Ρ Ι Ζ Ο Σ Π Α Σ Τ Ι Κ Ε Σ  Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Ε Ι Σ

Οι επαναστάτες του Νοέμβρη

Chris Harman Γερμανία 1918-1923 – Η χαμένη επανάσταση Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο 2η έκδοση Σελ. 528

 

 

Πηγή: efsyn.gr 09.11.2018,

Συντάκτης: 

Λέανδρος Μπόλαρης

Στις 9 Νοέμβρη του 1918 η επανάσταση θριάμβευε στο Βερολίνο. Μόνο λίγες μέρες είχαν περάσει από τα τέλη του Οκτώβρη, όταν οι ναύτες του πολεμικού ναυτικού στο Βιλχεμσχάβεν και το Κίελο είχαν στασιάσει στο άκουσμα της διαταγής να αποπλεύσουν για να συναντήσουν τον θάνατο σε μια ναυμαχία για τη «τιμή του αυτοκρατορικού ναυτικού».
Ηδη η Γερμανία ήταν ένα καζάνι που έβραζε. Αλλεπάλληλα κύματα απεργιών και αντιπολεμικών διαδηλώσεων σάρωναν όλη τη χώρα. Οι στρατηγοί σημείωναν με ανησυχία ότι συντάγματα που βρίσκονταν στο Ανατολικό Μέτωπο αρνούνταν να επιβιβαστούν στα τρένα για το Δυτικό, ξεδίπλωναν κόκκινες σημαίες και ζητούσαν ειρήνη.
Η Επανάσταση του Νοέμβρη στη Γερμανία έβαλε τέλος στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ανέτρεψε τον Κάιζερ και το καθεστώς του, το πιο μιλιταριστικό καθεστώς στην Ευρώπη. Ακόμα πιο σημαντικό όμως, άνοιξε την προοπτική ότι η εργατική επανάσταση, που είχε ήδη νικήσει στη Ρωσία, μπορούσε να απλωθεί σε όλη την Ευρώπη.
Τα εργατικά συμβούλια, που είχαν νικήσει στη Ρωσία με την ηγεσία των μπολσεβίκων, απλώνονταν τώρα στη Γερμανία, την πιο βιομηχανοποιημένη ευρωπαϊκή χώρα με μια εργατική τάξη με τις μεγαλύτερες συνδικαλιστικές και κοινοβουλευτικές κατακτήσεις στον κόσμο.
Οι επαναστάσεις δεν είναι μονόπρακτα έργα που εξαντλούνται σε μια «μεγάλη νύχτα των οδοφραγμάτων», αλλά μια γιγάντια κοινωνική διαδικασία με στροφές και γυρίσματα. Το βιβλίο του Κρις Χάρμαν «Γερμανία 1918-1923 – Η Χαμένη Επανάσταση» αναλύει αυτές τις στροφές και τα γυρίσματα, απαντώντας εμφατικά στο ερώτημα αν η ήττα της ήταν προδιαγεγραμμένη. Ο συγγραφέας απορρίπτει τις απόψεις που υποτιμάνε –μέχρι εξαφάνισης– τις επαναστατικές δυνατότητες της εργατικής τάξης στη Γερμανία.
Επιμένει ότι το πιο μεγάλο δίδαγμα της Γερμανικής Επανάστασης ήταν ο καθοριστικός ρόλος του επαναστατικού κόμματος. Οι επαναστάτες μπήκαν στις μάχες χωρίς να έχουν το δικό τους κόμμα τον Νοέμβρη του 1918. Η Ρόζα Λούξεμπουργκ, ο Καρλ Λίμπκνεχτ, η Κλάρα Τσέτκιν, ο Ευγένιος Λεβινέ και πολλοί άλλοι συγκρότησαν τον Σπάρτακο σαν ρήξη με τη Σοσιαλδημοκρατία και ίδρυσαν το Κομμουνιστικό Κόμμα Γερμανίας τον Δεκέμβρη του 1918. Αλλά ήδη τον Γενάρη του 1919 μια πρόωρη εξέγερση κόστισε τη ζωή της Ρόζα Λούξεμπουργκ και του Καρλ Λίμπκνεχτ. Τον Μάρτη χάθηκε και ο Λεβινέ, όταν η απόπειρα για την εγκαθίδρυση μιας εργατικής δημοκρατίας στη Βαυαρία πνίγηκε στο αίμα.
Η εργατική τάξη έκανε άλματα προς τα αριστερά και οι ευκαιρίες ξαναήρθαν τα επόμενα χρόνια με αποκορύφωμα το 1923, αλλά η συγκρότηση επαναστατικής ηγεσίας αποδείχτηκε καθυστερημένη, με λάθη άλλοτε αριστερίστικα και άλλοτε δεξιά.
Δεν είναι υπερβολή η διαπίστωση ότι η έκβαση της Γερμανικής Επανάστασης έκρινε τη μοίρα του κόσμου. Πρώτα απ’ όλα της επανάστασης στην ίδια τη Ρωσία, που βρισκόταν πολιορκημένη και εξαντλημένη. Ο σταλινισμός ήταν προϊόν της ήττας της επανάστασης στη Γερμανία. Κι όχι μόνο αυτός. Οπως σημειώνει στην εισαγωγή του ο Κρις Χάρμαν:
«Δεν μπορούμε να κατανοήσουμε το πώς επικράτησε ο ναζισμός, χωρίς πρώτα να κατανοήσουμε γιατί και πώς ηττήθηκαν τα επαναστατικά κινήματα στη Γερμανία μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το πελώριο κύμα βαρβαρότητας που σάρωσε την Ευρώπη στη δεκαετία του 1930 υψώθηκε πάνω στα συντρίμμια της ηττημένης επανάστασης.
Η αφετηρία του δρόμου που οδήγησε στο Μπούχενβαλντ και το Αουσβιτς βρίσκεται στις σχετικά άγνωστες μάχες του 1919-1920: στο Βερολίνο και στη Βρέμη, στη Σαξονία και το Ρουρ, στη Βαυαρία και τη Θουριγγία. Η σβάστικα εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία ως το έμβλημα των αντεπαναστατικών στρατευμάτων σε αυτές τις μάχες».
Ούτε αυτή η πορεία βέβαια ήταν προδιαγεγραμμένη. Το 1933 η Δημοκρατία της Βαϊμάρης γονάτισε άδοξα μπροστά στους ναζί, γιατί η Αριστερά της εποχής αρνήθηκε να κινητοποιήσει το ισχυρότερο εργατικό κίνημα στον κόσμο ενάντια στη φασιστική απειλή. Σήμερα ο Τσίπρας καλεί τον χώρο του ΠΑΣΟΚ να «επιστρέψει στις ρίζες της σοσιαλδημοκρατίας», αυτές οι ρίζες όμως περιλαμβάνουν όχι μόνο τη δολοφονία της Ρόζας, αλλά και τον εναγκαλισμό με τον στρατάρχη Χίντενμπουργκ και τον Μπρίνιγκ, τον «καγκελάριο της πείνας».
Οσο για την πέρα του ΣΥΡΙΖΑ Αριστερά θα πρέπει να χαράξει ένα δρόμο διαφορετικό από αυτόν της σεχταριστικής απομόνωσης που ακολούθησε στα τέλη της δεκαετίας του ‘20 και στις αρχές του ‘30 η ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος Γερμανίας.
Είναι μια εμπειρία πολύτιμη για όλη την Αριστερά σήμερα που το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (ΣΕΚ) κάνει προσπάθεια να συμπυκνώσει στο μονοήμερο συζητήσεων για τα 100 χρόνια από τη Γερμανική Επανάσταση στις 11 Νοέμβρη (Νομική Αθήνας) και σε αντίστοιχες εκδηλώσεις σε άλλες πόλεις στη συνέχεια. Το βιβλίο του Κρις Χάρμαν, που κυκλοφορεί σε 2η έκδοση, είναι σημαντικό βοήθημα για όλους όσους/ες θέλουν να μάθουν για αυτή τη μεγάλη επανάσταση.
Το μονοήμερο «Γερμανία 1918 – Η επανάσταση που τέλειωσε τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο» (Νομική, Κυριακή 11 Νοέμβρη, 11 π.μ. - 8 μ.μ.) περιλαμβάνει συζητήσεις για τη Γερμανική Επανάσταση από το 1918 ώς το 1923, τον Σπάρτακο, τη Ρόζα Λούξεμπουργκ και το Κομμουνιστικό Κόμμα Γερμανίας, τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης, την επαναστατική τέχνη του Τζορτζ Γκρος, την Ελλάδα και την ίδρυση του ΣΕΚΕ πριν από εκατό χρόνια. Θα υπάρχει έκθεση φωτογραφίας και ζωγραφικής του Τζορτζ Γκρος.
■ Ολόκληρο το πρόγραμμα των εκδηλώσεων: 

Η Αριστερά
Γερμανία 1918 - Η επανάσταση που τελείωσε τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο: Εκδηλώσεις στην Αθήνα και στις άλλες πόλεις
Εργατική Αλληλεγγύη 07/11/2018, No 1348

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Αθήνα

11.00πμ-12μες Φουαγιέ Μασσαλίας

Υποδοχή στην έκθεση

 

12μες-2.00μμ Αμφιθέατρο

Γερμανία 1918 -Η πιο κρίσιμη επανάσταση

Πάνος Γκαργκάνας, υπ. εφημερίδας «Εργατική Αλληλεγγύη»

Προκόπης Παπαστράτης, πανεπιστημιακός - ιστορικός

 

2.30μμ-4.00μμ Αίθουσα Α

Από τον Σπάρτακο στο Κ.Κ.Γ. 1918-1923

Σωτήρης Κοντογιάννης, αρθρογράφος «Εργατική Αλληλεγγύη»

Λέανδρος Μπόλαρης, συγγραφέας

 

2.30μμ-4.00μμ Αίθουσα B

Τζόρτζ Γκρος - Η Γερμανική Επανάσταση εικονογραφημένη

Λήδα Καζαντζάκη, ιστορικός τέχνης

Αλεξάνδρα Μαρτίνη, φοιτήτρια ΑΣΚΤ 

 

4.30μμ-6.00μμ Αίθουσα Α

Η Βαϊμάρη - από την επανάσταση στον φασισμό

Αλέξανδρος Κεσσόπουλος, βιβλίο: Η αυτοκτονία του δήμου

Κώστας Πίττας, Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο

 

4.30μμ-6.00μμ Αίθουσα B

Η Ελλάδα 1918-1923

Μιχάλης Λυμπεράτος, ιστορικός-εκπαιδευτικός

Πέτρος Κωνσταντίνου, συντονιστής ΚΕΕΡΦΑ

 

6.30μμ-8.00μμ Αμφιθέατρο

Η Ρόζα, ο Λένιν και το ΣΕΚΕ

Μάκης Καβουριάρης, πανεπιστημιακός

Μαρία Στύλλου, υπ. περιοδικού «Σοσιαλισμός Από τα Κάτω»

 

 

H ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΣΤΙΣ ΑΛΛΕΣ  ΠΟΛΕΙΣ

 

ΠΑΤΡΑ

Τετάρτη 21 Νοέμβρη, 7μμ

Αίθουσα ΕΒΕ, Αράτου 21, πλ. Όλγας

 

ΒΟΛΟΣ

Παρασκευή 23 Νοέμβρη, 7μμ

Θόλος (πανεπιστήμιο)

 

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Σάββατο 24 Νοέμβρη, 3μμ-8μμ

Εργατικό Κέντρο

 

ΓΙΑΝΝΕΝΑ

Τετάρτη 28 Νοέμβρη, 7μμ

Συνεδριακό Κέντρο Περιφέρειας, στοά Σάρκα

 

ΞΑΝΘΗ

Τετάρτη 28 Νοέμβρη, 7μμ

Πανεπιστήμιο (Φουαγιέ ΠΡΟΚΑΤ)

 

ΗΡΑΚΛΕΙΟ

Σάββατο 1 Δεκέμβρη, 6μμ

Εργατικό Κέντρο 

 

XANIA

Κυριακή 2 Δεκέμβρη, 6μμ

Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου (ΚΑΜ)

Κατεχάκη και Ακτή Τομπάζη