74 πρόσωπα του πολιτισμού εξομολογούνται
γράφει ο Κώστας Λογαράς*
Τι απομένει στον αναγνώστη όταν έχει διαβάσει ένα καλό βιβλίο; Το θέμα, η ατμόσφαιρα, η πλοκή, η αίσθηση που αποκομίζει από τους ήρωες, οι ιδέες τους, η κεντημένη γλώσσα του συγγραφέα· οι πράξεις και οι κοσμοαντιληπτικές αξίες των λογοτεχνικών προσώπων. Όσο πιο πετυχημένο το περιεχόμενο ενός βιβλίου, τόσο περισσότερα τα στοιχεία που μένουν στο νου τού αναγνώστη. Ώσπου να περάσει ένα 6μηνο – περίπου τόση είναι η ζωή των περισσότερων βιβλίων : μέχρι δηλαδή την σοδειά τής αμέσως επόμενης εκδοτικής παραγωγής – οπότε εξαλείφεται το ενδιαφέρον κι όλα τα προγενέστερα επικαλύπτονται από τα νεότερα (πλην ολίγων περιπτώσεων).
Εκτός και αν έχουν δοθεί κάποιες μεστές και ζουμερές συνεντεύξεις συγγραφέων οι οποίες αφορούν τους πιο ενδιαφέροντες τίτλους της εκδοτικής παραγωγής και σκεφτεί κανείς να τις εκδώσει όλες σε έναν τόμο.
Αυτό ακριβώς έχουν κάνει οι εκδόσεις « Όταν» και ο δημοσιογράφος-
συγγραφέας Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης. 
Μόλις πρόσφατα εξέδωσαν έναν
καλαίσθητο από κάθε άποψη τόμο με τίτλο «ΠΡΟΣΩΠΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ» και
περιλαμβάνει στις 355 χορταστικές σελίδες του τις συνεντεύξεις που 74
συγγραφείς έδωσαν κατά καιρούς στον κ. Ιντζέμπελη. Ο υπότιτλος του τόμου
«Συνομιλίες με 74 ξεχωριστούς ανθρώπους που όλοι θα θέλαμε να
γνωρίσουμε» είναι χαρακτηριστικός και αποδίδει πλήρως τον στόχο της
έκδοσης.
Ο συγγραφέας του βιβλίου έχει συμπεριλάβει δυνατά ονόματα πχ τον Νίκο Αλιβιζάτο , τον Βασίλη Βασιλικό , τον Νίκο Βατόπουλο, τον Μανώλη Γλέζο , τον Γιώργο Δερτιλή , την Μαρία Ευθυμίου, τον Νίκο Κούνδουρο , τον ΚΥΡ, τον Ροβήρο Μανθούλη, τον Πέτρο Μάρκαρη, την Ναταλία Μελά, τον Roderick Beaton, τον Παντελή Μπουκάλα , τον Δημήτρη Νανόπουλο, την Παυλίνα Παμπούδη, τον Θεόδωρο Παπαγιάννη, την Σοφία Παπαϊωάννου, τον Αλέξη Πολίτη , τον Διονύση Σιμόπουλο , τον Δημήτρη Τζιόβα, τον Σεραφείμ Φυντανίδη, την Jane Hawking κ.ά, οι οποίοι μιλούν για το βιβλίο που έχουν εκδώσει και, με αφορμή αυτό, προκαλούνται να διατυπώσουν τις απόψεις τους για τον Κόσμο, να δώσουν την προσωπική τους ματιά για τις ανθρώπινες συνθήκες και την εποχή τους.
Κάποιες φορές οι ερωτήσεις είναι πολύ προσωπικές, πλην διατυπωμένες με ευγένεια, και τότε ακουμπάνε τα μύχια του συγγραφέα, η δε συζήτηση αγγίζοντας τα όρια μιας προσωπικής εξομολόγησης καθιστά τον διάλογο εξαιρετικά ενδιαφέροντα, βαθιά ανθρώπινο και τεκμήριο αυθεντικότητας.
Έτσι η συνέντευξη ξεφεύγει από τον περιορισμένο χωροχρόνο ενός βιβλίου και επεκτείνεται στα ευρύτερα γεγονότα, σε συνθήκες ζωής αλλιώτικες και ιστορικές συνθήκες άγνωστες στους νεότερους. Γίνεται πιο ζωντανή, αναπνέει το αεράκι της ζωής, δεν είναι μια εγκεφαλική, στημένη συνέντευξη ή άψυχη. Πχ. Ο Μανώλης Γλέζος ερωτάται από τον κ. Ιντζέμπελη : «Το βιβλίο σας , οι δύο τόμοι ‘Εθνική Αντίσταση’ το αφιερώνετε στη μητέρα σας Ανδρομάχη Ναυπλιώτη. Μέσα από τις λίγες σελίδες που γράφετε γι’ αυτήν , γρήγορα βουρκώνεις από το κλάμα. Αλήθεια οι μάνες οι σημερινές έχουν καμία σχέση με τις μάνες του 40;» Και ο Γλέζος δίνει την απάντηση : «Πιστεύω ναι, απολύτως ναι. Και οι σημερινές Ελληνίδες μάνες θα πράξουν το καθήκον τους, όπως και οι μάνες του 1821 και του 1940-1945, αν χρειαστεί και μακάρι όμως να μη χρειαστεί».
Τα «ΠΡΟΣΩΠΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ» (74 συγγραφείς πολύ σημαντικών βιβλίων της τελευταίας δεκαετίας) είναι βιβλίο μοναδικό. Γιατί οι ερωτήσεις του κ. Ελπιδοφόρου Ιντζέμπελη , εκκινώντας από το περιεχόμενο ενός πεζογραφικού , ή ποιητικού , ή ιστορικού βιβλίου, δίνουν τη δυνατότητα στους συνεντευξιαζόμενους να καταγράψουν τα γεγονότα του καιρού τους, τα προβλήματα της εποχής τους και να διατυπώσουν τις προσωπικές τους αντιλήψεις πάνω στα δρώμενα.
Πολύ συχνά η συζήτηση ξεπερνά την θεματική τού βιβλίου και επεκτείνεται σε μια ευρύτερη αναζήτηση των παραγόντων που διαμορφώνουν τον Κόσμο μας. Οι ερωτήσεις φαίνεται ότι προέρχονται από έναν άνθρωπο που έχει διαβάσει το βιβλίο του συγγραφέα και δεν πρόκειται για γενικόλογες ή αόριστες ερωτήσεις. Το ξέρει πολύ καλά ο κ. Ιντζέμπελης ότι αυτό είναι όρος απαράβατος για μια έντιμη συνέντευξη και γράφει στον Πρόλογο της έκδοσης : ” «Στην καλή και απολαυστική συνέντευξη βοηθά αν ο δημοσιογράφος είναι καλά διαβασμένος και πιστεύει στο έργο του δημιουργού» .
Έτσι διατυπώνονται ενδιαφέρουσες κοσμοαντιληπτικές απόψεις και εκφράζονται θέσεις που ερμηνεύουν παρελθοντικά γεγονότα. Π.χ ο συγγραφέας Νίκος Αλιβιζάτος με αφορμή το βιβλίο του « Δυο βήματα μπρος ένα πίσω», εκδόσεις Μεταίχμιο, όταν ερωτάται από τον κ. Ιντζέμπελη : «Ποιο ήταν το κέρδος να βρεθείτε στο επίκεντρο της Αθήνας και να ζήσετε από κοντά μεγάλες στιγμές της ελληνικής Ιστορίας» δίνει την απάντηση : «Λέγοντας επίκεντρο της Αθήνας εννοείτε προφανώς μιαν ατμόσφαιρα και τον σφυγμό της καθημερινότητας. Παλαιότερα, όταν δεν υπήρχε η τηλεόραση ούτε βέβαια το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ήσουν βέβαια, ζώντας στην Αθήνα, καλύτερα πληροφορημένος. Θυμάμαι τα χρόνια της χούντας. Ξένους ραδιοφωνικούς σταθμούς άκουγε βέβαια τότε όλη η Ελλάδα, στην Αθήνα όμως ήταν διαφορετικό. Γιατί πεταγόσουν στο Σύνταγμα ή στο Κολωνάκι και αγόραζες μια ξένη εφημερίδα που καυτηρίαζε τη χούντα ή ένα ξένο περιοδικό με αφιέρωμα στις δίκες των αντιστασιακών. Στη «Φωλιά του βιβλίου» ένα υπόγειο βιβλιοπωλείο επί της οδού Πανεπιστημίου, απέναντι από την Εθνική Βιβλιοθήκη, μπορούσες να βρεις στα γαλλικά και στα αγγλικά όλα τα ανατρεπτικά για την εποχή βιβλία…»
Κοντολογίς, τα «ΠΡΟΣΩΠΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ» καταλήγουν να γίνουν ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο λόγω της πληθώρας των προσώπων, της εντελώς διαφορετικής γκάμας των ερωτήσεων στις οποίες καλούνται αυτά να απαντήσουν και της πολυποικιλότητας των απαντήσεων που δίνουν οι συγγραφείς ( ποιητές, σκηνοθέτες, πολιτικοί, καθηγητές πανεπιστημίου, δημοσιογράφοι, μουσικοί, ηθοποιοί, λογοτέχνες, γλύπτες κλπ). Ο στόχος του συγγραφέα όπως αυτός διατυπώνεται στον Πρόλογο του τόμου έχει, τελικά, αποφέρει τους καρπούς του : «[..] Κάθε φορά που διαβάζω ένα βιβλίο προσπαθώ να μάθω τι θέλει να πει ο δημιουργός και να καταφέρω να βρω μια χαραμάδα από το έργο του για να προβάλω την ιδιαιτερότητά του[..] Όταν πλησιάζω κάθε συγγραφέα θέλω να του δώσω το λόγο για να βγει στο προσκήνιο και να μου αναπτύξει τις σκέψεις του και τις ιδέες του. Όταν βγει ένα καλό αποτέλεσμα είμαι ευχαριστημένος γιατί οι αναγνώστες θα απολαύσουν τη συνέντευξη».
Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης, Πρόσωπα του Πολιτισμού, εκδόσεις «ΟΤΑΝ», 2025
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου