Όταν η επιστήμη μιλάει απλά
ΜΑΡΩ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ
Εικονογράφηση της Μυρσίνης Μανέτα για το βιβλίο «Περί φυτών αφηγήματα» του Γιάννη Μανέτα (εκδ. ΠΕΚ).
Έχουν φανατικό αναγνωστικό κοινό που τροφοδοτεί και ενθαρρύνει τις εκδόσεις τους. Εχουν μια διαρκή επαφή με το διεθνές επιστημονικό γίγνεσθαι και «συνομιλούν» με εξειδικευμένα περιοδικά ανά τον κόσμο. Οι συγγραφείς τους –ακαδημαϊκοί, ερευνητές ή science writers– καταφέρνουν να γίνουν μια γέφυρα που μας συνδέει με την επιστημονική κοινότητα και τα επιτεύγματά της, συχνά χρησιμοποιώντας μια πολύ ενδιαφέρουσα αφήγηση.
Το απαιτητικό περιεχόμενό τους συνεπάγεται εξειδικευμένους μεταφραστές και επιμελητές – κάτι που συνήθως αυξάνει το κόστος παραγωγής και την τιμή τους, αλλά δεν αποθαρρύνει το κοινό τους. Τα βιβλία επιστημονικής εκλαΐκευσης αποτελούν πραγματικά το πάθος αρκετών εκλεκτών εκδοτών διεθνώς, όπως στη χώρα μας, το οποίο βρίσκει πολλούς πιστούς αποδέκτες.
«Είναι εντυπωσιακό ότι τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, η επιστήμη και η κοινωνία κατόρθωσαν να αναπτύξουν πολύ ισχυρή επαφή μεταξύ τους. Οι επιστήμονες απευθύνθηκαν στο ευρύ κοινό μέσω κυρίως των βιβλίων εκλαΐκευσης, και το κοινό ανταποκρίθηκε με ζωηρό ενδιαφέρον», λέει ο εκδότης Αλέξανδρος Μάμαλης. Πριν δημιουργήσει τον εκδοτικό οίκο «Κάτοπτρο», που ειδικεύεται στην εκλαϊκευμένη επιστήμη από το 1987, σπούδασε Φυσική, εργάστηκε επί 20 χρόνια στη μέση εκπαίδευση και όπως λέει ο ίδιος αποφάσισε να γίνει εκδότης επειδή εντυπωσιάστηκε από την φτωχή ελληνική παραγωγή σε βιβλία που είχαν να κάνουν με την ευρύτερη εκπαίδευση, τις θετικές επιστήμες και τη σχέση τους με άλλους γνωστικούς τομείς.
Ετσι μπήκε στον χώρο των βιβλίων εκλαΐκευσης που διαθέτουν πλούσια θεματολογία και πλέον τεράστια βιβλιοπαραγωγή παγκοσμίως. Αλλωστε, ζούμε στην αρχή ενός νέου, δυναμικού αιώνα με την τεχνολογία να πρωταγωνιστεί στην καθημερινότητά μας. Επιστημονικοί όροι όπως «τεχνητή νοημοσύνη», ή «μαύρες τρύπες» έχουν περάσει μέσω των ΜΜΕ στο καθημερινό λεξιλόγιο, και το μέλλον είναι προφανώς γεμάτο ανακαλύψεις, από την αστρονομία και την αστροφυσική έως τη βιολογία, τις νευροεπιστήμες και τη γενετική. Κι όμως, σε αυτή τη «χρυσή» περίοδο για τις επιστήμες, δεν είναι λίγοι εκείνοι που αμφισβητούν την ορθολογική γνώση.
Η γνώση ως αντίσταση
«Σε μια εποχή κατά την οποία, παρά την τεχνολογική και επιστημονική ανάπτυξη, ο σκεπτικισμός απέναντι στην επιστήμη και στις μεθόδους της φαίνεται να βρίσκεται σε άνοδο, θεωρήσαμε ότι η επικοινωνία της επιστημονικής έρευνας μέσω εκλαϊκευτικών συγγραμμάτων, επιστημονικού κυρίως περιεχομένου, θα μπορούσε να φέρει ένα κάποιο αποτέλεσμα αντίστασης και αντίδρασης σε αυτές τις τάσεις», λέει ο Πάνος Χαρίτος, φυσικός επιστήμονας και δημιουργός του εκδοτικού οίκου «Ροπή» με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Το εκδοτικό του πρόγραμμα δίνει τη δυνατότητα στο ελληνικό κοινό να έρθει σε επαφή με νέες αλλά και ορισμένες κλασικές επιλογές αυτού του είδους βιβλίων.
«Ας μου επιτραπεί να προσθέσω» σχολιάζει, «πως ήταν και μια αίσθηση χρέους προς τις νέες γενιές ώστε να έχουν τις ευκαιρίες και τα ερεθίσματα που είχαμε κι εμείς, και μας ενέπνευσαν να στραφούμε προς την επιστήμη. Αυτό μου έγινε ακόμη πιο σαφές στη διάρκεια των δύο διαλέξεων που συν-διοργανώσαμε σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη για τον Αμερικανό φυσικό Κιπ Θορν. Η προσέλευση των νέων ανθρώπων ήταν πολύ μεγάλη, παρότι οι ημερομηνίες συνέπεσαν με τις τριπλές εκλογές του καλοκαιριού».
Στις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (ΠΕΚ) τα βιβλία επιστημονικής εκλαΐκευσης έχουν μια ιστορία περίπου 30 χρόνων, επιδιώκοντας ευθύς εξαρχής να φέρουν το ευρύ κοινό σε επαφή με τις θετικές επιστήμες. «Το κριτήριό μας ήταν ανέκαθεν να παρουσιάζουμε βιβλία προσιτά στον αναγνώστη που διαθέτει τις σχολικές γνώσεις», λέει ο Νίκος Κουμπιάς, επιστημονικός επιμελητής των εκδόσεων.
«Μας ενδιαφέρει ο τρόπος γραφής αλλά και η προσέγγιση του υλικού από τους συγγραφείς, και πλέον εκτός από την κλασική θεματική των θετικών επιστημών, ανοιγόμαστε σε μια ευρύτερη θεματολογία», σχολιάζει αναφερόμενος στις διαφορετικές σειρές του οίκου, όπως είναι η «Vulgata». Πρόκειται για βιβλία για παιδιά και εφήβους, μία σειρά που έχει στόχο να δείξει στους νεαρούς αναγνώστες ότι η φυσική πραγματικότητα, όπως την αποκαλύπτει η επιστήμη, είναι πολύ πιο συναρπαστική από οποιαδήποτε μυθοπλασία, και ότι η γνώση μπορεί να είναι αναπάντεχα διασκεδαστική.
Στον χώρο της εκλαϊκευμένης επιστήμης δραστηριοποιείται επίσης εδώ και πολλά χρόνια με σημαντική παραγωγή και υψηλή ποιότητα ο εκδοτικός οίκος «Τραυλός», ο οποίος μάλιστα έχει βραβευθεί με το βραβείο Euroscience Θετικών Επιστημών. Τέλος, οι εκδόσεις «Αλεξάνδρεια» έχουν προσθέσει αρκετούς τίτλους σε αυτό το είδος με έμφαση στα μαθηματικά και την πολύ ξεχωριστή σειρά «Μαθημαγικά».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου