Ζαν Πιέρ Βερνάν (Jean-Pierre Vernant) (1914 - 2007).
Γάλλος ιστορικός και ανθρωπολόγος , επιφανέστατος ελληνιστής.
Πέθανε στις 9 Ιανουαρίου 2007
έχοντας αφήσει πίσω του σπουδαίο συγγραφικό έργο για την αρχαία Ελλάδα.
Σπούδασε στη Σορβόννη ιστορία, κοινωνική ανθρωπολογία και φιλοσοφία. Υπήρξε μέλος του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος από το 1932 έως το 1970,
οπότε αποχώρησε μη αντέχοντας το δογματισμό του.
Στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο πήρε ενεργό μέρος στην αντίσταση κατά των Γερμανών.
Αρχικά υπηρέτησε ως καθηγητής Φιλοσοφίας σε διάφορα Λύκεια,
στη συνέχεια εργάστηκε στο CNRS (Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών),
ενώ από το 1957 έως το 1975 κατέλαβε τη θέση του διευθυντή σπουδών
στο Ecole Pratique des Hautes Etudes.
Το 1964 ίδρυσε στο Παρίσι το "Κέντρο Συγκριτικών Ερευνών για τις Αρχαίες Κοινωνίες Centre Louis Gernet»,
προς τιμή του επιφανούς δασκάλου του στη Σορβόνη ,
ίδρυμα το οποίο διηύθυνε μέχρι το 1984.
Το 1975 έγινε Καθηγητής στο Collège de France
(Έδρα της Συγκριτικής Μελέτης των Αρχαίων Θρησκειών).
Πολυάριθμες είναι οι τιμητικές διακρίσεις του Βερνάν από διάφορες χώρες και επιστημονικά ιδρύματα, μεταξύ των οποίων και η αναγόρευσή του σε επίτιμο διδάκτορα του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, το 2002.
Ο Βερνάν υπήρξε ένα από τους πιο επιφανείς μελετητές της αρχαίας Ελλάδας και ένας διανοούμενος "πρώτης γραμμής" , όσες φορές χρειάστηκε να υπερασπιστεί τις αρχές του ανθρωπισμού απέναντι σε όλα τα καταπιεστικά συστήματα του καιρού του.
Η στρουκτουραλιστική μέθοδος ανάλυσης ( με τη βοήθεια της κοινωνικής ανθρωπολογίας, της γλωσσολογίας και της κοινωνιολογίας) των πολιτικών και κοινωνικών δομών, του συστήματος τελετουργιών αλλά και της βαθύτερης λειτουργίας του θεάτρου στην αρχαία ελληνική κοινωνία θεωρείται σήμερα απαραίτητο εργαλείο για κάθε επιστήμονα που επιχειρεί να προσεγγίσει διαλεκτικά τον αρχαίο κόσμο.
Όπως λέει χαρακτηριστικά ο David Bouvier , καθηγητής της αρχαίας ελληνικής φιλολογίας στη Λοζάνη, " Ας δούμε τα πράγματα καθαρά: σήμερα η παρουσία των ελληνικών σπουδών σε ένα πανεπιστήμιο δεν μπορεί πλέον να δικαιολογηθεί μόνον με την παραδοσιακή φιλολογική προσέγγιση. Χρειάζεται κάτι περισσότερο, κι αυτό το "περισσότερο" είναι ο Βερνάν, που μας άνοιξε αριστοτεχνικά το δρόμο" ( σ.σ. Πηγή: το θαυμάσιο ένθετο αφιέρωμα στο Βερνάν στη χθεσινή Αυγή-21/1/07).
Ο ανθρώπινος νους , κατά το Βερνάν, δεν είναι αποκομμένος από τις κοινωνικές και πολιτικές δομές της εποχής του. Ίσα ίσα δημιουργεί πολύπλοκες σχέσεις με αυτές αλλά και χάρη σ' αυτές , σχέσεις που αντανακλώνται στα έργα του πολιτισμού του. Αυτές τις σχέσεις οφείλει ο σύγχρονος ερευνητής να αποκαλύψει και να οδηγηθεί στα σχετικά συμπεράσματα.
"Σε σχέση με άλλους πολιτισμούς, ινδικούς, κινεζικούς ή αφρικανικούς, οι Ελληνες ήσαν εκείνοι που ώθησαν το πνεύμα προς μια κατεύθυνση, η οποία θα κατέληγε στην ανάπτυξη μιας πειραματικής επιστήμης κι ενός τεχνικού μετασχηματισμού του κόσμου. Επομένως οι Ελληνες είναι η "πηγή", αλλά ταυτόχρονα μας προειδοποιούν για τους κινδύνους. Οι Ελληνες ποτέ δεν πίστεψαν ότι θα υπάρχει μια απεριόριστη πρόοδος της γνώσης και των τεχνικών. Ποτέ δεν πίστεψαν και ποτέ δεν θέλησαν ο άνθρωπος να γίνει -όπως το διατύπωσε ο Ντεκάρτ- κύριος και κάτοχος της φύσης. Οι Ελληνες θεωρούσαν ότι ο άνθρωπος είναι μέρος της φύσης και ότι ο ρόλος του είναι να προσπαθεί να την κατανοεί και όχι να κυριαρχεί πάνω σ' αυτήν".
Τίτλοι βιβλίων του Βερνάν που κυκλοφορούν στα ελληνικά:
* Μύθος και σκέψη στην αρχαία Ελλάδα Ι, εκδόσεις ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ-ΔΑΙΔΑΛΟΣ, 1989
* Μύθος και σκέψη στην αρχαία Ελλάδα ΙΙ, εκδόσεις ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ-ΔΑΙΔΑΛΟΣ, 1989
* Μύθος και θρησκεία στην αρχαία Ελλάδα, εκδόσεις ΣΜΙΛΗ, 2000
* Μύθος και τραγωδία στην αρχαία Ελλάδα Ι, εκδόσεις ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ-ΔΑΙΔΑΛΟΣ, 1988
* Μύθος και τραγωδία στην αρχαία Ελλάδα ΙΙ, εκδόσεις ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ-ΔΑΙΔΑΛΟΣ, 1988
* Μύθος και κοινωνία στην αρχαία Ελλάδα, εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, 2005
* Μήτις - Η πολύτροπη νόηση στην αρχαία Ελλάδα, εκδόσεις ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ-ΔΑΙΔΑΛΟΣ, 1993
* Οι απαρχές της ελληνικής σκέψης, εκδόσεις M.ΚΑΡΔΑΜΙΤΣΑ
* Ο Έλληνας άνθρωπος, εκδόσεις ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ, 1996
* Το βλέμμα του θανάτου, Στο μάτι του καθρέφτη, εκδόσεις ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ, 1992
* Αγαπάμε τα αρχαία ελληνικά, εκδόσεις ΠΟΤΑΜΟΣ, 2002
* Ανάμεσα στο μύθο και την πολιτική, εκδόσεις ΣΜΙΛΗ, 2003
* Η ελληνική σκέψη - Γνώση και μνήμη, εκδόσεις ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ, 1993
Γάλλος ιστορικός και ανθρωπολόγος , επιφανέστατος ελληνιστής.
Πέθανε στις 9 Ιανουαρίου 2007
έχοντας αφήσει πίσω του σπουδαίο συγγραφικό έργο για την αρχαία Ελλάδα.
Σπούδασε στη Σορβόννη ιστορία, κοινωνική ανθρωπολογία και φιλοσοφία. Υπήρξε μέλος του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος από το 1932 έως το 1970,
οπότε αποχώρησε μη αντέχοντας το δογματισμό του.
Στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο πήρε ενεργό μέρος στην αντίσταση κατά των Γερμανών.
Αρχικά υπηρέτησε ως καθηγητής Φιλοσοφίας σε διάφορα Λύκεια,
στη συνέχεια εργάστηκε στο CNRS (Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών),
ενώ από το 1957 έως το 1975 κατέλαβε τη θέση του διευθυντή σπουδών
στο Ecole Pratique des Hautes Etudes.
Το 1964 ίδρυσε στο Παρίσι το "Κέντρο Συγκριτικών Ερευνών για τις Αρχαίες Κοινωνίες Centre Louis Gernet»,
προς τιμή του επιφανούς δασκάλου του στη Σορβόνη ,
ίδρυμα το οποίο διηύθυνε μέχρι το 1984.
Το 1975 έγινε Καθηγητής στο Collège de France
(Έδρα της Συγκριτικής Μελέτης των Αρχαίων Θρησκειών).
Πολυάριθμες είναι οι τιμητικές διακρίσεις του Βερνάν από διάφορες χώρες και επιστημονικά ιδρύματα, μεταξύ των οποίων και η αναγόρευσή του σε επίτιμο διδάκτορα του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, το 2002.
Ο Βερνάν υπήρξε ένα από τους πιο επιφανείς μελετητές της αρχαίας Ελλάδας και ένας διανοούμενος "πρώτης γραμμής" , όσες φορές χρειάστηκε να υπερασπιστεί τις αρχές του ανθρωπισμού απέναντι σε όλα τα καταπιεστικά συστήματα του καιρού του.
Η στρουκτουραλιστική μέθοδος ανάλυσης ( με τη βοήθεια της κοινωνικής ανθρωπολογίας, της γλωσσολογίας και της κοινωνιολογίας) των πολιτικών και κοινωνικών δομών, του συστήματος τελετουργιών αλλά και της βαθύτερης λειτουργίας του θεάτρου στην αρχαία ελληνική κοινωνία θεωρείται σήμερα απαραίτητο εργαλείο για κάθε επιστήμονα που επιχειρεί να προσεγγίσει διαλεκτικά τον αρχαίο κόσμο.
Όπως λέει χαρακτηριστικά ο David Bouvier , καθηγητής της αρχαίας ελληνικής φιλολογίας στη Λοζάνη, " Ας δούμε τα πράγματα καθαρά: σήμερα η παρουσία των ελληνικών σπουδών σε ένα πανεπιστήμιο δεν μπορεί πλέον να δικαιολογηθεί μόνον με την παραδοσιακή φιλολογική προσέγγιση. Χρειάζεται κάτι περισσότερο, κι αυτό το "περισσότερο" είναι ο Βερνάν, που μας άνοιξε αριστοτεχνικά το δρόμο" ( σ.σ. Πηγή: το θαυμάσιο ένθετο αφιέρωμα στο Βερνάν στη χθεσινή Αυγή-21/1/07).
Ο ανθρώπινος νους , κατά το Βερνάν, δεν είναι αποκομμένος από τις κοινωνικές και πολιτικές δομές της εποχής του. Ίσα ίσα δημιουργεί πολύπλοκες σχέσεις με αυτές αλλά και χάρη σ' αυτές , σχέσεις που αντανακλώνται στα έργα του πολιτισμού του. Αυτές τις σχέσεις οφείλει ο σύγχρονος ερευνητής να αποκαλύψει και να οδηγηθεί στα σχετικά συμπεράσματα.
"Σε σχέση με άλλους πολιτισμούς, ινδικούς, κινεζικούς ή αφρικανικούς, οι Ελληνες ήσαν εκείνοι που ώθησαν το πνεύμα προς μια κατεύθυνση, η οποία θα κατέληγε στην ανάπτυξη μιας πειραματικής επιστήμης κι ενός τεχνικού μετασχηματισμού του κόσμου. Επομένως οι Ελληνες είναι η "πηγή", αλλά ταυτόχρονα μας προειδοποιούν για τους κινδύνους. Οι Ελληνες ποτέ δεν πίστεψαν ότι θα υπάρχει μια απεριόριστη πρόοδος της γνώσης και των τεχνικών. Ποτέ δεν πίστεψαν και ποτέ δεν θέλησαν ο άνθρωπος να γίνει -όπως το διατύπωσε ο Ντεκάρτ- κύριος και κάτοχος της φύσης. Οι Ελληνες θεωρούσαν ότι ο άνθρωπος είναι μέρος της φύσης και ότι ο ρόλος του είναι να προσπαθεί να την κατανοεί και όχι να κυριαρχεί πάνω σ' αυτήν".
Τίτλοι βιβλίων του Βερνάν που κυκλοφορούν στα ελληνικά:
* Μύθος και σκέψη στην αρχαία Ελλάδα Ι, εκδόσεις ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ-ΔΑΙΔΑΛΟΣ, 1989
* Μύθος και σκέψη στην αρχαία Ελλάδα ΙΙ, εκδόσεις ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ-ΔΑΙΔΑΛΟΣ, 1989
* Μύθος και θρησκεία στην αρχαία Ελλάδα, εκδόσεις ΣΜΙΛΗ, 2000
* Μύθος και τραγωδία στην αρχαία Ελλάδα Ι, εκδόσεις ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ-ΔΑΙΔΑΛΟΣ, 1988
* Μύθος και τραγωδία στην αρχαία Ελλάδα ΙΙ, εκδόσεις ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ-ΔΑΙΔΑΛΟΣ, 1988
* Μύθος και κοινωνία στην αρχαία Ελλάδα, εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, 2005
* Μήτις - Η πολύτροπη νόηση στην αρχαία Ελλάδα, εκδόσεις ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ-ΔΑΙΔΑΛΟΣ, 1993
* Οι απαρχές της ελληνικής σκέψης, εκδόσεις M.ΚΑΡΔΑΜΙΤΣΑ
* Ο Έλληνας άνθρωπος, εκδόσεις ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ, 1996
* Το βλέμμα του θανάτου, Στο μάτι του καθρέφτη, εκδόσεις ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ, 1992
* Αγαπάμε τα αρχαία ελληνικά, εκδόσεις ΠΟΤΑΜΟΣ, 2002
* Ανάμεσα στο μύθο και την πολιτική, εκδόσεις ΣΜΙΛΗ, 2003
* Η ελληνική σκέψη - Γνώση και μνήμη, εκδόσεις ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ, 1993
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου