ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΠΟΥ ΛΙΓΟΙ ΤΟΛΜΟΥΝ ΝΑ ΛΕΝΕ

Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ: Αλήθειες που πρέπει να λέγονται στο λαό

Αποσπάσματα από μια  ενδιαφέρουσα συνέντευξη που έδωσε πριν από ένα χρόνο στη δημοσιογράφο Σόνια Ζαχαράτου ( BHMAgazino) η διακεκριμένη βυζαντινολόγος,  εκφράζοντας με παρρησία αλήθειες  που κανείς "ελληνομέτρης"  ιστορικός ή ιστοριογράφος δεν τολμά να γράψει, αφήνοντας σκόπιμα τον λαό στο σκοτάδι.

[.......]

Έχετε τις ρίμες στην άκρη της γλώσσας, κυρία πρύτανη! Και το όνομά σας, Ελένη...  

 

«...Από τη λέξη "σελήνη" βγαίνει. Δεν το διάλεξα, μου το έδωσαν».

Η άλλη εκδοχή, από το αιρέω-αιρώ (κατακτώ), κι όπως η Ελένη κατέκτησε την Τροία, εσείς, με άλλον τρόπο, την Πόλη.  

 

«Αφήστε τα αυτά. Δεν σκέφτηκα ποτέ ότι ήμουν "η Ωραία Ελένη", αφού η αδελφή μου ήταν μια καλλονή κι εγώ, "το μικρό, το άσχημο και το γρουσούζικο". Γιατί στις 29 Αυγούστου 1926 που γεννήθηκα, βούλιαξαν, στις Σπέτσες από μελτέμι, τα δύο παλιοκάικα που με αυτά είχε φέρει ο πατέρας μου την οικογένεια με τα πέντε αδέλφια μου, από τη Μικρασία. Και όταν ο Χρήστος Λαμπράκης με κάλεσε να δώσω μια διάλεξη στο Μέγαρο Μουσικής, διάλεξα για θέμα "Ελένη, ο αντινάρκισσος". Γιατί διατείνομαι ότι η Ωραία Ελένη δεν ήξερε ότι ήταν ωραία. Ενώ ο Νάρκισσος το ήξερε».

Ζωντανός πάντα ο αρχαίος λόγος. Με τις γυναίκες της Συρίας σκέφτομαι τις Τρωάδες.  

 

«Βεβαίως σκέφτεστε τις Τρωάδες, άλλωστε ο ευρωπαϊκός πολιτισμός έχει τις ίδιες αναφορές. Αλλά δεν θέλουμε να ξέρουμε αυτό που ο Ευριπίδης γράφει στον Ορέστη: "Βεβαρβάρομαι επεί χώριος εκτός Ελλάδος γέγονα". Πώς να το πεις αυτό σήμερα; Οτι ο Ορέστης είναι εκτός Ελλάδος, ευρισκόμενος στη Μακεδονία;».

Φέρνετε την κουβέντα στο θέμα του «ξένου» όπου είμαστε ρατσιστές;  

 

«Πολύ. Έχετε δει κανέναν μορφωμένο να συναναστρέφεται κάποιον αγράμματο ή έναν πολύ πλούσιο τον απένταρο; Όχι. Οι συμπαγείς κοινωνικές ομάδες με τα σύνορά τους, λοιπόν, είναι ο πρώτος ρατσισμός. Έπειτα, έχουμε την ετερότητα. Αν είναι θρησκευτική, η δυσκολία είναι μεγάλη. Αν είναι και εθιμική, γίνεται μεγαλύτερη, για να γιγαντωθεί με τη διαφορά της γλώσσας. Δεν μπορεί, επομένως, η συμπαγής ταυτότητα των γηγενών να δεχτεί εύκολα την επιμιξία και να βρει κοινό σημείο με τον πολιτισμό του άλλου, αν και είναι το μόνο μοίρασμα που σε κάνει πλουσιότερο. Παγκόσμιο αγαθό που το καταναλώνεις, χωρίς να το στερείς από κανέναν».

Στην Ελλάδα, τα πράγματα είναι δύσκολα.

 

 «Επειδή οι ετερότητες φτάνουν σε τέτοιο ποσοτικό σημείο, που η χώρα δεν μπορεί να τις αφομοιώσει. Η μεγαλύτερη και καλύτερη αφομοίωση έγινε με τους Αρβανίτες που έκαναν και την Επανάσταση μαζί με τους Έλληνες. Αλλά με ποιους Έλληνες; Τους Ρωμιούς. Όλοι Ρωμιοί είχαν γίνει, είχαν όμως κοινή οπτική για το μέλλον. Το έθνος δεν είναι παρελθόν. Είναι μέλλον. Δεν είναι από πού έρχεσαι, αλλά πού πας. Αυτό λέγεται αφομοίωση. Τώρα, τα μεταναστευτικά ρεύματα θέλουν να κρατήσουν την οντότητά τους και, ει δυνατόν, να αφομοιώσουν εμάς. Όταν ήμουν πρόεδρος της Επιτροπής Ηθικής, απαιτούσαν να μην έχει σταυρό ο Ερυθρός Σταυρός».

[.....]

Και οι εξωτερικοί εχθροί για την Ελλάδα; Υπάρχει κίνδυνος; 

 

 «Μεγάλος. Αν οι Ευρωπαίοι - και σωστά - βοηθήσουν τους Κούρδους να έχουν κράτος, ο Ερντογάν θα στραφεί στη Δύση. Στα νησιά. Κι ας λέει ό,τι θέλει ο Ζουράρις. Νευρίασα και με τα "σύνορα της καρδιάς", που είπε ο Ερντογάν. Σε μια διάλεξη που έδωσα για την Κωνσταντινούπολη, στο Τορόντο, ένας Τούρκος μού είπε: "Ο Κεμάλ γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και πρέπει να είναι οθωμανική πόλις". Του λέω: "Η μάνα μου γεννήθηκε στην Πόλη και πρέπει να είναι ελληνική πόλις". Τον Μάρτιο, θα κάνουμε στη Γαλλία ένα συνέδριο με τίτλο "Από τον έναν Κωνσταντίνο στον άλλον", δηλαδή από τον Μέγα στον Παλαιολόγο· για να φανεί όλη η ελληνική Ιστορία».

Τι μας συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα;  

 

«Είναι που όσα ζούμε έχουν πολύ παλιά ρίζα. Από την αρχαιότητα, μας χαρακτηρίζει το διχαστικό φρόνημα. Από τον Τρωικό Πόλεμο, αφού είχαμε ίδια γλώσσα και ίδια θρησκεία, από όσα λέει ο Όμηρος. Και ο Αριστοτέλης γράφει ότι "στασιαστικόν το μη ομόφυλον". Κι εγώ λέω: "Μόνον οι Ελληνες εις την υφήλιον διεξάγουν ηρωικώς πόλεμον εμφύλιον". Τον ορισμό για το έθνος τον έδωσε ο Δημάρατος μιλώντας για το ομόθρησκο, το όμαιμο, το ομόγλωσσο, το ομόηθες. Το όμαιμο, βεβαίως, δεν υπάρχει, γιατί έχουμε τέτοιες εισβολές, που έκαναν τον Ελύτη να γράψει: "Kι η πατρίδα μια τοιχογραφία μ' επιστρώσεις διαδοχικές φράγκικες ή σλαβικές που αν τύχει και βαλθείς για να την αποκαταστήσεις πας αμέσως φυλακή και δίνεις λόγο"».

Φταίει η δημαγωγία;  

 

«Πάντοτε. Να τα πούμε απλά: όταν λέμε "αρχαίος ελληνικός πολιτισμός", κυρίως είναι ο αθηναϊκός, που κράτησε το πολύ έναν αιώνα, και η πόλη είχε γύρω στους 40.000 ανθρώπους. Από εκεί και πέρα αρχίζει η δημαγωγία και έχουμε την εικόνα του διχαστικού γένους. Αν σταμάτησε κάπου, ήταν όταν δεν υπήρχε δημοκρατία. Και στο Βυζάντιο, όπου η αυτοκρατορία κάλυπτε τα πάντα και ο χριστιανισμός σού έδινε τον ουρανό, και υπάκουες στον νόμο και έδινες φόρους, ήσουν δηλαδή συντελεστής, έχουμε ένα είδος ειρήνης. Το μη διχαστικόν, λοιπόν, υπό την κυριαρχία ολοκληρωτικών καθεστώτων, δεν είναι πράγμα το οποίο πρέπει να συμβουλεύσουμε».

Μα το Βυζάντιο είναι βουτηγμένο στο αίμα. Εικονομαχίες, Στάση του Νίκα, ιερείς που, με τα αιρετικά, βάζουν τον στρατό να σκοτώσει αντ' αυτών... 

 

 «Οι εικονομαχίες δεν είναι πολιτικό θέμα. Η Στάση του Νίκα δεν είναι επανάσταση, είναι σαν να καίνε την Αθήνα. Καίνε την Πόλη, σκοτώνουν τους πάντες, αλλά δεν υπάρχει το διχαστικόν του γένους. Και είναι βουτηγμένο στο αίμα, επειδή αυτοκρατορία και χριστιανισμός είναι δύο πόλοι που κάνουν την αρμονία του Βυζαντίου, και όσοι δεν συμφωνούν, εκεί δεν έχουμε αστεία».

Αρμονία, με τους αυτοκράτορες να κάνουν τόσους φόνους; 

 

 «Οι φόνοι είναι του Κωνσταντίνου, για τον οποίον εμείς οι κακοί βυζαντινολόγοι λέμε ότι δεν βαφτίστηκε ποτέ».

Και η Ειρήνη η Αθηναία τύφλωσε το παιδί της. Τα γράφετε κι εσείς στα ποιήματά σας και βγάζετε μιαν άλλη Αρβελέρ. 

 

 «Δεν είναι άλλη Αρβελέρ, είναι άλλη ιστορία. Μου ζήτησε κάποτε το υπουργείο Παιδείας - ο Αρσένης νομίζω - να κοιτάξω το βυζαντινό εγχειρίδιο. Του απάντησα ότι δεν μπορώ ποτέ να γράψω ότι ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος ήταν στις επάλξεις της Πόλης κι έκανε όλον τον πόλεμο εναντίον των Τούρκων με δίπλα του καθολικούς, και ο Σχολάριος του έδωσε ανάθεμα, επειδή προηγουμένως είχε κάνει ενωτική Λειτουργία στην Αγια-Σοφιά. Δεν μπορούμε να ξανακάνουμε την Ιστορία, αλλά την κάνω ποιήματα. Οπότε, η πραγματική Ιστορία είναι τα ποιήματα».

Γιατί δεν μπορείτε;

 

 «Γιατί θα πρέπει να τα πω όλα. Να πω και για τον Σχολάριο, που ο Μωάμεθ τον έκανε αρχηγό του Μιλιέτ, δηλαδή όλων των ορθοδόξων, και του έδωσε όλους τους φετφάδες για την περιουσία της Εκκλησίας... Πώς έσωσε τα κτήματα η Εκκλησία; Γιατί μόνον ο Άθως έχει κτήματα βυζαντινά; Δεν πήγε ο Σχολάριος με τα ψέματα εκεί...».

Λέτε ότι έπρεπε να μας λένε Ρωμιούς. Γιατί; Ελληνίδα νιώθω.

 

 «Έχετε άδικο για την ονομασία. Οι Έλληνες ποιοι ήταν; Το "ίτε παίδες Ελλήνων" το γράφει μόνον ο Αισχύλος στους "Πέρσες". Οι Αθηναίοι ήταν Αθηναίοι, οι Θηβαίοι Θηβαίοι, οι Μακεδόνες Μακεδόνες. Το Βυζάντιο ήταν η ελληνική μονοπολιτιστική αυτοκρατορία, μετάλλαξη της ρωμαϊκής σε χριστιανική, ανατολική, με την Κωνσταντινούπολη ως πρωτεύουσα· και όλοι έγιναν Ρωμιοί. Από πού προέρχεται, λοιπόν, η ρωμιοσύνη; Οι Ρωμαίοι είναι οι Βυζαντινοί, αλλά η λέξη "Βυζαντινός" δεν υπάρχει στο Βυζάντιο».

Και η λέξη Έλληνας εξαφανίζεται. 

 

 «Επειδή στα βυζαντινά σήμαινε ειδωλολάτρης. Απαγορευμένη, μέχρι τον 12ο αιώνα περίπου. Οταν, όμως, οι Φράγκοι ήρθαν και τα έκαναν λίμπα εδώ, η λέξη επανήλθε. Γράφει ο Πλήθων στον Μανουήλ Παλαιολόγο: "Ελληνες γαρ το γένος εσμέν, ως η ημετέρα γλώσσα και παιδεία μαρτυρεί". Εμένα δεν με νοιάζει Έλλην ή Ρωμιός, αλλά με νοιάζει η ρωμιοσύνη που είναι σύγκαιρη, δηλαδή αιωνία. Και ο Παλαμάς και ο Ρίτσος και άλλοι τα ίδια, δεν μπορούμε να τα σβήσουμε. Και όταν θυμόμαστε τη ρωμιοσύνη, πρέπει να σκεπτόμαστε μόνον το Βυζάντιο, το οποίο ούτε διδάσκουμε».

Είναι απίστευτο πώς οι ιστορικοί γράφουν την Ιστορία. 

 

 «Λέτε κάτι τελείως σοβαρό.
Αν θεωρώ τον εαυτό μου καλό ιστορικό, είναι γιατί δεν έχω άποψη, αλλά πληροφορώ. Ξέρω τα κείμενα της εποχής τόσο καλά, που δεν με ενδιαφέρει τι γράφουν οι διάφοροι, γιατί μπορώ να τους πω τι γραφόταν τότε. Αυτό δεν συμβαίνει στις ημέρες μας, όπου διδάσκουν μόνο βιβλιογραφία και όχι τι γράφουν οι πηγές. Γιατί για να διαβάσεις Χωνιάτη ή Παχυμέρη, πρέπει να ξέρεις καλά την ελληνική γλώσσα στη συνέχειά της. Και αν υπάρχει κάτι το ανάδελφον, είναι η ελληνική γλώσσα. Γιατί δεν έπαψε να μιλιέται και να γράφεται ποτέ. Γι' αυτό και δεν υπάρχουν ελληνογενείς γλώσσες, παρά μόνο διάλεκτοι».

Με το θέμα της δημιουργίας του ελληνικού κράτους, υπάρχει μεγάλη σύγχυση. 

 

 «Έχετε δίκιο. Διατείνομαι μαζί με πολλούς άλλους, Σβορώνο κ.λπ., ότι η Ελλάδα ως απτή πραγματικότητα, είναι μετά το 1261, όταν τέλειωσε η Φραγκοκρατία, δηλαδή όταν ξαναπήραν την Πόλη οι Βυζαντινοί, και το ελληνικό κράτος δεν έχει δημιουργηθεί ακόμη· είναι Βυζάντιο. Εγώ θα τοποθετούσα την ίδρυσή του το 1830, όταν η Αθήνα έγινε πρωτεύουσα».[....]

 ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΕΔΩ

*Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ: «Η Iστορία δεν με νίκησε» - BHMagazino ...

 

 

Ἔνδοξος Βυζαντινισμός
Καβαφικὴ κρυπτομνησία

Ἀπὸ Ἀντιόχεια, Ἀλεξάνδρεια, καὶ πιὸ πέρα ἀκόμη,
ἀσθμαῖνον ἔφτασε τὸ ἑλληνίζειν μέσα στὴ Νέα Ρώμη.
Βασιλικὰ τὸ ὑποδέχθηκε ὁ Ἰουλιανός,
μὲ σθένος τὸ διεκδίκησε ὁ Ναζιανζηνός,
καὶ τέλος ὁ Βασίλειος, στῶν Νέων τὴν παιδεία,
κράτησε τὸ ἀπόσταγμα ἀπ᾿ τὴν παλιὰ σοφία,
αὐτὴν πού, «ἔξω καὶ θύραθεν», εἶπε ἡ ἐκκλησία.

Γκρέμισε ὁ Θεοδόσιος ναούς, ἱερά, βωμοὺς
(Τὰ ἀγάλματα συντρίμμια, σωρὸς ἄμορφος λίθων),
τοὺς ἀγωνιστικοὺς τῆς Ὀλυμπίας κατήργησε θεσμούς,
ἔψεξε κι ὁ Χρυσόστομος τῶν Ἀθηνῶν τὸν τύφον,
ἐνῶ ἡ Πυθία ἔβγαζε παράξενους χρησμούς,
λὲς κι εἶχε τὸν Ἀπόλλωνα κατατροπώσει ὁ Πύθων.

Θρίαμβο τοῦ Χριστιανισμοῦ εἶπαν τὴν ἐποχή.
Μόνο τῶν Ὀρθοδόξων ἦταν δεκτὴ ἡ προσευχή.
Ὁ τρόμος τῶν Αἱρετικῶν καὶ τῶν Βαρβάρων, ἴσος·
ὁ ἀρχαῖος κόσμος χάλασμα, γύρω φόβος καὶ μίσος.

Μὰ ἀπ᾿ τὶς παλιὲς περγαμηνές, μέσα στὰ μοναστήρια,
σὰν τὸν Χριστὸ ἀναστήθηκε νέος ἑλληνισμός,
ἔνδοξος, οἰκουμενικός, ὁ Βυζαντινισμός.
Ἡ Ρωμιοσύνη δηλαδή, ποὺ πάθη ἔζησε μύρια.

Κλαίει κι ἀναστενάζει τώρα ἀπ᾿ τῆς καρδιᾶς τὰ βάθη,
ὅποιος τὰ βάσανά της δεῖ, καὶ τὸν καημό της μάθει.

Ἑλένη  Γλύκατζη -Ἀρβελέρ, Τὸ Ἄγνωστο Βυζάντιο, Ἑρμῆς 2006