Πες τα, χρυσόστομε!

Μεταφέρω αυτούσιο το κείμενο του σπουδαίου κριτικού Δημήτρη Δανίκα , από το Βιβλιοδρόμιο της εφημερίδας Τα ΝΕΑ (5.1.07). Το κάνω γιατί με εκφράζει απόλυτα. Η παντοκρατορία του αμερικανικού κινηματογράφου φαίνεται προς το παρόν ακαταμάχητη. Όμως ως πότε ο Έλληνας σινεφίλ θα ανέχεται να βλέπει τις ηλιθιότητες που του σερβίρει το Χόλιγουντ; Κάποτε θα πάρει ανάποδες και θα γυρίσει την πλάτη του στα σκουπίδια με τα στραφταλιστά περιτιλύγματα και θα αναζητήσει πραγματικό κινηματογράφο. Και τότε θα δείτε τι έχει να γίνει. Όλο το καλοστημένο σύστημα του κινηματογραφικού Καρτέλ θα καταρρεύσει εν μία νυκτί. Δε θα το σώσουν ούτε τα STERια του ούτε τα αστέρια του, που νομίζουν ότι με πορδές βάφουν αβγά, δηλαδή κάνουν πραγματικό κινηματογράφο.
***

Ο ελληνικός κινηματογράφος δίνει τη μάχη του στα ταμεία ενάντια στις χολιγουντιανές παραγωγές

Με λιανοντούφεκα εναντίον F-16

του Δημήτρη Δανίκα

Αφού το χάρτινο και κακοχυμένο «Εragon» κατήγαγε θρίαμβο εξήντα χιλιάδων θεατών, τότε το αριστοτεχνικό από τη Δανία «Strings, το νήμα της ζωής», με περισσότερη απολαυστική ουσία, πρέπει να κόψει τουλάχιστον ένα εκατομμύριο εισιτήρια


Αν η υβριστική, ανάποδη σκηνοθεσία του Γιάννη Οικονομίδη στην ταινία «Με την ψυχή στο στόμα» ομιλούσε την αγγλική, τότε ο Ερρίκος Λίτσης θα είχε πολλές πιθανότητες να βρεθεί στην πεντάδα των υποψηφίων των Όσκαρ, ακολουθούμενος από τη Μαρία Κεχαγιόγλου για δεύτερο γυναικείο ρόλο

Τι νομίζετε; Ότι η αξία της ίδιας της ταινίας είναι το δόλωμα για τα ταμεία; Δηλαδή τα καλλιτεχνικά επιτεύγματα, το σενάριο, οι διάλογοι, οι ερμηνείες, η απόλαυση; Πλάνη και οφθαλμαπάτη. Οι μηχανισμοί σπρώχνουν μια ταινία. Όπως συμβαίνει με τα δύο μεγάλα κόμματα. Εκλογική πελατεία εκεί, βιομηχανία, ονόματα, star system εδώ. Έτσι συγκεντρώνονται τα πρόβατα και έτσι φτιάχνεται η στρούγκα. Μπεεεε!

Πρώτο κριτήριο τα ονόματα. Ο Μπραντ Πιτ ξεκινάει από τα αποδυτήρια με μια εκατοστάρα (χιλιάδες εννοείται) και βάλε. Μαζί με τα σαρκώδη χείλη της Αντζελίνας Ζολί στην τρακοσάρα και βάλε. Δεν πάει να παίζουν τη μεγαλύτερη μπαρούφα από συστάσεως κινηματογράφου. Τίγκα τις πρώτες μέρες οι αίθουσες, Δεύτερο κριτήριο η show business, το Χόλιγουντ και φυσικά η αγγλική γλώσσα. Και ο τελευταίος καράβλαχος βλέπει μόνο english speaking films. Έλεος. Τρίτο κριτήριο το σπρώξιμο, το promotion και τα παπαγαλάκια των ΜΜΕ. Τελευταίο και καταϊδρωμένο (κριτήριο) η ταινία. Μωρέ, δεν πάει να έχεις γυρίσει το καλύτερο animation. Αν δεν είσαι από Disney και Dreamworks σε έφαγε η μαρμάγκα.

Δεν τελειώσαμε με τα F-16. Υπάρχει και ο ανελέητος παράγοντας της διανομής και των πολυκινηματογραφικών συγκροτημάτων (multiplex). Παράδειγμα. Πρόσφατο και επιπέδου καρτέλ. Η «Ιστορία της Γέννησης» που ούτε ο Φώσκολος θα καταδεχόταν να την υπογράψει, την πρώτη μέρα εξόδου στο «Ετουάλ Αλεξάνδρα» έσπασε ρεκόρ μόλις 3 εισιτηρίων! Συνολικώς το πρώτο κρίσιμο τετραήμερο μετά βίας έπιασε το διψήφιο των 90 θεατών. Δηλαδή χειρότερα και από το εγκεφαλογράφημα του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου. Κι όμως οι συμβεβλημένες με τις μεγάλες εταιρείες αίθουσες είναι αναγκασμένες να παίζουν τουλάχιστον δύο εβδομάδες ακόμα και τα αζήτητα σκουπίδια. Καταλάβατε τώρα πώς πιάνονται οι αριθμοί των εκατό, διακοσίων χιλιάδων θεατών. Με διακόσιες κόπιες σε διακόσιες αίθουσες επί δύο τουλάχιστον εβδομάδες και με άφθονο διαφημιστικό βομβαρδισμό.

Πού θέλω να καταλήξω; Στα λιανοντούφεκα made in Greece. Γιατί όπως μου έλεγε ο Μάνος Κρεζίας της ελληνικής Odeon, μόνο από τις ελληνικές παραγωγές θα συνέλθουν οι αίθουσες και θα αναστραφεί η κατιούσα των ταμείων. Μόνο από ελληνικές ταινίες. Όπως συμβαίνει στην Ισπανία (με τις ισπανικές), στη Γερμανία, τη Γαλλία. Επειδή λοιπόν από τη φετινή εγχώρια παραγωγή παρατηρήθηκε μικρή ανάκαμψη καλλιτεχνική. Και επειδή από τον Αύγουστο μέχρι σήμερα η πιο ψυχαγωγική αμερικανική ταινία ήταν το «Happy feet» - τέτοια φτώχεια δηλαδή - αλλά και επειδή το «Πέντε λεπτά ακόμα» κατάφερε μέσα σ' αυτήν τη μελαγχολία, με μια πρόχειρη σκηνοθεσία και μερικά αστεία να πλησιάσει 400.000 εισιτήρια, εκ των πραγμάτων λοιπόν καταφεύγω στις συγκρίσεις. Αν το καλοσκεφτείτε θα μείνετε με ανοικτό το στόμα.

Πιο γελαστή κωμωδία το «Πέντε λεπτά ακόμα» του Γιάννη Ξανθόπουλου από τα «Χριστούγεννα στην πρίζα» με Μάθιου Μπρόντερικ και Ντάνι Ντε Βίτο. Πέντε κλάσεις ανώτερη από τη «Σχολή για απατεώνες» με Μπίλι Μπομπ Θόρντον. Η καλλιγραφική καρικατούρα του Κώστα Καπάκα «Uranya», εκατό φορές ανώτερη από τον ανεκδιήγητο «Φύλακα» με έναν ξεπουπουλιασμένο Κέβιν Κόστνερ. Και όχι μόνο. Καλύτερα πέρασα με τα μπαλκόνια της Κουτσινότα, ενώ αντιθέτως ο χρόνος δεν περνούσε με τα κορακίστικα του Ντενζέλ Ουάσινγκτον στο «Deja vu» που όσοι γνωστοί μου το είδαν έβριζαν την ώρα και τη στιγμή που έδωσαν τα λεφτουδάκια τους να δουν μια τέτοια φλύαρη χαλκομανία.

Στα ίσα και με βάση όσα έχω δει μέχρι τώρα, το «Ροζ» του Αλέξανδρου Βούλγαρη πάνω, πολύ πάνω από το «Thank you for smoking» που πάει για Χρυσές Σφαίρες. Και αν η υβριστική, ανάποδη σκηνοθεσία του Γιάννη Οικονομίδη στην ταινία «Με την ψυχή στο στόμα» ομιλούσε την αγγλική, ε, τότε ο Ερρίκος Λίτσης θα είχε πολλές πιθανότητες να βρεθεί στην πεντάδα των υποψηφίων των Όσκαρ, ακολουθούμενος από τη Μαρία Κεχαγιόγλου και τη Μαρία Ναυπλιώτου για τους δεύτερους γυναικείους ρόλους. Κι όμως καμία από τις δύο δεν έχει εξασφαλίσει μέχρι στιγμής συγκεκριμένη ημερομηνία προβολής. Ενώ αν ήταν made in USA τα μειράκια της ελληνικής δημοσιογραφίας θα εκλιπαρούσαν μια κουβέντα από τον Λίτση και οι θεατές θα ήξεραν απ' έξω και το νούμερο εσωρούχων της Ναυπλιώτου!

Και για να μην παρεξηγηθώ. Δεν είναι όλες οι ξένες κακές και όλες οι ελληνικές καλές. Αστεία πράγματα. Το ελληνικό σινεμά βρίσκεται στα σπάργανα. Απλώς να κρίνετε με βάση την ταινία, όχι το όνομα, το multiplex και τα παπαγαλάκια. Το brain washing μετατρέπει τους θεατές σε κότες και τον κινηματογράφο σε ορνιθοτροφείο. Κρίνετε ανεπηρέαστα. Ανεξάρτητα από χώρα προέλευσης, ονόματα, γλώσσα. Η χειρότερη αποικιοκρατία είναι αυτή που έχει φωλιάσει στη σκέψη, το μυαλό και το σώμα μας. Ζωντανές ντουντούκες ανθυποκουλτούρας χωρίς να εισπράττουμε μία. Και κερατάδες και δαρμένοι. Ο ανταγωνισμός άνισος και τρομερά άδικος. Σαν να προσπαθείς να καταρρίψεις F-16 με λιανοντούφεκα. Όμως αξίζει τον κόπο. Για το Σινεμά, ρε γαμώτο!

Να πάω στα μεγάλα ονόματα; Να πάω. Ε, λοιπόν και παρά τις όποιες επιφυλάξεις μου, πιο στέρεος είναι ο «Έντουαρτ» (από 22/2) της Αγγελικής Αντωνίου από τους προπαγανδιστικούς, χριστιανικούς και κουραστικούς «Δίδυμους πύργους» του Όλιβερ Στόουν. Και καλύτερη η ερμηνεία του Αλβανού ηθοποιού από τη μόνιμη απορία που ζωγραφίζεται διαρκώς στο πρόσωπο του Νίκολας Κέιτζ. Λιγότερη πλήξη αισθάνθηκα με τη φυλακή του Έντουαρτ και απείρως περισσότερη με τα αλαμπουρνέζικα του σπουδαίου Μ. Νάιτ Σιάμαλαν στο «Lady in the water». Πού να δείτε την πανωλεθρία της Νικόλ Κίντμαν στο «Πορτρέτο της Νταϊάν Άρμπους» (Fur) που προβάλλεται αυτές τις μέρες. Παιδιά, μη σας πιάνουν κότσους. Ας πούμε «Ο διάβολος φοράει Πράντα». Χωρίς το χέρι της θεάς (Μέριλ Στριπ) η σκηνοθεσία του Ντέιβιντ Φράνκελ θα κατέληγε στη Β' Εθνική.

Τι να πρωτοθυμηθώ απ' όσα σκουπίδια και δήθεν λουστραρισμένα «προϊόντα» με περισπούδαστα ονόματα έχω δει τους πρώτους πέντε μήνες της φετινής, «χειμερινής» περιόδου. Το «Ωχ στο Οχάιο»; Ωχ, το μάτι μου. Οι «Flyboys» αντί για πόλεμο έκαναν τουρισμό στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ακόμα και ο Μπράιαν Ντε Πάλμα στη «Μαύρη Ντάλια» έχασε τ' αυγά και τα πασχάλια.