ΕΝΑ ΔΟΚΙΜΙΟ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΗ ΚΑΨΑΛΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΒΥΡΩΝΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ , ΤΟΝ ΔΟΝ ΖΟΥΑΝ

Τίτλος

Εικονογράφηση για το έργο του Λόρδου Βύρωνα "Don Juan".

Χρονολογία έκδοσης

1849

Έκδοση

BYRON, George Gordon, Lord. The Poetical Works of Lord Byron. With notes, and a memoir of the author, Λονδίνο, George Henry and Co., [1849].

Σελίδα

202

Συλλογή

Ελληνική Βιβλιοθήκη - Κοινωφελές Ίδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης

1. Βύρωνος, «Δον Ζουάν. Απόσπασμα εκ του Τρίτου Άσματος»

μτφ. Κωνσταντίνος Δόσιος

  ΠΗΓΗ: ebooks.edu.gr

 

Α΄.
Χώρα θεία κυκλουμένη υπό νήσων μυροβόλων,
Όπου η Σαπφώ ηγάπα κ' εμελώδει φλογερά,
Ανεπήδησεν η Δήλος, εγεννήθη ο Απόλλων…
Δοξασθείσα εις τας τέχνας και τας μάχας φοβερά!
Ακατάπαυστα το έαρ σε στολίζει, σε θερμαίνει,
Ναι! απώλεσας τα πάντα αλλ' ο ήλιός σου μένει.

Β΄.
Και η μούσα η της Χίου και η μούσα η της Τέω,
Των ηρώων η κιθάρα των ερώτων ο αυλός,
Έφυγον εις ξένους τόπους κ' εγκατέλιπον την έω
Επειδή δεν τας ετίμα ο εδώ αιγιαλός.
Εις αυτάς σιγούν τας νήσους, νήσους πάλαι των Μακάρων
Κ' εξ αυτών ηχεί η δύσις, χώρα τότε των βαρβάρων.

Γ΄.
Τα βουνά την πεδιάδα βλέπουσι του Μαραθώνος,
Και ο Μαραθών τον πόντον της θαλάσσης θεωρεί·
Ων εκεί μίαν ημέραν εσυλλογιζόμην μόνος
Ότι η Ελλάς να γίνη ελευθέρα ημπορεί!
Επειδή, εφρόνουν, όστις των Περσών πατεί τους τάφους
Δεν ηδύνατο να ζήση επί δουλικού εδάφους.

Δ΄.
Ύπερθεν της Σαλαμίνος εις πετρηρεφείς ραχάδας
Βασιλεύς τις εθρονίσθη προς αυτήν παρατηρών.
Έβλεπε δε εις τα κάτω πολλάς πλοίων μυριάδας,
Αναρίθμητα τα πλήθη των στρατών των κρατερών·
Τας δυνάμεις ούτος είχεν αριθμήσει αφ' ημέρας·
Δεν μοι λέγετε πού ήσαν αυταί όλαι το εσπέρας;

Ε΄.
Και πού είναι;… Και πού είσαι συ αυτή πατρίς γλυκεία;
Εις την έρημον ακτήν σου τώρα πλέον δεν ηχεί
Των ηρώων σου το έπος, επειδή τώρα καμμία
Των ηρώων δεν υπάρχει εις τα τέκνα σου ψυχή.
Έπρεπεν αυτή η λύρα, απ' αιώνων θεία λύρα,
Εις εμού να καταντήση του βεβήλου φευ! την χείρα;

ΣΤ΄.
Καλόν ότι επί τούτου του ενδόξου τώρα τόπου
Όπου τον λαόν πιέζει των τυράννων ο ζυγός,
Την αιδώ του πατριώτου όλην επί του προσώπου
Καν αισθάνεται ο φίλος της πατρίδος αοιδός·
Αν φανή τοιούτος τώρα εις την χώραν των Ελλήνων,
Διά τούτους κοκκινίζει δι' εκείνην χύνει θρήνον.

Ζ΄.
Αλλ' αρκεί να κοκκινίζη, να θρηνή το μεγαλείον,
Ενώ έπιπτον εις μάχας οι προπάτορες ημών;
Άνοιξον, ω γη, τα σπλάγχνα κ' εκ του βάθους των μνημείων
Ολιγίστους των αρχαίων στείλ' εδώ Σπαρτιατών·
Τρεις εκ των Τριακοσίων στρατιώτας μόνον στείλε
Και με νέαν δόξαν θέλουν λαμπρυνθή αι Θερμοπύλαι.

Η΄.
Πώς! απόκρισις καμμία; σιγή άκρα των θανόντων;
Όχι, όχι, να ακούω φθόγγους κάτωθεν φωνών,
Ως μακράς βροντάς χειμάρρων ερχομένων και βοώντων,
Κεφαλήν ας ανυψώση μόνο ει των ζωντανών,
Και ερχόμεθα δρομαίοι, και ερχόμεθ' ωπλισμένοι.
Φευ! οι ζώντες σιωπώσιν. Αυτοί είν' αποθαμμένοι.

Θ΄.
Όλα μάταια! — Ας ψαύσω χορδάς πλέον ευφροσύνους·
Φέρετε της Σάμου οίνον, χύνετε αυτόν πολύν,
Οι Αγαρηνοί ας θέλουν τους πολέμους, τους κινδύνους,
Ημείς θέλομεν το αίμα από χίαν σταφυλήν.
Ίδε, ίδε, πώς ορθούται η αγέλη των αχρείων,
Και πώς τρέχει απαντώσα εις το βακχικόν σημείον.

Ι΄.
Υμείς έχετε του Πύρρου και νυν έτι τας ορχήσεις
Και δεν έχετε του Πύρρου φάλαγγα πολεμικήν·
Διατί από τας δύο υμείς ταύτας τας ασκήσεις
Δεν εσώζατε την πλέον ευγενή και ανδρικήν;
Έχετε του Κάδμου έτι την γραφήν σεις την ιδίαν,
Σας την έδωκε φρονείτε, ως καλήν διά δουλείαν;

ΙΑ΄.
Πλήρες θέλω οίνου Σάμου το ποτήριον και πάλιν
Και δεν θέλω αναμνήσεις, λύπην φέρουσι πολλήν.
Δι' αυτού ο Ανακρέων δόξαν έλαβε μεγάλην,
Ναι μεν, του τυράννου ούτος εθεράπευε εν αυλήν,
Αλλ' ο Πολυκράτης Έλλην. Τότε καν ημείς τυράννους
Είχομεν συμπατριώτας, όχι ξένους — Μουσουλμάνους.

ΙΒ΄.
Ήτο και ο Μιλτιάδης τύραννος της Χερσοννήσου,
Της ελευθερίας όμως μέγας υπερασπιστής·
Ας εφαίνετο τοιούτος άλλος τύραννος εξίσου,
Ίσως ήθελε του γένους γίνει ελευθερωτής.
Άλυσις ενός τοιούτου ίσως ήθελ' ημπορέσει
Ως εν σώμ' αδιαρρήκτως ημάς όλους να συνδέση.

ΙΓ΄.
Πλήρες πλήρες οίνου Σάμου το ποτήριον εκ νέου.
Εις τους βράχους του Σουλίου, εις της Πάργας την ακτήν
Λείψανα τινά του γένους ζώσιν έτι του γενναίου,
Όπερ Δωρικαί μητέ ες έφερον εις την ζωήν!
Εξ αυτής της φυλής ίσως των Ηρακλειδών αξίας
Θα φανούν μίαν ημέραν πρόμαχοι ελευθερίας.

ΙΔ΄.
Εις των Φράγκων υποσχέσεις μη στηρίζητε ελπίδας·
Έμπορος ο βασιλεύς των αγοράζει και πωλεί·
Εις των τέκνων σας τας λόγχας και ασπίδας και κοπίδας
Εις αυτά αυτά και μόνο η ελπίς ας στηριχθή.
Από τους αχρείους Τούρκους και τους πονηρούς λατίνους
Όσον δυνατοί κι' αν ήσθε δεινούς τρέχετε κινδύνους.

ΙΕ΄.
Πλήρη πάλιν οίνου Σάμου πλήρη θέλω την φιάλην.
Βλέπω νέας εις τα δένδρα χορευούσας εν σκιά
Και τους μαύρους οφθαλμούς των λάμψιν χύνοντας μεγάλην.
Αλλ' οι ιδικοί μου κλαίουν, χύνουν δάκρυα πικρά,
Επειδή ενώ τας βλέπω, συλλογίζομαι φρυάττων,
Ότι δούλους θα θηλάσουν με τα στήθη τα λευκά των.

ΙΣΤ΄.
Φέρετέ με εις τους στύλους του Σουνίου τους λυγδίνους,
Όπου έρημον το κύμα εις την όχθην θρηνωδεί·
Εκεί θέλω να υψώσω μετ' αυτού κ' εγώ τους θρήνους
Και ως κύκνος ν' αποθάνω, όστις θνήσκων κελαδεί.
Ως πατρίδα μου δεν θέλω δούλην γην, μα ελευθέραν.
Χύσε εις την γην τον οίνον, την φιάλην ρίψε πέραν.

μτφ. Κωνσταντίνος Δόσιος

[πηγή: περ. Χρυσαλλίς, τ. 1, τχ. 5 (1 Μαρτ. 1863) 155-156]

______________________________

Alexandre Marie Colin (1789-1875): «Ο Λόρδος Βύρων ως Δον Ζουάν» (1831)

2. Δον Ζουάν / Τζορτζ Γκόρντον Μπάιρον

του Τζορτζ Γκόρντον Μπάιρον

3 λεπτά

---

Μετάφραση: Φώτης Σαβούρης

 hartismag.gr 

 

^{[ στην Έλλη ]}

…Εί­ναι γλυ­κό να ακούς
με­σά­νυ­χτα το τρα­γού­δι του γον­δο­λιέ­ρη
να χά­νε­ται κά­που μα­κριά, στα γα­λά­ζια,
λου­σμέ­να στο φως του φεγ­γα­ριού, νε­ρά της Αδρια­τι­κής.
Εί­ναι γλυ­κό να βλέ­πεις να ανα­τέλ­λει του δει­λι­νού το πρώ­το αστέ­ρι·
γλυ­κό να ακούς τον άνε­μο, νύ­χτα,
μες απ΄ τα φύλ­λα να περ­νά. Εί­ναι γλυ­κό να βλέ­πεις στον ωκε­α­νό
το ου­ρά­νιο τό­ξο ν’ απλώ­νε­ται στον ου­ρα­νό.

Εί­ναι γλυ­κό να ακούς του σκύ­λου σου το γά­βγι­σμα,
αγα­πη­μέ­νο κα­λω­σό­ρι­σμα στο σπί­τι όταν φτά­νεις.
Εί­ναι γλυ­κό να ξέ­ρεις πως ένα μά­τι θα προ­σέ­ξει
το γυ­ρι­σμό σου κι ότι πιο λα­μπε­ρό θα γί­νει, όταν εσύ φα­νείς.
Εί­ναι γλυ­κό να σε ξυ­πνά­ει το κε­λά­η­δη­μα του κο­ρυ­δαλ­λού
και να σε να­νου­ρί­ζει ο ήχος της βρο­χής. Γλυ­κό το βού­ι­σμα
των με­λισ­σών, η φω­νή των κο­ρι­τσιών, το τρα­γού­δι των που­λιών,
οι πρώ­τοι ήχοι των παι­διών, οι πρώ­τες τους μι­κρές λε­ξού­λες.

Εί­ναι γλυ­κό το κλή­μα, με τα στα­φύ­λια
στη βακ­χι­κή τους έκ­στα­ση να γέρ­νου­νε στη γη,
νο­τί­ζο­ντάς την με τον πορ­φυ­ρό χυ­μό τους. Εί­ναι γλυ­κό να δρα­πε­τεύ­εις
αφή­νο­ντας της πό­λης τη δια­σκέ­δα­ση για τη χα­ρά της εξο­χής.

Γλυ­κό για τον φι­λάρ­γυ­ρο χρή­μα­τα να σω­ρεύ­ει,
γλυ­κιά για τον πα­τέ­ρα η γέν­νη­ση του πρώ­του του παι­διού.
Εί­ναι γλυ­κιά η εκ­δί­κη­ση, ιδί­ως για τις γυ­ναί­κες,
Τα λά­φυ­ρα στους στρα­τιώ­τες, η λεία για τους πει­ρα­τές.

[...]

Εί­ναι γλυ­κό να κερ­δί­ζεις, αδιά­φο­ρο το πώς, δάφ­νες
με αί­μα ή με­λά­νι. Γλυ­κό να τε­λειώ­νει
ένας καυ­γάς, αν και το ίδιο εί­ναι γλυ­κό να τον αρ­χί­ζεις,
ιδί­ως με κά­ποιο φί­λο σου πο­λύ ενο­χλη­τι­κό.
Γλυ­κό το πα­λιό κρα­σί στα μπου­κά­λια, η μπύ­ρα στα βα­ρέ­λια.
Αγα­πη­μέ­νοι εί­ναι οι αδύ­να­μοι που υπε­ρα­σπί­ζου­με
ενά­ντια στο πλή­θος κι αγα­πη­μέ­να τα μέ­ρη που ζή­σα­με παι­διά·
πά­ντα θα τα θυ­μό­μα­στε, έστω κι αν όλοι μας έχου­νε ξε­χά­σει.

Όμως ακό­μη πιο γλυ­κό, το πιο γλυ­κό απ’ όλα
εί­ναι ο πρώ­τος, γε­μά­τος πά­θος έρω­τας. Στέ­κε­ται μό­νος,
σαν τον Αδάμ που ανα­λο­γί­ζε­ται την Πτώ­ση.
Το μή­λο της γνώ­σης έχει κο­πεί, ξέ­ρου­με πια τα πά­ντα,
και όμως τί­πο­τε δε θα βρού­με στη ζωή να αξί­ζει
πιο πο­λύ από αυ­τή την πρώ­τη αμαρ­τία, αυ­τή
τη θεϊ­κή φω­τιά, που ο Προ­μη­θέ­ας,
πλημ­μυ­ρι­σμέ­νη αμ­βρο­σία, μας έστει­λε στη γη.

______________________

3.  ΕΝΑ ΔΟΚΙΜΙΟ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΗ ΚΑΨΑΛΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΒΥΡΩΝΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ , ΤΟΝ ΔΟΝ ΖΟΥΑΝ

Σατιρική εποποιία

Βαρβάρα Ρούσσου

8-10 λεπτά

 

efsyn.gr

---

Διονύσης Καψάλης. Σάτιρα και Επανάσταση. Οι ειρωνείες του λόρδου Βύρωνα. Σελ. 80. Εκδόσεις Αγρα, 2022

Σατιρική εποποιία

• 
  

Ο Καψάλης, αξιοποιώντας τη βυρωνική φιλολογία, διέρχεται σύντομα αλλά κατατοπιστικά την προοδευτική στάση και τη δράση του λόρδου-βουλευτή που εντέλει, ενώ αποδεικνύεται αριστοκρατικός, «διστακτικός ριζοσπάστης» κατά τον Beaton, καταλήγει να θεωρείται το πρότυπο του εξεγερμένου και ο απόλυτος εισηγητής του ρομαντικού χαρακτήρα, γνωστού ως «βυρωνικού» ήρωα.

Ποια ήταν η πολιτική δράση του Βύρωνα πριν φτάσει στην επαναστατημένη Ελλάδα και πώς καταλήγει στη χώρα; Ποια θέση έχει και πώς λειτουργεί η ειρωνεία στο έργο του; Πώς αντανακλάται –ή όχι;– ένας τέτοιος σύνθετος και αντιφατικός τύπος δημιουργού στους εμβληματικούς χαρακτήρες των έργων του Γκιαούρ, Τσάιλντ Χάρολντ, κ.ά; Τι αλλάζει στη συνέχεια και πώς χειρίζεται ανατρεπτικά τον ρομαντικό εγωτισμό ο Βύρων στο Δον Ζουάν; Τα παραπάνω είναι μερικά από τα ερωτήματα που θέτει ο Διονύσης Καψάλης στο 76 σελίδων δοκίμιό του έχοντας επίκεντρο τη βυρωνική ειρωνεία στον Δον Ζουάν, το έργο κορύφωση και ταυτόχρονα ρήξη με τα προηγούμενα του Βύρωνα.

Το δοκίμιο θέτει αναγνωστικούς όρους για μια διευρυμένη πρόσληψη του Βύρωνα σε πολλά επίπεδα λειτουργώντας συνδυαστικά στην εκδίπλωση της προσωπικότητας του ποιητή και στην εξέλιξη του έργου του και εκθέτοντας παράγοντες που συνέβαλαν στη συγκρότηση του γεμάτου αντιθέσεις χαρακτήρα του ποιητή: η πολιτική του δράση ενάντια στην υποκρισία και τον αγγλικό συντηρητισμό, η φιλία του με τον Σέλεϊ, η πρώιμη επιτυχία του, η λατρεία του κοινού, η διαχείριση της τρομερής διασημότητας.

[................................]

ΣΥΝΕΧΙΣΤΕ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ =>Σατιρική εποποιία | Η Εφημερίδα των Συντακτών - EFSYN