Αυτή η είδηση αποσιωπήθηκε παντελώς από τα συστημικά μέσα ενημέρωσης:
Το Σκάνδαλο Novartis στην ελβετική τηλεόραση (Όλο το βίντεο): Η Στρατηγική της διαφθοράς με ονόματα και διευθύνσεις. Παναγόπουλος Αργύρης
Οι τρεις μάρτυρες για το σκάνδαλο της Novartis μιλούν στην ελβετική δημόσια ραδιοτηλεόραση,
προσφέροντας μια άμεση ματιά στη διαφθορά που έπληξε την Ελλάδα και όχι μόνο.
προσφέροντας μια άμεση ματιά στη διαφθορά που έπληξε την Ελλάδα και όχι μόνο.
Οι τρεις μάρτυρες του σκανδάλου της Novartis, οι δικηγόροι τους και
Έλληνες πολιτικοί μίλησαν στην ελβετική ιταλόφωνη ραδιοτηλεόραση
προσφέροντας πολλές από τις πτυχές της υπόθεσης που βρίσκεται πλέον στο
στόχαστρο και των αμερικανικών αρχών. Η άμεση και για πρώτη φορά
ενημέρωση από τους πρωταγωνιστές του σκανδάλου οφείλεται στην εξαιρετική
δουλειά των Ελβετών δημοσιογράφων Μαρία Ροζέλι (Maria Roselli) και
Μάρκο Ταλιαμπούε (Marco Tagliabue). Το ντοκιμαντέρ των 77 λεπτών της
ομάδας των δημοσιογράφων της εκπομπής Falò προβλήθηκε από το πρώτο
κανάλι LA1 της ελβετικής ιταλόφωνης ραδιοτηλεόρασης RSI την Πέμπτη 17
Οκτωβρίου 2019.
«Δεν μπορούσα να ανεχτώ ότι μια εταιρεία της χώρας μου εμπλεκόταν σε μια μια τέτοια υπόθεση διαφθοράς», τόνισε στην «Αυγή» η Μαρία Ροζέλι, υπογραμμίζοντας ότι «η δημόσια ελβετική τηλεόραση RSI δεν παρενέβη καθόλου στη δουλειά της ομάδας που εργάστηκε για το ενημερωτικό ντοκιμαντέρ».
Η Ροζέλι και ο Ταλιαμπούε προετοίμαζαν το ντοκιμαντέρ για το σκάνδαλο της Novartis πάνω από έναν χρόνο και ταξίδευσαν στην Ελλάδα και τις ΗΠΑ για να μιλήσουν με τους όλους τους πρωταγωνιστές.
Ο μάρτυρας υποστηρίζει ότι την 1η Ιανουαρίου του 2017 είχε αποφασίσει να αυτοκτονήσει πηδώντας από τον τελευταίο όροφο του ξενοδοχείου Χίλτον, γιατί είχαν διαρρεύσει φήμες ότι είχε ξεκινήσει στις ΗΠΑ έρευνα για την υπόθεση της Novartis.
Μάρτυρας Α: Μπορώ να αποδείξω ότι ο γιατρός πληρωνόταν για να γράψει ένα φάρμακο της Novartis και δεν ενδιαφερόταν για την υγεία του ασθενή. Ο κάθε γιατρός πληρωνόταν με 1.200 ευρώ εάν μετά από ελέγχους αποδεικνυόταν ότι είχε γράψει τις απαραίτητες συνταγές.
Οι δικηγόροι των τριών στελεχών της Novartis υποστηρίζουν ότι «οι αμερικανικές αρχές δεν δέχονται εύκολα κάθε αποδεικτικό στοιχείο που έχουν καταθεθεί και ότι τα επιβεβαιώσουν και να τα διασταυρώσουν».
Στις ΗΠΑ οι μάρτυρες συναντήθηκαν με το FBI και την SEC, την Επιτροπή Ελέγχου του αμερικανικού χρηματιστηρίου.
Υπάρχουν πολλά έγγραφα και πολλά αποδεικτικά στοιχεία και ότι «η υπόθεση είναι ιστορική, γιατί οι πληροφοριοδότες [μάρτυρες] είναι άτομα που εργάζονται στο εσωτερικό της Novartis, που έφεραν να απαραίτητα αποδεικτικά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η πολυεθνική συμμετέχει σε εγκληματικές δραστηριότητες που πλήττουν ένα ολόκληρο έθνος», εξηγεί ο Αμερικανός δικηγόρος Κόεν στην Ροζέλι την ημέρα πριν από την κατάθεση των μαρτύρων στις αμερικανικές αρχές, τονίζοντας ότι ο μάρτυρας «θα έπρεπε να θεωρείται ήρωας στη χώρα του και όχι να κρύβεται σε ένα ξενοδοχείο στις ΗΠΑ».
Ο Μάρτυρας Α παρουσιάζει στοιχεία με πίνακες έχουν τις λίστες των γιατρών που φαίνεται πόσα κέρδιζε από τον καθένα η Novartis από τις συνταγογραφήσεις τους υποστηρίζοντας ότι θα δώσει ακόμη πιο λεπτομερή στοιχεία στις αμερικανικές αρχές.
Η Ροσέλι υπογραμμίζει ότι εάν η Novartis καταδικαστεί για παρανομίες και αναγκαστεί να πληρώσει πρόστιμα ο αμερικανικός νόμος προβλέπει αποζημιώσεις προς τους μάρτυρες που θα φθάνουν σε αρκετά εκατομμύρια δολάρια. Ο μάρτυρας απαντά ότι «κανείς δεν κάνει ένα τέτοιο πράγμα για τα λεφτά». «Είναι μια ηθική επιλογή. Εάν ήταν για τα λεφτά γιατί δεν βρίσκονται και χιλιάδες άλλοι στη θέση μου;».
Μάρτυρας Β: Όλα άρχισαν το 2006 όταν η Novartis δεν ήταν η μεγαλύτερη φαρμακευτική στην Ελλάδα, αλλά ο στόχος μας ήταν να γίνουμε το νούμερο ένα. Έτσι έπρεπε να σπρώχνουμε τους γιατρούς να γράφουν όσο το δυνατόν περισσότερα φάρμακα. Αυτός ήταν ο μόνος στόχος μας. Ήμουν ο υπεύθυνος πολλών μεγάλων και μικρών ομάδων πωλήσεων. Κάτω από την επίβλεψή μου είχα από δέκα μέχρι και είκοσι αντιπροσώπους.
Στην ερώτηση εάν ζήτησε από τους αντιπροσώπους του να χρηματίζουν τους γιατρούς ο Μάρτυρας Β απάντησε: «Αυτή ήταν η δουλειά μου». «Μου έδιναν να χρήματα για τα διάφορα προγράμματα που θα έπρεπε να χρηματίσουμε τους γιατρούς. Εγώ έπρεπε να ελέγχω ότι όλοι οι αντιπρόσωποι και οι ομάδες του μάρκετινγκ έδιναν τα χρήματα αυτά στους γιατρούς με τρόπο που να κερδίζουμε», συμπλήρωσε ο ίδιος. «Στη βάση δεδομένων της Novartis υπάρχουν χιλιάδες γιατροί, πάνω από 30.000 γιατροί, που χωρίζονται με κριτήρια. Για κάθε γιατρό είχαμε ένα ντοσιέ με τα στοιχεία του [επιδόσεις], που υπήρχε η συμφωνία για το πόσες συνταγές έπρεπε να γράφει για να παίρνει τα χρήματα. Κάθε εβδομάδα τους υπενθυμίζαμε ποιος ήταν ο στόχος των πωλήσεων. Επρόκειτο για φάρμακα, όχι για καραμέλες. Στο τέλος της ημέρας τουλάχιστον εδώ διερωτώμουν «τι στο διάβολο κάνουμε εδώ;».
Πρώτη ημέρα ανακρίσεων από το FBI
Μάρτυρας: Χάρις στο πρόγραμμα Exactly η Novarτιs έγινε το 2010 η πρώτη φαρμακευτική εταιρεία στην Ελλάδα. Ήταν το μεγαλύτερο πρόγραμμα διαφθοράς. Είχε σαν άξονα τρία προϊόντα για την υψηλή πίεση, το Diovan, το Exgorge και τ Rasilex. Όταν μιλάμε για το Exactly μιλάμε για 2,5 εκατ. ευρώ, που δόθηκαν στους γιατρούς για να δίνουν συνταγές για αυτά τα τρία φάρμακα.
Ερώτηση: Λέτε ότι με αυτό το πρόγραμμα πληρώσατε μίζες 2,5 εκατ. ευρώ σε γιατρούς;
Μάρτυρας: Ναι, σε 8 μήνες.
Ερώτηση: Σε πόσους γιατρούς;
Μάρτυρας: Ήταν περίπου 1.000 γιατροί. Οι γιατροί δεν έπαιρναν όλοι τα ίδια χρήματα. Όσο περισσότερες συνταγές έδιναν τόσο πιο πολλά εισέπρατταν. Υπήρχαν γιατροί που έπαιρναν 5.000 και 6.000 χιλιάδες, άλλοι μόνο 1.000 ευρώ. Πρέπει να καταλάβετε ότι την ίδια στιγμή υπήρχαν και άλλα προγράμματα κι όχι μόνο το Exactly. Έτσι ένας γιατρός μπορεί να έπαιρνε 5.000 ευρώ από το Exactly και άλλες 3.000 ευρώ από ένα άλλο πρόγραμμα. Μπορεί να έπαιρνε και 15.000 ευρώ για τα τρία φάρμακα. Στη Novartis είχαμε πάνω από 50 προγράμματα διαφθοράς κάθε χρόνο.
Ερώτηση: Από έρχονταν τα χρήματα;
Μάρτυρας: Το Exactly χρηματοδοτείτο απευθείας από τη Βασιλεία [Την έδρα της Novartis]. Ο διευθυντής και οι top manager στην Ελλάδα πήγαινε στη Βασιλεία και εκεί έναν τον προϋπολογισμό [του προγράμματος]. Καθορίζανε πόσα χρήματα χρειαζόμασταν κάθε χρόνο στην Ελλάδα. Όλα ήταν προγραμματισμένα. Από το ύψος των χρημάτων για το πρόγραμμα μέχρι τη στιγμή που θα ξεκινούσαν οι πληρωμές. Η Novartis είχε ένα είδος ανταποδοτικότητας στις δαπάνες της, γιατί για 2,5 με 3 εκατομμύρια που δαπανούσε θα έπρεπε να είχε όφελος περίπου 10 εκατομμύρια.
Ερώτηση: Πως ξέρετε αυτά τα ποσά;
Μάρτυρας: Στην εταιρεία ήταν για δημοσία χρήση. Ήταν γνωστά.
Ερώτηση: Δηλαδή ξέρατε ότι είχατε 2,5 εκατομμύρια για να δώσετε μίζες;
Μάρτυρας: Μας έδινα 2,5 εκατομμύρια και έπρεπε να κερδίσουν 10 εκατ. Αυτά τα ποσά τα έχει και το FBI.
Falò: Με ποια διαδικασία πληρώνονταν τα χρήματα στους γιατρούς; Ως αμοιβές για κλινικά σεμινάρια για πιθανές αντενδείξεις των φαρμάκων συμπληρώνοντας ειδικά ερωτηματολόγια, σύμφωνα με το μάρτυρα.
Μάρτυρας: Εάν υπήρχε ένας έλεγχος από το δημόσιο όλα θα φαίνονταν νόμιμα. Στην πραγματικότητα επρόκειτο για μίζες. Τα σεμινάρια ήταν για τους γιατρούς, αλλά τα ερωτηματολόγια τα συμπλήρωσαν οι φαρμακευτικοί αντιπρόσωποι. Όλα αυτά ήταν ψεύτικα, τα σεμινάρια και οι έρευνες δεν χρησίμευαν για την ασφάλεια του φαρμάκου.
Ερώτηση: Βάζατε σε κίνδυνο τη ζωή των ανθρώπων για να αυξήσετε τις πωλήσεις;
Μάρτυρας: Δεν μπορώ να πω αυτό. Ξέρω με σιγουριά ότι η υπερ-συνταγογράφηση φαρμάκων δεν είναι κάτι καλό για τους ανθρώπους. Γιατί οι γιατροί έπρεπε να κάνουν υπερ-συνταγογραφήσεις για να φθάσουν στον στόχο τους.
Ερώτηση: Ας πούμε ότι σε έναν γιατρό πάνε 500 ασθενείς με υψηλή πίεση. Κι αυτός γράφει 600 συνταγές με φάρμακο κατά της υψηλής πίεσης. Αυτό συνέβαινε;
Μάρτυρας: Ασφαλώς. Οι γιατροί είχαν τα μπλοκ με τις συνταγές που έπαιρναν από το κράτος. Οι φαρμακευτικοί αντιπρόσωποι κάθε εβδομάδα ή ακόμη και δύο φορές την εβδομάδα ελέγχαν τις συνταγές. Για να διασφαλίσουν ότι όλα πάνε όπως προέβλεπε το πρόγραμμα. Σε πολλές περιπτώσεις καλούσαν και τους ασθενείς για να ελέγξουν τις συνταγές.
Ερώτηση: Είναι νόμιμο;
Μάρτυρας: Όχι, δεν είναι νόμιμο, είναι παράνομο. Αυτός ήταν ο έλεγχος και ήταν μέρος της συμφωνίας. Η συμφωνία ήταν εσύ παίρνεις 3.000, 4.000, 5.000 ευρώ για αυτό το πρόγραμμα και την ψεύτικη επιμόρφωση και εγώ ο αντιπρόσωπος θα έρχομαι κάθε εβδομάδα να ελέγχω ή ακόμη και όλες τις ημέρες στο ιατρείο σου για να ελέγχω τις συνταγές. Ελέγχονται κι αν οι συνταγές είναι γνήσιες. Εάν είναι γνήσιες θα σε πληρώσουμε. Εάν δεν είναι δεν θα σε πληρώσουμε.
Ερώτηση: Τι γινόταν με όλα αυτά τα στοιχεία – ντοκουμέντα;
Μάρτυρας: Η διαταγή ήταν να καταστρέφουμε ότι ήταν στα κομπιούτερ. Έρχονταν και σου έλεγαν άναψε τον υπολογιστή και διέγραψε όλα τα file που έχεις για τις πληρωμές και τα προγράμματα. Αυτές ήταν οι «ημέρες της καθαριότητας», οι clean days.
Ερώτηση: Πόσες φορές τον χρόνο σας έλεγαν να διαγράψετε τα στοιχεία;
Μάρτυρας: Μια δύο φορές τον χρόνο. Έρχονταν σε όλους, από τον βοηθό μέχρι τον επικεφαλής και σου ζητούσαν να διαγράψεις τα πάντα.
Μάρτυρας: Ένας από τους αρχιτέκτονες των πλαστών αυτών κλινικών ερευνών ήταν ο Σταύρος Ντογιάκος, ήταν η κινητήριος μηχανή αυτών των προγραμμάτων. Έκανε καριέρα στη Novartis. Ήταν έμπιστους των μάνατζερ. Μετά από την εμπειρία του στη Βασιλεία πήρε ως διευθυντής στις ΗΠΑ. Αυτός διαχειριζόταν τα λεφτά και τα μοίραζε στα διάφορα προγράμματα διαφθοράς. Διαχειριζόταν τις μίζες. Πόσα χρήματα πήγαιναν στο Exactly και πόσα στα άλλα προγράμματα. Είναι ένα πρόσωπο κλειδί γιατί ξέρει πολλά.
Σταύρος Ντογιάκος – ΗΠΑ
Η Μαρία Ροσέλι πήγε στην κατοικία του Ντογιάκου για να του πάρει συνέντευξη, η σύζυγός του «πέτρωσε», όπως αναφέρει η Ροσέλι. Ο Ντογιάκος το μόνο που της είπε ήταν να φύγει αμέσως από το σπίτι του και ότι δεν έχει τίποτα να πει.
Δικηγόρος που συνοδεύει Μάρτυρα: Όλο το σύστημα διαφθοράς αποκαλύπτεται από τα έγγραφα που καταθέσαμε στο FBI.
Ομόνοια – Αθήνα
Falò: Τα φάρμακα είναι διαρκώς ακριβότερα για τους ασθενείς, ενώ πολλοί άνθρωποι έχασαν την ιατροφαρμακευτική τους περίθαλψη με την κρίση. Πολλά άτομα δεν μπορούν να πάρουν φάρμακα. Δημιουργούνται τα Φαρμακεία Αλληλεγγύης, όπως αυτό στο κέντρο της Αθήνας, που τη συγκεκριμένη περίοδο πρόσφερε δωρεάν βοήθεια σε πάνω από 35.000 άτομα. Παρόλα αυτά την περίοδο της οικονομικής κρίσης η Novartis σχεδόν διπλασίασε τα έσοδά της. Φθάνει στην κορυφή και γίνεται η μεγαλύτερη φαρμακευτική στην Ελλάδα. Στο τιμόνι της ελληνικής θυγατρικής βρισκόταν ο Κωνσταντίνος Φρουζής.
Δηλώσεις Φρουζή σε συνάντηση μάνατζερ της Novartis τον Ιούνιο του 2012 στην Αθήνα, που έχουν συμπεριληφθεί στην έρευνα του FBI
«Πάμε καλά. Κι όπως καταλαβαίνεται δεν είναι αναγκαίο να το ανακοινώσουμε εκτός γιατί γινόμαστε στόχος. Ξέρετε ότι έξω δεν βλέπουν την ώρα να μαζέψουν χρήματα από όποιον πάει καλά και από όποιον γελάει σε αυτή την χώρα. Για αυτό για εμάς είναι καλύτερα να γελάμε μέσα μας και όχι απέξω μας», λέει στο βίντεο ο επικεφαλής της εταιρείας Φρουζής στα στελέχη της.
Δεύτερη ημέρα καταθέσεων στο FBI
Μάρτυρας Γ:
Ο δικηγόρος ισχυρίζεται ότι ο Μάρτυρας Γ κατέθεσε ηχητικό υλικό με τα στελέχη της εταιρείας να μιλάνε με κλειστές πόρτες μεταξύ τους και να λένε τους πραγματικούς τους σκοπούς.
«Είμαστε οι πρώτοι που ξέρουμε τι θα συμβεί στο υπουργείο [Υγείας]. Είναι τα ίδια άτομα που παίρνουν τις αποφάσεις που μας πληροφορούν. Πριν να πάρουν τις αποφάσεις. Μας ενημερώνουν για τα επόμενα βήματά τους και με αυτό τον τρόπο μπορούμε να τους επηρεάσουμε εκ των προτέρων, γιατί δεν είμαστε μόνοι σε αυτή την βιομηχανία», λέει ο Φρούζης στα στελέχη της εταιρείας το Μάιο του 2012 στο βίντεο που συμπεριλαμβάνεται στα στοιχεία του FBI.
Ερώτηση: Η Βασιλεία γνώριζε τι γινόταν στην Ελλάδα;
Μάρτυρας Γ: Ασφαλώς. Η Βασιλεία είναι η κεντρική έδρα της εταιρείας. Από τη Βασιλεία μας έρχονταν οι οδηγίες του σχεδίου που θα πραγματοποιούσαμε τη διαφθορά. Κι αυτές οι οδηγίες έπρεπε να εκτελεστούν. Οι μάνατζερ της Βασιλείας μας επισκέπτονταν συχνά και κάναμε συχνά συναντήσεις μαζί τους. Έρχονταν για να δούνε πως είχαμε εκτελέσει τις οδηγίες διαφθοράς. Επρόκειτο πάντα για καμουφλαρισμένα σχέδια που να μοιάζουν με νόμιμα, αλλά στην πραγματικότητα ήταν για κρύψουν τα χρήματα της διαφθοράς. Ήταν πάντα προσεκτικοί για να καλύψουν τα πράγματα. Γιατί φοβόντουσαν πάντα την πιθανότητα μιας έρευνας, όπως αυτής που διεξάγεται τώρα.
Κατηγοριοποίηση των γιατρών
Κατηγοριοποιούσαμε τους γιατρούς θέτοντας Α, Β και Γ, ανάλογα με τη δυνατότητά τους να γράφουν συνταγές για τα φάρμακα. Οι καθηγητές Πανεπιστημίων και οι διευθυντές των κλινικών ήταν πάντα στην κατηγορία Α. Στη κατηγορία Β ήταν αυτοί που έκαναν ένα μεγάλο αριθμό συνταγών και στην Γ αυτοί που έγραφαν πάντα λίγες συνταγές. Ο τελικός στόχος μας ήταν να οδηγήσουμε όλους τους γιατρούς στην πρώτη κατηγορία, την Α.
Ερώτηση: Η κατηγοριοποίηση χρησίμευε για να ξέρετε πόσα χρήματα έπρεπε να δώσετε;
Μάρτυρας Γ: Ναι. Ήταν κάτι που δεν γνώριζαν οι γιατροί. Κανένας από την Novartis δεν θα πήγαινε σε έναν καθηγητή Πανεπιστημίου να του πει ότι εσύ ανήκεις στην κατηγορία Α1, Α2 ή Α3.
Στη Novartis υπήρχε το πρόγραμμα με το όνομα Eudora, που αποτελούσε ένα παγκοσμιοποιήμενο πρόγραμμα, που αφορούσε 2 φάρμακα, το Lucentis και το Avastin. Αυτά τα δύο προϊόντα στην πράξη είναι χημικώς τα ίδια, βγαίνουν από το ίδιο μόριο και έχουν τον ίδιο τρόπο δράσης για να καταπολεμήσουν την υγρή ωχροπάθεια και άλλες ασθένειες του αμφιβληστροειδούς χιτώνα.
Πρόγραμμα Eudora, Lucentis εναντίον Avastin
Η Roche εμπορεύεται το Avastin και η Novartis το Lucentis. Η μόνη διαφορά ανάμεσα στα δύο αυτά φάρμακα είναι ότι μια δόση του Avastin κοστίζει μεταξύ των 30 και των 50 δολαρίων, ενώ μια δόση του Lucentis κοστίζει πάνω από 1.000 δολάρια.
Ερώτηση: Ποιος ήταν ο στόχος του Eudora;
Μάρτυρας Γ: Να σταματήσει την χρήση του Avastin, γιατί το Avastin έθετε σε κίνδυνο τις εισπράξεις από το Lucentis.
Ερώτηση: Ποιες ήταν οι οδηγίες σας; Τι έπρεπε να κάνετε;
Μάρτυρας Γ: Να μην επιτρέψουμε σε καμιά περίπτωση το Avastin να συνταγογραφείται στις διάφορες χώρες από τις κυβερνήσεις και τα υπουργεία Υγείας, σε όλο τον κόσμο. Έπρεπε να εμποδίσουμε να το πληρώνουν τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης. Στο επίπεδο των γιατρών είχαμε τη διαταγή να τους εκφοβίσουμε. «Εάν χρησιμοποιούν το Avastin εκφοβείστε τους». Μιλάμε για κυβερνήσεις, αξιωματούχους και νοσηλευτικό προσωπικό.
Βίντεο που έχει κατατεθεί στο FBI: «Είναι σχεδόν μια καθημερινή δουλειά μας. Από τη μια μεριά θα ασκούμε πιέσεις στα διάφορα υπουργεία και την ίδια στιγμή θα είμαστε συνεργάτες τους με τέτοιο τρόπο ώστε να μην μας ταυτίζουν με απλούς φαρμακοποιούς. Δύο είναι τα κακά παιδιά αυτής της περιόδου που μπαίνουν στο μάτι του κυκλώνα, οι φαρμακοποιοί και η Roche. Είναι πολύ απλό», τόνισε σε βίντεο που βρίσκεται στα πρακτικά του FBI o επικεφαλής της Novartis στην Ελλάδα Φρούζης τον Ιούνιο του 2012.
Μάρτυρας Γ: Στο επιχειρηματικό σχέδιο της εταιρείας για το 2012 ο κ. Φρουζής έκανε μια έκθεση προς τους ανωτέρους του για το τι θα συμβεί εάν το Avastin συνταγογραφηθεί. Λέει ξεκάθαρα ότι από το Μάρτιο έως το Δεκέμβριο θα βρεθεί σε κίνδυνο το 25% των πωλήσεων του Lucentis, 2,8 εκατ. ευρώ μόνο για αυτή την περίοδο.
Ερώτηση: Και τι συμβούλευε να γίνει;
Μάρτυρας Γ: να δημιουργήσουμε μια task force με επιχειρήματα εναντίον της χρήσης του Avastin. Δράσεις και πρωτοβουλίες προς όλους όσους τους αφορά το φάρμακο. Στρατηγική υπέρ του Lucentis στο υπουργείο Υγείας και τα ταμεία κοινωνικής ασφάλισης υπέρ του Lucentis και κατά της χρήσης του Avastin…. Εμείς λέγαμε ξεκάθαρα στους γιατρούς, πάρτε αυτά τα χρήματα και σταματήστε να χρησιμοποιείτε το Avastin. Επρόκειτο για αρκετά χρήματα. Τα καταβάλλαμε σε όλους τους οφθαλμίατρους για να σταματήσουμε την επέκταση του Avastin… Πληρώναμε πάνω από 2 εκατ. ευρώ το χρόνο… Πήρανε πολλά χρήματα. Αλλά και ένα ευρώ να παίρνανε αποτελούσε διαφθορά κι είναι κάτι που δεν πρέπει να συμβαίνει… Οι γιατροί έπρεπε να πετύχουν τους στόχους τους και ναι, έγραψαν συνταγές για το Lucentis χωρίς να χρειάζεται. Υπήρχαν ασθενείς που πήγαιναν στο νοσοκομείο για κάποιο λόγο και ο γιατρός έγραφε το Lucentis παρόλο που δεν το χρειαζόταν ο ασθενής. Είναι πολύ συγκλονιστικό, για αυτό βρίσκομαι σήμερα εδώ, δεν μπορούσα να το υποφέρω. Δεν ήθελα να συνεχίσει να συμβαίνει.
Δικηγόρος: Συναντήσαμε τους Αμερικανούς ανακριτές επί 16 ώρες, το FBI, την SEC και το υπουργείο Δικαιοσύνης, δύο εισαγγελείς και έναν μεταφραστή.
Η απόπειρα αυτοκτονίας του Νίκου Τσενεκίδη
Μάρτυρας Γ: Όταν η κρίση έπληξε την Ελλάδα και έβλεπες τον κόσμο να είναι άσχημα έθετες το ερώτημα κατά πόσο περάσαμε τα όρια της ηθικής που δεν έπρεπε να ξεπεράσουμε; Πιστεύω ότι ο οποιοσδήποτε είχε μια κριτική αίσθηση θα έφθανε στο σημείο να πει φθάνει πια.
Μάρτυρας Β: Στη Novartis ήμασταν άτομα, ανθρώπινα όντα. Ανθρώπινα όντα μεταξύ 20 και 50 ετών με καλές σπουδές και μόρφωση. Με οικογένειες και φίλους. Κι αυτοί μας έκαναν εγκληματίες. Δεν είναι εύκολο να το υποφέρεις όταν αισθάνεσαι έτσι. Μπορώ να καταλάβω τον Τσενεκίδη [που αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει πέφτοντας από το Χίλτον]. Το νομίζω. Αυτός ξέρει πολλά, γιατί ήταν ένας από τους αρχιτέκτονες όλων αυτώ των σχεδίων της διαφθοράς. Ήξερε που ακριβώς κατέληγε το χρήμα και τι γινόταν με αυτό. Έκανε τους λογαριασμούς με τη συνείδησή του.
Falò: Συναντήσαμε τον Νίκο Τσενεκίδη στη Βασιλεία, δύο βήματα από την έδρα της Novarits. Αλλά δεν θέλησε να μας μιλήσει. Ούτε σε ότι αφορά τις κατηγορίες των μαρτύρων ούτε για τους λόγους που τον οδήγησαν να ανεβεί στην ταράτσα του Χίλτον. Είναι γεγονός ότι στην Ελλάδα μετά την απόπειρα αυτοκτονίας του τον Ιανουάριο του 2017 η εισαγγελία εναντίον της διαφθοράς δημοσιοποίησε ότι είχε ανοίξει μια έρευνα εναντίον της Novartis και ότι συνεργαζόταν με τις αμερικανικές αρχές. Μετά τον Φεβρουάριο του 2018 το σκάνδαλο συμπαρέσυρε τον πολιτικό κόσμο της Ελλάδας. Η εισαγγελία έστειλε το ντοσιέ της Novartis στο κοινοβούλιο με τις καταθέσεις των μαρτύρων, γιατί ανάμεσα στο ονόματα των πιθανώς διεφθαρμένων συμπεριλαμβάνονται τα ονόματα δέκα υπουργών των προηγούμενων συντηρητικών κυβερνήσεων. Στο κοινοβούλιο αναπόφευκτα δημιουργήθηκε μια αναστάτωση.
Βίντεο του Αντώνη Σαμαρά που μιλάει στη βουλή: «Εγώ έχω και το λέω ανοικτά μια πλήρη εμπιστοσύνη στην ελληνική δικαιοσύνη».
Βίντεο του Ελευθέριου Βενιζέλου που μιλάει στη Βουλή: «Έχετε κάτι που να επιβεβαιώνει ότι βρήκατε κάτι που να ενισχύει τις ελπίδας σας, τα όνειρά σας. Όχι, αρχίζει ο εφιάλτης σας, γιατί είναι άνθρακες ο θησαυρός της Novartis».
Βίντεο του Μάριου Σαλμά που μιλάει στη Βουλή: «Δεν πήρα καμιά απόφαση για να φάρμακα, καμιά απόφαση που να ζημίωσε και το κράτος και τους πολίτες».
Βίντεο του Άδωνη Γεωργιάδη που μιλάει στη Βουλή: «Ουαι υμίν φαρισαίοι υποκριτές, όπως έλεγε ο Ιησούς Χριστός. Υποκριτές σαν εσάς δεν τους είχαμε δη ποτέ στην ιστορία».
Βίντεο του Παύλου Πολάκη που μιλάει στο γραφείο του: «Η εντύπωσή μου είναι ότι πρόκειται για το μεγαλύτερο σκάνδαλο στην Ελλάδα μετά τη δικτατορία της δεκαετίας του ’70. Εμείς υπολογίζουμε ότι από το 2005 και μετά η Novartis παρουσίασε μια υπερτιμολόγηση, χρήματα που δεν έπρεπε να δώσουμε και που τα δώσαμε. Γύρω στα 6 με 7 δισ. ευρώ.
Ερώτηση: Είναι ένα πρόβλημα της Novarits ή της Ελλάδας;
Πολάκης: «Συμβαίνει και σε άλλες χώρες. Γιατί εάν δεν είχε συμβεί και σε άλλες χώρες οι Αμερικάνοι δεν θα είχαν διεξάγει έρευνα. Δεν είναι ένα ελληνικό, αλλά ένα παγκόσμιο θέμα. Μόνο που εδώ είχαμε μια διεφθαρμένη πολιτική τάξη που συνεισέφερε για να χρεωκοπήσει την χώρα».
Βίντεο Arnout Ploos Van Amstel, πρόεδρου Novartis στην Ελλάδα (2011-2012), που βρίσκεται στα στοιχεία του FBI: «Εμείς είμαστε η Novartis. Έχουμε την καλύτερη στρατηγική για τα προϊόντα μας. Έχουμε τα καλύτερα φάρμακα για τους ασθενείς μας. Έχουμε τα καλύτερα εργαλεία που μπορούμε να δώσουμε στους γιατρούς για να εργάζονται καλύτερα. Όλοι εμείς το ξέρουμε και συνεχίζουμε να το λέμε σε όλους. Η Novartis δεν είναι μόνο ο καλύτερος χώρος για να εργαστείς, αλλά και ο καλύτερος συνεργάτης αν είσαι ένας ασθενής, ένας γιατρός ή ένα μέλος της κυβέρνησης. Εμείς είμαστε η πιο σημαντική θυγατρική της Ευρώπης και είναι εξαιρετικό». [Χειροκροτήματα από τα στελέχη της εταιρείας].
Μάρτυρας Γ: Μας είχε ζητηθεί να βρίσκουμε γκρίζες ζώνες σε κάθε νόμο ή εγκύκλιο εργαζόμενοι ακόμη και εκτός νόμου εκεί που δεν θα μπορούσαν να μας πιάσουν. Και δεν το αισθανόμαστε ότι ήταν παράνομο. Η νοοτροπία και η πλήρης λογική της εταιρείας ήταν να δείχνει ότι πρόκειται για ομαλές επιχειρηματικές συναλλαγές. Αυτό που συνηθίζεται στις μπίζνες.
Ερώτηση: Πότε καταλάβατε ότι υπήρχε κάτι παράξενο σε αυτή την εταιρεία;
Μάρτυρας Α: Κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους που εργάστηκα. Βλέποντας την από έξω ότι επρόκειτο για μια πολύ επιθετική επιχείρηση, που σπρώχνει τους γιατρούς να γράφουν συνταγές, που σπρώχνει την κυβέρνηση να συμφωνεί σε υψηλότερες τιμές. Δεν θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ τις πραγματικές διαστάσεις του εγκλήματος.
Τρίτη ημέρα ανακρίσεων από το FBI
Μάρτυρας Α: Για να γίνουμε η πρώτη εταιρεία έπρεπε να κάνουμε δύο πράγματα, να συνταγογραφούμε όσο το δυνατόν περισσότερα φάρμακα και να ζητάμε [από το κράτος] υψηλές τιμές. Από τη μια πλευρά η Novartis διέφθειρε τους γιατρούς ζητώντας όσο το δυνατόν περισσότερες συνταγές, ενώ από την άλλη πλευρά οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι ήταν χρήσιμοι για να αυξηθούν οι τιμές των φαρμάκων. Για να οδηγήσουν τις τιμές σε στρατοσφαιρικά επίπεδα. Η Ελλάδα αποτελεί την χώρα αναφοράς για τη διαμόρφωση των τιμών των φαρμάκων σε τουλάχιστον 39 χώρες του κόσμου. Αφορούσε λοιπόν την παγκόσμια κερδοφορία [της Novartis].
Falò: Οι τιμές των φαρμάκων στην Ελλάδα ως σημείο αναφοράς σε άλλες 30 χώρες λειτουργούσαν σαν πολλαπλασιαστής των τιμών και στις χώρες αυτές. Στην πράξη για κάθε λεπτό του ευρώ που η Novartis κατόρθωνε να αυξήσεις τις τιμές των φαρμάκων στην Ελλάδα θα κέρδιζε εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο. Ο αρμόδιος σύμβουλος του υπουργείου Υγείας για τον υπολογισμό των τιμών λεγόταν Νίκος Μανίας. Για το σκοπό αυτό είχε δημιουργήσει μια σύνθεση μαθηματική φόρμουλα. Ο Μανίας εκτός από το να συνεργάζεται με το υπουργείο [Υγείας] θα ήταν και σύμβουλος της Novartis.
Νίκος Μανίας
Μάρτυρας: Ο Μανίας είχε μια προσωπική και επαγγελματική σχέση με τη Novartis διαμέσου μιας εταιρείας συμβούλων. Χρησιμοποιώντας την μαθηματική του φόρμουλα μπορούσαν να διαμορφώνουν όλες τις τιμές των φαρμάκων στην Ελλάδα. Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία οι τιμές των φαρμάκων πρέπει να είναι από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη, αλλά εφαρμόζοντας τη μαθηματική φόρμουλα του Μανία οι τιμές των φαρμάκων της Novartis έφθαναν περίεργα ανάμεσα στα υψηλότερα επίπεδα στην Ευρώπη και όχι ανάμεσα στις χαμηλότερες.
Ερώτηση: Πως το έκανε;
Μάρτυρας: Ήταν μια φόρμουλα περίεργη και σύνθετη και ήταν αδύνατον να καταλάβεις πως υπολογίζονταν οι τιμές.
Ερώτηση: Τις τιμές των φαρμάκων [στην Ελλάδα] τις αποφάσιζε ένας άνθρωπος της Novartis;
Μάρτυρας: Ναι, ένας άνθρωπος που τον χρησιμοποιούσε η Novartis, όχι ένας υπάλληλος της Novartis.
Βίντεο Arnout Ploos Van Amstel, πρόεδρου Novartis στην Ελλάδα (2011-2012), που βρίσκεται στα στοιχεία του FBI: «Αντιμετωπίσαμε πολύ καλά τη νέα λίστα των τιμών στα φάρμακα, γιατί καταφέραμε να διατηρήσουμε τις τιμές σε καλά επίπεδα και είναι εξαιρετικό για τις μπίζνες μας. Γιατί έτσι θα έχουμε χρήματα για να τα επενδύσουμε σε νέα προϊόντα».
Ερώτηση: Πως κατάφερναν να πληρώνουν τα άτομα με χρήματα της Novartis και να μην φαίνεται στα λογιστικά βιβλία της εταιρείας;
Μάρτυρας: Χρησιμοποιούσαν συμβόλαια συμβούλων ή εταιρείας που τους διευκόλυναν με τρόπο ώστε όλα να φαίνονται νομότυπα και νόμιμα. Πολλές πληρωμές είχαν γίνει απευθείας από τη Βασιλεία και έφθαναν απευθείας στους τραπεζικούς λογαριασμούς των γιατρών. Αυτές οι πληρωμές αποκαλούντο «Τύπου Β’». Όπου το «Β» σημαίνει τη Βασιλεία. Ενώ «Α» σήμαινε την Αθήνα, το «Β» τη Βασιλεία. Αυτό σημαίνει ότι στα αδιάφανα σχέδια η Βασιλεία επενέβαινε και έστελνε απευθείας τα χρήματα από την Ελβετία.
Ερώτηση: Τα χρήματα προέρχονταν από τη Βασιλεία;
Μάρτυρας: Ένα τμήμα τους τους, ναι. Είναι σίγουρος ότι ένα τμήμα έφθανε απευθείας από τη Βασιλεία.
Ερώτηση: Εσείς συμμετείχατε σε αυτό το σχέδιο;
Μάρτυρας: Δεν μπορώ να απαντήσω γιατί θα φανερωθεί την ταυτότητά μου. Η Novartis έγινε η πρώτη εταιρεία το 2009, το δεύτερο έτος από την έναρξη της κρίσης. Που σημαίνει ότι κατάφερε το στόχο της παρά το γεγονός ότι η οικονομία της χώρας βούλιαζε. Η εταιρεία ήθελε διαρκώς και περισσότερα. Δεν σταματούσαν. Ήταν πολύ πιεστικοί, για να αυξήσουν και άλλο τις πωλήσεις. Έτσι είχαμε συχνά επισκέψεις ηγετικών στελεχών που προέρχονταν από τη Βασιλεία. Κι ο εκτελεστικός πρόεδρος της Novartis ερχόταν στην Ελλάδα.
Ερώτηση: Ποιος ήταν εκείνη την περίοδο;
Μάρτυρας: Ο Γιόζεφ Χιμένες. Ο νούμερο ένα. Ο Γιόσεφ Χιμένες ήταν στην κορυφή αυτής της πυραμίδας.
Ερώτηση: Εσείς τον συναντούσατε όταν ερχόταν στην Ελλάδα;
Μάρτυρας: Ναι, τον συναντούσα.
Ερώτηση: τι είδους άνθρωπος ήταν;
Μάρτυρας: Ήταν ένας άνθρωπος πολύ ανοικτός, χαμηλού προφίλ. Δεν ήταν ένας χαρισματικός ηγέτης. Φαινόταν ένα άτομο που ήθελε να αυξήσει το μέγεθος της εταιρείας και να πετύχει τους στόχους της. Το σύνθημά του ήταν «πουλάτε, πουλάτε, πουλάτε».
Falò: Το 2010 όταν η πτώχευση έμοιαζε αναπόφευκτη στην ελληνική κυβέρνηση δεν έμενε παρά να ζητήσει βοήθεια από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Ή καλύτερα από την Τρόικα, που αποτελείτο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το ΔΝΤ και την ΕΚΤ. Με αντάλλαγμα ένα πακέτο διάσωσης η Τρόικα επέβαλε δραστικά μέτρα περικοπών, κυρίως στον τομέα της Υγείας. Κανένα καινούργιο φάρμακο δεν μπορούσε να πάρει άδεια στην Ελλάδα. Επιπλέον το κράτος μπλόκαρε τις πληρωμές στις φαρμακευτικές εταιρείες. Για τρία χρόνια η κατάσταση δεν άλλαξε. Η Novartis είχε πιστώσεις 140 εκατ. ευρώ [προς το ελληνικό κράτος] και έχει 10 νέα προϊόντα που χρειάζονται άδεια κυκλοφορίας. Για να λύσει το πρόβλημα το 2013 δρομολόγησε το «Σχέδιο Χάρβαρντ», επισήμως ένα ακαδημαϊκό πρόγραμμα στοχεύοντας να μεταρρυθμίσει τον ελληνικό τομέα Υγείας.
«Το Σχέδιο Χάρβαρντ»
Μάρτυρας: Το αποκαλούσαμε «Σχέδιο Χάρβαρντ», γιατί συμμετείχε σε αυτό ένας καθηγητής του Χάρβαρντ, για να φαίνεται ότι επρόκειτο για ένα σοβαρό σχέδιο. Ήταν ένα σχέδιο που προερχόταν από τα πάνω, προερχόταν από τους top manager, από τον κύριο Χιμένες προσωπικά προς τους υφιστάμενους, την Novartis της Ελλάδας. Η γενική ιδέα που υπήρχε πίσω από το «Σχέδιο Χάρβαρντ» ήταν να προτείνει στην ελληνική κυβέρνηση πως θα λειτουργεί το σύστημα Υγείας. Ήταν μια ακαδημαϊκή πρόταση με τρόπο ώστε η κυβέρνηση να μπορέσει να αυξήσει τις τιμές των φαρμάκων προς όφελος των ασθενών φυσικά.
Ερώτηση: Ακούγοντας το φαίνεται κάτι νόμιμο. Ή όχι;
Μάρτυρας: Έμοιαζε νόμιμο, εάν προέβλεπε τη συμμετοχή όλων των φαρμακευτικών εταιρειών. Η ομάδα που προτάθηκε για να το υλοποιήσει ήταν όλη της Novartis. Ο πραγματικός στόχος του σχεδίου ήταν να εισάγει φάρμακα και την πληρωμή των χρεών του κράτους στην Novartis της Ελλάδας. Από την άλλη πλευρά εάν είχε ακαδημαϊκό χαρακτήρα αυτό το σχέδιο θα είχε χωρίς αμφιβολία δημοσιοποιηθεί. Αντίθετα δεν υπάρχει καμία δημοσίευση. Καμία ανακοίνωση Τύπου. Τίποτα. Όλα είχαν ενορχηστρωθεί στις αίθουσες συναντήσεων. Τα πάντα με κλειστές πόρτες.
Βίντεο Φρουζή που μιλάει σε μάνατζερ της εταιρείας και που βρίσκεται στα στοιχεία του FBI: «Το δεύτερο σημαντικό κομμάτι που καταφέραμε ασκώντας πιέσεις ήταν να έχουμε ακόμη και αύριο μια Επιτροπή για τιμές. Πιέζοντας καταφέραμε να γίνει αυτό. Κάτι που σήμερα φαίνεται σουρεαλιστικό. Σε ένα κράτος που δεν έχει τη δυνατότητα να καλύψει το κόστος, με τα μαγαζιά να κλείνουν, που να αποφασίζει στην είσοδο νέων φαρμάκων. Εξαιρετικά καλή απόφαση. Εμείς πιέσαμε για να γίνει αυτό. Για να δημιουργηθεί αυτή η Επιτροπή.
Ερώτηση: Η Novartis πέτυχε τον στόχο της;
Μάρτυρας: Ναι, η Novartis ξεκίνησε το Σχέδιο το Μάρτιο του 2013 και μετά από μερικούς μήνες, τον Αύγουστο του 2013, βγήκε η πρώτη λίστα φαρμάκων που περιμέναμε επί τρία χρόνια. Και κοίτα να δεις και τα 10 φάρμακα είχαν πάρει άδεια κυκλοφορίας. Το επόμενο έτος όλα τα χρέη του κράτους [προς την εταιρεία] πληρώθηκαν. Επρόκειτο για 140 εκατ. ευρώ.
Ερώτηση: Πως ήταν δυνατόν αφού η Τρόικα απαγόρευε την είσοδο νέων φαρμάκων στην αγορά και εμπόδιζε το κράτος να πληρώνει τα χρέη του;
Μάρτυρας: Πολύ καλή ερώτηση. Γιατί η Τρόικα έλεγε ότι χρειάζονταν μέτρα που να οδηγούν στη δημοσιονομική προσαρμογή θα έπρεπε να ληφθούν την ίδια στιγμή με τα αντίμετρα που θα αντισταθμίσουν τις δαπάνες. Θα χρειαζόταν δηλαδή περαιτέρω μείωση του κόστους. Στα ελληνικά νοσοκομεία υιοθετήθηκαν μέτρα για να μειωθεί το προσωπικό, το ανθρώπινο κεφάλαιο.
Ερώτηση: Πως κατάφερε η Novartis να το κάνει αυτό;
Μάρτυρας: Ας πούμε ότι η Novartis προσέλαβε έναν «στρατιώτη». Τον Νικόλαο Μανιαδάκη, που πληρωνόταν από την εταιρεία διαμέσου προγραμμάτων και ερευνών διαμέσου φιλικών εταιρειών κοντά στα συμφέροντά του. Αυτός ο «στρατιώτης» αποτελούσε τον άνθρωπο της εμπιστοσύνης διαφόρων υπουργών Υγείας. Ήταν ο άνθρωπος που έπρεπε να διαπραγματευτεί με την Τρόικα όλα τα μέτρα στον τομέα της Υγείας. Όταν έχεις στα χέρια στους κρίκο που συνδέει τον υπουργό Υγείας με την Τρόικα διαμέσου αυτού του ανθρώπου είσαι ικανός να μανιπουλάρεις ολόκληρο τον τομέα Υγείας.
Ερώτηση: Μου λέτε ότι η Novartis προσέλαβε τον καθηγητή, που ήταν ήδη εξαρτημένος από αυτή διαμέσου των διαφόρων σχεδίων και ότι αυτός είχε τις σχέσεις με την Τρόικα για όλο τον ελληνικό τομέα της Υγείας;
Μάρτυρας: Ακριβώς αυτό σας λέω.
Ερώτηση: Δεν ήταν λοιπόν η ελληνική κυβέρνηση που διαπραγματευόταν με την Τρόικα, αλλά η Novartis.
Μάρτυρας: Ναι, αυτό έγινε στην πραγματικότητα.
Falò: Μια πολύ βαριά κατηγορία, για την οποία ζητήσαμε απευθείας εξηγήσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αλλά η απάντηση ήταν λακωνική: «Ως αρχή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν σχολιάζει τρέχουσες δικαστικές υποθέσεις». Ούτε μια λέξη παραπάνω. Αντίθετα μας συνάντησε ο ίδιος ο Νίκος Μανιαδάκης, που μας έδωσε ραντεβού σε ένα ελβετικό αεροδρόμιο.
Μανιαδάκης: Εάν κάποιος σας είπε ότι σχετίζομαι με το «Σχέδιο Χάρβαρντ» σας λέει ψέματα. Είναι ψεύτης. Εγώ, θα τον σκοτώσω. Και θα σας πως ένα άλλο πράγμα, για τα χρήματα που πήρα από τη Novartis. Την περίοδο που έκανα τον σύμβουλο στον υπουργό έκανα πάνω από 200 πτήσεις τον χρόνο. Διακόσιες πτήσεις τον χρόνο. Πήγαινα στο Καζακστάν, την Αίγυπτο, την Αιθιοπία, την Κίνα. Κέρδιζα 1.000 ευρώ την ημέρα. Είναι δυνατόν έναν καθηγητής σαν και μένα, που ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο, που ζει εργαζόμενος ως σύμβουλος υπουργών και επιχειρήσεων να έχει πάρει μίζες για να τις δώσει σε πολιτικούς; Πήγα στην Οξφόρδη όταν ήμουν 25 ετών. Μπορούσα να έχω όποια δουλειά ήθελα στον κόσμο.
Μάρτυρας: Ο καθηγητής Μανιαδάκης ήταν σύμβουλος σε πολλούς υπουργούς Υγείας.
Ερώτηση: Είχε στη διάθεσή του χρήματα;
Μάρτυρας: Ας πούμε ότι είχε νόμιμες δραστηριότητες. Η εταιρεία του έδινε σχέδια που τα οικονομικά τους ήταν φουσκωμένα με αποτέλεσμα να λαμβάνει πάρα πολλά χρήματα. Ίσως ήταν ικανός να κάνει τη βρώμικη δουλειά και να κρατήσει τα χρήματα. Εάν η βρώμικη δουλειά εκτελέστηκε η Novartis δεν θα ήθελε να ήξερε εάν ο Μανιαδάκης είχε διαφθείρει τον κάθε υπουργό ή όχι. Τη Novartis δεν την ενδιέφερε. Ο στόχος είχε επιτευχθεί. Φτάνει.
Βίντεο Γεωργιάδη που μιλάει στη βουλή: «Είμαι ένας άνθρωπος που δεν πήρε ποτέ δεκάρα για τον εαυτό του. Ήμουν πάντα πιστός στον όρκο μου να είμαι στην υπηρεσία του κόσμου και είμαι υπερήφανος για την υπουργική μου θητεία.
Πολάκης που μιλάει στο γραφείο του: «Ο κ. Γεωργιάδης θα μείνει στην ιστορία της ελληνικής πολιτικής ιστορίας ως ο υπουργός που κατέστρεψε τη δημόσια Υγεία στις ημέρες του. Σε μια βραδιά κατέστρεψε την πρωτοβάθμια Υγεία και απέλυσε 2.500 γιατρούς. Υπάρχουν πάρα πολλές αποδείξεις. Θα πω μόνο μια, το «Σχέδιο Χάρβαρντ». Και θα πω ένα μόνο πράγμα, γιατί από τον Αύγουστο του 2013 μέχρι τον Μάρτιο – Απρίλιο του 2014 όλα αυτά τα φάρμακα πήραν άδεια κυκλοφορίας στην ελληνική αγορά με υπουργική απόφαση και με μια πολύ υψηλή τιμή, που προκάλεσε την αύξηση τις τιμής τους και σε άλλες χώρες. Αυτό που αποφάσισε η Novartis στο εσωτερικό της το υλοποίησε ο κ. Γεωργιάδης.
Δηλώσεις Γεωργιάδη (ηχητικό): «Αναφέρθηκα στη βουλή ότι αυτές οι κατηγορίες είναι ψευδείς και τίποτα από όλα αυτά δεν συνέβη. Τι πιστεύετε ότι έπαιρνα τις μίζες από τη Novartis και έδινα ένα τμήμα στην Τρόικα; Την Επιτροπή, την ΕΚΤ; Δεν μπορώ να καταλάβω τις κατηγορίες. Ήμουν ο υπουργός και ήθελα να δώσω στους ασθενείς, τους φτωχούς πρόσβαση στα καινοτόμα φάρμακα που σώζουν ζωές. Είναι ένα σοβαρό άτομο. Όλη αυτή η ιστορία της Novartis, μπροστά στα μάτιά μου, είναι μια βλακεία».
Falò: Παρόλα αυτά έχουμε ένα έγγραφο όπου ο διευθυντής της Novartis Κωνσταντίνος Φρουζής υποδεικνύει στον τότε υπουργό Υγείας Γεωργιάδη τα μέτρα που θα πρέπει να υιοθετήσει για τη μεταρρύθμιση του τομέα της υγείας. Τον πλησιάσαμε κατά τη διάρκεια του συνεδρίου του κόμματός του.
Γεωργιάδης στο Falò: «Αυτοί οι μάρτυρες είναι ψεύτες. Όταν θα επιστρέψουμε στην κυβέρνηση θα τους αρνηθούμε την προστασία και θα μάθουμε ποιος τους έβαλε να πούνε όλα αυτά το ψέματα. Πρόκειται για ένα πολιτικό κατασκεύασμα στην Ελλάδα.
Ερώτηση: Η μεγαλύτερη κατηγορία είναι ότι εσείς επηρεαστήκατε από τον καθηγητή Μανιαδάκη, που σας είπε τι να κάνετε με τρόπο που να διευκολύνεται την Novartis.
Γεωργιάδης: Ο κ. Μανιαδάκης ήταν ένας βοηθός μου, πολύ έμπιστος και η επαφή μου με την Τρόικα. Εάν ο Μανιαδάκης ήταν διεφθαρμένος σημαίνει ότι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί θα είναι διεφθαρμένοι. Ο κ. Μανιαδάκης έκανε μια πολύ καλή δουλειά. Ήταν πολύ καλός. Με βοήθησε πολύ και τον ευχαριστώ από την καρδιά μου. Πιστεύω ότι είναι ένα από τα άτομα που κατηγορήθηκαν ψευδώς.
Ερώτηση: Σε μια σειρά mails σας δίνει οδηγίες, σας λέει τι να κάνετε και όλα αυτά τα mails προέρχονταν από τη Novartis, από τον κ. Φρουζή.
Γεωργιάδης: Όχι, όχι.
Ερώτηση: Έχω εδώ μαζί μου, περιμένετε…
Γεωργιάδης: Γνωρίζω τα mails που αναφέρεστε. Εάν τα διαβάσετε βλέπετε αυτά που μου ζητούσε ο Φρουζής και θα δείτε ότι εμείς κάναμε τα αντίθετα.
Ερώτηση: Οι μάρτυρες λένε ότι εσείς δώσατε πρόσβαση στη ελληνική αγορά 10 ακριβών φαρμάκων…
Γεωργιάδης: Εγώ έδωσα πρόσβαση σε 400 φάρμακα. Αυτή είναι μια απόφαση για την οποία είμαι υπερήφανος. Δεν αποτελεί μια απόφαση που είναι καρπός διαφθοράς. Ήταν μια καλή απόφαση που έσωσε τη ζωή του κόσμου. Πρέπει να καταλάβουμε ότι εταιρείες, όπως η Novartis, δίνουν χρήματα σε γιατρούς και πολιτικούς και δεν ξέρω σε ποιους άλλους, αλλά την ίδια στιγμή σώζουν ζωές.
Βίντεο του Arnout Ploos Van Amstel, προέδρου της Novartis στην Ελλάδα (2011-2012) προς στελέχη της εταιρείας που συμπεριλαμβάνεται στα στοιχεία του FBI: «Οι αρχές μάς ακούνε, γιατί τις πείσαμε ότι αυτό που κάνουμε και αυτό που πρέπει να κάνουν είναι το καλύτερο πράγμα για τους ασθενείς. Με την έννοια ότι είμαστε διαρκώς περισσότερο ο προτιμώμενος συνεργάτης του υπουργείου Υγείας. Περισσότερο από τις άλλες εταιρείες και συλλόγους. Καθόμαστε στο τραπέζι μαζί τους γιατί θέλουμε να οδηγήσουμε την αλλαγή με καινοτομικές εταιρείες, όπως η Novartis, για αυτό σας λέω: «Πωλήσεις, πωλήσεις, πωλήσεις και κατακτήστε την αγορά»».
Falò: Υπερ-συνταγογραφήσεις, εκβιασμοί, διαφθορά, εκατομμύρια που πληρώθηκαν σε μίζες. Μα η Novartis τι λέει για όλες αυτές τις κατηγορίες; Η εταιρεία είναι αμετακίνητη. Αρνήθηκε να δώσουν συνεντεύξεις τα ηγετικά της στελέχη που συμπεριλαμβάνονται στο σκάνδαλο και περιορίστηκε σε μια τοποθέτηση.
Ανακοίνωση Novartis: «Η έκθεση μας στο μέσα ενημέρωσης, στη συγκεκριμένη περίπτωση στην Ελλάδα, είδε πολλούς εντυπωσιακούς τόνους στο πλαίσιο μιας περίπλοκης και εξαιρετικά πολιτικοποιημένης συζήτησης, στην οποία η Novartis και οι συνεργάτες της δεν θα έπρεπε να συμμετέχουν. Θεωρούμε αυτή την πολιτικοποίηση εκτός χώρου και θα υπερασπιστούμε τους συνεργάτες και την εταιρεία μας από κάθε πράξη παρεμβατικής φύσης ή από αβάσιμες δηλώσεις. Εάν αναδειχθούν παρανομίες θα υιοθετηθούν αμέσως αποφασιστικά μέτρα και όλα τα δυνατά προληπτικά μέτρα με στόχο να αποφύγουμε να επαναληφθούν σε ανάλογες καταστάσεις».
Δικηγόρος: Θα πάρουμε διαφορετικές πτήσεις. Σήμερα τα μεσάνυκτα. Ναι, πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί. Προσεκτικοί σε όλα. Φοβόμαστε τα πάντα. Φοβόμαστε και θέλουμε να μεταφέρουμε αυτό τον φόβο σε αυτούς που είναι υπεύθυνοι για όλα αυτά που έκαναν. Αυτή τη στιγμή φοβόμαστε εμείς.
Ερώτηση: Συγκεντρώνετε ακόμη αποδεικτικά στοιχεία;
Δικηγόρος: Ναι, γιατί υπάρχουν χιλιάδες. Θέλουμε να αποδείξουμε τα πάντα.
Ερώτηση: Αυτό σημαίνει ότι κάποιος από αυτούς είναι ακόμη στη Novartis.
Δικηγόρος: Δεν μπορώ να πω τίποτε άλλο. Μπορώ να πω ότι βρισκόμαστε στην καρδιά τους. Στο μυαλό τους. Είμαστε μέσα. Εμείς ανακαλύψαμε όλο το σύστημα. Πως λειτουργεί, ποιος συμμετείχε στην ανάπτυξή του, τα πάντα, πως το έκαναν, πως ελέγξαν τα πάντα, πως έγιναν η πρώτη εταιρεία, ωραία; Αυτό το εξηγούμε δεν πάμε να πούμε ότι γνωρίζουμε ένα πράγμα, οι γιατροί έπαιρναν χρήματα. Εμείς βρήκαμε την στρατηγική. Καταλάβατε; Κάθε μέρα σκέφτονται από το πρωί έως το βράδυ πως θα κερδίσουν περισσότερο. Φθάνει έως εδώ.
Κείμενο του Falò: Η έρευνα των αμερικανικών αρχών ολοκληρώθηκε το καλοκαίρι του 2019. Τώρα η Novartis θα πρέπει να διαλέξει εάν θα αντιμετωπίσει μια δίκη ή θα στοχεύσει σε μα συμφωνία. Για τη Novartis για όλα τα άτομα που έχουν εμπλακεί ισχύει το τεκμήριο της αθωότητας. Αυτοί που ήρθαμε σε επικοινωνία απέρριψαν τις κατηγορίες, αλλά αρνήθηκαν να μας δώσουν συνέντευξη.
Παρουσιαστής: Αυτή ήταν η έρευνα μας. Θα θέλαμε να υπενθυμίσουμε ότι η Novartis δεν θέλησε να μας παραχωρήσει συνεντεύξεις και μας έγραψε αυτό: «Όπως έχουμε υπογραμμίσει στην Ελβετική Ιταλική Ραδιοτηλεόραση RSI εδώ και αρκετούς μήνες αυτή η υπόθεση ήταν πολύ πολιτικοποιημένη και η συζήτηση ήταν αντιπαραθετική και πολύ συχνά για τον εντυπωσιασμό της κοινής γνώμης. Συνεργαστήκαμε πάντα και θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε σε όλες τις έρευνες που δρομολόγησαν οι ελληνικές και αμερικανικές αρχές και θα υιοθετήσουμε τα απαραίτητα μέτρα για να αντιμετωπίσουμε οποιαδήποτε παράνομη συμπεριφορά με την προσπάθεια της Novartis στην Ελλάδα για να στηρίξει τους ασθενείς και το σύστημα υγείας να συνεχίζεται αμετάβλητο». Η σημερινή μας εκπομπή κλείνει εδώ. Σας ευχαριστούμε που μας παρακολουθήσατε και σήμερα το βράδυ. Το ραντεβού μας είναι για την επόμενη Πέμπτη.
«Δεν μπορούσα να ανεχτώ ότι μια εταιρεία της χώρας μου εμπλεκόταν σε μια μια τέτοια υπόθεση διαφθοράς», τόνισε στην «Αυγή» η Μαρία Ροζέλι, υπογραμμίζοντας ότι «η δημόσια ελβετική τηλεόραση RSI δεν παρενέβη καθόλου στη δουλειά της ομάδας που εργάστηκε για το ενημερωτικό ντοκιμαντέρ».
Η Ροζέλι και ο Ταλιαμπούε προετοίμαζαν το ντοκιμαντέρ για το σκάνδαλο της Novartis πάνω από έναν χρόνο και ταξίδευσαν στην Ελλάδα και τις ΗΠΑ για να μιλήσουν με τους όλους τους πρωταγωνιστές.
O μάρτυρας παραδέχεται ότι η δουλειά του ήταν να διαφθείρει γιατρούς, ότι έδωσε πάνω από 2,5 εκατ. ευρώ σε γιατρούς για να γράφουν συνταγές με τρία φάρμακα της Novartis.ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΝΤΟΚΙΜΕΝΤΕΡ ΤΗΣ ΕΛΒΕΤΙΚΗΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ «Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ. Η ΥΠΟΘΕΣΗ NOVARTIS»
Ο μάρτυρας υποστηρίζει ότι την 1η Ιανουαρίου του 2017 είχε αποφασίσει να αυτοκτονήσει πηδώντας από τον τελευταίο όροφο του ξενοδοχείου Χίλτον, γιατί είχαν διαρρεύσει φήμες ότι είχε ξεκινήσει στις ΗΠΑ έρευνα για την υπόθεση της Novartis.
Μάρτυρας Α: Μπορώ να αποδείξω ότι ο γιατρός πληρωνόταν για να γράψει ένα φάρμακο της Novartis και δεν ενδιαφερόταν για την υγεία του ασθενή. Ο κάθε γιατρός πληρωνόταν με 1.200 ευρώ εάν μετά από ελέγχους αποδεικνυόταν ότι είχε γράψει τις απαραίτητες συνταγές.
Οι δικηγόροι των τριών στελεχών της Novartis υποστηρίζουν ότι «οι αμερικανικές αρχές δεν δέχονται εύκολα κάθε αποδεικτικό στοιχείο που έχουν καταθεθεί και ότι τα επιβεβαιώσουν και να τα διασταυρώσουν».
Στις ΗΠΑ οι μάρτυρες συναντήθηκαν με το FBI και την SEC, την Επιτροπή Ελέγχου του αμερικανικού χρηματιστηρίου.
Υπάρχουν πολλά έγγραφα και πολλά αποδεικτικά στοιχεία και ότι «η υπόθεση είναι ιστορική, γιατί οι πληροφοριοδότες [μάρτυρες] είναι άτομα που εργάζονται στο εσωτερικό της Novartis, που έφεραν να απαραίτητα αποδεικτικά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η πολυεθνική συμμετέχει σε εγκληματικές δραστηριότητες που πλήττουν ένα ολόκληρο έθνος», εξηγεί ο Αμερικανός δικηγόρος Κόεν στην Ροζέλι την ημέρα πριν από την κατάθεση των μαρτύρων στις αμερικανικές αρχές, τονίζοντας ότι ο μάρτυρας «θα έπρεπε να θεωρείται ήρωας στη χώρα του και όχι να κρύβεται σε ένα ξενοδοχείο στις ΗΠΑ».
Ο Μάρτυρας Α παρουσιάζει στοιχεία με πίνακες έχουν τις λίστες των γιατρών που φαίνεται πόσα κέρδιζε από τον καθένα η Novartis από τις συνταγογραφήσεις τους υποστηρίζοντας ότι θα δώσει ακόμη πιο λεπτομερή στοιχεία στις αμερικανικές αρχές.
Η Ροσέλι υπογραμμίζει ότι εάν η Novartis καταδικαστεί για παρανομίες και αναγκαστεί να πληρώσει πρόστιμα ο αμερικανικός νόμος προβλέπει αποζημιώσεις προς τους μάρτυρες που θα φθάνουν σε αρκετά εκατομμύρια δολάρια. Ο μάρτυρας απαντά ότι «κανείς δεν κάνει ένα τέτοιο πράγμα για τα λεφτά». «Είναι μια ηθική επιλογή. Εάν ήταν για τα λεφτά γιατί δεν βρίσκονται και χιλιάδες άλλοι στη θέση μου;».
Μάρτυρας Β: Όλα άρχισαν το 2006 όταν η Novartis δεν ήταν η μεγαλύτερη φαρμακευτική στην Ελλάδα, αλλά ο στόχος μας ήταν να γίνουμε το νούμερο ένα. Έτσι έπρεπε να σπρώχνουμε τους γιατρούς να γράφουν όσο το δυνατόν περισσότερα φάρμακα. Αυτός ήταν ο μόνος στόχος μας. Ήμουν ο υπεύθυνος πολλών μεγάλων και μικρών ομάδων πωλήσεων. Κάτω από την επίβλεψή μου είχα από δέκα μέχρι και είκοσι αντιπροσώπους.
Στην ερώτηση εάν ζήτησε από τους αντιπροσώπους του να χρηματίζουν τους γιατρούς ο Μάρτυρας Β απάντησε: «Αυτή ήταν η δουλειά μου». «Μου έδιναν να χρήματα για τα διάφορα προγράμματα που θα έπρεπε να χρηματίσουμε τους γιατρούς. Εγώ έπρεπε να ελέγχω ότι όλοι οι αντιπρόσωποι και οι ομάδες του μάρκετινγκ έδιναν τα χρήματα αυτά στους γιατρούς με τρόπο που να κερδίζουμε», συμπλήρωσε ο ίδιος. «Στη βάση δεδομένων της Novartis υπάρχουν χιλιάδες γιατροί, πάνω από 30.000 γιατροί, που χωρίζονται με κριτήρια. Για κάθε γιατρό είχαμε ένα ντοσιέ με τα στοιχεία του [επιδόσεις], που υπήρχε η συμφωνία για το πόσες συνταγές έπρεπε να γράφει για να παίρνει τα χρήματα. Κάθε εβδομάδα τους υπενθυμίζαμε ποιος ήταν ο στόχος των πωλήσεων. Επρόκειτο για φάρμακα, όχι για καραμέλες. Στο τέλος της ημέρας τουλάχιστον εδώ διερωτώμουν «τι στο διάβολο κάνουμε εδώ;».
Πρώτη ημέρα ανακρίσεων από το FBI
Μάρτυρας: Χάρις στο πρόγραμμα Exactly η Novarτιs έγινε το 2010 η πρώτη φαρμακευτική εταιρεία στην Ελλάδα. Ήταν το μεγαλύτερο πρόγραμμα διαφθοράς. Είχε σαν άξονα τρία προϊόντα για την υψηλή πίεση, το Diovan, το Exgorge και τ Rasilex. Όταν μιλάμε για το Exactly μιλάμε για 2,5 εκατ. ευρώ, που δόθηκαν στους γιατρούς για να δίνουν συνταγές για αυτά τα τρία φάρμακα.
Ερώτηση: Λέτε ότι με αυτό το πρόγραμμα πληρώσατε μίζες 2,5 εκατ. ευρώ σε γιατρούς;
Μάρτυρας: Ναι, σε 8 μήνες.
Ερώτηση: Σε πόσους γιατρούς;
Μάρτυρας: Ήταν περίπου 1.000 γιατροί. Οι γιατροί δεν έπαιρναν όλοι τα ίδια χρήματα. Όσο περισσότερες συνταγές έδιναν τόσο πιο πολλά εισέπρατταν. Υπήρχαν γιατροί που έπαιρναν 5.000 και 6.000 χιλιάδες, άλλοι μόνο 1.000 ευρώ. Πρέπει να καταλάβετε ότι την ίδια στιγμή υπήρχαν και άλλα προγράμματα κι όχι μόνο το Exactly. Έτσι ένας γιατρός μπορεί να έπαιρνε 5.000 ευρώ από το Exactly και άλλες 3.000 ευρώ από ένα άλλο πρόγραμμα. Μπορεί να έπαιρνε και 15.000 ευρώ για τα τρία φάρμακα. Στη Novartis είχαμε πάνω από 50 προγράμματα διαφθοράς κάθε χρόνο.
Ερώτηση: Από έρχονταν τα χρήματα;
Μάρτυρας: Το Exactly χρηματοδοτείτο απευθείας από τη Βασιλεία [Την έδρα της Novartis]. Ο διευθυντής και οι top manager στην Ελλάδα πήγαινε στη Βασιλεία και εκεί έναν τον προϋπολογισμό [του προγράμματος]. Καθορίζανε πόσα χρήματα χρειαζόμασταν κάθε χρόνο στην Ελλάδα. Όλα ήταν προγραμματισμένα. Από το ύψος των χρημάτων για το πρόγραμμα μέχρι τη στιγμή που θα ξεκινούσαν οι πληρωμές. Η Novartis είχε ένα είδος ανταποδοτικότητας στις δαπάνες της, γιατί για 2,5 με 3 εκατομμύρια που δαπανούσε θα έπρεπε να είχε όφελος περίπου 10 εκατομμύρια.
Ερώτηση: Πως ξέρετε αυτά τα ποσά;
Μάρτυρας: Στην εταιρεία ήταν για δημοσία χρήση. Ήταν γνωστά.
Ερώτηση: Δηλαδή ξέρατε ότι είχατε 2,5 εκατομμύρια για να δώσετε μίζες;
Μάρτυρας: Μας έδινα 2,5 εκατομμύρια και έπρεπε να κερδίσουν 10 εκατ. Αυτά τα ποσά τα έχει και το FBI.
Falò: Με ποια διαδικασία πληρώνονταν τα χρήματα στους γιατρούς; Ως αμοιβές για κλινικά σεμινάρια για πιθανές αντενδείξεις των φαρμάκων συμπληρώνοντας ειδικά ερωτηματολόγια, σύμφωνα με το μάρτυρα.
Μάρτυρας: Εάν υπήρχε ένας έλεγχος από το δημόσιο όλα θα φαίνονταν νόμιμα. Στην πραγματικότητα επρόκειτο για μίζες. Τα σεμινάρια ήταν για τους γιατρούς, αλλά τα ερωτηματολόγια τα συμπλήρωσαν οι φαρμακευτικοί αντιπρόσωποι. Όλα αυτά ήταν ψεύτικα, τα σεμινάρια και οι έρευνες δεν χρησίμευαν για την ασφάλεια του φαρμάκου.
Ερώτηση: Βάζατε σε κίνδυνο τη ζωή των ανθρώπων για να αυξήσετε τις πωλήσεις;
Μάρτυρας: Δεν μπορώ να πω αυτό. Ξέρω με σιγουριά ότι η υπερ-συνταγογράφηση φαρμάκων δεν είναι κάτι καλό για τους ανθρώπους. Γιατί οι γιατροί έπρεπε να κάνουν υπερ-συνταγογραφήσεις για να φθάσουν στον στόχο τους.
Ερώτηση: Ας πούμε ότι σε έναν γιατρό πάνε 500 ασθενείς με υψηλή πίεση. Κι αυτός γράφει 600 συνταγές με φάρμακο κατά της υψηλής πίεσης. Αυτό συνέβαινε;
Μάρτυρας: Ασφαλώς. Οι γιατροί είχαν τα μπλοκ με τις συνταγές που έπαιρναν από το κράτος. Οι φαρμακευτικοί αντιπρόσωποι κάθε εβδομάδα ή ακόμη και δύο φορές την εβδομάδα ελέγχαν τις συνταγές. Για να διασφαλίσουν ότι όλα πάνε όπως προέβλεπε το πρόγραμμα. Σε πολλές περιπτώσεις καλούσαν και τους ασθενείς για να ελέγξουν τις συνταγές.
Ερώτηση: Είναι νόμιμο;
Μάρτυρας: Όχι, δεν είναι νόμιμο, είναι παράνομο. Αυτός ήταν ο έλεγχος και ήταν μέρος της συμφωνίας. Η συμφωνία ήταν εσύ παίρνεις 3.000, 4.000, 5.000 ευρώ για αυτό το πρόγραμμα και την ψεύτικη επιμόρφωση και εγώ ο αντιπρόσωπος θα έρχομαι κάθε εβδομάδα να ελέγχω ή ακόμη και όλες τις ημέρες στο ιατρείο σου για να ελέγχω τις συνταγές. Ελέγχονται κι αν οι συνταγές είναι γνήσιες. Εάν είναι γνήσιες θα σε πληρώσουμε. Εάν δεν είναι δεν θα σε πληρώσουμε.
Ερώτηση: Τι γινόταν με όλα αυτά τα στοιχεία – ντοκουμέντα;
Μάρτυρας: Η διαταγή ήταν να καταστρέφουμε ότι ήταν στα κομπιούτερ. Έρχονταν και σου έλεγαν άναψε τον υπολογιστή και διέγραψε όλα τα file που έχεις για τις πληρωμές και τα προγράμματα. Αυτές ήταν οι «ημέρες της καθαριότητας», οι clean days.
Ερώτηση: Πόσες φορές τον χρόνο σας έλεγαν να διαγράψετε τα στοιχεία;
Μάρτυρας: Μια δύο φορές τον χρόνο. Έρχονταν σε όλους, από τον βοηθό μέχρι τον επικεφαλής και σου ζητούσαν να διαγράψεις τα πάντα.
Μάρτυρας: Ένας από τους αρχιτέκτονες των πλαστών αυτών κλινικών ερευνών ήταν ο Σταύρος Ντογιάκος, ήταν η κινητήριος μηχανή αυτών των προγραμμάτων. Έκανε καριέρα στη Novartis. Ήταν έμπιστους των μάνατζερ. Μετά από την εμπειρία του στη Βασιλεία πήρε ως διευθυντής στις ΗΠΑ. Αυτός διαχειριζόταν τα λεφτά και τα μοίραζε στα διάφορα προγράμματα διαφθοράς. Διαχειριζόταν τις μίζες. Πόσα χρήματα πήγαιναν στο Exactly και πόσα στα άλλα προγράμματα. Είναι ένα πρόσωπο κλειδί γιατί ξέρει πολλά.
Σταύρος Ντογιάκος – ΗΠΑ
Η Μαρία Ροσέλι πήγε στην κατοικία του Ντογιάκου για να του πάρει συνέντευξη, η σύζυγός του «πέτρωσε», όπως αναφέρει η Ροσέλι. Ο Ντογιάκος το μόνο που της είπε ήταν να φύγει αμέσως από το σπίτι του και ότι δεν έχει τίποτα να πει.
Δικηγόρος που συνοδεύει Μάρτυρα: Όλο το σύστημα διαφθοράς αποκαλύπτεται από τα έγγραφα που καταθέσαμε στο FBI.
Ομόνοια – Αθήνα
Falò: Τα φάρμακα είναι διαρκώς ακριβότερα για τους ασθενείς, ενώ πολλοί άνθρωποι έχασαν την ιατροφαρμακευτική τους περίθαλψη με την κρίση. Πολλά άτομα δεν μπορούν να πάρουν φάρμακα. Δημιουργούνται τα Φαρμακεία Αλληλεγγύης, όπως αυτό στο κέντρο της Αθήνας, που τη συγκεκριμένη περίοδο πρόσφερε δωρεάν βοήθεια σε πάνω από 35.000 άτομα. Παρόλα αυτά την περίοδο της οικονομικής κρίσης η Novartis σχεδόν διπλασίασε τα έσοδά της. Φθάνει στην κορυφή και γίνεται η μεγαλύτερη φαρμακευτική στην Ελλάδα. Στο τιμόνι της ελληνικής θυγατρικής βρισκόταν ο Κωνσταντίνος Φρουζής.
Δηλώσεις Φρουζή σε συνάντηση μάνατζερ της Novartis τον Ιούνιο του 2012 στην Αθήνα, που έχουν συμπεριληφθεί στην έρευνα του FBI
«Πάμε καλά. Κι όπως καταλαβαίνεται δεν είναι αναγκαίο να το ανακοινώσουμε εκτός γιατί γινόμαστε στόχος. Ξέρετε ότι έξω δεν βλέπουν την ώρα να μαζέψουν χρήματα από όποιον πάει καλά και από όποιον γελάει σε αυτή την χώρα. Για αυτό για εμάς είναι καλύτερα να γελάμε μέσα μας και όχι απέξω μας», λέει στο βίντεο ο επικεφαλής της εταιρείας Φρουζής στα στελέχη της.
Δεύτερη ημέρα καταθέσεων στο FBI
Μάρτυρας Γ:
Ο δικηγόρος ισχυρίζεται ότι ο Μάρτυρας Γ κατέθεσε ηχητικό υλικό με τα στελέχη της εταιρείας να μιλάνε με κλειστές πόρτες μεταξύ τους και να λένε τους πραγματικούς τους σκοπούς.
«Είμαστε οι πρώτοι που ξέρουμε τι θα συμβεί στο υπουργείο [Υγείας]. Είναι τα ίδια άτομα που παίρνουν τις αποφάσεις που μας πληροφορούν. Πριν να πάρουν τις αποφάσεις. Μας ενημερώνουν για τα επόμενα βήματά τους και με αυτό τον τρόπο μπορούμε να τους επηρεάσουμε εκ των προτέρων, γιατί δεν είμαστε μόνοι σε αυτή την βιομηχανία», λέει ο Φρούζης στα στελέχη της εταιρείας το Μάιο του 2012 στο βίντεο που συμπεριλαμβάνεται στα στοιχεία του FBI.
Ερώτηση: Η Βασιλεία γνώριζε τι γινόταν στην Ελλάδα;
Μάρτυρας Γ: Ασφαλώς. Η Βασιλεία είναι η κεντρική έδρα της εταιρείας. Από τη Βασιλεία μας έρχονταν οι οδηγίες του σχεδίου που θα πραγματοποιούσαμε τη διαφθορά. Κι αυτές οι οδηγίες έπρεπε να εκτελεστούν. Οι μάνατζερ της Βασιλείας μας επισκέπτονταν συχνά και κάναμε συχνά συναντήσεις μαζί τους. Έρχονταν για να δούνε πως είχαμε εκτελέσει τις οδηγίες διαφθοράς. Επρόκειτο πάντα για καμουφλαρισμένα σχέδια που να μοιάζουν με νόμιμα, αλλά στην πραγματικότητα ήταν για κρύψουν τα χρήματα της διαφθοράς. Ήταν πάντα προσεκτικοί για να καλύψουν τα πράγματα. Γιατί φοβόντουσαν πάντα την πιθανότητα μιας έρευνας, όπως αυτής που διεξάγεται τώρα.
Κατηγοριοποίηση των γιατρών
Κατηγοριοποιούσαμε τους γιατρούς θέτοντας Α, Β και Γ, ανάλογα με τη δυνατότητά τους να γράφουν συνταγές για τα φάρμακα. Οι καθηγητές Πανεπιστημίων και οι διευθυντές των κλινικών ήταν πάντα στην κατηγορία Α. Στη κατηγορία Β ήταν αυτοί που έκαναν ένα μεγάλο αριθμό συνταγών και στην Γ αυτοί που έγραφαν πάντα λίγες συνταγές. Ο τελικός στόχος μας ήταν να οδηγήσουμε όλους τους γιατρούς στην πρώτη κατηγορία, την Α.
Ερώτηση: Η κατηγοριοποίηση χρησίμευε για να ξέρετε πόσα χρήματα έπρεπε να δώσετε;
Μάρτυρας Γ: Ναι. Ήταν κάτι που δεν γνώριζαν οι γιατροί. Κανένας από την Novartis δεν θα πήγαινε σε έναν καθηγητή Πανεπιστημίου να του πει ότι εσύ ανήκεις στην κατηγορία Α1, Α2 ή Α3.
Στη Novartis υπήρχε το πρόγραμμα με το όνομα Eudora, που αποτελούσε ένα παγκοσμιοποιήμενο πρόγραμμα, που αφορούσε 2 φάρμακα, το Lucentis και το Avastin. Αυτά τα δύο προϊόντα στην πράξη είναι χημικώς τα ίδια, βγαίνουν από το ίδιο μόριο και έχουν τον ίδιο τρόπο δράσης για να καταπολεμήσουν την υγρή ωχροπάθεια και άλλες ασθένειες του αμφιβληστροειδούς χιτώνα.
Πρόγραμμα Eudora, Lucentis εναντίον Avastin
Η Roche εμπορεύεται το Avastin και η Novartis το Lucentis. Η μόνη διαφορά ανάμεσα στα δύο αυτά φάρμακα είναι ότι μια δόση του Avastin κοστίζει μεταξύ των 30 και των 50 δολαρίων, ενώ μια δόση του Lucentis κοστίζει πάνω από 1.000 δολάρια.
Ερώτηση: Ποιος ήταν ο στόχος του Eudora;
Μάρτυρας Γ: Να σταματήσει την χρήση του Avastin, γιατί το Avastin έθετε σε κίνδυνο τις εισπράξεις από το Lucentis.
Ερώτηση: Ποιες ήταν οι οδηγίες σας; Τι έπρεπε να κάνετε;
Μάρτυρας Γ: Να μην επιτρέψουμε σε καμιά περίπτωση το Avastin να συνταγογραφείται στις διάφορες χώρες από τις κυβερνήσεις και τα υπουργεία Υγείας, σε όλο τον κόσμο. Έπρεπε να εμποδίσουμε να το πληρώνουν τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης. Στο επίπεδο των γιατρών είχαμε τη διαταγή να τους εκφοβίσουμε. «Εάν χρησιμοποιούν το Avastin εκφοβείστε τους». Μιλάμε για κυβερνήσεις, αξιωματούχους και νοσηλευτικό προσωπικό.
Βίντεο που έχει κατατεθεί στο FBI: «Είναι σχεδόν μια καθημερινή δουλειά μας. Από τη μια μεριά θα ασκούμε πιέσεις στα διάφορα υπουργεία και την ίδια στιγμή θα είμαστε συνεργάτες τους με τέτοιο τρόπο ώστε να μην μας ταυτίζουν με απλούς φαρμακοποιούς. Δύο είναι τα κακά παιδιά αυτής της περιόδου που μπαίνουν στο μάτι του κυκλώνα, οι φαρμακοποιοί και η Roche. Είναι πολύ απλό», τόνισε σε βίντεο που βρίσκεται στα πρακτικά του FBI o επικεφαλής της Novartis στην Ελλάδα Φρούζης τον Ιούνιο του 2012.
Μάρτυρας Γ: Στο επιχειρηματικό σχέδιο της εταιρείας για το 2012 ο κ. Φρουζής έκανε μια έκθεση προς τους ανωτέρους του για το τι θα συμβεί εάν το Avastin συνταγογραφηθεί. Λέει ξεκάθαρα ότι από το Μάρτιο έως το Δεκέμβριο θα βρεθεί σε κίνδυνο το 25% των πωλήσεων του Lucentis, 2,8 εκατ. ευρώ μόνο για αυτή την περίοδο.
Ερώτηση: Και τι συμβούλευε να γίνει;
Μάρτυρας Γ: να δημιουργήσουμε μια task force με επιχειρήματα εναντίον της χρήσης του Avastin. Δράσεις και πρωτοβουλίες προς όλους όσους τους αφορά το φάρμακο. Στρατηγική υπέρ του Lucentis στο υπουργείο Υγείας και τα ταμεία κοινωνικής ασφάλισης υπέρ του Lucentis και κατά της χρήσης του Avastin…. Εμείς λέγαμε ξεκάθαρα στους γιατρούς, πάρτε αυτά τα χρήματα και σταματήστε να χρησιμοποιείτε το Avastin. Επρόκειτο για αρκετά χρήματα. Τα καταβάλλαμε σε όλους τους οφθαλμίατρους για να σταματήσουμε την επέκταση του Avastin… Πληρώναμε πάνω από 2 εκατ. ευρώ το χρόνο… Πήρανε πολλά χρήματα. Αλλά και ένα ευρώ να παίρνανε αποτελούσε διαφθορά κι είναι κάτι που δεν πρέπει να συμβαίνει… Οι γιατροί έπρεπε να πετύχουν τους στόχους τους και ναι, έγραψαν συνταγές για το Lucentis χωρίς να χρειάζεται. Υπήρχαν ασθενείς που πήγαιναν στο νοσοκομείο για κάποιο λόγο και ο γιατρός έγραφε το Lucentis παρόλο που δεν το χρειαζόταν ο ασθενής. Είναι πολύ συγκλονιστικό, για αυτό βρίσκομαι σήμερα εδώ, δεν μπορούσα να το υποφέρω. Δεν ήθελα να συνεχίσει να συμβαίνει.
Δικηγόρος: Συναντήσαμε τους Αμερικανούς ανακριτές επί 16 ώρες, το FBI, την SEC και το υπουργείο Δικαιοσύνης, δύο εισαγγελείς και έναν μεταφραστή.
Η απόπειρα αυτοκτονίας του Νίκου Τσενεκίδη
Μάρτυρας Γ: Όταν η κρίση έπληξε την Ελλάδα και έβλεπες τον κόσμο να είναι άσχημα έθετες το ερώτημα κατά πόσο περάσαμε τα όρια της ηθικής που δεν έπρεπε να ξεπεράσουμε; Πιστεύω ότι ο οποιοσδήποτε είχε μια κριτική αίσθηση θα έφθανε στο σημείο να πει φθάνει πια.
Μάρτυρας Β: Στη Novartis ήμασταν άτομα, ανθρώπινα όντα. Ανθρώπινα όντα μεταξύ 20 και 50 ετών με καλές σπουδές και μόρφωση. Με οικογένειες και φίλους. Κι αυτοί μας έκαναν εγκληματίες. Δεν είναι εύκολο να το υποφέρεις όταν αισθάνεσαι έτσι. Μπορώ να καταλάβω τον Τσενεκίδη [που αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει πέφτοντας από το Χίλτον]. Το νομίζω. Αυτός ξέρει πολλά, γιατί ήταν ένας από τους αρχιτέκτονες όλων αυτώ των σχεδίων της διαφθοράς. Ήξερε που ακριβώς κατέληγε το χρήμα και τι γινόταν με αυτό. Έκανε τους λογαριασμούς με τη συνείδησή του.
Falò: Συναντήσαμε τον Νίκο Τσενεκίδη στη Βασιλεία, δύο βήματα από την έδρα της Novarits. Αλλά δεν θέλησε να μας μιλήσει. Ούτε σε ότι αφορά τις κατηγορίες των μαρτύρων ούτε για τους λόγους που τον οδήγησαν να ανεβεί στην ταράτσα του Χίλτον. Είναι γεγονός ότι στην Ελλάδα μετά την απόπειρα αυτοκτονίας του τον Ιανουάριο του 2017 η εισαγγελία εναντίον της διαφθοράς δημοσιοποίησε ότι είχε ανοίξει μια έρευνα εναντίον της Novartis και ότι συνεργαζόταν με τις αμερικανικές αρχές. Μετά τον Φεβρουάριο του 2018 το σκάνδαλο συμπαρέσυρε τον πολιτικό κόσμο της Ελλάδας. Η εισαγγελία έστειλε το ντοσιέ της Novartis στο κοινοβούλιο με τις καταθέσεις των μαρτύρων, γιατί ανάμεσα στο ονόματα των πιθανώς διεφθαρμένων συμπεριλαμβάνονται τα ονόματα δέκα υπουργών των προηγούμενων συντηρητικών κυβερνήσεων. Στο κοινοβούλιο αναπόφευκτα δημιουργήθηκε μια αναστάτωση.
Βίντεο του Αντώνη Σαμαρά που μιλάει στη βουλή: «Εγώ έχω και το λέω ανοικτά μια πλήρη εμπιστοσύνη στην ελληνική δικαιοσύνη».
Βίντεο του Ελευθέριου Βενιζέλου που μιλάει στη Βουλή: «Έχετε κάτι που να επιβεβαιώνει ότι βρήκατε κάτι που να ενισχύει τις ελπίδας σας, τα όνειρά σας. Όχι, αρχίζει ο εφιάλτης σας, γιατί είναι άνθρακες ο θησαυρός της Novartis».
Βίντεο του Μάριου Σαλμά που μιλάει στη Βουλή: «Δεν πήρα καμιά απόφαση για να φάρμακα, καμιά απόφαση που να ζημίωσε και το κράτος και τους πολίτες».
Βίντεο του Άδωνη Γεωργιάδη που μιλάει στη Βουλή: «Ουαι υμίν φαρισαίοι υποκριτές, όπως έλεγε ο Ιησούς Χριστός. Υποκριτές σαν εσάς δεν τους είχαμε δη ποτέ στην ιστορία».
Βίντεο του Παύλου Πολάκη που μιλάει στο γραφείο του: «Η εντύπωσή μου είναι ότι πρόκειται για το μεγαλύτερο σκάνδαλο στην Ελλάδα μετά τη δικτατορία της δεκαετίας του ’70. Εμείς υπολογίζουμε ότι από το 2005 και μετά η Novartis παρουσίασε μια υπερτιμολόγηση, χρήματα που δεν έπρεπε να δώσουμε και που τα δώσαμε. Γύρω στα 6 με 7 δισ. ευρώ.
Ερώτηση: Είναι ένα πρόβλημα της Novarits ή της Ελλάδας;
Πολάκης: «Συμβαίνει και σε άλλες χώρες. Γιατί εάν δεν είχε συμβεί και σε άλλες χώρες οι Αμερικάνοι δεν θα είχαν διεξάγει έρευνα. Δεν είναι ένα ελληνικό, αλλά ένα παγκόσμιο θέμα. Μόνο που εδώ είχαμε μια διεφθαρμένη πολιτική τάξη που συνεισέφερε για να χρεωκοπήσει την χώρα».
Βίντεο Arnout Ploos Van Amstel, πρόεδρου Novartis στην Ελλάδα (2011-2012), που βρίσκεται στα στοιχεία του FBI: «Εμείς είμαστε η Novartis. Έχουμε την καλύτερη στρατηγική για τα προϊόντα μας. Έχουμε τα καλύτερα φάρμακα για τους ασθενείς μας. Έχουμε τα καλύτερα εργαλεία που μπορούμε να δώσουμε στους γιατρούς για να εργάζονται καλύτερα. Όλοι εμείς το ξέρουμε και συνεχίζουμε να το λέμε σε όλους. Η Novartis δεν είναι μόνο ο καλύτερος χώρος για να εργαστείς, αλλά και ο καλύτερος συνεργάτης αν είσαι ένας ασθενής, ένας γιατρός ή ένα μέλος της κυβέρνησης. Εμείς είμαστε η πιο σημαντική θυγατρική της Ευρώπης και είναι εξαιρετικό». [Χειροκροτήματα από τα στελέχη της εταιρείας].
Μάρτυρας Γ: Μας είχε ζητηθεί να βρίσκουμε γκρίζες ζώνες σε κάθε νόμο ή εγκύκλιο εργαζόμενοι ακόμη και εκτός νόμου εκεί που δεν θα μπορούσαν να μας πιάσουν. Και δεν το αισθανόμαστε ότι ήταν παράνομο. Η νοοτροπία και η πλήρης λογική της εταιρείας ήταν να δείχνει ότι πρόκειται για ομαλές επιχειρηματικές συναλλαγές. Αυτό που συνηθίζεται στις μπίζνες.
Ερώτηση: Πότε καταλάβατε ότι υπήρχε κάτι παράξενο σε αυτή την εταιρεία;
Μάρτυρας Α: Κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους που εργάστηκα. Βλέποντας την από έξω ότι επρόκειτο για μια πολύ επιθετική επιχείρηση, που σπρώχνει τους γιατρούς να γράφουν συνταγές, που σπρώχνει την κυβέρνηση να συμφωνεί σε υψηλότερες τιμές. Δεν θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ τις πραγματικές διαστάσεις του εγκλήματος.
Τρίτη ημέρα ανακρίσεων από το FBI
Μάρτυρας Α: Για να γίνουμε η πρώτη εταιρεία έπρεπε να κάνουμε δύο πράγματα, να συνταγογραφούμε όσο το δυνατόν περισσότερα φάρμακα και να ζητάμε [από το κράτος] υψηλές τιμές. Από τη μια πλευρά η Novartis διέφθειρε τους γιατρούς ζητώντας όσο το δυνατόν περισσότερες συνταγές, ενώ από την άλλη πλευρά οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι ήταν χρήσιμοι για να αυξηθούν οι τιμές των φαρμάκων. Για να οδηγήσουν τις τιμές σε στρατοσφαιρικά επίπεδα. Η Ελλάδα αποτελεί την χώρα αναφοράς για τη διαμόρφωση των τιμών των φαρμάκων σε τουλάχιστον 39 χώρες του κόσμου. Αφορούσε λοιπόν την παγκόσμια κερδοφορία [της Novartis].
Falò: Οι τιμές των φαρμάκων στην Ελλάδα ως σημείο αναφοράς σε άλλες 30 χώρες λειτουργούσαν σαν πολλαπλασιαστής των τιμών και στις χώρες αυτές. Στην πράξη για κάθε λεπτό του ευρώ που η Novartis κατόρθωνε να αυξήσεις τις τιμές των φαρμάκων στην Ελλάδα θα κέρδιζε εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο. Ο αρμόδιος σύμβουλος του υπουργείου Υγείας για τον υπολογισμό των τιμών λεγόταν Νίκος Μανίας. Για το σκοπό αυτό είχε δημιουργήσει μια σύνθεση μαθηματική φόρμουλα. Ο Μανίας εκτός από το να συνεργάζεται με το υπουργείο [Υγείας] θα ήταν και σύμβουλος της Novartis.
Νίκος Μανίας
Μάρτυρας: Ο Μανίας είχε μια προσωπική και επαγγελματική σχέση με τη Novartis διαμέσου μιας εταιρείας συμβούλων. Χρησιμοποιώντας την μαθηματική του φόρμουλα μπορούσαν να διαμορφώνουν όλες τις τιμές των φαρμάκων στην Ελλάδα. Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία οι τιμές των φαρμάκων πρέπει να είναι από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη, αλλά εφαρμόζοντας τη μαθηματική φόρμουλα του Μανία οι τιμές των φαρμάκων της Novartis έφθαναν περίεργα ανάμεσα στα υψηλότερα επίπεδα στην Ευρώπη και όχι ανάμεσα στις χαμηλότερες.
Ερώτηση: Πως το έκανε;
Μάρτυρας: Ήταν μια φόρμουλα περίεργη και σύνθετη και ήταν αδύνατον να καταλάβεις πως υπολογίζονταν οι τιμές.
Ερώτηση: Τις τιμές των φαρμάκων [στην Ελλάδα] τις αποφάσιζε ένας άνθρωπος της Novartis;
Μάρτυρας: Ναι, ένας άνθρωπος που τον χρησιμοποιούσε η Novartis, όχι ένας υπάλληλος της Novartis.
Βίντεο Arnout Ploos Van Amstel, πρόεδρου Novartis στην Ελλάδα (2011-2012), που βρίσκεται στα στοιχεία του FBI: «Αντιμετωπίσαμε πολύ καλά τη νέα λίστα των τιμών στα φάρμακα, γιατί καταφέραμε να διατηρήσουμε τις τιμές σε καλά επίπεδα και είναι εξαιρετικό για τις μπίζνες μας. Γιατί έτσι θα έχουμε χρήματα για να τα επενδύσουμε σε νέα προϊόντα».
Ερώτηση: Πως κατάφερναν να πληρώνουν τα άτομα με χρήματα της Novartis και να μην φαίνεται στα λογιστικά βιβλία της εταιρείας;
Μάρτυρας: Χρησιμοποιούσαν συμβόλαια συμβούλων ή εταιρείας που τους διευκόλυναν με τρόπο ώστε όλα να φαίνονται νομότυπα και νόμιμα. Πολλές πληρωμές είχαν γίνει απευθείας από τη Βασιλεία και έφθαναν απευθείας στους τραπεζικούς λογαριασμούς των γιατρών. Αυτές οι πληρωμές αποκαλούντο «Τύπου Β’». Όπου το «Β» σημαίνει τη Βασιλεία. Ενώ «Α» σήμαινε την Αθήνα, το «Β» τη Βασιλεία. Αυτό σημαίνει ότι στα αδιάφανα σχέδια η Βασιλεία επενέβαινε και έστελνε απευθείας τα χρήματα από την Ελβετία.
Ερώτηση: Τα χρήματα προέρχονταν από τη Βασιλεία;
Μάρτυρας: Ένα τμήμα τους τους, ναι. Είναι σίγουρος ότι ένα τμήμα έφθανε απευθείας από τη Βασιλεία.
Ερώτηση: Εσείς συμμετείχατε σε αυτό το σχέδιο;
Μάρτυρας: Δεν μπορώ να απαντήσω γιατί θα φανερωθεί την ταυτότητά μου. Η Novartis έγινε η πρώτη εταιρεία το 2009, το δεύτερο έτος από την έναρξη της κρίσης. Που σημαίνει ότι κατάφερε το στόχο της παρά το γεγονός ότι η οικονομία της χώρας βούλιαζε. Η εταιρεία ήθελε διαρκώς και περισσότερα. Δεν σταματούσαν. Ήταν πολύ πιεστικοί, για να αυξήσουν και άλλο τις πωλήσεις. Έτσι είχαμε συχνά επισκέψεις ηγετικών στελεχών που προέρχονταν από τη Βασιλεία. Κι ο εκτελεστικός πρόεδρος της Novartis ερχόταν στην Ελλάδα.
Ερώτηση: Ποιος ήταν εκείνη την περίοδο;
Μάρτυρας: Ο Γιόζεφ Χιμένες. Ο νούμερο ένα. Ο Γιόσεφ Χιμένες ήταν στην κορυφή αυτής της πυραμίδας.
Ερώτηση: Εσείς τον συναντούσατε όταν ερχόταν στην Ελλάδα;
Μάρτυρας: Ναι, τον συναντούσα.
Ερώτηση: τι είδους άνθρωπος ήταν;
Μάρτυρας: Ήταν ένας άνθρωπος πολύ ανοικτός, χαμηλού προφίλ. Δεν ήταν ένας χαρισματικός ηγέτης. Φαινόταν ένα άτομο που ήθελε να αυξήσει το μέγεθος της εταιρείας και να πετύχει τους στόχους της. Το σύνθημά του ήταν «πουλάτε, πουλάτε, πουλάτε».
Falò: Το 2010 όταν η πτώχευση έμοιαζε αναπόφευκτη στην ελληνική κυβέρνηση δεν έμενε παρά να ζητήσει βοήθεια από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Ή καλύτερα από την Τρόικα, που αποτελείτο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το ΔΝΤ και την ΕΚΤ. Με αντάλλαγμα ένα πακέτο διάσωσης η Τρόικα επέβαλε δραστικά μέτρα περικοπών, κυρίως στον τομέα της Υγείας. Κανένα καινούργιο φάρμακο δεν μπορούσε να πάρει άδεια στην Ελλάδα. Επιπλέον το κράτος μπλόκαρε τις πληρωμές στις φαρμακευτικές εταιρείες. Για τρία χρόνια η κατάσταση δεν άλλαξε. Η Novartis είχε πιστώσεις 140 εκατ. ευρώ [προς το ελληνικό κράτος] και έχει 10 νέα προϊόντα που χρειάζονται άδεια κυκλοφορίας. Για να λύσει το πρόβλημα το 2013 δρομολόγησε το «Σχέδιο Χάρβαρντ», επισήμως ένα ακαδημαϊκό πρόγραμμα στοχεύοντας να μεταρρυθμίσει τον ελληνικό τομέα Υγείας.
«Το Σχέδιο Χάρβαρντ»
Μάρτυρας: Το αποκαλούσαμε «Σχέδιο Χάρβαρντ», γιατί συμμετείχε σε αυτό ένας καθηγητής του Χάρβαρντ, για να φαίνεται ότι επρόκειτο για ένα σοβαρό σχέδιο. Ήταν ένα σχέδιο που προερχόταν από τα πάνω, προερχόταν από τους top manager, από τον κύριο Χιμένες προσωπικά προς τους υφιστάμενους, την Novartis της Ελλάδας. Η γενική ιδέα που υπήρχε πίσω από το «Σχέδιο Χάρβαρντ» ήταν να προτείνει στην ελληνική κυβέρνηση πως θα λειτουργεί το σύστημα Υγείας. Ήταν μια ακαδημαϊκή πρόταση με τρόπο ώστε η κυβέρνηση να μπορέσει να αυξήσει τις τιμές των φαρμάκων προς όφελος των ασθενών φυσικά.
Ερώτηση: Ακούγοντας το φαίνεται κάτι νόμιμο. Ή όχι;
Μάρτυρας: Έμοιαζε νόμιμο, εάν προέβλεπε τη συμμετοχή όλων των φαρμακευτικών εταιρειών. Η ομάδα που προτάθηκε για να το υλοποιήσει ήταν όλη της Novartis. Ο πραγματικός στόχος του σχεδίου ήταν να εισάγει φάρμακα και την πληρωμή των χρεών του κράτους στην Novartis της Ελλάδας. Από την άλλη πλευρά εάν είχε ακαδημαϊκό χαρακτήρα αυτό το σχέδιο θα είχε χωρίς αμφιβολία δημοσιοποιηθεί. Αντίθετα δεν υπάρχει καμία δημοσίευση. Καμία ανακοίνωση Τύπου. Τίποτα. Όλα είχαν ενορχηστρωθεί στις αίθουσες συναντήσεων. Τα πάντα με κλειστές πόρτες.
Βίντεο Φρουζή που μιλάει σε μάνατζερ της εταιρείας και που βρίσκεται στα στοιχεία του FBI: «Το δεύτερο σημαντικό κομμάτι που καταφέραμε ασκώντας πιέσεις ήταν να έχουμε ακόμη και αύριο μια Επιτροπή για τιμές. Πιέζοντας καταφέραμε να γίνει αυτό. Κάτι που σήμερα φαίνεται σουρεαλιστικό. Σε ένα κράτος που δεν έχει τη δυνατότητα να καλύψει το κόστος, με τα μαγαζιά να κλείνουν, που να αποφασίζει στην είσοδο νέων φαρμάκων. Εξαιρετικά καλή απόφαση. Εμείς πιέσαμε για να γίνει αυτό. Για να δημιουργηθεί αυτή η Επιτροπή.
Ερώτηση: Η Novartis πέτυχε τον στόχο της;
Μάρτυρας: Ναι, η Novartis ξεκίνησε το Σχέδιο το Μάρτιο του 2013 και μετά από μερικούς μήνες, τον Αύγουστο του 2013, βγήκε η πρώτη λίστα φαρμάκων που περιμέναμε επί τρία χρόνια. Και κοίτα να δεις και τα 10 φάρμακα είχαν πάρει άδεια κυκλοφορίας. Το επόμενο έτος όλα τα χρέη του κράτους [προς την εταιρεία] πληρώθηκαν. Επρόκειτο για 140 εκατ. ευρώ.
Ερώτηση: Πως ήταν δυνατόν αφού η Τρόικα απαγόρευε την είσοδο νέων φαρμάκων στην αγορά και εμπόδιζε το κράτος να πληρώνει τα χρέη του;
Μάρτυρας: Πολύ καλή ερώτηση. Γιατί η Τρόικα έλεγε ότι χρειάζονταν μέτρα που να οδηγούν στη δημοσιονομική προσαρμογή θα έπρεπε να ληφθούν την ίδια στιγμή με τα αντίμετρα που θα αντισταθμίσουν τις δαπάνες. Θα χρειαζόταν δηλαδή περαιτέρω μείωση του κόστους. Στα ελληνικά νοσοκομεία υιοθετήθηκαν μέτρα για να μειωθεί το προσωπικό, το ανθρώπινο κεφάλαιο.
Ερώτηση: Πως κατάφερε η Novartis να το κάνει αυτό;
Μάρτυρας: Ας πούμε ότι η Novartis προσέλαβε έναν «στρατιώτη». Τον Νικόλαο Μανιαδάκη, που πληρωνόταν από την εταιρεία διαμέσου προγραμμάτων και ερευνών διαμέσου φιλικών εταιρειών κοντά στα συμφέροντά του. Αυτός ο «στρατιώτης» αποτελούσε τον άνθρωπο της εμπιστοσύνης διαφόρων υπουργών Υγείας. Ήταν ο άνθρωπος που έπρεπε να διαπραγματευτεί με την Τρόικα όλα τα μέτρα στον τομέα της Υγείας. Όταν έχεις στα χέρια στους κρίκο που συνδέει τον υπουργό Υγείας με την Τρόικα διαμέσου αυτού του ανθρώπου είσαι ικανός να μανιπουλάρεις ολόκληρο τον τομέα Υγείας.
Ερώτηση: Μου λέτε ότι η Novartis προσέλαβε τον καθηγητή, που ήταν ήδη εξαρτημένος από αυτή διαμέσου των διαφόρων σχεδίων και ότι αυτός είχε τις σχέσεις με την Τρόικα για όλο τον ελληνικό τομέα της Υγείας;
Μάρτυρας: Ακριβώς αυτό σας λέω.
Ερώτηση: Δεν ήταν λοιπόν η ελληνική κυβέρνηση που διαπραγματευόταν με την Τρόικα, αλλά η Novartis.
Μάρτυρας: Ναι, αυτό έγινε στην πραγματικότητα.
Falò: Μια πολύ βαριά κατηγορία, για την οποία ζητήσαμε απευθείας εξηγήσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αλλά η απάντηση ήταν λακωνική: «Ως αρχή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν σχολιάζει τρέχουσες δικαστικές υποθέσεις». Ούτε μια λέξη παραπάνω. Αντίθετα μας συνάντησε ο ίδιος ο Νίκος Μανιαδάκης, που μας έδωσε ραντεβού σε ένα ελβετικό αεροδρόμιο.
Μανιαδάκης: Εάν κάποιος σας είπε ότι σχετίζομαι με το «Σχέδιο Χάρβαρντ» σας λέει ψέματα. Είναι ψεύτης. Εγώ, θα τον σκοτώσω. Και θα σας πως ένα άλλο πράγμα, για τα χρήματα που πήρα από τη Novartis. Την περίοδο που έκανα τον σύμβουλο στον υπουργό έκανα πάνω από 200 πτήσεις τον χρόνο. Διακόσιες πτήσεις τον χρόνο. Πήγαινα στο Καζακστάν, την Αίγυπτο, την Αιθιοπία, την Κίνα. Κέρδιζα 1.000 ευρώ την ημέρα. Είναι δυνατόν έναν καθηγητής σαν και μένα, που ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο, που ζει εργαζόμενος ως σύμβουλος υπουργών και επιχειρήσεων να έχει πάρει μίζες για να τις δώσει σε πολιτικούς; Πήγα στην Οξφόρδη όταν ήμουν 25 ετών. Μπορούσα να έχω όποια δουλειά ήθελα στον κόσμο.
Μάρτυρας: Ο καθηγητής Μανιαδάκης ήταν σύμβουλος σε πολλούς υπουργούς Υγείας.
Ερώτηση: Είχε στη διάθεσή του χρήματα;
Μάρτυρας: Ας πούμε ότι είχε νόμιμες δραστηριότητες. Η εταιρεία του έδινε σχέδια που τα οικονομικά τους ήταν φουσκωμένα με αποτέλεσμα να λαμβάνει πάρα πολλά χρήματα. Ίσως ήταν ικανός να κάνει τη βρώμικη δουλειά και να κρατήσει τα χρήματα. Εάν η βρώμικη δουλειά εκτελέστηκε η Novartis δεν θα ήθελε να ήξερε εάν ο Μανιαδάκης είχε διαφθείρει τον κάθε υπουργό ή όχι. Τη Novartis δεν την ενδιέφερε. Ο στόχος είχε επιτευχθεί. Φτάνει.
Βίντεο Γεωργιάδη που μιλάει στη βουλή: «Είμαι ένας άνθρωπος που δεν πήρε ποτέ δεκάρα για τον εαυτό του. Ήμουν πάντα πιστός στον όρκο μου να είμαι στην υπηρεσία του κόσμου και είμαι υπερήφανος για την υπουργική μου θητεία.
Πολάκης που μιλάει στο γραφείο του: «Ο κ. Γεωργιάδης θα μείνει στην ιστορία της ελληνικής πολιτικής ιστορίας ως ο υπουργός που κατέστρεψε τη δημόσια Υγεία στις ημέρες του. Σε μια βραδιά κατέστρεψε την πρωτοβάθμια Υγεία και απέλυσε 2.500 γιατρούς. Υπάρχουν πάρα πολλές αποδείξεις. Θα πω μόνο μια, το «Σχέδιο Χάρβαρντ». Και θα πω ένα μόνο πράγμα, γιατί από τον Αύγουστο του 2013 μέχρι τον Μάρτιο – Απρίλιο του 2014 όλα αυτά τα φάρμακα πήραν άδεια κυκλοφορίας στην ελληνική αγορά με υπουργική απόφαση και με μια πολύ υψηλή τιμή, που προκάλεσε την αύξηση τις τιμής τους και σε άλλες χώρες. Αυτό που αποφάσισε η Novartis στο εσωτερικό της το υλοποίησε ο κ. Γεωργιάδης.
Δηλώσεις Γεωργιάδη (ηχητικό): «Αναφέρθηκα στη βουλή ότι αυτές οι κατηγορίες είναι ψευδείς και τίποτα από όλα αυτά δεν συνέβη. Τι πιστεύετε ότι έπαιρνα τις μίζες από τη Novartis και έδινα ένα τμήμα στην Τρόικα; Την Επιτροπή, την ΕΚΤ; Δεν μπορώ να καταλάβω τις κατηγορίες. Ήμουν ο υπουργός και ήθελα να δώσω στους ασθενείς, τους φτωχούς πρόσβαση στα καινοτόμα φάρμακα που σώζουν ζωές. Είναι ένα σοβαρό άτομο. Όλη αυτή η ιστορία της Novartis, μπροστά στα μάτιά μου, είναι μια βλακεία».
Falò: Παρόλα αυτά έχουμε ένα έγγραφο όπου ο διευθυντής της Novartis Κωνσταντίνος Φρουζής υποδεικνύει στον τότε υπουργό Υγείας Γεωργιάδη τα μέτρα που θα πρέπει να υιοθετήσει για τη μεταρρύθμιση του τομέα της υγείας. Τον πλησιάσαμε κατά τη διάρκεια του συνεδρίου του κόμματός του.
Γεωργιάδης στο Falò: «Αυτοί οι μάρτυρες είναι ψεύτες. Όταν θα επιστρέψουμε στην κυβέρνηση θα τους αρνηθούμε την προστασία και θα μάθουμε ποιος τους έβαλε να πούνε όλα αυτά το ψέματα. Πρόκειται για ένα πολιτικό κατασκεύασμα στην Ελλάδα.
Ερώτηση: Η μεγαλύτερη κατηγορία είναι ότι εσείς επηρεαστήκατε από τον καθηγητή Μανιαδάκη, που σας είπε τι να κάνετε με τρόπο που να διευκολύνεται την Novartis.
Γεωργιάδης: Ο κ. Μανιαδάκης ήταν ένας βοηθός μου, πολύ έμπιστος και η επαφή μου με την Τρόικα. Εάν ο Μανιαδάκης ήταν διεφθαρμένος σημαίνει ότι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί θα είναι διεφθαρμένοι. Ο κ. Μανιαδάκης έκανε μια πολύ καλή δουλειά. Ήταν πολύ καλός. Με βοήθησε πολύ και τον ευχαριστώ από την καρδιά μου. Πιστεύω ότι είναι ένα από τα άτομα που κατηγορήθηκαν ψευδώς.
Ερώτηση: Σε μια σειρά mails σας δίνει οδηγίες, σας λέει τι να κάνετε και όλα αυτά τα mails προέρχονταν από τη Novartis, από τον κ. Φρουζή.
Γεωργιάδης: Όχι, όχι.
Ερώτηση: Έχω εδώ μαζί μου, περιμένετε…
Γεωργιάδης: Γνωρίζω τα mails που αναφέρεστε. Εάν τα διαβάσετε βλέπετε αυτά που μου ζητούσε ο Φρουζής και θα δείτε ότι εμείς κάναμε τα αντίθετα.
Ερώτηση: Οι μάρτυρες λένε ότι εσείς δώσατε πρόσβαση στη ελληνική αγορά 10 ακριβών φαρμάκων…
Γεωργιάδης: Εγώ έδωσα πρόσβαση σε 400 φάρμακα. Αυτή είναι μια απόφαση για την οποία είμαι υπερήφανος. Δεν αποτελεί μια απόφαση που είναι καρπός διαφθοράς. Ήταν μια καλή απόφαση που έσωσε τη ζωή του κόσμου. Πρέπει να καταλάβουμε ότι εταιρείες, όπως η Novartis, δίνουν χρήματα σε γιατρούς και πολιτικούς και δεν ξέρω σε ποιους άλλους, αλλά την ίδια στιγμή σώζουν ζωές.
Βίντεο του Arnout Ploos Van Amstel, προέδρου της Novartis στην Ελλάδα (2011-2012) προς στελέχη της εταιρείας που συμπεριλαμβάνεται στα στοιχεία του FBI: «Οι αρχές μάς ακούνε, γιατί τις πείσαμε ότι αυτό που κάνουμε και αυτό που πρέπει να κάνουν είναι το καλύτερο πράγμα για τους ασθενείς. Με την έννοια ότι είμαστε διαρκώς περισσότερο ο προτιμώμενος συνεργάτης του υπουργείου Υγείας. Περισσότερο από τις άλλες εταιρείες και συλλόγους. Καθόμαστε στο τραπέζι μαζί τους γιατί θέλουμε να οδηγήσουμε την αλλαγή με καινοτομικές εταιρείες, όπως η Novartis, για αυτό σας λέω: «Πωλήσεις, πωλήσεις, πωλήσεις και κατακτήστε την αγορά»».
Falò: Υπερ-συνταγογραφήσεις, εκβιασμοί, διαφθορά, εκατομμύρια που πληρώθηκαν σε μίζες. Μα η Novartis τι λέει για όλες αυτές τις κατηγορίες; Η εταιρεία είναι αμετακίνητη. Αρνήθηκε να δώσουν συνεντεύξεις τα ηγετικά της στελέχη που συμπεριλαμβάνονται στο σκάνδαλο και περιορίστηκε σε μια τοποθέτηση.
Ανακοίνωση Novartis: «Η έκθεση μας στο μέσα ενημέρωσης, στη συγκεκριμένη περίπτωση στην Ελλάδα, είδε πολλούς εντυπωσιακούς τόνους στο πλαίσιο μιας περίπλοκης και εξαιρετικά πολιτικοποιημένης συζήτησης, στην οποία η Novartis και οι συνεργάτες της δεν θα έπρεπε να συμμετέχουν. Θεωρούμε αυτή την πολιτικοποίηση εκτός χώρου και θα υπερασπιστούμε τους συνεργάτες και την εταιρεία μας από κάθε πράξη παρεμβατικής φύσης ή από αβάσιμες δηλώσεις. Εάν αναδειχθούν παρανομίες θα υιοθετηθούν αμέσως αποφασιστικά μέτρα και όλα τα δυνατά προληπτικά μέτρα με στόχο να αποφύγουμε να επαναληφθούν σε ανάλογες καταστάσεις».
Δικηγόρος: Θα πάρουμε διαφορετικές πτήσεις. Σήμερα τα μεσάνυκτα. Ναι, πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί. Προσεκτικοί σε όλα. Φοβόμαστε τα πάντα. Φοβόμαστε και θέλουμε να μεταφέρουμε αυτό τον φόβο σε αυτούς που είναι υπεύθυνοι για όλα αυτά που έκαναν. Αυτή τη στιγμή φοβόμαστε εμείς.
Ερώτηση: Συγκεντρώνετε ακόμη αποδεικτικά στοιχεία;
Δικηγόρος: Ναι, γιατί υπάρχουν χιλιάδες. Θέλουμε να αποδείξουμε τα πάντα.
Ερώτηση: Αυτό σημαίνει ότι κάποιος από αυτούς είναι ακόμη στη Novartis.
Δικηγόρος: Δεν μπορώ να πω τίποτε άλλο. Μπορώ να πω ότι βρισκόμαστε στην καρδιά τους. Στο μυαλό τους. Είμαστε μέσα. Εμείς ανακαλύψαμε όλο το σύστημα. Πως λειτουργεί, ποιος συμμετείχε στην ανάπτυξή του, τα πάντα, πως το έκαναν, πως ελέγξαν τα πάντα, πως έγιναν η πρώτη εταιρεία, ωραία; Αυτό το εξηγούμε δεν πάμε να πούμε ότι γνωρίζουμε ένα πράγμα, οι γιατροί έπαιρναν χρήματα. Εμείς βρήκαμε την στρατηγική. Καταλάβατε; Κάθε μέρα σκέφτονται από το πρωί έως το βράδυ πως θα κερδίσουν περισσότερο. Φθάνει έως εδώ.
Κείμενο του Falò: Η έρευνα των αμερικανικών αρχών ολοκληρώθηκε το καλοκαίρι του 2019. Τώρα η Novartis θα πρέπει να διαλέξει εάν θα αντιμετωπίσει μια δίκη ή θα στοχεύσει σε μα συμφωνία. Για τη Novartis για όλα τα άτομα που έχουν εμπλακεί ισχύει το τεκμήριο της αθωότητας. Αυτοί που ήρθαμε σε επικοινωνία απέρριψαν τις κατηγορίες, αλλά αρνήθηκαν να μας δώσουν συνέντευξη.
Παρουσιαστής: Αυτή ήταν η έρευνα μας. Θα θέλαμε να υπενθυμίσουμε ότι η Novartis δεν θέλησε να μας παραχωρήσει συνεντεύξεις και μας έγραψε αυτό: «Όπως έχουμε υπογραμμίσει στην Ελβετική Ιταλική Ραδιοτηλεόραση RSI εδώ και αρκετούς μήνες αυτή η υπόθεση ήταν πολύ πολιτικοποιημένη και η συζήτηση ήταν αντιπαραθετική και πολύ συχνά για τον εντυπωσιασμό της κοινής γνώμης. Συνεργαστήκαμε πάντα και θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε σε όλες τις έρευνες που δρομολόγησαν οι ελληνικές και αμερικανικές αρχές και θα υιοθετήσουμε τα απαραίτητα μέτρα για να αντιμετωπίσουμε οποιαδήποτε παράνομη συμπεριφορά με την προσπάθεια της Novartis στην Ελλάδα για να στηρίξει τους ασθενείς και το σύστημα υγείας να συνεχίζεται αμετάβλητο». Η σημερινή μας εκπομπή κλείνει εδώ. Σας ευχαριστούμε που μας παρακολουθήσατε και σήμερα το βράδυ. Το ραντεβού μας είναι για την επόμενη Πέμπτη.
ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΕΚΠΟΜΠΗ ΜΕ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥΣ ΥΠΟΤΙΤΛΟΥΣ ΕΔΩ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου