Δευτέρα, Σεπτεμβρίου 25, 2023

22 σημαντικοί συγγραφείς του ...ενός μυθιστορήματος στη ζωή τους

 

aris aleksandrou

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχνικό στερέωμα. Σε αυτό το αφιέρωμα, συγκεντρώσαμε είκοσι δύο δημιουργούς, ξένους και Έλληνες, που δημοσίευσαν ένα και μοναδικό, μα από όλες τις απόψεις σπουδαίο μυθιστόρημα.

Επιμέλεια: Σόλωνας Παπαγεωργίου

Δεν γράφουν όλοι οι ξακουστοί συγγραφείς πολλά μυθιστορήματα. Κάποιοι, είτε λόγω ιδιοσυγκρασίας, είτε εξαιτίας των συνθηκών, έμελλε να γράψουν ένα και μοναδικό, το οποίο όμως αρκούσε ώστε να καθιερωθούν στο λογοτεχνικό στερέωμα. Κάποιοι άλλοι δημιουργοί ξεκίνησαν ως ποιητές, και πολύ αργότερα, έκαναν την παρθενική και αποκλειστική τους εμφάνιση στον χώρο της μυθιστοριογραφίας, αφήνοντας το ανεξίτηλο αποτύπωμά τους.

Σε αυτό το αφιέρωμα, συγκεντρώσαμε είκοσι δύο συγγραφείς, ξένους και Έλληνες, οι οποίοι στη ζωή τους έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα, που όμως αποτελεί ορόσημο στην εργογραφία τους. Αποκλείσαμε τους συγγραφείς που βρίσκονται ακόμα εν ζωή, καθώς μπορεί να μας εκπλήξουν στην πορεία με ακόμα ένα μυθιστόρημά τους.

Στη λίστα μας δεν συμπεριλάβαμε τη Χάρπερ Λη, η οποία εξέδωσε δύο μυθιστορήματα όσο ζούσε. Παρ’ όλα αυτά, οφείλουμε να κάνουμε μια ειδική αναφορά στην περίπτωσή της, εφόσον το δεύτερο έργο της, Βάλε ένα φύλακα (εκδ. Bell, μτφρ. Σώτη Τριανταφύλλου), είναι εν μέρει βασισμένο στο πρώτο προσχέδιο του προηγούμενου μυθιστορήματός της Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια (εκδ. Bell, μτφρ. Βικτώρια Τράπαλη).

ena vivlio o aoratos anthroposΡαλφ Έλισον (Ο αόρατος άνθρωπος, εκδ. Κέδρος, μτφρ. Αγορίτσα Μπακοδήμου)

Ο λεπτολόγος Ραλφ Έλισον δημοσίευσε αποκλειστικά ένα μυθιστόρημα στη ζωή του, «ένα βιβλίο άριστης ποιότητας, ένα υπέροχο βιβλίο, κωμικοτραγικό, ποιητικό», όπως είχε χαρακτηρίσει ο νομπελίστας Σολ Μπέλοου τον Αόρατο άνθρωπο.

Ο Έλισον, θέλοντας να παραδώσει ένα δεύτερο έργο αντάξιο του ντεμπούτου του, πέρασε τα υπόλοιπα σαράντα χρόνια της ζωής του γράφοντας το επόμενο μυθοπλαστικό βιβλίο του, που είχε τον τίτλο Juneteenth. Το 1967, ένα σημαντικό μέρος του βιβλίου χάθηκε σε μια πυρκαγιά που κατέστρεψε την εξοχική κατοικία του συγγραφέα, και ο Έλισον υποχρεώθηκε να ξαναγράψει τις συγκεκριμένες σελίδες εκ νέου, κάτι που φαίνεται πως έκαμψε το ηθικό του.

Εντέλει, μια εκδοχή του Juneteenth κυκλοφόρησε μετά από τον θάνατο του Έλισον, μια εκδοχή που «αναμφιβόλως, δεν είναι ένα μυθιστόρημα: στερείται της μορφής, της λογικής και της αυτόνομης δύναμης ενός μυθιστορήματος», σύμφωνα με την κριτική του Guardian.

ena vivlio oi dekatreis sintages tis apistiasΝόρα Έφρον (Οι δεκατρείς συνταγές της απιστίας, εκδ. Πόλις, μτφρ. Χίλντα Παπαδημητρίου)

Η Νόρα Έφρον ήταν πολυπράγμων και ανοιχτό πνεύμα, και στη ζωή της ασχολήθηκε με μεγάλη επιτυχία με τον κινηματογράφο, ως σεναριογράφος κι ως σκηνοθέτρια, τη θεατρική γραφή, τη γραφή δοκιμίων και τη δημοσιογραφία.

Η Έφρον είχε εκδώσει αρκετά βιβλία, αλλά μονάχα ένα από αυτά είναι μυθιστόρημα: Οι δεκατρείς συνταγές της απιστίας, ένα αυτοβιογραφικό έργο εμπνευσμένο από τις εμπειρίες της από τον γάμο της με τον έγκριτο δημοσιογράφο Καρλ Μπέρνσταϊν, ο οποίος είναι περισσότερο γνωστός για τα ρεπορτάζ του για το Σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ.

ena vivlio epikindines sxeseisΠιέρ Σοντερλό ντε Λακλό (Οι επικίνδυνες σχέσεις, εκδ. Ψυχογιός, μτφρ. Κώστας Κατσουλάρης)

Ο δαιμόνιος Λακλό, στρατιωτικός, εφευρέτης, ελευθεροτέκτονας και συγγραφέας ενός και μοναδικού μυθιστορήματος, επιθυμούσε «να γράψει ένα έργο έξω από τα συνηθισμένα, που θα προκαλούσε μεγάλο θόρυβο, και θα επιζούσε μετά από τον θάνατό του». Εκπλήρωσε τον πόθο του δημοσιεύοντας τις Επικίνδυνες σχέσεις, που η πρώτη τους έκδοση εξαντλήθηκε μέσα σε μια εβδομάδα, που σκανδάλισαν με το που κυκλοφόρησαν και βρέθηκαν στη βιβλιοθήκη της Μαρίας Αντουανέτας μετά από την εκτέλεσή της, που αργότερα απαγορεύτηκαν στη Γαλλία, και μέχρι σήμερα συζητιούνται και εμπνέουν ακαδημαϊκές μελέτες, καθώς και διασκευές για την τηλεόραση και τον κινηματογράφο.

Θέμα του επιστολικού αυτού μυθιστορήματος, η σχέση του υποκόμη Ντε Βαλμόν με τη μαρκησία Ντε Μερτέιγ, οι οποίοι, από εραστές, γίνονται ορκισμένοι εχθροί και εντέλει αλληλοκαταστρέφονται.

ena vivlio o gatopardosΤζουζέπε Τομάζι ντι Λαμπεντούζα (Ο γατόπαρδος, εκδ. Bell, μτφρ. Μαρία Σπυριδοπούλου)

«Από τις δεκαέξι ώρες που παραμένω ξύπνιος, περνώ τουλάχιστον τις δέκα απομονωμένος», είχε παραδεχτεί ο Ιταλός ευπατρίδης Τομάζι ντι Λαμπεντούζα, ο οποίος ζούσε αποτραβηγμένος από τον κόσμο και δεν βιάστηκε καθόλου να δημοσιεύσει κείμενά του.

Ο γατόπαρδος, που κυκλοφόρησε μετά από τον θάνατο του συγγραφέα, εκτυλίσσεται στην περίοδο της Ιταλικής Ενοποίησης. Λίγο πριν από τον σχηματισμό του Βασιλείου της Ιταλίας, ο πρωταγωνιστής του βιβλίου, ο Πρίγκιπας Φαμπρίτσιο, ένας από τους ισχυρότερους άνδρες της Σικελίας, αντιλαμβάνεται πως βαδίζει προς το τέλος μιας εποχής και καλείται να προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα της φθίνουσας αριστοκρατίας και της ανερχόμενης αστικής τάξης.

ena vivlio fovamai tavromaxeΠέδρο Λεμεμπέλ (Φοβάμαι, ταυρομάχε, εκδ. Καστανιώτη, μτφρ. Κώστας Αθανασίου)

Στο μυθιστόρημά του Φοβάμαι, ταυρομάχε, ο Λεμεμπέλ, Χιλιανός χρονικογράφος και ακτιβιστής για τα δικαιώματα των γκέι, παρουσιάζει μια ιστορία με θέμα τον έρωτα, τη συντροφικότητα και την επανάσταση.

Πρωταγωνίστρια, η Τρελή από Απέναντι, ένας ομοφυλόφιλος μεσήλικας που ζει σε μια φτωχογειτονιά του Σαντιάγκο την περίοδο της δικτατορίας του Πινοσέτ. Για χάρη του νεαρού Κάρλος, η Τρελή δέχεται να κρύψει στο σπίτι της κάποια κιβώτια που υποτίθεται πως περιέχουν βιβλία, μα στην πραγματικότητα κρύβουν τα όπλα των ανταρτών του Πατριωτικού Μετώπου Μανουέλ Ροντρίγκεζ, που σχεδιάζουν να δολοφονήσουν τον Πινοσέτ.

ena vivlio osa pairnei o anemosΜάργκαρετ Μίτσελ (Όσα παίρνει ο άνεμος, εκδ. Λιβάνη, μτφρ. Γιάννης Κουχτσόγλου)

Το Όσα παίρνει ο άνεμος, βιβλίο που δεν έχει αγαπηθεί τόσο παρ’ ημίν, αποτελεί διαχρονικό μπεστ σέλερ στην Αμερική. Παρότι είναι το μόνο έργο της Μίτσελ που έγινε δεκτό από κάποιον εκδότη κατά τη διάρκεια της ζωής της, η συγγραφέας είχε γράψει επίσης δυο νουβέλες, καθώς και ένα ακόμη μυθιστόρημα, στην εφηβεία της, το οποίο φρόντισε να εξαφανίσει.

Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Μίτσελ εγκατέλειψε τη μυθιστοριογραφία και αφοσιώθηκε στη συγγραφή ενθαρρυντικών επιστολών στους στρατιώτες που υπηρετούσαν μακριά από τις οικογένειές τους.

ena vivlio anemodarmena ipsiΈμιλι Μπροντέ (Ανεμοδαρμένα ύψη, εκδ. Άγρα, μτφρ. Άρης Μπερλής)

Η μεσαία κόρη της οικογένειας Μπροντέ, η Έμιλι, για τη ζωή της οποίας γνωρίζουμε ελάχιστα στοιχεία, κυρίως χάρη στα κείμενα της αδερφής της Σαρλότ, πέθανε από φυματίωση έναν χρόνο μετά από την έκδοση του μοναδικού μυθιστορήματός της, απρόθυμη να συμμορφωθεί στις υποδείξεις των ιατρών της.

Τα Ανεμοδαρμένα ύψη, επηρεασμένα από το κίνημα του Ρομαντισμού, τις γοτθικές μυθοπλασίες και τις σαιξπηρικές τραγωδίες, περιγράφουν την παθιασμένη, αλλά αδιέξοδη σχέση της Κάθριν Έρνσω και του βυρωνικού Χήθκλιφ.

 

 

 

[........................................]

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα...


 

Δεν υπάρχουν σχόλια: