ΟΥΚ ΑΠΕΣΒΕΤΟ ΤΟ ΛΑΛΟΝ ΥΔΩΡ

ΕΚΛΕΚΤΕΣ ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

 

Ιμπέριος και Μαργαρώνα (Imperios and Margarona)

The rhymed version

Critical edition with Introduction, Commentary and Index-Glossary

By Kostas Yiavis

Editio princeps

Αθήνα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 2019

Σελίδες: 528, με 34 α/μ εικόνες

Διαστάσεις: 17 x 24 εκ.

ISBN πανόδετου: 978-960-250-722-3

Τιμή: 41,00 €

 

Ο Ιμπέριος, ένα εκτενές αφηγηματικό ποίημα με περιπετειώδες και ρομαντικό περιεχόμενο, άγνωστου συγγραφέα, πρωτοτυπώθηκε στη Βενετία το 1543 και αποτέλεσε εκδοτικό φαινόμενο με 26 εκδόσεις έως το 1806. Το ποίημα ανήκει στην εναρκτήρια παραγωγή της νεοελληνικής λογοτεχνίας, με την οποία τα πρώτα ελληνικά τυπογραφεία κατασκεύασαν το αρχικό αναγνωστικό κοινό της νέας ελληνικής λογοτεχνίας. Η κομψή πλοκή των μόλις 1.046 στίχων εξακολουθεί να συγκινεί σήμερα. Ο πρίγκιπας της Προβηγκίας Ιμπέριος αναχωρεί από το οικογενειακό σπίτι για ένα μεγάλο ταξίδι στον κόσμο αναζητώντας την καταξίωση. Φτάνει στη Νάπολη, όπου τον ερωτεύεται η υπέροχη πριγκίπισσα Μαργαρώνα, κερδίζει το χέρι της σε τρομερή κονταρομαχία, παντρεύονται, αλλά χωρίζονται ακούσια. Ακολουθούν απίστευτες περιπέτειες. Ο Ιμπέριος γίνεται σπουδαίος ηγεμόνας στην Ανατολή, και η Μαργαρώνα ισάξιά του στη Δύση. Τελικά, σμίγουν με τρόπο θαυμαστό και βασιλεύουν ευτυχισμένοι.
Η κριτική έκδοση του Κώστα Γιαβή αναδεικνύει τη λογοτεχνικότητα του κειμένου και, χρησιμοποιώντας τα σύγχρονα εργαλεία της εκδοτικής και της συγκριτικής φιλολογίας, παρουσιάζει τον Ιμπέριο ως επίτευγμα των πολιτισμικών ανταλλαγών μεταξύ Δύσης και Ανατολής. Το κείμενο συνοδεύουν εκτενής Εισαγωγή και αναλυτικά πραγματολογικά και ερμηνευτικά Σχόλια, που βοηθούν τον αναγνώστη στην προσέγγιση και την απόλαυση του ποιήματος, και Γλωσσάριο. Το ποίημα εκδίδεται στα ελληνικά, με τα συνοδευτικά κείμενα στα αγγλικά.
Ο Κώστας Γιαβής είναι επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Εκπόνησε τη διδακτορική διατριβή του στο Πανεπιστήμιο του Cambridge. Υπήρξε μεταδιδακτορικός υπότροφος του Princeton και του Ιδρύματος Humboldt, ερευνητικός εταίρος του Harvard (Dumbarton Oaks), λέκτορας του Πανεπιστημίου Cornell και επισκέπτης καθηγητής της Γερμανικής Υπηρεσίας Ακαδημαϊκών Ανταλλαγών (DAAD) στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου. Τα ενδιαφέροντά του περιλαμβάνουν τη νέα ελληνική λογοτεχνία από το ύστερο Βυζάντιο μέχρι σήμερα, με έμφαση στα δημώδη κείμενα, την ποιητική της συνέχειας μεταξύ πολιτισμών και περιόδων, και τις προϋποθέσεις της

 

●●● / ●●●

 

Άρις Γεωργίου

Μετά το παραπέτασμα. Ρωσία ΄98

Κατάλογος έκθεσης

Κείμενα: Ρόμπιν Μπέικερ, Άρις Γεωργίου

Θεσσαλονίκη, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 2019

Σελίδες: 197, με 93 έγχρωμες και 63 α/μ εικόνες

Διαστάσεις: 16,5 x 24 εκ.

ISBN χαρτόδετου: 978-960-250-736-0

Τιμή: 16,67 €

 

Η έκδοση αυτή πραγματοποιήθηκε με την ευκαιρία της έκθεσης «Άρις Γεωργίου. Αμερική-Ρωσία: Ισοπαλία» που διοργάνωσε το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης στο Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης του ΜΙΕΤ (7 Φεβρουαρίου έως 7 Απριλίου 2019), στο πλαίσιο της δωρεάς του αρχείου του Άρι Γεωργίου στο ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ.
Ο φωτογράφος γράφει για το ταξίδι του στη Ρωσία:
«... Το 1998, στα σαράντα επτά μου ήδη, δεν είμαι πια νεοφώτιστος στη φωτογραφία. Αρκούντως δοκιμασμένος, χαλαρά πλέον, επιτρέπω στον εαυτό μου να υποδέχεται μάλλον τη φωτογραφία αντί να την επιζητεί, να τη στοιχειοθετεί, να την οικοδομεί. Την ασκώ πλέον σχεδόν αντανακλαστικά. Έχοντας εγκαταλείψει την αποστολή να την υπηρετώ, την έχω μάλλον καθυποτάξει στη δική μου υπηρεσία. Δική της αποστολή εφεξής είναι να απογράφει περιστάσεις και καταστάσεις στις οποίες εγώ, ως υποκείμενο, εκτίθεμαι.
»... Οι “περιστάσεις” λοιπόν οδήγησαν τα βήματά μου στη Ρωσία την άνοιξη του 1998, όπως και αλλού άλλες φορές· όχι, πάντως, στην αχανή χώρα ένθεν κακείθεν των Ουραλίων, στον τόπο που ίσως περισσότερο από κάθε άλλον θα άξιζε να εξερευνηθεί κατά μήκος και κατά πλάτος, εις βάθος χρόνου και ιστορίας, και η οποία υπήρξε ήδη (αλλά θα είναι και στο μέλλον) αντικείμενο πολλών φωτογράφων ή ερευνητών πάσης φύσεως. Τα δικά μου βήματα πέρασαν από μόλις δύο εμβληματικούς τόπους της πρώην Σοβιετίας, της “Αγίας Ρωσίας”, τους πλέον αναμενόμενους: Μόσχα και Αγία Πετρούπολη. Και μάλιστα ούτε καν εξαντλητικά. Επιδερμική σχεδόν θα χαρακτήριζα την επίσκεψή μου επιεικώς.
»... Ωστόσο, μετά το ταξίδι τότε, αλλά και τώρα, είκοσι χρόνια αργότερα, ξανακοιτώντας τις φωτογραφίες που τότε είχα την ψευδαίσθηση ότι προσγειώνονταν αυτεπαγγέλτως στα ασπρόμαυρα και έγχρωμα φιλμ μου, συνειδητοποιώ πως αποτελούν τεκμήρια μιας ανάγνωσης οξυδερκούς, ή έστω εν διεγέρσει· και αντιλαμβάνομαι πως ορισμένες λήψεις τείνουν να με ξεναγήσουν σε μια χώρα της οποίας κάποιαν εικόνα είχα ήδη στο μυαλό μου, ενώ άλλες να μου υποδείξουν πτυχές που ούτε καν μπορούσα να τις έχω διανοηθεί. Η στάση μου απέναντι στη Ρωσία το 1998, ευλόγως, δεν ήταν ανεξάρτητη από την αλλαγή που είχε επέλθει μόλις μια επταετία νωρίτερα· κυρίως ήταν, και είναι, στενά εξαρτημένη από τη βιωματική ―για τη δική μου γενιά τουλάχιστον― αντίληψη της Ρωσίας ως Σοβιετίας και από την τότε πέραν κάθε αμφισβήτησης κοινή αντίληψη του κόσμου μας ως κόσμου Δύσης-Ανατολής, με κυρίαρχα σύμβολα το τείχος στο Βερολίνο ή το “Σιδηρούν Παραπέτασμα”, ως νοητά και κυριολεκτικά σύνορα.
»... “Εκτέθηκα” λοιπόν στον κόσμο της Ρωσίας και τον άφησα να εντυπώνεται στη μηχανή μου, άλλοτε ασπρόμαυρα και άλλοτε έγχρωμα, μερικές φορές μάλιστα με τις μιας χρήσης μαϊμού πανοραμικές μηχανές της Kodak, καθώς διέτρεχα τους μετρημένους αλλά χαρακτηριστικούς αυτούς τόπους...
»… Κάπου εκεί, στα πέριξ των αναμενόμενων προσκυνημάτων, κινήθηκε και η φωτογραφία μου, χωρίς ωστόσο αναγκαστικά να τα σνομπάρει. Ένας παλμός σλαβικού χαρακτήρα, ας πούμε “κυριλλικής γραφής”, έδειχνε να με συγκινεί, ή έστω να με απωθεί ικανά ώστε να τον συγκρατώ με τις εικόνες. Και αν στην Αμερική το 1978, σαράντα χρόνια πριν, νεοφώτιστος φωτογράφος τότε και μόλις “Future Holy Architect”, κατέγραφα δυναμικά επιδιώκοντας “μεγάλες” φωτογραφίες, άλλο τόσο τώρα, στη Ρωσία το 1998, ώριμος πια στη φωτογραφία, σχεδόν μπλαζέ και υπομειδιών, “Already Holy Architect”, γινόμουν, νωχελικά ίσως, δέκτης ενός καταιγισμού εικόνων από μια χώρα που, σε αντίθεση με την Αμερική του παιδικού φαντασιακού μου, ποτέ δεν είχα ονειρευτεί να την κατακτήσω».

 

●●● / ●●●

 

Άρις Γεωργίου

Η Αμερική σε 78 στροφές. Οδοιπορικό 1978

Κατάλογος έκθεσης

Κείμενα: Άρις Γεωργίου, Γιώργος Χουλιάρας

Θεσσαλονίκη, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 2019

Σελίδες: 221, με 199 α/μ εικόνες

Διαστάσεις: 16,5 x 24 εκ.

ISBN χαρτόδετου: 978-960-250-737-7

Τιμή: 16,67 €

 

 Η έκδοση αυτή πραγματοποιήθηκε με την ευκαιρία της έκθεσης «Άρις Γεωργίου. Αμερική-Ρωσία: Ισοπαλία» που διοργάνωσε το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης στο Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης του ΜΙΕΤ (7 Φεβρουαρίου έως 7 Απριλίου 2019), στο πλαίσιο της δωρεάς του αρχείου του Άρι Γεωργίου στο ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ.

Η "Αμερική του 1978" υπήρξε ίσως η πλέον θεμελιακή ενότητα του φωτογραφικού έργου του Άρι Γεωργίου. Προϊόν του πρώτου μεγάλου ταξιδιού σε αυτή τη χώρα, αποτέλεσε το υλικό της πρώτης του ατομικής έκθεσης με τίτλο "Φωτογραφίες απ' την Αμερική". Η στιγμή για να γίνει αντικείμενο μονογραφίας ήρθε το 2018, 40 ολόκληρα χρόνια μετά από εκείνο το πρώτο ταξίδι στη μυθική χώρα της εφηβείας του, όταν αποφασίστηκε από το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης να αποτελέσει μια "δίδυμη" εκδοτική χειρονομία ταυτόχρονα με την παράλληλη έκδοση για τη Ρωσία του 1998.

Ο ίδιος ο φωτογράφος γράφει στο εισαγωγικό κείμενο του βιβλίου “Aμέρικα, Αμέρικα, σαράντα χρόνια αργότερα”:

«Διασχίζω την Αμερική από τη Δύση στην Ανατολή σε ένα δίμηνο ταξίδι εν είδει προσκυνηματικού οδοιπορικού σε έναν τόπο που με στοιχειώνει από τα γεννοφάσκια μου, μέσω του μύθου που έχει οικοδομήσει με την ακτινοβολία του, αλλά και μέσω της αποδόμησης που έχει υποστεί από την αναψηλάφηση του μύθου...

»...Κόσμος μυθικός, μυθολογία αμύθητη, Αμέρικα, Αμέρικα. Όσο δεν τον έχεις δει με τα ίδια σου τα μάτια δεν είναι δυνατόν να πάρεις θέση απέναντί του. Δυο μήνες, εξήντα μέρες και νύχτες. Πόλεις, χωριά και «γκραντ» λαγκάδια, δρόμοι προς πάσα κατεύθυνση, άνθρωποι, μηχανήματα και μουσική. Μίλια αμέτρητα μπροστά μου. Ιδού το εγχείρημα...

»...Όχι, αλήθεια τώρα, αρχιτέκτων δεν το πιστεύω ακόμη πως έχω γίνει, παρ’ όλες τις ευτράπελες συμπεριφορές με αφορμή το αρχιτεκτόνημα του Ράιτ. Τρόμος εξάλλου με καταλαμβάνει στην ιδέα πως “τέρμα οι σπουδές, από δω και πέρα σε περιμένει ο βιοπορισμός με τα τόσο λίγα που οι σπουδές σού έμαθαν, σε έναν κόσμο που τόσο πολλά περιμένει από σένα και όπου βεβαίως δεν θα είσαι ποτέ Φρανκ Λόυντ Ράιτ”.

»...Μάλλον όμως, αντίθετα, πιστεύω πως είμαι ήδη φωτογράφος. Διέξοδος της ευθυνοφοβίας απέναντι στην αναμέτρηση με το επάγγελμα του επίδοξου αρχιτέκτονα η φωτογραφία. Την ασκώ ήδη αρκετά χρόνια, αρχικά για να ανταποκριθώ στις ανάγκες των σπουδών αρχιτεκτονικής, αλλά σύντομα όλο και σοβαρότερα, σε σημείο που προοδευτικά να πείθομαι για την υπεύθυνη και συνεπή στάση μου απέναντί της. Η φωτογραφική μου παιδεία είναι ―και πρόκειται να παραμείνει― ελλιπής· δεν είναι πάντως ακριβώς ρηχή. Και το ταξίδι μου στην Αμερική ήταν από την αρχή σχεδιασμένο έτσι ώστε να την υποβάλει στον φακό μου και στα τριάντα δύο φιλμ που είχα τυλίξει ως εφόδιο εφόρμησης. Πολύτιμη αποσκευή επίσης οι εικόνες μνημεία της Αμερικής, που τις γνώριζα από την άναρχη φωτογραφική μου μόρφωση: του Ανρί Καρτιέ-Μπρεσσόν, του Ουώκερ Έβανς, του Έλλιοτ Έργουιτ, του Μπρους Ντέιβιντσον, του Μπερκ Άζελ, της Ντιάν Άρμπους, του Λη Φρηντλάντερ και, πάνω απ’ όλες, του Ρόμπερτ Φρανκ. Αντί να αναστείλουν τη βέβηλη παρόρμησή μου να δοκιμαστώ στο πεδίο μάχης που εκείνοι όργωσαν πρώτοι, λειτούργησαν πιο πολύ ως θρυαλλίδες μιας διεγερμένης εγρήγορσης, υπαγορεύοντας κανόνες ενός συντακτικού και ευαισθησίες μιας γραμματικής.

»...Από την πρώτη κιόλας μέρα της προσγείωσης στο Λος Άντζελες, και την αποτύπωση των χεριών του Τζην Κέλλυ στο τσιμέντο του Chinese Theatre στο Χόλλυγουντ, μέχρι την τελευταία, δυο μήνες αργότερα στη Νέα Υόρκη —όπου το «Φάντασμα της Ελευθερίας» στοχεύει ευθύβολα το Μανχάτταν και τους Δίδυμους Πύργους—, συγκρατώ εικόνες που σκαλώνουν στην αμερικανική μυθολογία μου, αλλά και άλλες, που συνυφαίνουν τον σχολιασμό και την αφήγησή μου. Όλες μαζί συγκροτούν την πρώτη μου έκθεση πίσω στην Ελλάδα, με τίτλο «Φωτογραφίες απ’ την Αμερική». Έκτοτε αποθηκεύονται στη μνήμη και στο αρχείο.

»...Μέχρι την ανασκαφή τους, σαράντα χρόνια αργότερα. Για να μου υπενθυμίσουν τις επιτόπιες συγκινήσεις, να με ξαναεμβαπτίσουν στο κλίμα, να με ξανατυλίξουν με το αίσθημα της παρθενικής μου αμερικανικής εμπειρίας, σημαδιακής για το σύνολο της φωτογραφικής μου πορείας· να με παρασύρουν να δώσω ζωή σε άλλες φωτογραφίες, που δεν τις είχα εκτιμήσει ως σημαίνουσες ανάμεσα στα αρνητικά μου, και οι οποίες μου επέτρεψαν να «ολοκληρώσω» το έργο τέσσερις δεκαετίες αργότερα· να μου υποδείξουν με το πλήθος τους να δανειστώ ως τίτλο του παρόντος πονήματος το Η Αμερική σε 78 στροφές, τον οποίο, πολύ πιο εύστροφα, εφηύρε για το δικό του καταιγιστικό κείμενο ο Γιώργος Χουλιάρας· να με κάνουν ωσαύτως να «ανακαλύψω» τη μέχρι στιγμής μη δημοσιοποιημένη αυτοσαρκαστική μου αυτο-απεικόνιση ως «επιδόξου οσίου αρχιτέκτονος» στο ιερό αρχιτεκτόνημα του Ράιτ στο Μάντισον· και, σαράντα χρόνια αργότερα, να συνειδητοποιήσω για τα καλά πως ως τέτοιος, αρχιτέκτων δηλαδή, είμαι πλέον συνταξιούχος.

Ως φωτογράφος παραμένω μάχιμος».

 

●●● / ●●●

 

Μ. Ζ. Κοπιδάκης

Πέθανε πράγματι ο Μέγας Παν; Και άλλα κείμενα παντοδαπά

Φιλολογική επιμέλεια: Κώστας Μπουρναζάκης

Ηράκλειο, Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη, 2019

Σελίδες: 498

Διαστάσεις: 17 x 24 εκ.

ISMN χαρτόδετου: 978-960-7970-86-2

Τιμή: 12,00 € // στο βιβλιοπωλείο μας 10,80 €

 

«...Στον ανά χείρας τόμο συμπεριλαμβάνονται κείμενα, που μ΄ ένα αδιόρατο μειδίαμα κάποιος πλατωνικός θα τα χαρακτήριζε παντοδαπά. Βεβαίως ηδύ το ποικίλον, αλλά ενδέχεται ο αναγνώστης να δυσφορήσει με την έκδηλη πολυπραγμοσύνη μου αναλογιζόμενος τον ομηρικό εκείνο Μαργίτη, ος πολλά δ΄ ηπίστατο έργα, κακώς δ΄ηπίστατο πάντα. «Πολλές δουλειές αλήθεια κάτεχε, στραβά τις κάτεχε όλες», μετέφραζε τον στίχο στα κρητικά ο Ι. Θ. Κακριδής.

Είναι λοιπόν προφανές ότι το βιβλίο δεν προέκυψε από κάποιον «ευφυή σχεδιασμό», όπως πιστεύουν ορισμένοι για την προέλευση του Σύμπαντος, αλλά τυχαίως και σταδιακά υπό την πίεση των περιστάσεων (-συνέδρια, σειρές ελεύθερων μαθημάτων, επέτειοι, νέες εκδόσεις) και βέβαια από το αδιάπτωτο, πλην ασυστηματοποίητο ενδιαφέρον μου για τις Κρητολογικές Σπουδές, που κατά τις τελευταίες δεκαετίες γνωρίζουν μια ελπιδοφόρα άνοιξη, καθώς και για τις περιπέτειες της κλασικής παράδοσης, της αρχαιοελληνικής κυρίως, αλλά και της ιουδαιοχριστιανικής στη νεοελληνική γραμματεία...»

 

●●● / ●●●

 

Μάρκος Φ. Δραγούμης

Μελωδίες από την Εύβοια

Τόμος 2

Αντιγραφή κειμένων: Κατερίνα Γεωργιάδου

Αντιγραφή μουσικής, επιμέλεια έκδοσης: Θανάσης Μωραΐτης

Αθήνα, Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών / Μουσικό Λαογραφικό Αρχείο Μέλπως Μερλιέ, 2018

Σελίδες: 219 + 2 CD

Διαστάσεις: 18 x 25 εκ.

ISMN χαρτόδετου: 979-0-9013056-5-6

Τιμή: 15,90 €

 

Ο πρώτος τόμος των τραγουδιών της Βόρειας Εύβοιας περιορίζεται στα τραγούδια του χορού και του κύκλου του χρόνου. Ο δεύτερος αφιερώνεται στα μη χορευτικά του γάμου, τα μετρικά ελεύθερα του τραπεζιού ή της τάβλας (αλλιώς τραπεζιάτικα) και σ΄ εκείνα του κύκλου της ζωής (νανουρίσματα – παιδικά – μοιρολόγια). Συγκεκριμένα ξεκινάει με 11 τραγούδια του γάμου και συνεχίζει με 49 τραπεζιάτικα που κατατάσσονται ανάλογα με τη στροφή τους, μονόστιχη, τριημίστιχη ή δίστιχη, και τον χαρακτηριστικό τους τρόπο. Στο τελευταίο μέρος καταχωρούνται τα νανουρίσματα, τα παιδικά και τα μοιρολόγια.

 

●●● / ●●●

 

Φωκίων Κοτζαγεώργης

Πρώιμη οθωμανική πόλη. 7 περιπτώσεις από τον νοτιοαλβανικό χώρο. Αδριανούπολη, Σέρρες, Καστοριά, Τρίκαλα, Λάρισα, Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα

Αθήνα, Εκδόσεις Βιβλιόραμα, 2019

Σελίδες: 381, με α/μ εικόνες

Διαστάσεις: 17 x 24 εκ.

ISBN χαρτόδετου: 978-960-9548-42-7

Τιμή: 25,44 €

 

Το γύρισμα από τον 14ο στον 15ο αιώνα στον χώρο των νοτίων Βαλκανίων σηματοδοτεί μια κρίσιμη όσο και συναρπαστική περίοδο, κατά την οποία οι Οθωμανοί διαμορφώνουν το αστικό αποτύπωμά τους.

Είναι η ίδια περίοδος που η οθωμανική αυτοκρατορία μεταλλάσσεται και από μια μεθοριακή τουρκομανική ηγεμονία γίνεται ένα συγκεντρωτικό κράτος.

Το βιβλίο επιδιώκει, για πρώτη φορά στην ελληνική βιβλιογραφία, να συνεισφέρει στον προβληματισμό περί της πρώιμης οθωμανικής πολιτικής που ασκήθηκε έναντι των πόλεων.

Οι επτά πόλεις του βιβλίου επιλέχτηκαν με κριτήριο τη διοικητική θέση τους εντός του οθωμανικού κράτους και την ύπαρξη πρώιμων τεκμηρίων για αυτές. Η διαφορετική διαδικασία οθωμανοποίησης της κάθε μίας μας βοηθά να διατυπώσουμε τα χαρακτηριστικά της πρώιμης οθωμανικής πόλης, τα οποία μπορούν να εφαρμοστούν και σε άλλες ανάλογες περιπτώσεις. Τα χαρακτηριστικά αυτά ταυτίζονται με κύρια συστατικά του πρώιμου οθωμανικού πολιτισμικού παραδείγματος.

●●● / ●●●

 

Ιωάννης Παπαχρήστου

Το μαρμαρένιο νησί. Περιηγήσεις στον Μαρμαρά της Προποντίδας

Γλύφα Βαρθολομιού Ηλείας, 2019

Σελίδες: 221, με α/μ εικόνες

Διαστάσεις: 17 x 24 εκ.

ISBN χαρτόδετου: 978-618-83604-5-7

Τιμή: 15,00 €

«...Το ανά χείρας περιηγητικό κείμενο, που προέκυψε από τα ταξίδια μου στον Μαρμαρά το 2013 (17-22 Ιουλίου) και το 2016 (10-21 Αυγούστου) και συμπληρώνεται με αναφορές των ετών 2017-2018, ακολουθεί την δομή και το ύφος των παλαιών περιηγητικών κειμένων της περιόδου 18ου-19ου αιώνα. Ως προς τη δομή, το κείμενο χωρίζεται σε ημερήσιες ενότητες, ενώ, ως προς το ύφος, διατηρεί την προσωπική αφήγηση του περιηγητή, δίχως βέβαια τις οριενταλιστικές ιδεοληψίες των Δυτικών περί Ανατολής. Η περιηγητική μαρτυρία, που ξεδιπλώνεται στις σελίδες του βιβλίου, αποτελεί επιτόπια έρευνα με στόχο την καταγραφή των ιχνών της ρωμαίικης, της εβραϊκής και της οθωμανικής παρουσίας στο νησί. Ταυτόχρονα, αποτυπώνεται η σημερινή ζωή στο νησί, όπως διαμορφώθηκε από τους ανταλλάξιμους, κυρίως Τουρκοκρητικούς, που κατέφθασαν στο νησί από το 1923 και έπειτα και από την εσωτερική μετακίνηση προς το νησί Τούρκων μεταναστών. Η περιγραφή των χωριών, των μνημείων, των τοποθεσιών, των συνηθειών της αλλοτινής, αλλά και της σύγχρονης ζωής του νησιού δεν έχει χαρακτήρα ακαδημαϊκής μελέτης. Η περιδιάβαση στο νησί γίνεται βεβαίως με γνώμονα τις πηγές (αρχαίες ελληνικές, ρωμαϊκές, βυζαντινές, οθωμανικές, εβραϊκές, τουρκικές, νεότερες δυτικές και σύγχρονες). Ωστόσο, οι πηγές εμφανίζονται συμπληρωματικά σε όσα βιώνονται στο οδοιπορικό.


Το φωτογραφικό υλικό του βιβλίου αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της περιηγητικής μαρτυρίας, καθώς τα χαρακτικά, που άλλοτε συνόδευαν τις εκδόσεις περιηγητικών κειμένων, έχουν πλέον αντικατασταθεί από την τέχνη της φωτογραφίας. Παράλληλα, γίνεται αναφορά και σε άλλους τόπους-στάσεις του οδοιπορικού από και προς την Προκόννησο. Έτσι, ο αναγνώστης παρακολουθεί ολόκληρα τα δρομολόγια των δύο ταξιδιών, που περιλαμβάνουν το Βερολίνο, την Κωνσταντινούπολη, την Ραιδεστό, το Πάνιδο, τον Πέπλο, τα Ύψαλα, το Κιουπλί, τα λοιπά Μαρμαρονήσια και την Αρτάκη...»

 

●●● / ●●●

 

Άννα Μαρία Δρομπούκη

Μια ατέλειωτη διαπραγμάτευση. Η ανασυγκρότηση των ελληνικών εβραϊκών κοινοτήτων και οι γερμανικές αποζημιώσεις, 1945-1961

Πρόλογος: Γιώργος Κόκκινος

Αθήνα, Εκδόσεις Ποταμός, 2019

Σελίδες: 347

Διαστάσεις: 14 x 21 εκ.

ISBN χαρτόδετου: 978-960-545-114-1

Τιμή: 16,00 €

 

Μετά το τέλος του Β´ Παγκοσμίου Πολέμου οι εβραϊκές κοινότητες στην Ελλάδα ήρθαν αντιμέτωπες με τεράστιες δυσκολίες. Δεν ήταν μόνο το τραύμα που άφησε η Καταστροφή και οι αμέτρητες ανθρώπινες απώλειες τις οποίες έπρεπε να διαχειριστούν όσοι επέζησαν και οι οικογένειές τους. Υπήρχε ανάγκη για τη δημιουργία νέων υποδομών για όσους επέστρεφαν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, ενώ ήταν επιτακτική η εύρεση σπιτιών και χώρων κοινοτικής και θρησκευτικής δράσης. Για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι, συνέδραμαν –όχι χωρίς προβλήματα– διεθνείς ανθρωπιστικοί οργανισμοί, όπως ο Jewish Material Claims Against Germany και η Joint Distribution Committee. Ωστόσο, αυτή η «μηχανική της βοήθειας» συνδέεται πιο πολύ με τις γερμανικές αποζημιώσεις. Η άγονη αλληλεπίδραση με τη γερμανική γραφειοκρατία δημιούργησε έναν πάγιο κύκλο δίκαιων αιτημάτων που αν δεν ικανοποιούνταν θα προκαλούσαν βαριά πλήγματα στις εβραϊκές κοινότητες της Ελλάδας. Ο πατερναλιστικός τρόπος διαχείρισης των αιτημάτων και η πολύπλοκη, απρόσωπη γραφειοκρατία συνάντησαν την αντίδραση των κοινοτήτων, οι οποίες δεν αντιλαμβάνονταν αυτή την οικονομική βοήθεια ως «ελεημοσύνη» αλλά ως στοιχειώδη και απαραίτητη ανθρωπιστική βοήθεια, όπως γινόταν, και με μεγαλύτερα ποσά, σε άλλα κράτη της Ευρώπης. Στο βιβλίο αυτό παρατίθεται η ιστορία της ανασυγκρότησης των Ελλήνων Εβραίων και το πολυετές μπρα-ντε-φερ με τους Γερμανούς γραφειοκράτες για να υποστηριχθεί το βασικό επιχείρημα ότι η ζωή απ’ την αρχή, το χτίσιμο των κοινοτήτων σε νέες βάσεις μετά την οριακή εμπειρία της Καταστροφής, η ανάκτηση των ελπίδων και της αισιοδοξίας, όλα αυτά προϋπέθεταν μια διαρκή αγωνία και έναν αγώνα που δεν είχε πάντοτε αυτονόητα αποτελέσματα.