Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα
Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.
Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρίου
Τέσσερα αστυνομικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα στα ελληνικά, ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας.
Ο Άρμιν Έρι απο το Λουξεμβούργο με το δικαστικό θρίλερ Η σκοτεινή μούσα, η Βρετανίδα Τζάνις Χάλετ με το whodunnit Ο κώδικας του θησαυρού, ο Γάλλος Ντιντιέ Φασέν με αποστασιοποιημένη περιγραφή που κινείται στα όρια ιστορίας και λογοτεχνίας στο Θάνατος ενός ταξιδιώτη και τέλος ο προσφάτως εκλιπών από τις Κανάριες Νήσους Αλέξις Ραβέλο με το μεσογειακό νουάρ Η στρατηγική του πεκινουά.
Δικαστικό θρίλερ από το Λιχτενστάιν
Η σκοτεινή μούσα, του Άρμιν Έρι [Armin Öhri]
Μτφρ. Χριστίνα Ντρέκου, εκδ. Βακχικόν
«Βερολίνο, 1865. Η πόλη στενάζει από τη ζέστη του καλοκαιριού και οι πολίτες της παρακολουθούν με αγωνία μια πολύκροτη εγκληματική υπόθεση: Ο αξιοσέβαστος καθηγητής Φιλοσοφίας Μπότο Γκολτς φέρεται να δολοφόνησε βάναυσα μια νεαρή ιερόδουλη. Όλα τα στοιχεία είναι εναντίον του και έτσι οδηγείται ενώπιων της δικαιοσύνης. Ο Γιούλιους Μπέντχαϊμ, ένας νεαρός φοιτητής νομικής που κερδίζει επιπλέον εισόδημα ως σκιτσογράφος σε σκηνές εγκλήματος και αίθουσες δικαστηρίων, παραολουθεί την υπόθεση στενά. Θα καταφέρει να ξεφύγει ο καθηγητής από την παγίδα του νόμου εκμεταλλευόμενος τα κενά του πρωσικού δικαίου; Ποια ήταν τα κίνητρά του για να διαπράξει το έγκλημα; Και πώς άραγε τον αντιμετωπίζουν οι συμπολίτες του στο Βερολίνο της εποχής του Μπίσμαρκ;»
Το δικαστικό θρίλερ είναι ένα κάπως ξεχασμένο παρακλάδι του αστυνομικού μυθιστορήματος, που επιβιώνει κυρίως στο σινεμά και στις τηλεοπτικές σειρές. Για να είμαστε δίκαιοι, δικαστικά θρίλερ γράφουν ακόμα κυρίως οι Αμερικανοί μπεστ-σελερίστες (John Grisham, Scott Turow, Michael Connolly), ενώ στην Ευρώπη έχει επικρατήσει περισσότερο η procedural μορφή του αστυνομικού είδους. Η Σκοτεινή Μούσα είναι ένα τέτοιο, καθαρό ιστορικό δικαστικό θρίλερ που διαδραματίζεται στο Βερολίνο του 1865, την εποχή του Μπίσμαρκ. Ανατρέποντας τη δομή του whodunnit, ο συγγραφέας αποκαλύπτει τον δολοφόνο στις πρώτες σελίδες του βιβλίου, και η αγωνία αφορά το αν θα καταδικαστεί ή θα γλιτώσει χάρη στην ευφυία του να επωφεληθεί από τα νομικά κενά του δικαίου. Παράλληλα, ο συγγραφέας περιγράφει τα ήθη της εποχής, τη σκληρή προτεσταντική ηθική, και καυτηριάζει τη θέση και την καταπίεση της γυναίκας. Όλα αυτά τα παρακολουθούμε μέσω της ματιάς ενός φοιτητή της νομικής, ο οποίος συνεργάζεται σαν σκιτσογράφος με τη βερολινέζικη αστυνομία.
Ο συγγραφέας Άρμιν Έρι είναι από το Λιχτενστάιν. Έχει σπουδάσει ιστορία, φιλοσοφία, γερμανική γλωσσολογία και λογοτεχνία, και αξιοποιεί τις γνώσεις του στο στήσιμο του βιβλίου, κάτι που φαίνεται όχι μόνο στις περιγραφές της πόλης και της ζωής σ’ αυτή, αλλά κυρίως μέσω των συζητήσεων των ηρώων. Η Σκοτεινή Μούσα τιμήθηκε με το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης του 2014 και έχουν ακολουθήσει άλλα δύο βιβλία, στα οποία ο βασικός ήρωας, ο φοιτητής Γιούλιους Μπέντχαϊμ, θα συνεχίσει να συνεργάζεται με την αστυνομία ως σκιτσογράφος των σκηνών διαφόρων εγκλημάτων.
Whodunnit από τη Βρετανία
Ο κώδικας του θησαυρού, της Τζάνις Χάλετ [Janice Hallett]
Μτφρ. Ειρήνη Γεούργα, εκδ. Διόπτρα
«Πριν από σαράντα χρόνια ο Στίβεν Σμιθ βρήκε ένα παιδικό βιβλίο της Ίντιθ Τουάιφορντ με τις σελίδες του γεμάτες παράξενα σχέδια και σημειώσεις. Το πήγε στην καθηγήτριά του, τη μις Άιλς, η οποία ήταν βέβαιη ότι σ’ αυτό βρισκόταν το κλειδί για τη λύση ενός γρίφου και ότι σε όλα τα βιβλία της συγγραφέως υπήρχε ένας μυστικός κώδικας. Έπειτα, σε μια σχολική εκδρομή, η μις Άιλς εξαφανίζεται και ο Στίβεν δεν μπορεί να θυμηθεί τι συνέβη. Τώρα, έχοντας περάσει πολλά χρόνια στη φυλακή, ο Στίβεν αποφασίζει να ερευνήσει το μυστήριο που τον στοιχειώνει για δεκαετίες. Τι συνέβη τελικά στη μις Άιλς; Δολοφονήθηκε; Κι είχε άραγε δίκιο για τον κώδικα; Ο Στίβεν, λαχταρώντας να βρει απαντήσεις σ’ αυτά τα ερωτήματα, έρχεται ξανά σε επαφή με ανθρώπους από την παιδική του ηλικία. Όμως σύντομα φαίνεται ότι η Ίντιθ Τουάιφορντ δεν ήταν απλώς μια συγγραφέας παιδικών βιβλίων…»
Η σχολή του whodunnit φάνηκε να έχει υποχωρήσει μετά τη λαίλαπα του scandi noir, αλλά από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη χώρα που υπήρξε η γενέτειρα των διανοητικών γρίφων, εμφανίζονται κάθε τόσο ταλαντοίχοι συγγραφείς οι οποίοι, κρατώντας τη δομή, ανατρέπουν ριζικά τους κανόνες του είδους. Τέτοια περίπτωση είναι και η Βρετανίδα Τζάνις Χάλετ, που με αυτό το δεύτερο μυθιστόρημά της καταφέρνει να μας δώσει ένα αστυνομικό μυθιστόρημα που να μη θυμίζει τίποτα απ’ όσα έχουμε διαβάσει ως τώρα. Ο κώδικας του θησαυρού μάς εκπλήσσει με την επινοητικότητά του, καθώς όλη η υποθεση στηρίζεται σε μια σειρά ηχογραφήσεων που αποκωδικοποιούνται με ένα σύγχρονο αυτόματο σύστημα. Ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου, ο πρώην κατάδικος Στίβεν Σμιθ, έμαθε να διαβάζει τη φυλακή αλλά καθώς είναι δυσλεκτικός, προτιμά να ηχογραφεί σ’ ένα παλιό κινητό τις σκέψεις του, τις συζητήσεις που κάνει και τα σχόλιά του.
Η ιστορία ξεκινάει σαράντα χρόνια νωρίτερα, όταν ο μικρός Στίβεν βρίσκει ξεχασμένο σ’ ένα λεωφορείο ένα παιδικό βιβλίο με όμορφο εξώφυλλο. Ο ίδιος δεν ξέρει ανάγνωση και το δίνει στη δασκάλα του, τη μις Άιλις, η οποία ενθουσιάζεται και το διαβάζει σε όλη την τάξη. Μια τάξη που λέγεται Ταυ Έψιλον, δηλαδή Τμήμα Ένταξης παιδιών με μαθησιακες δυσκολίες. Η μις Άιλις εξηγεί στην τάξη ότι το βιβλίο είναι πια απαγορευμένο «ως ξενοφοβικό, ρατσιστικό, χειριστικό και απλοϊκό». Εδώ η συγγραφέας δανείζεται στοιχεία από τα παιδικά αστυνομικά βιβλία της Ένιντ Μπλάιτον, που έχουν λατρέψει πολλές γενιές παιδιών, και με ευφυή τρόπο εισάγει ένα κρυμμένο κώδικα μέσα στις γραμμές τους. Ή μήπως όχι; Ο Στίβεν γυρίζει στο παρελθόν και αρχίζει να θυμάται την περίεργη εξαφάνιση της μις Άιλις στη διάρκεια μιας σχολικής εκδρομής. Χάθηκε, πράγματι, η μις Άιλις; Υπήρξε κώδικας μέσα στα παιδικά βιβλία, κι αν υπήρξε τι σήμαινε;
Οι Sunday Times αποκάλεσαν την Τζάνις Χάλετ «σύγχρονη Άγκαθα Κρίστι», όχι μόνο λόγω των κωδίκων και των κρυμμένων μυστικών, αλλά γιατί διανθίζει την ιστορία της με χιούμορ κι ανθρωπιά, χωρίς να χάνει ούτε στιγμή τον στόχο της που είναι ένα αληθινό μυστήριο και οι προσπάθειες επίλυσής του.
[.......................................................]
*Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου