Μπαίνω κατευθείαν στο θέμα. Η Αριστερά (ελληνική, ευρωπαϊκή, διεθνής) αντιμετωπίζει το προσφυγικό/μεταναστευτικό ζήτημα μέσα από το πρίσμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και καλά κάνει. Στα ανθρώπινα δικαιώματα δεν πρέπει να υπάρχουν εκπτώσεις ούτε συμβιβασμοί. Ως εκ τούτου, καλά κάνει και πολεμά κάθε ρατσιστική, ξενοφοβική και φασιστική φωνή και δεν ψαρεύει στα θολά νερά της Ακροδεξιάς και του κοινωνικού συντηρητισμού, όπως κάνει η Δεξιά και το απανταχού «ακραίο Κέντρο». Καλά κάνει, επίσης, που εξηγεί στους ανθρώπους ότι είναι ο νεοφιλελευθερισμός και οι πολιτικές λιτότητας που τους κλέβουν τις δουλειές και μειώνουν τα εργασιακά τους δικαιώματα, και όχι οι μετανάστες. Όσο για το δικαίωμα των προσφύγων να ξεφύγουν από τον πόλεμο και να μην θαλασσοπνίγονται, αυτό πρέπει να ισοδυναμεί με την ίδια την ανθρωπινότητα της ανθρωπότητας.
Όλα αυτά, όμως, δεν πρέπει να συγχέονται με τη μαζική μετανάστευση πληθυσμών που «περισσεύουν» στις πατρίδες τους. Από τότε που η δυτική ιατρική έριξε τα παραδοσιακά υψηλά ποσοστά της θνησιμότητας στις χώρες του παγκόσμιου Νότου, ο πληθυσμός αυξάνεται πέρα από κάθε έλεγχο. Ο πληθυσμός της Αφρικής, για παράδειγμα, από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και εντεύθεν διπλασιάζεται κάθε μία γενεά. Στο πλαίσιο αυτό, η συνεχής αύξηση των μεταναστευτικών ροών προς τις ανεπτυγμένες χώρες είναι αναπόφευκτη. Η Αριστερά αγνοεί ή παραγνωρίζει αυτή την πραγματικότητα, με αποτέλεσμα να υποπίπτει σε ένα τραγικό λάθος: όταν πολλοί άνθρωποι, εργαζόμενοι ή άνεργοι, ηλικιωμένοι ή νεότεροι, συντηρητικοί ή μη, ρωτούν αν τα εκατοντάδες εκατομμύρια των κολασμένων της γης μπορούν να έρθουν στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, η Αριστερά σωπαίνει ή -ακόμα χειρότερα- «πουλάει τρέλα», λέει ότι «αυτά τα λένε οι φασίστες», «αυτά είναι υπερβολές», «φταίει ο ιμπεριαλισμός για τη μετανάστευση, γιατί τους κλέβει τους πλουτοπαραγωγικούς πόρους» κλπ.
Με το να μη θέλει η Αριστερά να απαντήσει σε ένα μείζον λογικό ερώτημα, παραδίδει τον «κοινό νου» των «κοινών ανθρώπων» στην Ακροδεξιά. Με το να θεωρεί «υπερβολή» τη σύνδεση ενός πιθανού ανοίγματος των συνόρων με την άμεση άφιξη δεκάδων εκατομμυρίων ανθρώπων από τον παγκόσμιο Νότο, τη στιγμή που τα σύνορα είναι σχεδόν κλειστά και παρόλα αυτά η μετανάστευση συνεχίζεται κανονικά, κάνει τους γελοίους ακροδεξιούς να μοιάζουν πιο σοβαροί. Το δε επιχείρημα ότι, εάν περιοριστεί η ιμπεριαλιστική απόσπαση κερδών από τις χώρες της περιφέρειας, αυτές θα σταματήσουν αυτόματα να είναι φτωχές και θρησκευόμενες, και άρα ευεπίφορες στην υπεργεννητικότητα, φαίνεται ελάχιστα πειστικό (αφήνω τελείως κατά μέρος ότι η εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών χρειάζονται τεχνολογία που ιστορικά δεν διέθεταν τα κράτη του παγκόσμιου Νότου).
Το λάθος, λοιπόν, της Αριστεράς είναι ότι δεν προσεγγίζει το ζήτημα της μετανάστευσης και μέσα από ένα δημογραφικό πρίσμα. Δυστυχώς, η Αριστερά δεν έχει ασχοληθεί συστηματικά με τη δημογραφία. Παραγνωρίζει ότι η ιστορία αυτού του κόσμου διαμορφώθηκε κατά μείζονα λόγο από τις μεγάλες μεταναστεύσεις πληθυσμών, από την προϊστορία μέχρι σήμερα. Ή ότι η κοινωνική ευημερία της Δύσης συνδυάστηκε με την πτώση της υπεργεννητικότας και την υιοθέτηση του άγραφου κανόνα των δύο παιδιών ανά οικογένεια. Θα μου πείτε πως η οικονομική ανάπτυξη, η έξοδος της γυναίκας στον εργασιακό στίβο και η άνοδος του μορφωτικού επιπέδου ήταν αυτά που οδήγησαν σε αυτές τις εξελίξεις στο δυτικό κόσμο. Σωστά! Αυτό, όμως, συντελέστηκε στη διάρκεια πολλών γενεών. Και μάλλον δεν έχουμε αυτό το περιθώριο χρόνου πλέον. Για τρεις λόγους: Ο πιο σημαντικός είναι ότι ο πλανήτης δεν αντέχει περεταίρω αύξηση του πληθυσμού, ειδικά εάν θέλουμε αυτός ο πληθυσμός να ζει καλά και όχι μέσα στην εξαθλίωση. Όχι μόνο το σύνολο του υπάρχοντος πληθυσμού δεν μπορεί να καταναλώνει όπως οι Δυτικοί, γιατί δεν υπάρχουν οι διαθέσιμοι πόροι γι αυτό, αλλά κι εμείς οι Δυτικοί σταδιακά θα πρέπει να μειώσουμε το επίπεδο της κατά κεφαλήν κατανάλωσης, για να μην τινάξουμε τον πλανήτη στον αέρα. Επιπλέον, δεν είναι μόνο η Μόρια αποθήκη ψυχών, αλλά μεγάλο μέρος του παγκόσμιου Νότου. Υποθέτω ότι μας ενδιαφέρει όχι μόνο να μην υπάρχουν «στρατόπεδα συγκέντρωσης» ή γκέτο στο δυτικό κόσμο, αλλά και να μην υπάρχουν ατελείωτες παραγκουπόλεις στο Νότο. Τέλος, αν ως αριστεροί/ες θεωρούμε ότι ο νεοφιλελευθερισμός πρέπει να ηττηθεί, και άρα και το social dumping από το οποίο τρέφεται και τρέφει, τότε θα πρέπει να είμαστε και ενάντια στην ανεξέλεγκτη μετανάστευση που αλλάζει συνεχώς τη σύνθεση του λαού και τον κατακερματίζει.
Το πρόβλημα, λοιπόν, της μετανάστευσης στο Βορρά είναι συνυφασμένο με αυτό του υπερπληθυσμού στο Νότο. Και αυτό το πρόβλημα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί χωρίς πολιτικές συγκράτησης του πληθυσμού. Το παράδειγμα της Κίνας είναι ενδεικτικό. Τα τελευταία 25 χρόνια εφάρμοσαν αυστηρές πολιτικές συγκράτησης του πληθυσμού. Την ίδια περίοδο ανέβηκε αισθητά το βιοτικό επίπεδο του κινεζικού πληθυσμού και η χώρα έγινε πρώτη οικονομική δύναμη παγκοσμίως. Με ποιο αντάλλαγμα, όμως, θα δέχονταν τα μη δημοκρατικά ή ημιδημοκρατικά καθεστώτα του Νότου να εφαρμόσουν ανάλογες πολιτικές; Θεωρώ πως η διαγράφη του χρέους του παγκόσμιου Νότου με αντάλλαγμα την εφαρμογή δημογραφικών πολιτικών είναι ένα μαχητό αίτημα για την Αριστερά, γιατί και αποτελεσματικό θα ήταν και εφικτό είναι και δίκαιο.
Η πρόταση αυτή έχει την αρετή να στοχεύει συνδυαστικά και τις δύο πηγές της μετανάστευσης (φτώχεια και υπερπληθυσμός), να επιμερίζει δικαιώματα και υποχρεώσεις και στις δύο πλευρές (διαγραφή χρέους για συγκράτηση πληθυσμού) και άρα να ικανοποιεί αριστερά και δεξιά ακροατήρια.
* Δρ. Πολιτικής Επιστήμης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου