Κινηματογραφο-θεραπεία: Πώς μια κινηματογραφική ταινία δρα θεραπευτικά
Ο κινηματογράφος είναι μια μορφή ψυχ-αγωγίας και στα χέρια ενός κατάλληλα εκπαιδευμένου θεραπευτή μπορεί να αποτελέσει ένα ιδιαίτερα χρήσιμο θεραπευτικό εργαλείο που ενισχύει κι επισπεύδει τη θεραπευτική αλλαγή.
Έχετε σκεφτεί πως ο κινηματογράφος θα μπορούσε να λειτουργήσει θεραπευτικά; Ο κινηματογράφος αποτελεί μια μορφή ψυχαγωγίας που έχει αποδειχθεί ότι παράλληλα μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τον ψυχισμό μας.
Ο Gary Solomon ήταν ο πρώτος που μίλησε για την «κινηματογραφοθεραπεία» και το 1995 εξέδωσε το βιβλίο του «The motion picture prescription: Watch this movie and call me in the morning» στο οποίο προτείνει τη «συνταγογράφηση» ταινιών για την αντιμετώπιση διαφόρων ψυχολογικών προβλημάτων! Αλλά ας δούμε λίγο πώς μπορεί μια κινηματογραφική ταινία να λειτουργήσει θεραπευτικά.
Καταρχάς, μία ταινία επιδρά στο ασυνείδητο του ανθρώπου. Τα σύμβολα και οι μεταφορές, που χρησιμοποιεί ο σκηνοθέτης «συνομιλούν» με το ασυνείδητό μας, το οποίο επίσης εκφράζεται μέσω συμβόλων (π.χ. όνειρα). Το ασυνείδητο μεταφράζει τα αλληγορικά μηνύματα που λαμβάνει χωρίς αυτό να γίνεται αντιληπτό σε εμάς. Για παράδειγμα, πόσες φορές σας έχει τύχει μετά την παρακολούθηση μιας ταινίας να αισθάνεστε ένα συναισθηματικό βάρος ή μια απροσδιόριστη χαρά; Το βίωμα αυτό που αισθανόμαστε κατά την διάρκεια ή μετά την παρακολούθηση της ταινίας δεν μπορούμε πάντα να το εξηγήσουμε λογικά. Δημιουργεί μια σειρά από ασυνείδητους συνειρμούς και συναισθήματα, τα οποία πολλές φορές δεν έχουμε επίγνωση.
Επιπλέον, οι ταινίες βασίζονται στο μύθο. Σύμφωνα με τη θεωρία του Jung, οι μύθοι που έχουν δημιουργηθεί ανά τους αιώνες είναι αποτέλεσμα του συλλογικού ασυνειδήτου. Όλοι οι άνθρωποι απλά και μόνο επειδή είμαστε άνθρωποι κουβαλάμε ασυνείδητα όλη την ιστορία του ανθρώπου. Τα παραμύθια, οι μύθοι, τα λογοτεχνικά έργα, οι ταινίες αντλούν υλικό από αυτήν την πανανθρώπινη κληρονομιά κι έτσι,η ιστορία κάθε ήρωα μιλάει κατά κάποιον τρόπο για τον καθένα από μας. Μέσα από τις ταινίες μπορεί κανείς, λοιπόν, να δει χαρακτήρες που βιώνουν εσωτερικές συγκρούσεις, παρόμοιες με αυτές που περνάει κι ο ίδιος. Ο θεατής μέσω της ταύτισής του με τους ήρωες μπορεί να βιώσει έντονα συναισθήματα, ακόμη κι όσα καταπιέζει στην καθημερινότητά του. Έτσι, μέσω της συγκίνησης, του κλάματος ή του γέλιου μπορεί να αισθανθεί συναισθηματική κάθαρση.
Ακόμη, οι ταινίες επιδρούν πάνω σε πολλαπλά επίπεδα. Σύμφωνα με τον Gardner, διαθέτουμε πάνω από ένα είδος νοημοσύνης: τη μουσική, τη γλωσσική, την κιναισθητική, την οπτική, τη λογική, την ενδοπροσωπική και τη διαπροσωπική. Ο κινηματογράφος με τα μέσα που διαθέτει (αφήγηση, διάλογοι, εικόνες, χρώματα, σύμβολα, κίνηση, μουσική) μπορεί και απευθύνεται σε όλες αυτές τις νοημοσύνες, πράγμα το οποίο συμβάλλει στη συνολική μας πολύπλευρη ανάπτυξη.
Μέσω της κινηματογραφοθεραπείας, ο θεραπευόμενος μπορεί πιο εύκολα να μιλήσει για ζητήματα προσωπικά και δύσκολα. Όταν παρακολουθεί μια ταινία δε νιώθει την απειλή που θα ένιωθε αν καλούταν να μιλήσει από μόνος του για αυτά. Μέσω της παρατήρησης της δράσης των ηρώων, διατηρεί μια απόσταση από τη ζωή του, αλλά σκέφτεται για αυτήν συμβολικά. Παρατηρώντας τους , είναι πιθανό να μάθει μέσα από τη συμπεριφορά τους, τα λάθη τους, τον τρόπο που αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες. Καθώς σκέφτεται πάνω στα συμβάντα της ταινίας, καλείται να προβληματιστεί για τη δική του ταυτότητα, τις δικές του αξίες κι επιλογές.Παράλληλα, μαθαίνει να καλλιεργεί μια στάση παρατηρητή απέναντι σε όσα του συμβαίνουν.
Κλείνοντας, ο κινηματογράφος είναι μια μορφή ψυχ-αγωγίας και στα χέρια ενός κατάλληλα εκπαιδευμένου θεραπευτή μπορεί να αποτελέσει ένα ιδιαίτερα χρήσιμο θεραπευτικό εργαλείο που ενισχύει κι επισπεύδει τη θεραπευτική αλλαγή.
Ενδεικτική βιβλιογραφία
- Campbell, J. (2001). Ο ήρωας με τα χίλια πρόσωπα. Ο ρόλος του ήρωα στην παγκόσμια μυθολογία [μτφρ. Θεόδωρος Σιαφαρίκας]. Αθήνα: Ιάμβλιχος
- Gardner, H., (1983), Frames of Mind: The Theory of Multiple Intelligences, New York: Basic Books.
- Μπακιρτζόγλου, Σ., (2014), Η συνάντηση του Freud με τον κινηματογράφο, Ανακτήθηκε από: http://www.epekeina.gr/a_files/2014/FreudCinema.pdf στις 15/12/2018
- Solomon, G. (1995). The motion picture prescription: Watch this movie and call me in the morning. Santa Rosa, CA: Aslan Publishing.
- Winkler, M. (2012, Δεκέμβριος). Τικάνειτονήρωα; [Αρχείο βίντεο]. Ανακτήθηκε από: https://www.ted.com/talks/matthew_winkler_what_makes_a_hero?language=el&fbclid=IwAR1fqK2h55Nn0LlZhzXZuKAjuPspQWPJa93hn83KC631uxN0Jw2xmw0oRxA στις 15/12/2018
- Wolz, B., (2005), E-Motion Picture Magic: A Movie Lover's Guide to Healing and Transformation, , Centennial, CΟ: Glenbridge
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου