Λιγο πριν απο την αλλαγη του χρονου

ΠΟΛ-ΝΟΡ

[ Νίκος Νικολαΐδης]

ΕΠΙΓΡΑΜΜΑ
Εις ιστορικόν συγγραφέα
Όταν μας γράφεις για τα πριν
είσαι ιστορικός.
Σα γράφεις για τα ύστερα,
τι είσαι; Υστερικός;

Πωλ Νορ(1899-1981) - Βικιπαίδεια

ΕΟΡΤΑΣΤΙΚΟ (2)

... ΕΥΧΕΣ ΓΙΑ  ΝΕΕΣ ΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ,
 ΝΕΟΥΣ ΞΥΛΟΔΑΡΜΟΥΣ ΒΟΥΛΕΥΤΩΝ,
 ΝΕΕΣ ΓΟΥΡΟΥΝΟΧΑΡΕΣ  ΕΞΩ ΑΠΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟΥΣ ΚΑΤΑΥΛΙΣΜΟΥΣ , 
ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΜΑΣ ΤΗΝ ΞΑΚΟΥΣΤΗ , ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΤΗ ΧΩΡΑ , ΡΕ Μ@Λ@ΚΕΣ!

(Ενόψει του νέου έτους)  

ΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΔΗΜΟΔΙΔΑΣΚΑΛΟΥ

Ω Ύψιστε ! επίβλεψον εξ ουρανού
κι επίσκεψαι την άμπελον την άφυλλον (= τον δάσκαλο),
ήνπερ ναι μεν έχεις προικίσει διά νου,
πλην δεν παρέχει μήδε ξυνοστάφυλον,
αλλά ως άρτον έχω επιούσιον
μέλανα πιτυρίτην (=από πίτουρα) και ανούσιον.
*
Ω Ύψιστε! εκ του μισθού απόσχων!
ουδ' οβολός μοί μένει εις το θυλάκιον(= τσέπη).
Ω ! ποίησόν με βόα(=βόδι) ή και μόσχον,
ει βούλοι(= αν θέλεις) και θαλάσσιον μαλάκιον,
ίνα η σαρξ μου αποκτήσει αξίαν
παρά την εκ της πείνης καχεξίαν.
Ως όρνις δος καγώ να τίκτω ωόν,
ίνα πλουτίσω δίδραχμον πωλών,
ή ποίησόν με κόνικλον ή λαγωόν,
ή γάλον (= γαλοπούλα) ευτραφή και παχουλόν,
ίνα πλουτίσω δίδραχμον πωλών,
λεγόντων των τρωγώντων: - Μάλλον γάτα!
*
Τέλος μονόπουν ποίησόν με ή άπουν*
να θησαυρίζω μέσω των τριόδων,
ή ποίησόν με, Ύψιστε, τετράπουν
να ζω εν τοις μεγάροις τετραπόδων,
αυτοκινήτοις (= με αυτοκίνητα) τας οδούς οργώνων-
και νυν κι εις τους αιώνας των αιώνων!...

ΠΟΛΥΒΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

* Σημ. Το νόημα των δύο στίχων: " Κάνε με χωλό, για να
βγάζω πολλά λεφτά επαιτώντας στους δρόμους.".

 
" Χθες αναγκάσαμε τον μπαρίστα  του Μισέλ στη Χαριλάου να δώσει πίσω το δώρο Χριστουγέννων. Τώρα θα σας αναθέσω άλλη μία "λεπτή" αποστολή"
" Ό,τι πεις εσύ Αφεντικό!"
"Εσύ, Κώστα , θα αναλάβεις να "συνετίσεις" τονν πρόεδρο των ατόμωνπου κάνουν ντελίβερι στην Αττική.Έχουν γίνει πολύ ατίθασοι τα τελευταία χρόνια επί ΣΥΡΙΖΑ.
"Boss, εγώ τι θα κάνω;"
" Εσύ, Μαρία, θα ασχοληθείς με τη γραμματέα των οικιακών βοηθών Ελλάδας."
" Αν επιτρέπεται, Αφεντικό, ποιο είναι το πρόβλημά τους;"
" Ζητούν ασφαλιστικά δικαιώματα και κάποιες άλλες
σοσιαλιστικές μαλακίες από τα αφεντικά τους" 

" Α, τα καθάρματα! Πάνε να μας φέρουν ξανά τον κομμουνισμό!"
" Δυστυχώς , δεν παραδειγματίζονται από μας της ιδιωτικής πρωτοβουλίας ,που δουλεύουμε πάντοτε στη βάση των προσωπικών συμβολαίων. Γι' αυτό ακριβώς πρέπει να τους κόψουμε εγκαίρως το βήχα..."

Η συνομοταξία των σφογγοκωλαρίων και ο Μέγας Κούλης

Οσφυοκαμπτισμός: βασικό γνώρισμα των δουλοπρεπών και των καιροσκόπων.
Η συνομοταξία των σφογγοκωλαρίων είναι διαχρονική. Παλαιότερα  ανθούσε  ιδιαίτερα σε περιβάλλοντα αυταρχικά.
Σήμερα είναι διάχυτη παντού , αφού γλείφει με την ίδια ευκολία  έναν ελέω Θεού αυτοκράτορα, ένα  παρανοϊκό δικτάτορα αλλά και  έναν πετυχημένο  επιχειρηματία ή έναν handsome  και ευειδή πολιτικό.
Μέλημα  των ασπόνδυλων ανθρωποειδών  είναι η  επιβίωσή τους  μέσα σε ένα ανασφαλές περιβάλλον . Γλείφοντας , έρποντας και με  πολύκλαδα κέρατα,  δε φείδονται ποτέ εμετικών προσωνυμίων και γλοιωδών προσαγορεύσεων,  για  να αποσπάσουν ένα μειδίαμα , για ένα  ευμενές βλέμμα των πανίσχυρων  αφεντικών τους.
Δεν έχει σημασία να αναφέρουμε  πώς αποκαλούσαν οι αυλοκόλακες τους Φαραώ, οι Μακεδόνες παρακοιμώμενοι τον Μέγα Αλέξανδρο, οι περιδεείς συγκλητικοί τον Νέρωνα και τον Καλιγούλα, οι Οθωμανοί Τούρκοι τους σουλτάνους, οι φασίστες τον γελοίο μπουφόνο Μουσολίνι, οι Ναζί τον παρανοϊκό Χίτλερ , οι Σταλινικοί τον αιματοβαμμένο Ιωσήφ Βησαριόνοβιτς Στάλιν, οι Ερυθροφρουροί τον "μεγάλο οδηγητή" τους Μάο.
Ελάχιστοι σήμερα γνωρίζουν τις εμετικές προσαγορεύσεις
των διαφόρων  δικτατόρων ανά την υφήλιο, όπως, λόγου χάρη,  συμβαίνει με τα άρρενα μέλη της βασιλικής οικογένειας
της Σαουδαραβίας που καθένα τους αποκαλείται  πανεπόπτης ήλιος, μέγα άστρο του Ισλάμ,πολυεύσπλαχνος, πολυέλεος, μεγάλος πατέρας του λαού, αιώνιος ζωοδότης , όαση ζωής του έθνους κλπ.

Απόλυτη σχεδόν είναι η άγνοιά μας για το πώς "κατασκευάζονται"
οι "θεότητες" της σύγχρονης ζωής από τα επαγγελματικά επιτελεία των σαϊνιών επικοινωνιολόγων και των μάγων διαφημιστών και κυρίως των καλοπληρωμένων κονδυλοφόρων, που λιβανίζουν και προβάλλουν με  τους πιο ευφάνταστους  τρόπους άχρηστους πολιτικούς ή δημόσιες περσόνες της περιττωμματικής τέχνης και της κατασκότεινης μπίζνας .

Πάρετε για παράδειγμα τον Κυριάκο Μητσοτάκη, έναν πολιτικό που έχει συνδέσει λόγω αμαρτωλής οικογενείας , φαύλης πολιτικής παράταξης αλλά και της μελανής προσωπικής του διαδρομής  με ό,τι πιο σάπιο  έχει να επιδείξει μεταπολεμικά ο τόπος .

Ο πολιτικός αυτός , αντί να έχει αποχωρήσει κατησχημένος από την πολιτική για τα δεινά που έχει προκαλέσει στον τόπο, όχι μόνο δεν το έπραξε αλλά και κατάφερε να αναδειχθεί πρωθυπουργός. Πώς; Μα σπρωγμένος από ένα πανίσχυρο μιντιακό κατεστημένο, που καλλιέργησε με απόλυτη επιτυχία το Σύνδρομο της Στοκχόλμης σε έναν ολόκληρο λαό, με αποτέλεσμα να μισήσει τον ελευθερωτή του και να ερωτευτεί τον καταστροφέα του . 

  Προχθές στην αγιογραφία που του έκανε στο Μαρινάκειο Βήμα  με τη μορφή συνέντευξης , η γνωστή και μη εξαιρετέα σοβαροφανής υπάλληλος του Big Boss που υποδύεται τη δημοσιογράφο Δήμητρα  Κρουστάλλη τον άκουσε ατάραχη  να λέει αδιάντροπα ότι  «οι κρατιστές (του ΣΥΡΙΖΑ) δεν μπορεί να μιλούν (εναντίον μας) για κρατισμό και αυτοί που καθήλωσαν τη χώρα δεν μπορεί να μιλούν για παραγωγικότητα και για ανάπτυξη», χωρίς να του κάνει την ερώτηση που θα ξεπεταγόταν αυθόρμητα από τα χείλη  ενός στοιχειωδώς λογικού  ανθρώπου :  «Εντάξει πρόεδρε, αυτοί στον ΣΥΡΙΖΑ είναι κρατιστές και καθήλωσαν επί τέσσερα χρόνια τη χώρα , εσείς όμως, οι τόσο παραγωγικοί και φιλαναπτυξιακοί, όπως λέτε, γιατί  οδηγήσατε στη χρεοκοπία τη χώρα  , με το 15% έλλειμμα που  άφησε  πίσω της η παράταξή σας; ».

 Φυσικά, μην περιμένετε να κάνει ποτέ συστημικός δημοσιογράφος τέτοιες βλακώδεις ερωτήσεις. Είναι προφανές ότι οι περισσότεροι από αυτούς  είναι σε διατεταγμένη (με το αζημίωτο)  αποστολή να φτιάχνουν όμορφα παραμυθάκια της Χαλιμάς και να τα σερβίρουν στους  αφελείς  σε στραφταλιστά περιτυλίγματα.

ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ!

Gerontakos

• Add to Phrasebook
  • No word lists for Greek -> Greek...
  • Create a new word list...
• Copy

Τα καλά βιβλία πάντα βρίσκουν το δρόμο τους...

 

Τι κυκλοφόρησε μέσα στο 2019 

Μπογιάνου Ευγενία*

 

 Εντυπη εκδοση Κυριακάτικης Αυγής

Δημοσίευση: 30 Δεκεμβρίου 2019

 

- Στην ξενόγλωσση πεζογραφία είχαμε μια πολύ πλούσια βιβλιοπαραγωγή μέσα στο 2019, με υψηλά ποιοτικά χαρακτηριστικά. Φυσικά, είναι δύσκολο να καλύψουμε όλο το φάσμα αυτής της παραγωγής και ειδικά τώρα, αφού κατά την εορταστική περίοδο κυκλοφορούν τα περισσότερα βιβλία.

Αναγκαστικά κάποια θα μείνουν απ’ έξω. Αλλά δεν έχει σημασία. Τα καλά βιβλία, θέλω να πιστεύω, πάντα βρίσκουν τον δρόμο προς τους αναγνώστες.
Ξενόγλωσση πεζογραφία
Όταν η φετινή Νομπελίστρια Όλγκα Τοκάρτσουκ ρωτήθηκε από την "Guardian" ποιος είναι ο συγγραφέας που επηρέασε περισσότερο τη γραφή της, απάντησε το εξής: «Ο Μπρούνο Σουλτς. Είναι η απόλυτη ιδιοφυΐα της πολωνικής γλώσσας». Από τις εκδόσεις Καστανιώτη κυκλοφορούν, σε καινούργια εξαιρετική μετάφραση από την Αλεξάνδρα Ιωαννίδου, Άπαντα τα πεζά του σπουδαίου Μπρούνο Σουλτς, δίνοντάς μας τη δυνατότητα να γνωρίσουμε το σύνολο ενός ριζοσπαστικού καινοτόμου έργου απύθμενης ομορφιάς και δύναμης, του ανθρώπου που σκοτώθηκε στα πενήντα του χρόνια από μια σφαίρα της Γκεστάπο.
Η επανέκδοση από τις εκδόσεις Εξάντα της εξαντλημένης εδώ και χρόνια εμβληματικής «Αυτοβιογραφίας» του Τόμας Μπέρνχαρντ σίγουρα αποτελεί είδηση για κάθε βιβλιόφιλο. Χωρισμένη σε πέντε μέρη, όλα γραμμένα μεταξύ του 1975 και του 1982. Κάθε μέρος κι ένα σκαλί τής καθόδου του προς την κόλαση. Μεγάλη στιγμή της λογοτεχνίας.
«Ο γαλατάς» της Anna Burns, που κοσμεί τη σειρά «Aldina» των εκδόσεων Gutenberg και απέσπασε το βραβείο Booker για το 2018, είναι ένα βιβλίο για το πώς οι θρησκευτικοπολιτικές αντιθέσεις επιδρούν καθοριστικά στις ζωές των ανθρώπων. Δίχως τίποτα να ονοματίζεται. Με μια γλώσσα χειμαρρώδη, παραληρηματική, ικανή για όλα.
Από το Βιβλιοπωλείον της Εστίας επανεκδίδεται «Το σύντομο καλοκαίρι της αναρχίας» του ενενηντάχρονου Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ, ένα κολάζ μαρτυριών για τη ζωή και τον θάνατο του ηγέτη των αναρχικών Μπουαναβεντούρα Ντουρούτι και μαζί μια διαδρομή στην ιστορία του ισπανικού αναρχικού κινήματος. Ένα συναρπαστικό βιβλίο.
«Το κουαρτέτο του Χάρλεμ» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις και είναι το τελευταίο και εκτενέστερο μυθιστόρημα του Τζέιμς Μπόλντουιν, της φωνής των μαύρων της Αμερικής, της φωνής της μαύρης Αμερικής και μαζί ένα σπαρακτικό τραγούδι αγάπης, πόνου και απόγνωσης. Σχεδόν παράλληλα κυκλοφόρησε από τις ίδιες εκδόσεις και το «Δεν είμαι ο νέγρος σου» με κείμενα του Μπόλντουιν πάνω στα οποία στηρίχτηκε ο Ραούλ Πεκ για να γυρίζει το ομότιτλο θαυμάσιο ντοκιμαντέρ που γνώρισε τεράστια παγκόσμια επιτυχία.
Το βραβευμένο με Πούλιτζερ «Γκίλιαντ» της σημαντικής Αμερικανίδας Marilynne Robinson κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Ένα μυθιστόρημα που ακολουθεί τη συγγραφική παράδοση της Έμιλι Ντίκινσον και του Γουόλτ Γουίτμαν, μια καταβύθιση στα κρυφά μονοπάτια της ψυχής.
Από τις πάντα εκλεκτικές εκδόσεις Opera κυκλοφορεί η συλλογή διηγημάτων του Χούλιο Κορτάσαρ «Πόσο αγαπάμε την Γκλέντα». Ο σπουδαίος μεταφραστής, και όχι μόνο, Αχιλλέας Κυριακίδης λέει γι’ αυτήν τα εξής: «Με αυτήν, την προτελευταία του συλλογή διηγημάτων, ο Χούλιο Κορτάσαρ, με την αυτεπίγνωση του καλλιτέχνη που βγήκε θριαμβευτής από την πάλη με το υλικό του, τα εργαλεία του και τα εκφραστικά του μέσα, δείχνει σαν ν’ άφησε κατά μέρος τα νοηματικά αραβουργήματα και τα λεκτικά παιχνίδια, και καταθέτει το πιο ώριμο, το πιο σαγηνευτικό, το πιο αινιγματικό, αλλά και πιο σκοτεινό βιβλίο το».
Δύσκολα βρίσκει κανείς λόγια για να περιγράψει το «Νυχτοδάσος» της Τζούνα Μπαρνς που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg, ένα εμβληματικό κείμενο του μοντερνισμού, που επαινέθηκε εξ’ αρχής από τον Έλιοτ, ένα ανατρεπτικό ονειρικό αριστούργημα.
Μετά τα μυθιστορήματα «Η ώρα του αστεριού» και «Τα κατά Α.Γ. πάθη» οι εκδόσεις Αντίποδες εκδίδουν τη συλλογή διηγημάτων «Οικογενειακοί δεσμοί» της μεγάλης Βραζιλιάνας Κλαρίσε Λισπέκτορ, ένα από τα σημαντικότερα έργα της και μια εξαιρετική εισαγωγή στο τόσο ιδιαίτερο ύφος της. Μια δύσκολη συγγραφέας που όταν όμως την «ξεκλειδώσεις» σε αποζημιώνει απολύτως.
Από τις εκδόσεις Πόλις κυκλοφορεί το μυθιστόρημα «Πάνω στα ποτάμια που κυλούν» του μοναδικού στυλίστα και βραβευμένου με το σημαντικότερο βραβείο της πορτογαλικής λογοτεχνίας, το βραβείο Camoes, Αντόνιο Λόμπο Αντούνες. Ο Αντούνες όντας στον προθάλαμο του θανάτου κάνει έναν σπαρακτικό απολογισμό όλων εκείνων των γεγονότων που υπήρξαν καθοριστικά για την ύπαρξη και τη ζωή του. Με λόγο πυκνό και υποβλητικό ξέρει πώς να απευθύνεται πρωτίστως στις αισθήσεις. Συγκλονιστικός.
«Ο μαύρος οβελίσκος» του Έριχ Μαρία Ρεμάρκ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος και πραγματεύεται μια αργοπορημένη νιότη, μια νιότη που την αφόπλισε ο πόλεμος. Εκεί ο συγγραφέας του «Ουδέν νεώτερον από το δυτικόν μέτωπον» και της «Νύχτας της Λισσαβώνας» γίνεται ο χρονικογράφος της άγριας και πολυτάραχης δεκαετίας του 1920, με τις οικονομικές σπέκουλες και τα πρώτα εθνικιστικά έκτροπα - μιας εποχής που βρίσκεται ανάμεσα στις δύο μεγάλες καταστροφές του 20^ούαιώνα.
Μετά τα μυθιστορήματα «Ο ήχος των πραγμάτων όταν πέφτουν», «Οι πληροφοριοδότες», «Η μορφή των λειψάνων» όλα σε μετάφραση του Αχιλλέα Κυριακίδη, που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ίκαρος, έρχεται να προστεθεί και η νουβέλα του Juan Gabriel Vasquez «Οι υπολήψεις». Το παρελθόν μεταλλάσσεται, όπως μεταλλάσσεται η μνήμη και η αλήθεια. Ο συγγραφέας κεντάει, το κείμενο είναι υπόδειγμα πυκνότητας και ακρίβειας.
Το «Οικογενειακό λεξικό» της Ναταλία Γκίνζμπουργκ, που πρωτοκυκλοφόρησε στην Ιταλία το 1963, πολύ προτού καθιερωθεί δηλαδή ο όρος autofiction, έχει τη μορφή μυθιστορήματος αλλά πρόκειται για μια μυθιστορηματική αυτοβιογραφία, κατά την οποία η συγγραφέας ζωντανεύει την καθημερινότητα μιας πολυμελούς οικογένειας στο βιομηχανικό Τορίνο και μαζί δείχνει την δυσκολία τού να είσαι ορκισμένος αντιφασίστας στην Ιταλία του Μουσολίνι.
Το «Δευτέρα ή Τρίτη» είναι η μοναδική συλλογή διηγημάτων που εξέδωσε η ίδια η Βιρτζίνια Γουλφ το 1921 και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγρα. Η Γουλφ, που μαζί με τον Τζόυς και τον Προυστ υπήρξε μία από τους επιδραστικότερους συγγραφείς του 20^ού αιώνα, καταφέρνει κι εδώ, με τον απαράμιλλο τρόπο της, να συνδυάσει την τέρψη που προσφέρει η υψηλή αισθητική σε συνδυασμό με το απύθμενο βάθος.
Στα καθ’ ημάς
Και για να πάμε στα του οίκου μας, το 2019 ήταν μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και πολύ αποδοτική χρονιά για την εγχώρια παραγωγή πεζογραφίας. Και σε ποσότητα και σε ποιότητα. Έχουμε και λέμε λοιπόν.
Μετά την αριστουργηματική άτυπη τριλογία με τον γενικό τίτλο «Στις γραμμές του μύθου και της Ιστορίας», που ξεκίνησε το 2004 από τις εκδόσεις Κέδρος και ολοκληρώθηκε το 2014 από τις εκδόσεις Πατάκη, και σαράντα χρόνια μετά την εμβληματική «Αρχαία σκουριά», η σπουδαία Μάρω Δούκα γράφει ένα μυθιστόρημα σημερινό, πολυεπίπεδο αλλά και σπαρακτικό, όπως μόνο εκείνη ξέρει να κάνει: την «Πύλη εισόδου», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. Μας παραδίδει μια ηρωίδα, την Αφεντούλα, τόσο αφοπλιστικά σύνθετη, τόσο πολυδαίδαλη και ρευστή, τόσο ίδια και μαζί τόσο άλλη, τόσο αναγνωρίσιμη και μαζί τόσο ξένη, που είναι από μόνη της ένα αφήγημα ζωής. Η γλώσσα ριγεί, πάλλεται και δεν φοβάται τίποτα. Ένα πραγματικό μάθημα λογοτεχνίας και μαζί υπόδειγμα λογοτεχνικής απόλαυσης.
Ο Μιχάλης Μακρόπουλος στο «Μαύρο νερό» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κίχλη, έχοντας πάντα ως φυσικό περιβάλλον το αυστηρό τοπίο της Ηπείρου, με στιβαρή, λιτή γλώσσα και βαθύ αίσθημα, δίχως καθόλου να καθοδηγεί, οδηγεί τα βήματά μας σ’ έναν κόσμο όπου η ομορφιά που κρύβεται μέσα στις ψυχές των ανθρώπων καταλήγει, κόντρα σε όλες τις προβλέψεις, σ’ έναν τόπο φωτεινό. Στυλίστας αλλά με ψυχή.
Ο Μιχάλης Φακίνος στο μυθιστόρημα «Τα χαμένα» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος μιλάει για το γήρας, για την απώλεια, για όλα όσα έχουν οριστικά χαθεί. Με απαράμιλλο ρυθμό, αναγνωρίσιμη ιδιοσυγκρασιακή ατμόσφαιρα κι ένα διαβρωτικό μαύρο χιούμορ που συνήθως διακρίνει όσους έχουν ακατάλυτους δεσμούς με τη ματαιότητα. Σημαντικό βιβλίο από έναν αθόρυβο σημαντικό δημιουργό.
Ο Γιάννης Παλαβός στη συλλογή διηγημάτων «Το παιδί» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Νεφέλη, απόλυτα κυρίαρχος των εκφραστικών του μέσων, με ύφος λιτό, που υπηρετεί πιστά το πνεύμα της αφήγησης, γλώσσα γρήγορη, στακάτη, υποδειγματική χρήση της αφαίρεσης, ένα μετέωρο λυγμό που στέκεται στην κόψη θαρρείς ανάμεσα λογικής και ονείρου, καταθέτει δώδεκα μικρές ιστορίες για τα μεγάλα της ζωής.
Από τις εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορεί «Το τραγούδι του πατέρα» του Θεόδωρου Γρηγοριάδη. Πρόκειται για μια βιωματική μυθοπλασία, όπου συνδυάζονται με μεγάλη μαεστρία η αυτοβιογραφία, η μυθιστορία και το χρονικό, καθώς η έκδοση συνοδεύεται και από σχολιασμένες φωτογραφίες - ντοκουμέντα μιας εποχής και πάντα με την εγγύηση της ποιότητας της γραφής του Γρηγοριάδη.
Το «Είμαι όσα έχω ξεχάσει» του Ηλία Μαγκλίνη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο και είναι ένας διάλογος του συγγραφέα με τον πατέρα του, ένας διάλογος, με άλλα λόγια, με τον εαυτό του, με τα ανεπούλωτα τραύματα του παρελθόντος και με το πώς αυτά «ταξιδεύουν» και επηρεάζουν τις επόμενες γενιές. Αριστοτεχνικός συνδυασμός ιστορίας, ρεπορτάζ, βιώματος και στοχασμού.
«Τα σπλάχνα» του Νίκου Ξένιου κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Κριτική. Με σύμμαχό του μια λεπτοδουλεμένη πρόζα και μια πεισματική προσήλωση στον εξαιρετικά πολυεπίπεδο ήρωά του, ο Ξένιος γράφει ένα πολιτικό μυθιστόρημα, ένα μυθιστόρημα ιδεών, για το πώς ο φασισμός βρίσκεται παντού γύρω μας, ίσως και μέσα μας. Πρωτότυπος και βαθύς.
Ο Θωμάς Κοροβίνης δεν χρειάζεται συστάσεις. Το «Ολίγη μπέσα, ωρέ μπράτιμε!» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγρα, αναφέρεται στον Οδυσσέα Ανδρούτσο και προέκυψε ως μια παραγγελία για το επετειακό '21. Λέει ο ίδιος ο Κοροβίνης: "Σκέφτηκα τον Οδυσσέα Ανδρούτσο στη φυλακή. Έναυσμα ήταν η μπαμπεσιά... Η προδοσία είναι το σιχαμερό της ανθρώπινης σύστασης... Έπλασα με τη γλώσσα τους διαλόγους, μια γλώσσα μεικτή (παλαιά καθαρεύουσα, με χωριάτικες, αρβανίτικες, ιταλικές και τουρκικές λέξεις".
Ο Χρήστος Χρυσόπουλος γράφει την «Άλμα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Νεφέλη, ένα αλληγορικό μυθιστόρημα που σε υποβάλλει με τη μυστηριώδη ατμόσφαιρά του, ένα μυθιστόρημα για τη μεταμορφωτική επίδραση της νέας ζωής πάνω σε ένα περιβάλλον που πάσχει. Ρεαλιστικά κομμάτια που εναλλάσσονται με άλλα ονειρικά, ήρωες λοξίες, καταστάσεις απόκοσμες, λέξεις καρφιά. Δεν «τις παίρνει ο άνεμος», όπως θα 'λεγε και ο Αναγνωστάκης.
Ο Χρήστος Αστερίου στη «Θεραπεία των Αναμνήσεων», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις, έχοντας στο κέντρο της αφήγησής του την πολυτάραχη βασανιστική σχέση πατέρα - γιου, κάνοντας ένα πολλαπλό σχόλιο πάνω στη αντρική ταυτότητα, γράφει ένα πολυσχιδές χαμηλόφωνο μυθιστόρημα που θίγει πλειάδα θεμάτων με καίριο τρόπο.
«Η μοναξιά των σκύλων» είναι η τρίτη συλλογή διηγημάτων του Πάνου Τσίρου και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Νεφέλη. Ο Τσίρος υπηρετεί πιστά τη μικρή φόρμα έχοντας ευδιάκριτη φωνή, η οποία δίνει κι εδώ καρπούς, σ’ αυτές τις μικρές ρεαλιστικές ιστορίες που στο βάθος όμως, διαθέτουν κάτι παράδοξο.
Η Λουκία Δέρβη με το μυθιστόρημα «Θέα στην Ακρόπολη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, μας μεταφέρει στην όχι και τόσο μακρινή δεκαετία του '90, στην καρδιά του Συντάγματος, όπου στέκει το επιβλητικό, επινοημένο βέβαια, ξενοδοχείο Athens Excelsior μιλώντας με μεγάλη οξυδέρκεια για όλα αυτά που κρύβονται στις σκιές και που ίσως να είναι πιο σημαντικά από τα ευκόλως ορατά.
Στο «Εκεί που ζούμε», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη, ο Χρίστος Κυθρεώτης αφηγείται το εικοσιτετράωρο ενός 35χρονου δικηγόρου, ο οποίος προσπαθεί να αντεπεξέλθει στις καθημερινές υποχρεώσεις του, σε μια Αθήνα καθημαγμένη από την κρίση. Δεν έχει τίποτα το ξεχωριστό, όμως στα χέρια του Κυθρεώτη -που κεντάει πραγματικά- γίνεται ο καθρέφτης μιας ολόκληρης εποχής.
Από το Βιβλιοπωλείον της Εστίας κυκλοφορεί το μυθιστόρημα «Τίνα: η ιστορία μιας ευθυγράμμισης» της Άντζελας Δημητρακάκη. Μια ευφυής, θλιμμένη πρόζα για την αυτοκτονία, σε αποστασιοποιημένο τρίτο πρόσωπο, που έχει όμως τη δύναμη της πρωτοπρόσωπης αφήγησης. Το προσωπικό είναι πολιτικό, μοιάζει να πιστεύει η Δημητρακάκη.
Αξίζει να αναφερθούμε και σε τρεις πρωτοεμφανιζόμενους, που άφησαν πολύ καλές εντυπώσεις.
Ο ήρωας του Μιχάλη Μαλανδράκη στη νουβέλα «Patriot» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις, είναι εικοσιτριών χρονών, όσο και ο ίδιος ο συγγραφέας, ο οποίος όμως δείχνει να είναι απόλυτος κυρίαρχος των εκφραστικών του μέσων κι, ενώ θα μπορούσε να φλερτάρει με τον μελοδραματισμό, δεν πέφτει στην παγίδα, αλλά γράφει με διεισδυτικότητα και σύγχρονη ματιά για τη μοίρα του μετανάστη.
Η Μελανία Δαμιανού στη «Λιτανεία Του Χρόνου», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κίχλη, με γνήσιο λυρισμό, κοφτερή ματιά, γλώσσα πυκνή και ακριβή, μας μεταφέρει σε έναν κόσμο ζοφερό, όπου κάθε παράθυρο στην ελπίδα δείχνει να έχει χαθεί.
Τέλος, η Ιωάννα Ντούμπρου γράφει τη «Βορινή παραλία» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. Μια ερωτική ιστορία γραμμένη με πικρό χιούμορ, υποδόρια ειρωνεία, πυκνούς υπαινιγμούς. Και με το απαραίτητο ψυχογραφικό βάθος.
Χρόνια πολλά και καλές αναγνώσεις!

.:BiblioNet : Μπογιάνου, Ευγενία

Σε κρίση ο θεσμός του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου

Στέφανος Γιματζίδης*

8-10 λεπτά

efsyn.gr

---

Οι παλινωδίες στη διαχείριση της τύχης των βυζαντινών αρχαιοτήτων που αποκαλύφθηκαν στο κέντρο της Θεσσαλονίκης κατά τη διάρκεια των εργασιών για την κατασκευή του μητροπολιτικού σιδηροδρόμου δεν είναι μόνο επιζήμιες για την προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, αλλά και ενδεικτικές της κρίσης του θεσμού του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου.

Το ανώτατο αυτό συμβουλευτικό όργανο έχει εκδώσει ώς σήμερα τόσες αντιφατικές γνωμοδοτήσεις για τη διατήρηση των αρχαιοτήτων του σταθμού της οδού Βενιζέλου, ώστε να μην είναι εύκολη η ακριβής καταγραφή του ιστορικού, ακόμη και από όσους παρακολουθούν το θέμα με ειδικό ενδιαφέρον.

Θα υπέθετε κανείς ότι αυτό είναι αναμενόμενο σε ένα έργο σε εξέλιξη που απαιτεί διαφορετικούς χειρισμούς ανάλογα με τις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται κάθε φορά.

Η θλιβερή πραγματικότητα είναι όμως ότι το αλαλούμ οφείλεται σε αντικρουόμενα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα. Ετσι εξηγείται η αδυναμία για συναίνεση σε βασικά θέματα και το γενικό έλλειμμα εμπιστοσύνης, σε βαθμό που το κοινό να αδυνατεί να κρίνει ποια άποψη εξυπηρετεί καλύτερα το δημόσιο συμφέρον.

Ο χειρισμός της υπόθεσης των βυζαντινών αρχαιοτήτων που αποκαλύφθηκαν στη Θεσσαλονίκη είναι ενδεικτικός του είδους των εξαρτήσεων του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, η σύνθεση του οποίου είναι πολιτική επιλογή της εκάστοτε ηγεσίας του υπουργείου Πολιτισμού.

Στην πιο πρόσφατη συνεδρίασή του, όπου προτάθηκε η απόσπαση και επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων, ορισμένοι φορείς του υπουργείου Πολιτισμού υπέβαλαν ένσταση ζητώντας προηγουμένως την εξαίρεση από τη συζήτηση των μελών Μανόλη Κορρέ και Μιχάλη Τιβέριου.

Ο λόγος στην περίπτωση του Κορρέ ήταν ότι ιδιωτική εταιρεία, συμφερόντων της οικογένειάς του, είχε ήδη εμπλακεί και αναμένεται να αναλάβει εκ νέου το επίμαχο έργο μεταφοράς των αρχαιοτήτων. Ο Τιβέριος, από την άλλη, είχε διατελέσει έμμισθος σύμβουλος της εταιρείας Αττικό Μετρό –δημοσίου συμφέροντος με συμμετοχή ιδιωτών– και υπήρξε εξ αρχής υπέρμαχος των αρχικών θέσεών της για απόσπαση των αρχαιοτήτων.

Στην περίπτωση αυτή οι αντιδράσεις ξεκίνησαν ήδη πριν από χρόνια με αφορμή την αρχική επιλογή του ως μέλους του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας το 2013. Ακολούθησε η απομάκρυνσή του από την επόμενη κυβέρνηση και η επαναφορά του το 2019 μετά τις τελευταίες εκλογές.

Αναρωτιέται ωστόσο κανείς πώς είναι δυνατόν να επιλέγεται ως μέλος του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου –όπου σημειωτέον συζητούνται μεταξύ άλλων σημαντικές υποθέσεις αρχαιοτήτων που ήρθαν στο φως μετά από μεγάλα έργα– κάποιος που έχει προηγουμένως υπηρετήσει ως έμμισθος σύμβουλος όχι μόνο της Αττικό Μετρό, αλλά και διαφόρων άλλων μεγάλων εταιρειών στην κατασκευή σιδηροδρόμων, αυτοκινητοδρόμων και αγωγών φυσικού αερίου.

Το πρώτο παράδοξο σε αυτή την ιστορία είναι ασφαλώς το έλλειμμα εμπιστοσύνης των κατασκευαστικών εταιρειών στον κατεξοχήν αρμόδιο δημόσιο φορέα που έχει την ευθύνη για την εκτέλεση των αρχαιολογικών έργων στην Ελλάδα, δηλαδή την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Αυτή η στάση οδήγησε στην πρόσληψη ενός «ιδιώτη» συμβούλου με έμμισθη σχέση εργασίας.

Το δεύτερο παράδοξο αλλά και στρεβλό ήταν η τοποθέτηση του ίδιου προσώπου ως μέλους ανώτατου συμβουλίου της ελληνικής πολιτείας για να γνωμοδοτήσει επί θεμάτων με τα οποία είχε προηγουμένως ασχοληθεί ως έμμισθος σύμβουλος κατασκευαστικών εταιρειών.

Η δυσπιστία έναντι του κρατικού μηχανισμού δεν είναι πάντα αδικαιολόγητη, ειδικά στους γνωρίζοντες τον τρόπο στελέχωσης των δημόσιων υπηρεσιών, όπου επιχειρείται συχνά η δημιουργία σχέσεων εξάρτησης μέσω ενός σαθρού συστήματος ευνοιοκρατίας.

Με άλλα λόγια, πώς μπορεί στην προκειμένη περίπτωση να αποφασίσει ανεξάρτητα ένα μέλος του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου που προέρχεται από τον στενό δημόσιο τομέα, αν γνωρίζει ότι είναι πιθανόν να έρθει σε ρήξη με τον πολιτικό προϊστάμενό του, ο οποίος το έχει τοποθετήσει στο συμβούλιο και ταυτόχρονα το έχει πριμοδοτήσει με κάποια θέση ευθύνης στη δομή του υπουργείου Πολιτισμού;

Από τη στιγμή λοιπόν που η επιλογή των μελών του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου γίνεται από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού, η οποία εκπροσωπείται σε αυτό από τον γενικό γραμματέα του, μπορεί να αντιληφθεί και ο πλέον αφελής τις σχέσεις εξάρτησης που αναπτύσσονται και το πολιτικό πρόσημο των γνωμοδοτήσεών του. Ετσι μπορεί να εξηγηθεί και η μακρόχρονη θητεία ορισμένων μελών με προσαρμοστικότητα χαμαιλέοντα στις εκάστοτε πολιτικές συνθήκες και ελαστικότητα σε θέματα αρχών.

Οι ασυνέπειες στον χειρισμό της υπόθεσης των αρχαιοτήτων του μετρό Θεσσαλονίκης καθιστούν άμεση ανάγκη την αποκατάσταση του κύρους του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου μέσω του επανακαθορισμού του τρόπου επιλογής των μελών του με τρόπο που να διασφαλίζεται η ανεξαρτησία του. Σε άλλη περίπτωση, κινδυνεύει να μετατραπεί σε όργανο συγκεκαλυμμένης υποστήριξης των αποφάσεων της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Πολιτισμού, στην ευχέρεια του οποίου είναι ούτως ή άλλως η λήψη των τελικών αποφάσεων.

* διευθυντής ερευνητικών προγραμμάτων, Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο, Αυστριακή Ακαδημία των Επιστημών