς τον Γάλλο διανοούμενο.

Αναζητώντας την Ευρώπη

Πώς έφτασε να σχολιάζει τους Ελληνες πολιτικούς ο κ. Λεβί; Επειδή για το ζήτημα αυτό μιλούν και γράφουν άνθρωποι που δεν είδαν την παράσταση της Δευτέρας, καλό είναι να εξηγήσουμε ότι αυτή υπήρξε ο αθηναϊκός σταθμός μιας θεατρικής-πολιτικής περιοδείας σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, κατά την παράδοση του πλανόδιου θεάτρου.

Η περιοδεία ξεκίνησε από το Μιλάνο στις 5 Μαρτίου. Ακολούθησαν οι Βρυξέλλες, το Αμστερνταμ, η Γενεύη, η Λωζάννη, η Βιέννη, η Βαλένθια, η Βαρκελώνη, η Μαδρίτη και το Κίεβο. Μετά την Αθήνα ακολουθεί την Τετάρτη η Βουδαπέστη και στη συνέχεια το Γκντανσκ, το Βερολίνο, η Ρώμη, η Πράγα, η Κοπεγχάγη, το Δουβλίνο, η Λισαβόνα, το Σαράγεβο, η Στοκχόλμη, η Βίλνα και, τέλος, το Παρίσι στις 10 Μαΐου.

Το έργο που έχει γράψει ο ίδιος με τίτλο «Αναζητώντας την Ευρώπη» (Looking for Europe) είναι ένας μονόλογος διάρκειας 90 λεπτών, με στόχο να ανανεωθεί ενόψει των ευρωεκλογών η ιδέα της Ενωμένης Ευρώπης και να δοθεί απάντηση στο ανερχόμενο ρεύμα του εθνικισμού και του λαϊκισμού.

Η ιδιαιτερότητα του έργου είναι ότι το κείμενο του μονολόγου προσαρμόζεται και ξαναγράφεται σε κάθε παράσταση, σύμφωνα με τα δεδομένα της πόλης όπου παρουσιάζεται. Μάλιστα, η τελευταία από τις πέντε πράξεις είναι προσανατολισμένη ειδικά στην εκάστοτε πόλη.

«Είμαι εδώ σήμερα», είπε ο Λεβί, «1η Απριλίου 2019, 60 χρόνια μετά την ομιλία του Αντρέ Μαλρό στην Αθήνα». Αναφερόταν στην ιστορική παρέμβαση στην Πνύκα του τότε υπουργού Πολιτισμού της Γαλλίας, από την οποία ο Λεβί αντέγραψε τα υμνητικά λόγια για τους Ελληνες: «Ο μόνος λαός που γιορτάζει την επέτειο του Οχι. Αυτό το Οχι ήταν το Οχι του Μεσολογγίου, το Οχι του Σολωμού. Για άλλη μια φορά, η ελληνική νύχτα μάς αποκαλύπτει τους αστερισμούς που κοιτούσε ο φρουρός του Αργους καθώς περίμενε το σήμα για την πτώση της Τροίας. Ο κόσμος δεν ξέχασε ότι οι πρώτοι που το πρόφεραν ήταν η Αντιγόνη και ο Προμηθέας».

Η καταγγελία της Χρυσής Αυγής

Μεγάλο μέρος του μονολόγου του ο Λεβί το αφιέρωσε στη Χρυσή Αυγή ως τη χειρότερη εκδοχή του αντιευρωπαϊκού εθνικισμού:

Θα πρέπει να μιλήσω για τον Νίκο Μιχαλολιάκο, εκείνο τον παλιό τεταρταυγουστιανό που μετατρέπει την αγέλη του, τους λύκους της Χρυσής Αυγής, σ’ ένα τσούρμο παραστρατιωτικών δολοφόνων

«Το θέμα είναι αυτός ο κακός άνεμος που φυσάει στην Ευρώπη. Είναι η Λεπέν και ο Σαλβίνι, είναι τα “κίτρινα γιλέκα” είναι οι μπάχαλοι της Δρέσδης και του Τσέμνιτζ, είναι, μια και μιλάω σε Ελληνες, είναι αυτή η στρατιά των φωνακλάδων που η ελληνική της εκδοχή είναι, δυστυχώς, η πιο τρομακτική και εκφυλισμένη που θα μπορούσε να υπάρξει: εκφράζουν με ουρλιαχτά το μίσος τους για τους προδότες που είναι έτοιμοι να πουλήσουν το όνομα της Μακεδονίας. Χτυπούν γυναίκες στα τηλεοπτικά πλατό. Και όταν σφαγιάζουν έναν αντιφασίστα ράπερ, τον Παύλο Φύσσα, ή έναν Πακιστανό εργάτη, τον Σαχζάτ Λουκμάν, όταν ο αποκρουστικός Κασιδιάρης ουρλιάζει, στο βήμα της Βουλής, απειλώντας με τιμωρίες ή ξεκαθάρισμα λογαριασμών, όταν η Χρυσή Αυγή δεν θα είναι πλέον η τρίτη, αλλά η πρώτη δύναμη της χώρας, το κάνουν, πιστοί στην παράδοση των γουρουνιών των Ες-Α, των Ταγμάτων Εφόδου, με υπερηφάνεια, εν είδει πολιτικής διεκδίκησης. [...]

Το πραγματικό θέμα είναι πώς η χιλιόχρονη μνήμη της Ελλάδας μπορεί, ανερυθρίαστα, να γελοιοποιείται από τέτοιους τρελούς που ξεκινώντας από το να παίζουν το θέατρο του νεοναζισμού, κατέληξαν να στρατολογούν δεκάδες χιλιάδες στις θλιβερές τους γελοιότητες!»

[…]

«Υπάρχει, ναι, αυτή η κατεστραμμένη, παραμορφωμένη Ελλάδα. Υπάρχει αυτή η Ελλάδα που μοιάζει με ένα τζιτζίκι που τραγούδησε ένα καλοκαίρι που κράτησε αιώνες και που έγινε, αλίμονο, ο μεγάλος ασθενής της Ευρώπης. Υπάρχει αυτή η Ελλάδα με 30% ανεργία, 55% στους νέους, ίσως περισσότερο σε ορισμένες πόλεις, όπου ξεφύτρωσε, σαν το κεφάλι Λερναίας Υδρας που ένας δημοκράτης Ηρακλής πίστεψε ότι νίκησε, η πιο εφιαλτική και αποτρόπαια αναζωπύρωση του ναζισμού.

Ναι, φίλοι Ελληνες. Ζητώ εκ των προτέρων συγγνώμη. Αλλά θα πρέπει να μιλήσω γι’ αυτές τις συμμορίες των μαυροντυμένων, που ξεκίνησαν σχεδόν από το μηδέν και που κατάφεραν ξαφνικά να στείλουν 18 βουλευτές στο κοινοβούλιο. Θα πρέπει να μιλήσω γι’ αυτά τα ξυρισμένα κρανία, που παρελαύνουν με τις σημαίες και τις δάδες, όπως σε κάποια Νυρεμβέργη κάτω από την Ακρόπολη.

Θα πρέπει να μιλήσω για όσους από αυτούς διαθέτουν έναρθρο λόγο, γι’ αυτό το παραλήρημα της δωρικής γερμανικότητας. Ναι, Ελληνες που περνιούνται για Αριοι, και βαράνε τους δημοσιογράφους και ουρλιάζουν σαν λύκοι, και χτυπούν, και βγάζουν μάτια, και ματοκυλίζουν στον σωρό.

Θα πρέπει να μιλήσω για τον Νίκο Μιχαλολιάκο, εκείνο τον παλιό τεταρταυγουστιανό που μετατρέπει την αγέλη του, τους λύκους της Χρυσής Αυγής, σ’ ένα τσούρμο παραστρατιωτικών δολοφόνων που δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν, αν όχι από τα Ες-Ες, τουλάχιστον από τα Ες-Α, τα Τάγματα Εφόδου.

Θα πρέπει να μιλήσω γι’ αυτή τη χώρα, όπου στο νησί της Λέσβου υψώθηκε ένας σταυρός, ώστε να μάθουν καλά οι πρόσφυγες ότι δεν υπάρχει γι’ αυτούς φιλοξενία κι ότι ενάντια σε κάθε στοιχειώδη έννοια ανθρωπίνων δικαιωμάτων θα αναβιώσει η παλιά καλή θρησκευτική τρομοκρατία.

Θα πρέπει να μιλήσω γι’ αυτή την αστυνομία που λέγεται ότι κάποιες βραδιές μάζευε τα θύματα των πογκρόμ ρίχνοντας κι άλλο ξύλο, ολονύχτιο, στα αστυνομικά τμήματα, στους αναρχικούς των Εξαρχείων που είχαν απομακρυνθεί από το άβατό τους και τους πετούσε στη συνέχεια, σαν ψόφιους αρουραίους, νωρίς το πρωί, στους δρόμους».

Ο Τσίπρας και ο Οδυσσέας

Στην πέμπτη πράξη του αθηναϊκού μονολόγου του, ο Λεβί διατύπωσε σκέψεις για πολλούς συμπατριώτες μας που έχουν γίνει γνωστοί στο εξωτερικό.

Για άλλους μίλησε με αρνητικά σχόλια, όπως για τον Μίκη Θεοδωράκη: «Τον αγαπούσα τόσο, πριν από 30 χρόνια, όταν είχα επιμεληθεί στη Γαλλία τα Απομνημονεύματά του. Μου λένε ότι έχει γίνει αντισημίτης και υπερεθνικιστής και ότι αυτή η ιστορία της Μακεδονίας τον τρέλανε κυριολεκτικά».

Για άλλους μίλησε με πολύ θερμά λόγια, όπως για τον Γιάννη Μπεχράκη, τον οποίο αποκάλεσε «Χέμινγουεϊ της ανθρώπινης δυστυχίας». Επαίνεσε ακόμα την (παριστάμενη) Ολγα Κεφαλογιάννη, τον Χρήστο Χωμενίδη, αλλά και τον Βασίλη Αλεξάκη, τον Τίτο Πατρίκιο, τη Μάρω Δούκα, τον Γιάννη Ρίτσο, τον Γιώργο Σεφέρη, τον Οδυσσέα Ελύτη και τον Μάνο Χατζιδάκι.

Κάθε τόσο επανερχόταν στους χρυσαυγίτες, ακόμα και όταν εξυμνούσε τον Μπάιρον: «Οι τύποι της Χρυσής Αυγής θα ξερίζωναν ευχαρίστως τ’ αρχίδια αυτού του βρωμόπουστα. Θα τον έκαναν σίγουρα να πληρώσει, αυτόν τον μεγάλο τυχοδιώκτη, για τον ακραίο κοσμοπολιτισμό του».

Επισήμανε ακόμα την αντισημιτική δράση των ναζιστών: «Και εδώ ακόμα, στην Ελλάδα, εβραϊκά μνημεία βεβηλώνονται από νεοφασιστικές ομάδες. Το Ολοκαύτωμα, το οποίο στα εκπαιδευτικά σεμινάρια της Χρυσής Αυγής παρουσιάζεται ως ένα μύθευμα που κατασκεύασαν οι Σύμμαχοι. Με λίγα λόγια, αυτή η απίστευτη άνοδος του πιο χυδαίου αντισημιτισμού».

Το σημείο βέβαια του μονολόγου που προκάλεσε τις αντιδράσεις των έως χτες θαυμαστών του ήταν η αναφορά στους Ελληνες πολιτικούς και ειδικά στον πρωθυπουργό. Αφού συνηγόρησε υπέρ «της εκλογής με άμεση καθολική ψηφοφορία του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης», αναρωτήθηκε ποιος θα μπορούσε να είναι αυτός ο πρόεδρος και κατέληξε ότι μεταξύ Μέρκελ και Ολάντ («που είναι στη μαύρη ανεργία») καλύτερα θα ήταν ένας Ελληνας. Αλλά ποιος;

«Ο Προκόπης Παυλόπουλος, για παράδειγμα, ο οποίος μέσα στη θύελλα έχει δείξει το αληθινό θάρρος, της μετριοπάθειας και της φρόνησης! Ή, ακόμα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, που μοιάζει με έναν καλό άνθρωπο που θα μπορούσαμε να πείσουμε να διευρύνει τον ορίζοντα των φιλοδοξιών του και να βάλει στόχο την ίδια την Ευρώπη!»

Ο Τσίπρας ήταν όπως ο Ορφέας, κατέβηκε στον Αδη των ιδιωτικοποιήσεων, των Μνημονίων, του ΔΝΤ και της Ευρωπαϊκής Ενωσης

Αλλά τελικά ο Λεβί επέλεξε Τσίπρα! Και το εξήγησε με έναν τρόπο ιδιαίτερα διαφωτιστικό για τη διεθνή εικόνα του πρωθυπουργού:

«Ενας Θεός ξέρει πόσο αντίθετος ήμουν σε αυτόν τον δημαγωγό που έδωσε στον γιο του το όνομα Ερνέστο, που πίστευε ότι το δημοψήφισμα ήταν η λύση σε όλες τις αμφιταλαντεύσεις του και φώναζε Go Back Merkel με υπόκρουση το Bella Ciao!

Ομως ο Τσίπρας κατάλαβε τελικά ότι η στάση της Αντιγόνης ήταν, για το αρχαίο έθνος των Ελλήνων, η πιο επίφοβη παγίδα. Ο Τσίπρας υπήρξε αυτός ο πραγματικός πολιτικός που συνειδητοποίησε ότι αν επιμείνει σε αυτή την τρέλα, μιας Ελλάδας δηλαδή που γυρίζει την πλάτη της στην Ευρώπη, θα καταντήσει τελικά ο τρελός του χωριού, ένας Μίδας τυφλωμένος από τον ναρκισσισμό του, ο αρχιτέκτονας ενός αδιέξοδου Λαβυρίνθου όπως η Τερέζα Μέι με το Brexit της.

Ο Τσίπρας ήταν το αντίθετο της Τερέζα Μέι. Ο Τσίπρας ήταν μάλιστα, προς τιμήν του, το αντίθετο του Ντι Μάγιο, του Ιταλού λαϊκιστή του Κινήματος των Πέντε Αστέρων.

Ο Τσίπρας ήταν αυτός ο αριστερός πολιτικός που, εν τέλει, αρνήθηκε να παίξει με τους λαϊκιστές της Δεξιάς το ίδιο παράλογο και αυτοκτονικό παιχνίδι που παίζει σήμερα ο Ιταλός Ντι Μάγιο. Ή μάλλον, το έπαιξε. Συμμαχώντας με τους Ανεξάρτητους Ελληνες του Πάνου Καμμένου, ήταν ο πρώτος που πήρε το ρίσκο να παίξει αυτό το αμφίρροπο και αυτοκτονικό παιχνίδι. Με τη διαφορά ότι το κέρδισε. Απέδειξε ότι, όταν διαβαίνεις τον ταραγμένο Ρουβίκωνα, το ταξίδι της επιστροφής είναι εφικτό.

Ηταν ένας πανούργος Ντι Μάγιο. Ηταν ένας Ντι Μάγιο που μπουγάδιασε τον Σαλβίνι του – ήταν ένας Ντι Μάγιο ο οποίος, ακριβώς επειδή εμπνεόταν από την παρρησία, το θάρρος της αλήθειας, κατέληξε να γίνει ένας Ρέντσι ή ένας Πρόντι.

Ενα πραγματικό μάθημα πολιτικής που μας έδωσε, ακόμα μια φορά, η Αθήνα. [...]

Παμπόνηρος, ο Τσίπρας; Επαμφοτερίζων, πολύτροπος, περίπλοκος, καιροσκόπος; Αυτά λέγονται για τον Περικλή. Λέγονται όμως κυρίως για τον Οδυσσέα. Ναι, ο Τσίπρας, όπως ο Οδυσσέας, είναι ένας πανούργος τύπος που είχε τη δύναμη να δεθεί στο κατάρτι του πλοίου ώστε να μην υποκύψει στις Σειρήνες που ήθελαν να το βουλιάξουν.
Ο Τσίπρας πήρε από τον Οδυσσέα την τέχνη της “κωλοτούμπας”, την τέχνη της χορευτικής φιγούρας και του αυτομετασχηματισμού, που επιτρέπει να στροβιλίζεσαι στον αέρα, να γίνεσαι αόρατος και αίφνης να θριαμβεύεις, βγάζοντας το μάτι του Κύκλωπα.
Ο Τσίπρας ήταν όπως ο Ορφέας, κατέβηκε στον Αδη των ιδιωτικοποιήσεων, των Μνημονίων του ΔΝΤ και της Ευρωπαϊκής Ενωσης, πέρασε ανάμεσα από τη Χάρυβδη της χρεοκοπίας και τη Σκύλλα της λιτότητας, αλλά δεν άφησε να του φύγει το τιμόνι από το χέρι, αρμενίζοντας προς την Ιθάκη μιας ευημερίας μακρινής ακόμη, αλλά ορατής στο βάθος.

Ο Τσίπρας είναι ένας Αχιλλέας της υπεράσπισης της εθνικής κυριαρχίας που έγινε κατά κάποιο τρόπο Εκτορας.
Ο Τσίπρας είναι ένας μικρός σοσιαλδημοκράτης Δίας που πήρε για μια στιγμή τα χαρακτηριστικά ενός επαναστάτη Αμφιτρύωνα.
Ο Τσίπρας ήταν ο Περσέας που σώζει την Ανδρομέδα του, εκτεθειμένος, γυμνός πάνω σε έναν βράχο, προσφέροντας τα πλευρά του στους γύπες της διεθνούς κερδοσκοπίας...

Υπερβάλλω; Προφανώς, υπερβάλλω».

Ασφαλώς υπερέβαλλε ο Μπερνάρ-Ανρί Λεβί. Ομως η «υπερβολή» του αυτή είναι απολύτως δηλωτική της εικόνας που έχουν σχηματίσει για την προσωπικότητα και την πολιτική του Αλέξη Τσίπρα οι διαμορφωτές της κοινής γνώμης σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.

Αυτό είναι που δεν μπορούν να χωνέψουν οι εγχώριοι εκφραστές του κινήματος «Μένουμε Ευρώπη», που οψίμως μεταβάλλονται σε… ευρωσκεπτικιστές, μόνο και μόνο για να πλήξουν την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό.